De „Partij van
den Arbeid
„Geen inmenging van derden"
SYSTEMATISCHE VERGIFTIGING
VAN SCHOOLKINDEREN
EEN WANHOPIGE,
'A'mT uüu!
Levant-kwestie in
Veiligheidsraad
doch noodzakelijke strijd
Hadji Salim over de Indonesische
kwestie voor Veiligheidsraad
Washington
Vierhonderd mannen doodgeschoten
alleen als waarschuwing
69ste JAARGANG No. 23471
ZATERDAG 16 FEBRUARI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
(Vervolg op pag. 2)
Ook. in Engeland heeft men veel last van hoog water en over
stroomingen. De rivier de Trent trad buiten haar oevers, waardoor
vele gedeelten der stad Nottingham geïsoleerd loerden. De per
rons van het station kwamen blank te staan. De rails waren
niet meer te zien. doch de treinen kwamen normaal binnen
Het weer
Minister Lieftinck naar
PROCES-N EU REN BERG
Apathische houding der
beklaagden
I.
26 Februari, 1942. De
strijd met den Japan-
schen indringer om
Ned.-Indië was zijn
laatste phase ingegaan.
Singapore was gevallen,
Borneo, Celebes. Suma
tra. Bali en Lombok
grootendeels bezet; het
was een wanhopige
strijd geworden.
Een strijd, die niette
min uitgestreden moest
worden omdat er
nog steeds een kans
was dat men er in zou
kunnen slagen, Java te
behouden. En ook al
toas die kans er niet
geweest: tijd winnen
bleef een gebiedende
eisch. Als Indië verlo
ren was, waren daar
nog Australië en
Britsch Indië. waar
men koortsachtig maat
regelen trof om den
indringers een halt toe
te roepen.
Het drama van de Java-zee
belangstelling in onze zaken, vra
gen wij geen inmenging van der
den in dit stadium," aldus Hadji
Salim.
Geen pasvisa meer noodig
Voor verkeer Nederland'
België
Russische spionnage
in Canada?
Melkprijs verhoogd
Minder gramofoonplaten
in den aether
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
e opheffing van de S.D.A.P. en
haar onmiddellijk opgaan in
de Partij van den Arbeid doen
eenigszins denken aan het
De koning is dood, leve de koning!,
daarmede een continuïteit, een door
loopend verband aanduidend. De
S.D.A.P., die, zooals wij reeds in een
voorgaand artikel uiteenzetten, in
de laatste decennia een ontwikkeling
had doorgemaakt, welke haar lang
zamerhand een veel soepeler en mil
dere politiek deed voeren, is wel is
waar opgeheven, maar zij leeft toch
voort in de nieuwe Partij van den
Arbeid, waarop zij immers haar bij
zonder stempel drukt.
De verkiezingen zijn in het zicht
en het is begrijpelijk^ dat de partijen
zich opmaken voor den grooten strijd
in de politieke arena. De S.D.A.P.
maakte haast, zóóveel haast, dat
haar op het de vorige week gehou
den congres verschillende malen
door afgevaardigden gevraagd werd
of deze haast wel verantwoord was.
Het antwoord is duidelijk: procents-
ge wijze was er al jarenlang van
vooruitgang in de S.D.A.P. niets
meer te bespeuren, bovendien had
den zich na den oorlog zeer vele
vroegere partijleden afzijdig gehou
den. De communisten roeren zich
geducht en het wa^ te voorzien, dat
zij eenige zetels ten kosté van de
S.D.A.P. in de wacht zouden sleepen.
Is het wonder dat het partijbestuur
op een fusie met eenige andere par
tijen tot Partij van den Arbeid aan
drong. om als grootste partij uit de
stembus te voorschijn te komen?
In de Partij van den Arbeid zijn
nu de volgende partijen en groe
peeringen opgenomen: S.D.A.P., Vrij
zinnig Democratische Bond, Christe
lijk Democratische Unie, de groep-
Schermerhorn (de z.g. dakloozen) en
een deel van de Christofoor-groep.
