Naar een gemeenebest Indonesië
Structuur voor begrensden tijdsduur gebaseerd
op bondgenootschappelijken
grondslag
Eigen organen voor inwendige
aangelegenheden
Ontspanning
SJAHRIR VOLLEDIG
BEVOEGD
Het weer
H. VADER IS ZIEK
Duifsch „Zelfmoord-eskader"
69ste JAARGANG No. 23466
MAANDAG 11 FEBRUARI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544
Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
Oogst beïnvloed door
zonnevlekken
Duitsche Kardinalen
naar Rome
Soerakarta was geen
„krachtproef"
Lichte influenza
Dr. Carp voor zijn rechters
Spoorbaan verzakt
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Zondagmiddag Is te Den Haag. Londen en Washington de volgende
regeeringsmededeeling bekend gemaakt:
De Nederlandsche regeering gaat bij haar beleid ten aanzien van
Indonesië nit van de overtuiging, uitgedrukt in de rede van-H, M. <le
Koningin ran 6 December 1943. met de woorden: „Ik weet, dat geen
politieke eenheid en verbondenheid op den duur kunnen blijven be
staan, die niet door de vrijwillige aanvaarding en trouw van de over-
groote meerderheid der burgerij worden gedragen."
Zij plaatst zich, daarop voortbouwend, op het standpunt dat de
bevolking van Indonesië na een begrensde periode van voorbereiding
in vrijheid over haar staatkundig lol zal moeten kunnen beslissen.
Mitsdien acht zö het haar plicht, uit hoofde van de op haar rustende
en door haar diep gevoelde verantwoordelijkheid, alles in het werk
te stellen om zoo spoedig mogelijk de voorwaarden in het leven te
roepen of tot vervulling te brengen, die zulk een vrije beslissing moge
lijk zullen maken en haar internationale erkenning zullen verzekeren,
daarmede tevens uitvoering gevende aan het bepaalde in artikel 73 van
het charter der united nations.
Zij is daarbij, zonder iets aan het tn den aanvang gestelde beginsel
te kort te doen, harerzijds eveneens overtuigd, dat ook daarna het heil
van het land en van de onderscheiden volken van Indones zijn besten
waarborg zal kunnen blijven vinden in de vrijwillige bestendiging naar
de woorden van H. M.: „Een rijksverband, waarin Nederland, Indone
sië, Suriname en Curasao tezamen deel zullen hebben, terwijl zij ieder
op zichzelf de eigen inwendige aangelegenheden in zelfstandigheid en
steunend op eigen kracht, doch met den wil van elkander bij te staan,
sullen behartigen."
Op den grond van het vorenstaande stelt de Nederlandsche regee
ring zich voor, in overleg met veelzijdig gekozen gezaghebbende
vertegenwoordigers van Indonesië een structuur te ontwerpen voor het
'Koninkrijk en voor Indonesië, gebaseerd op een deelgenootschappelijken
democratischen grondslag. Deze structuur zal geiden voor een begrens
den tijdsduur, binnen welken het mogelijk wordt geacht, dat de voor
waarden voor de hierboven bedoelde vrije beslissing zullen zijn vervuld.
Aan het einde van dien tijdsduur zullen de deelgenooten zelfstandig
beslissen omtrent de voortzetting hunner betrekkingen op den grond-
Slag van een alsdan volledig en vrijwillig deelgenootschap. Verschil
van meening over de vraag, of die tijdsduur alsnog behoort te worden
verlengd voordat een vrije beslissing mogelijk is, zal worden onder
worpen aan een verzoeningsprocedure of, zoo noodig, aan arbitrage.
73 van het Handvest der Vereenig-
de Volken op het Koninkrijk legt,
zal de vertegenwoordiger van de
Kroon onder verantwoordelijkheid
van de regeeiing van het Konink
rijk met enkele bijzondere bevoegd
heden bekleed zijn ter waarborging
va:n fundamenteele rechten, van
goed bestuur en gezonde financiën.
Hij oefent deze bijzondere bevoegd
heden alleen uit indien deze rech
ten en belangen worden aangetast.
E. De constitutie, waarin de
vorenbedoelde structuur zal zijn
vervat, zal waarborgen bevatten ten
aanzien van fundamenteele rech
ten als godsdienstvrijheid, rechts
gelijkheid, ongeacht geloof en ras,
bescherming van persoon en goed,
onafhankelijkheid der rechtspraak,
bescherming van rechten van min
derheden, vrijheid van onderwijs,
vrijheid van meerling en meenings-
uiting.