S.D.A.P., Vrijzinnig Democratische
Bond en Christelijk Democratische
Unie behaalden bij de Tweede
Kamerverkiezingen in 1937 resp. 23,
6 en 2 zetels, samen 31, evenveel als
de grootste partij, de R.K. Staats
partij, bij die verkiezingen alléén.
Mogelijk zal bij de a.s. verkiezin
gen de Partij van den Arbeid het
grootste aantal zetels behalen zij
rekent tusschen de 31 en 34 zetels
waardoor dan de R.K. Staatspartij
thans Katholieke Volkspartij, op de
tweede plaats zou komen.
Het zal niemand verwonderen, dat
in dit heterogene gezelschap heel
wat spanningen leven. Zy mogen nu
nog overkoepeld worden door het
enthousiasme van de nieuwe partij,
maar zy traden tcch reeds duidelyk
aan den dag op de de vorige week
gehouden congressen. Want. wat i«
de Party van den Arbeid, wat is, om
een tegenwoordig in usance zijnden
term te gebruiken, haar klimaat"?
Haar naam is de letterlijke vertaling
van de Engelsche Labour-Party. Zij
is hierin dus even weinig origineel
als de S.D.A.P. by haar geboorte,
die haar naam aan de Duitschers
ontleende. En haar leden? In de na-
oorlogsche S.D.A.P. was reeds heel
duidelijk een ontwikkeling naar
„reehtsch" te constateeren. De toe
treding van een groot aantal her
vormde predikanten, die de protes-
tantiseerende richting vertegenwoor
digen welke toetreding in talrijke
kringen zooveel opzien baarde en
de invloed der intellectueelen van de
Nederl. Volksbeweging maakten het
toch al zwakke marxistische socia
lisme tot een, als wy het zoo noemen
mogen, humanitair socialisme. Zoo
werd de Partij van den Arbeid ge
boren. On een zeer breede basis von
den zij allen elkaar, scherp geformu
leerde principes zooveel mogelijk ver
mijdend. Zij zou socialistisch zijn en
anti-kapitalistisch. Maar over het be.
grip socialisatie" heerscht reeds een
groote verdeeldheid. Het is duidelyk,
dat men veel meer naar breedte van
overeenkomst gezocht heeft, dan
naar diepte, welk laatste juist zulk
een typisch Nederlandsche karakter
eigenschap is.
Bij de geboorte van de Partij van
den Arbeid kunnen wij tot
onze vreugde constateeren, dat
de vele politieke partijen, welke
ons land in de jaren voor den oorlog
telde, aan het samengroeien zijn tot
enkele groote partijen, wat het poli-
tiekte leven en de practische uitvoe
ring van een politiek program waar
schijnlijk ten goede zal komen. Ook
de nog overgebleven partijen zoeken
aansluiting. Zoo lazen wij dezer
dagen in het „Handelsblad", dat men
bezig is een zoogenaamde midden
partij te vormen. De heterogene
groepen, die in de Partij van den
Arbeid elkander gevonden hebben,
maken op ons evenwel den indruk
van een experiment, waarvan de
praktijk de voor- en nadeelen zal
moeten uitwijzen. Wij houden er
niet van, het politieke leven al te
zeer in een idealistisch daglicht te
stellen, zooals tegenwoordig nog al
eens vaak gebeurt. De vele idealis
ten. die thans meenen een dak ge
vonden te hebben in de Partij van
den Arbeid, zullen misschien even
geschrokken zijn van de harde woor
den. die de voorzitter van de S.D.-
Kamerfractie. Van der Goes van
Naters, de vorige week sprak, toen
hij de kwestie van het samengaan
van de Kath. Volkspartij en de Partij
van den Arbeid aanraakte. ,Wie de
minste winst behaalt, zal het meest
moeten rekenen met het program
van den ander. Welken kant het be
wind in de toekomst zal uitgaan is
een vraag, die alleen beantwoord
wordt door de machtspositie der bei.
de formaties." Zoo is de realiteit en
niet anders. Dat moeten wij wel be
denken. Het is voor ons katholieken
zaak de oogen wyd geopend te hou
den en ons niet door wat misschien
in de toe' omst klatergoud zou blij
ken te 75:^ te laten v ren.
„Het feit, dat de Veiligheidsraad
den eisch van de Oekraïne tot het
instellen van een onderzoek naar
het optreden van de Britten in
Indonesië heeft verworpen, zal de
Indonesische houding ten aanzien
van de onderhandelingen met de
Nederlanders in het geheel niet be
ïnvloeden," zoo heeft Hadji Salim,
de woordvoerder van Sjahrir, ver
klaard. „Wij beseften, dat wij ge
bruikt werden als pion in het poli
tieke schaakspel. Hoewel wij de
Oekraïne dankbaar zijn voor haar
Verwachting tot Zondagavond:
Noordwestelijke wind, die in
liet Noorden van het land en in
de Kustgebieden krachtig wordt.
Aanvankelijk zwaar bewolkt. La-
ter wisselende bewolking. Eenige
regen, minder zacht.
Zon onder 17.55, Zondag zon
7.5317.56, maan 19.27—8.54.
Maandag zon 7.5117.59, maan
20.39—9.13. Vandaag V.M.
In de Vrijdagmiddag gehou
den zitting van den Veiligheids
raad eischte de Libaneesche
gedelegeerde opnieuw de on
middellijke terugtrekking van
de Fransche en Britsche troe
pen uit den Levant.
Hierna werden uitvoerige discus
sies gehouden, waarbij Vishinsky
weer eens tegen de meening van
de andere afgevaardigden inging,
doch nadat min. Van Klef fens
voorgesteld had om „er eerst nog
maar eens een nachtje over te sla
pen", werd de zitting verdaagd.
WASHINGTON. (U.P.) De Neder
landsche ambassade maakt bekend,
dat de Nederlandsche minister van
Financiën, prof. F. Lieftinlk, de vol
gende maand te Washington wordt
verwacht. Men is van meening, dat
de minister waarschijnlijk zal deel
nemen aan de besprekingen over het
voorgestelde Nederlandsch-Ameri-
kaansche verdrag ter vermijding van
dubbele belasting.
De Nederlandsche ambassade deel
de mede dat de dollar-banksaldl van
Nederlandsche burgers in Amerika
niet ter beschikking van de eigenaars
zullen worden gesteld, doch zullen
worden overgedragen aan de Nederl.
Bank. die de bezitters in guldens zal
uitbetalen. Het totale bedrag wordt
op 104 millioen geschat.
De order van generaal-velrt-
maai'schalk ton Keitel, waarhij
hij het bestraffen van nazi's,
die Sowjet-vrouwen en kinderen
mishandelden, verbood, was het
signaal voor liet begin van de
systematische vergiftiging van
schoolkinderen in de stad Kerch.
Dit bleek uit documenten, die
Vrijdag door de Kusslsclie aan
klagers aan liet .Gerechtshof
voor Oorlogsmisdadigers over
handigd werden.
Nadat zij op school waren geko
men, werdén 250 schoolkinderen, de
boeken onder den arm, buiten de
stad gestuurd naar een ambachts
school. ..Daar werd den hongerigen
en verkleumden kinderen koffie
aangeboden met koek die vergiftigd
was De kinderen, die geen koffie
kregen, werden door de Duitschers
naar de apotheek gebracht, waar hun
lippen met een snelwerkend gif wer
den ingesmeerd."
Keitel zat er apathisch bij, terwijl
de verschrikkelijke bijzonderheden
van het dooden dezer kinderen op
gesomd werden.
De aanklager deelde vervolgens een
vernietigenden slag uit aan Alfred
Rosenberg, wiens wetgevende macht
in de Baltische staten een werktuig
was, waardoor een onbeschrijfelijke
terreur „legaal" werd.
„Rosenberg schiep gerechtshoven
waarvan de eenige functie was. ter
dood te veroordeelen en bezittingen
verbeurd te verklaren."