F. De centrale organen, die
functies uitoefenen voor het geheele
Koninkrijk, zullen worden samen
gesteld uit vertegenwoordigers van
de rijksdeelen. Gedacht is aan een
rijikskabinet samengesteld uit mi
nisters uit alle rijksdeelen en aan
rijkswetgeving, die de instemming
behoeft van de volksvertegenwoor
digingen der öndersoheiden rijks
deelen.
G. Na de inwerkingtreding van
de 'bovengenoemde constitutie zal
de Nederlandsche regeering de
spoedige toelating bevorderen van
het gemeenebest Indonesië als lid
van de UH.O.
Ten aainzien van de in de vorige
alinea genoemde structuur' zal het
overleg worden gevoerd aan de
hand van de volgende hoofdregels:
A. Er zal zijn een gemeene
best Indonesië. Deelgenoot in het
Koninkrijk, samengesteld uit lan
den met uiteenloopende graden van
relfregeering.
B. Er zal ingesteld worden een
Indonesisch burgerschap voor al
len, die in Indonesië geboren zijn.
Nederlandsche en Indonesische
burgers zullen bevoegd zijn tot het
uitoefenen van alle burgerschaps
rechten In alle deelen van het
Koninkrijk.
C. De inwendige aangelegen
heden van het gemeenebest Indo
nesië zullen door de eigen organen
van dat gemeenebest zelfstandig
worden geregeld, waarbij voor het
gemeenebest als geheel wordt ge
dacht aan een op democratische
Wijze samengestelde volksvertegen
woordiging, derhalve met een sub-
stantieele Indonesische meerder
heid, een ministerie samengesteld
in politieke harmonie met de volks
vertegenwoordiging en een ver
tegenwoordiger van de Kroon als
hoofd van de regeering.
D. Teneinde in staat te zijn
de plichten na te komen, die axt.
Volgens Canadeesche geleerden
moet men rekening houden met
minder goede oogsten over de ge.
Iieele wereld gedurende cenige
Jaren als gevolg van de zonue-
vlekken, die nu het hoogtepunt
van haar elfjaariykschen cyclus
bereiken, zy verklaren dat de
gToei van gewassen voor 20 25
pCt. afhankelijk ls van de zonne-
vlekken.
De drie nieuwe Duitsche kardina
len, Aartsbisschop Fringe van Keu
len, Bisschop Von Galen van Mtin-
ster en Bisschop Von Preyslne van
Berlijn, zijn naar Rome vertrokken
ter bijwoning van het geheim consis
torie op 18 Febr. en het openbaar
consistorie op 20 Febr.
Sjahrir heeft van Soekarno
en het „republikeinsch kabi
net" in Djokjakarta volledige
bevoegdheid gekregen om te
onderhandelen met dr. Van
Mook en Sir Clark Kerr.
De besprekingen tusschen Sjahrir
en zijn „ministers" en adviseurs
over het „hervormingsplan" dat
door de Nederlandsche. Regeering is
voorgesteld, zijn gisteren tot laat in
den avond met gesloten deuren
voortgezet. Geen standpunt tegen
over het plan werd echter bekend
gemaakt en de Indonesische woord
voerders deelen mede, dat de be
sprekingen Informeel waren.
Politieke waarnemers te Bata
via achten het een niet te ge
waagde veronderstelling, dat de
Nederlandsche voorstellen voor
Sjahrir aanvaardbaar zullen zijn
als basis voor verdere besprekin
gen. Geruchten, die in goed
ingelichte kringen niet worden
tegengesproken, zeggen, dat Van
Mook en Sjahrir reeds op de
hoofdpunten overeenstemming
zouden hebben bereikt, vóórdat
Van Mook naar Nederland ging.
Soekarno heeft aan den corres
pondent van Reuter het volgende
medegedeeld: „Ik sta achter
Sjahrir. Er bestaat absoluut geen
verschil van meening tusschen
ons betreffende het standpunt, dat
wij moeten innemen. Hij heeft
mijn volste vertrouwen."