Alle burgers, die den „Sperr"-
tijd overschreden of die voet zet
ten op bepaalde afgezette wegen,
werden automatisch doodgescho
ten. Volgens hetzelfde schema
als in de andere bezette landen
stierven de Balten bf) duizenden
in gaskamers, aan de galg en
voor het vuurpeleton.
Toen het Duitsche leger in
Kiew aankwam, werden snel 400
mannen bijeengedreven en dood
geschoten „alleen maar als
waarschuwing".
Keitel beval cok het in beslag
nemen van al het voedsel in de
bezette gebieden, vertelde de aan
klager, terwijl hij documenten over
legde om de bewering te staven, dat
alle levensmiddelenvoorraden en alle
gevogelte, tot de laatste koeien, var
kens, kalveren en ganzen, door de
nazi's in beslag genomen werden.
Een nauwkeurige huiszoeking werd
toen ten uitvoer gelegd en burgers,
die, al was het maar één pond tarwe,
boven het toegestane kwantum
achterhielden, werden onmiddellijk
gedood.
Frank slachtte, als gouverneur-
generaal van Polen, minstens 3 mil
lioen Joden af en trachtte alle Pool-
sche intellectueelen uit te roeien,
verklaarde de Sovjet-aanklager ver
volgens. Citaten van redevoeringen,
afkomstig uit Frank's dagboek, wer
den door den assistent-aanklager
Smirnow aan het Hof voorgelezen.
Frank zat apathisch in de beklaag-
den-bank en staarde naar den grond
gedurende het lezen van zijn koel
bloedige verklaring voor de polltie-
conferentie, dat het moord-program-
ma aoo meedoogenloos doorgevöerd
zou worden, „dat het Poolsche leger
nooit zou kunnen opstaan.
De beschuldigde zou in zijn dag
boek hebben opgenomen wijn verkla
ring van 1940. dat „er geen wouden
genoee in Polen zouden zijn" om
papier te verschaffen voor lijsten van
Polen, die hij vermoord had, indien
hii evenals zijn nazi-collega's in
Tsjecho-Slowakiie aanplakbiljetten
zcu laten aanbrengen, die de exe
cutie van slechts zeven slachtoffers
van iedere groep aankondigden-
Er zou dus een laatste,
uiterste poging gedaan wor
den om een bezetting van
Java te verhinderen. Aan
vankelijk organiseerde men
een Western en Eastern
Striking Force, waarvan de
eerste gebaseerd was op
Tandjong Priok (Batavia),
de tweede op Soerabaja.
26 Februari 1942 ontving
men onmiskenbare aanwij
zingen, dat Japanscbe con-
vooien in de Javazee op weg
waren naar Java. 's Mid-
beoosten het eiland Bawean
moest bevinden. Onmiddel
lijk besloot de bevelhebber
er op af te gaan.
Om kwart over vier wer
den de eerste vijandelijke
schepen aan den horizon
gesignaleerd. Hr.Ms. „De
Ruyter" en Hr. Ms. „Java"
kregen bij deze beschietin
gen een treffer, doch deze
waren niet zoo ernstig, dat
(lags hield Schout-bij-nacht
Doorman voor de laatste
maal krijgsraad met de com
mandanten van zijn sche
pen. Teekenend voor den
geest op deze vergadering
was wel, dat de humor
geenszins ontbrak bij den
grimmigen ernst waarmee
besloten werd met inspan
ning van alle krachten te
probeeren den vijand den
voet dwars .te zetten.
Da Striking Force koos
dus zee, voor het laatst.
Na gedurende den nacht en
den volgenden morgen ge
kruist te hebben benoorden
het eiland Madoera. ontving
Schout-bij-nacht Doorman
vroeg in den middag een
bericht, waaruit bleek, dat
een Japansch convool zich
de gevechtswaarde van de
schepen er door verminderd
werd. Hetzelfde was het ge
val met twee Japansche
kruisers, die treffers kregen.