De ontmoeting tusschen de Indo
nesische „leiders" in Soerakarta is
geen „krachtproef" geworden, zoo
als men algemeen wel verwacht
had. Sjahrir verwachtte in Djok
jakarta de „leiders" van het kort
geleden gevormde „Volksfront",
maar na eenige uren wachtens
Straatbeeld in Batavia. Dat het
verkeer in Batavia nog met veel
moeilijkheden gepaard gaat,
blijkt uit bovenstaande foto,
waarop men een groot aantal
passagiers met hun omvangrijke
bagage opeengeperst ziet in een
pdmiiiej tramrijtuig
Verwachting tot Dinsdagavond;
Matige, aan de kust tijdelijk
krachtige wind tusschen West en
Noord., Wisselende bewolking met
plaatselijk een enkele bul. Iets la
gere temperaturen.
Zon onder 17.45, maan 13.21
6.41, zon op 8.02.
Sjahrir
werd een boodschap gestuurd, dat
de „leiders" van het „Volksfront"
nog niet in de gelegenheid waren
hem te ontmoeten. In Soerakarta
echter kwamen afgevaardigden
van het „Volksfront" met Sjahrir
bijeen en werd een aa'ntal belang
rijke punten besproken. Sjahrir
deelde aan correspondenten, die
hem op zijn reis vergezelden, me
de, dat deze deputatie hem „feite
lijk de verzekering van haar ver
trouwen had gegeven."
Blijkens een U.P.-bericht wer
den Zaterdag alle openbare au
diënties van den Paus afgezegd, om
de lichte influenza van den Paus
niet ongunstig te beïnvloeden. In
gced ingelichte kringen werd er de
nadruk op gelegd, dat er echter
geen reden tot ongerustheid over
de gezondheid van den Paus be
hoeft te bestaan. Zondag werden
de privé-audiënties weer gehouden.
5 Maart om 10 uur zal voor het
Bijzonder Gerechtshof te 's Graven-
hage terechtstaan dr. J. H. Carp, die
president geweest is van het zooge
naamde Vredegerechtshof, dat in
bezettingstijd te 's Gravenhage ge
vestigd was. Verdediger van dr. Carp
is jhr. mr.. J. M. M. van Asch van
Wijck.
Zaterdagmorgen Is bi) Bredevoort,
baanvak WinterswijkDoetlnchem,
het laatste rijtuig van trein 3710
ontspoord tengevolge van baanver-
zakktng. Het spoorwegverkeer op deze
lijn ls gestremd.
Fanatieke Duitsche
piloten van zweef
vliegtuigen hebben
het plan gehad een
„zelfmoord-eskader"
te vormen, als een
laatste wanhopige po
ging. óm de geallieer
den te dwingen, om
vrede te smeeken, ver
telde de bekende
nazi-aviatrice Hanna
Reitsch aan leden
van den Amerikaan-
schen contra-spionna-
gedienst.
Hanna Reitsch zit
nu in een internee-
ringskamp en zeide,
dat de speciaal ont
worpen Me. 328-vlieg-
tuigen, die oorspron
kelijk bestemd waren
dienst te doen als ge
vechtsvliegtuigen oi
als gevechtsbommen
werpers, gerequireerd
zouden worden om
dienst te doen als door
een piloot bestuurde
zweef-bommen.
Bemande zweef
vliegtuig-bom
Bij proefvluchten
vonden ettelijke van
de beste Duitsche pi
loten den dood en
vele mechanische fou
ten kwamen aan den
dag. De leidende nazi's,
zooals Hitier, Goering
en Hess, waren eiken
keer van oordeel, dat
het idee geen waarde
had en tenslotte was
het te laat, om het in
praktijk te brengen.
Alle vrijwilligers
moesten den volgenden
eed afleggen: „Hierbij
bied ik mij vrijwillig
aan als piloot van
een bemande zweef
vliegtuig-bom. Ik ben
er van overtuigd, dat
deze daad met mijn
dood zal eindigen."
Hitler had het niet
op het plan begrepen,
daar „het niet in
overeenstemming was
met het karakter van
het Duitsche volk en
de tijd voor dergelijke
buitengewone maatre
gelen nog niet geko
men was." (AF.).
Het kan niet anders of de gis
teren door onze regeering be
kendgemaakte voorstellen aan
Indonesië hebben in ons land
en in Indië een zeker gevoel van
opluchting teweeg gebracht. Na ai
hetgeen in den loop der laatste
weken in en buiten ons land over
de eventueele toekomstige structuur
van Indonesië was gezegd en ge
schreven, was er een spanning ont
staan, die de atmosfeer büna on
draaglijk maakte. Het was duidelijk
en ook min. Logemann heeft er m
de Kamer meermalen op gewezen,
dat er in ons volk verschiUende rich
tingen bestonden in de opvattingen
hoe het Indische probleem moest
worden opgelost. Waar vrijwel het
geheele Nederlandsche volk het ech
ter over eens was, was het feit, dat
er verandering in de vooroorlogsche
verhouding tusschen Nederland en
Indonesië moest komen of misschien
nog juister, zich een sneller ontwik
keling moest voltrekken in de rich
ting van grootere zelfstandigheid
voor Indonesië binnen het Rijksver
band. dan die, welke in de laatsta
twee decennia reeds aan den gang
was. Groot verschil van meening be.
stond echter over den modus en het
tempo, waarop deze ontwikkeling
bevorderd zou worden.
De tweede wereldoorlog heeft veel
verandering gebracht in de mentali
teit der volken. Ook de geesten ia
Indonesië hadden een schok ge
kregen, die hun plotseling deed zien,
welk een belangrijke rol zij in het
wereldgebeuren speelden en nog
konden spelen. Wij weten maar al
te goed, hoe de Japanners dit be-
wust-worden der Indonesiërs hebben
uitgebuit, mede ook voor hun eigen
doeleinden. En zoo zagen wij vlak
voor Japans' nederlaag de „Repu
bliek" Indonesië ontstaan. Deze
„Republiek" werd echter onmiddel
lijk het groote struikelblok. Moest
aan deze rebellie niet eerst desnoods
met geweld een einde gemaakt wor
den, alvorens met de Indonesische
leiders te praten over de toekomstige
structuur van hun land, of was het
mogelijk met eenige goedwillende
Indonesiërs over den komenden
status' te gaan onderhandelen?
De regeering heeft tot het laatste
besloten. Gisteren zijn tusschen den
vertegenwoordiger van Nederland,
den Luit.-Gouv.-GenDr. Van Mook,
den bijzenderen Britschen gezant Sitf
Archibald Clark Kerr en den minis
ter-president van de Indonesische
„Republiek" de eerste besprekingen
begonnen, waarbij aan Sjahrir de
voorstellen der Nederlandsche regee-
ling werden overhandigd.
Wanneer wij deze voorstellen lezen,
dan ls onze eerste indruk, dat Neder
land hier Indonesië zooveel conces
sies doet, dat het bijna onbegrijpe
lijk zou zijn als Sjahrir deze voor
stellen niet zou accepteeren. Het
kernpunt zal voor Sjahrir natuurlijk
zijn, hoe lang de begrensde periode
van voorbereiding aal zijn alvorens
de Indische bevolking in vrijheid
over haar staatkundig lot zal kunnen
beslissen. In Engefcche berichten
wordt over een duur van 25 jaar ge.
sproken. Dr. Van Mook wilde hier te
recht gisteren op een te Batavia ge
houden persconferentie niet nadef
op Ingaan.
Het gemeenebest dat wordt voor
gesteld, is geheel in den geest vad
de Britsche Commonwealth, dat
voor Engeland en niet minder vooï
de daarbij aangesloten landen en ge-
bledsdeelen tot dusverre een groot
voordeel ls geweest.
Het verheugt ons, dat de voor
stellen der regeering duidelijk la
ten uitkomen, dat zij gebaseerd zija
op de koninklijke rede van 6 De
cember 1942. Dit zal waarschijnlijk
aan veel misverstand, ook in ons
land, een einde maken.
In de huidige situatie is het nog
niet mogelijk, zich een duideHjg
beeld te vormen over het verder
verloop der onderhandelingen. Sjah
rir weet nu, wat Nederland Indo
nesië wil aanbieden. Hijzelf ver
klaart, volledig bevoegd te zijn.
de besprekingen te voeren en het
vertrouwen zoowel van bet „Re-
publlkelnsche" kabinet als van het
pas gevormde volksfront te heb
ben. Aan deze conferentietafel kan
de noodlottige breuk tusschen Ne
derland en Indonesië hersteld wor
den. Onze regeering heeft inderdaad
een uiterste poging gedaan om een
verzoening tot stand te brengen.
Zal Indonesië de toegestoken
hand aannemen?