Bijna een uur later boek
ten de Geallieerden hun
eerste verliezen. De Engel
sche kruiser „Exeter" kreeg
'n zeer cmgelukkigen tref
fer, die de vaart van het
schip terugbracht tot een
minimum. Het kon nog
slechts één ding hopen:
veilig en wel van het strijd-
tooneel te ontkomen. Kort
daarna gaf Schout-bij-
Nacht Doorman den Ne-
derlandschen torpedoboot-
jager „Witte de With" op
dracht de „Exeter" te
escorteeren naar soerabaja.
Het uitvallen van de
..Exeter" had in de Geal
lieerde gelederen eenige
verwarring geschapen; ook
onze schepen zagen zich
genoodzaakt, hun nevel
apparaten In werking te
stellen om den vijand het
zicht op hun bewegingen
te ontnemen. Niettemin
geraakte de Striking Force
nu in een tevoren door de
Japanners gelegde hinder
laag. Van verscheidene
schepen nam men perisco
pen en bellenbanen waar:
om kwart over vijf werd
Hr. Ms. „Kortenaer" ge
torpedeerd. Het schip brak
volkomen in tweeën, doch
tal van overlevenden kon
den later dcor den En-
schen jager ..Encounter"
worden opgepikt.
Dit was niettemin geen
beletsel om opnieuw ten
aanval te gaan. 11.M.S.
„Electra" stootte op bet in
rook en nevel gehulde ope
ratieterrein op drie Japan
sche Jagers; zij zag kans,
één daarvan in den grond
te boren, doch werd toen
ze!f getroffen en volkomen
afgemaakt. De kreuprle
„Exeter", de Engelsche ja
ger „Jupiter" en Hr. Ms.
„Witte de With" kwamen
in contact met een lichten
Japanschen kruiser, dien zij
11a een kort vuurgevecht
wisten terug te drijven. De
verdere aftocht van de
„Exeter" werd toen drloi
een torpedo-aanval gedekt,
waarbij waarschijnlijk een
Japansch schip getroffen
werd.
Kolonel Buurman van Vreede. die
benoemd is tot opvolger van gene-
raal-majoor Uhl als chef-staf van het
K.N.I.L., is thans te Batavia aange
komen. Luitenant-kolonel Van Gu
llek volgt kolonel Buurman van
Vreede op als Nederlandsch adviseur
bij den staf van Mountbatten. Voorts
is te Batavia aangekomen de gene-
raal-majoor Daubenton. Inspecteur
van den medischen dienst van het
Nederlandsche leger, thans belast
met de medische verzorging van de
Ned. troepen in Ned.-Indië.
I11 de liaven van Tandjong
Priok z(jn de deerlijk verminkte
lijken van 31 personen gevonden,
meerendeels Enropeesche man
nen en vrouwen. Zij hebben naar
schatting tien dagen I11 het wa
ter gelegen.
Van Chineesche zijde wordt gezegd,
dat de spoorwegverbinding tusschen
Midden-Java en Batavia aan burgers
ontzegd is, tengevolge van herhaalde
schermutselingen tusschPn de bezet
ters en extremisten op ongeveer 30
kilometer afstand van Batavia. De
meeste treinen naar Midden-Java
worden thans door de Indonesiërs
voor „militaire doeleinden" gebruikt.
De Ned. Marine Voorlichtingsdienst
heeft bekend gemaakt, dat de onder,
zeeër O. 24 van Tandjong Priok naar
Nederland is vertrokken met een
summiere bemanning, teneinde ta
Bangkok een aantal Nederlandsche
voormalige marine-krijgsgevangenen
aan boord te nemen.
Officieel wordt medegedeeld, dat,
krachtens een tusschen de Neder
landsche en de Belgische regeering
getroffen overeenkomst, de weder-
zijdsche onderdanen, die voornemens
zijn naar België of Nederland te rei-
zen, lil welk land zy zicli ook be
vinden, met ingang van 1 Maart,
vrijgesteld worden van liet inreis-,
uitreis- en transit-visum.
Voor hun legitimatie bij overschrij
ding van de grens, moeten de Neder
landsche' onderdanen voorzien zijn
van een geldig paspoort en de Bel
gische onderdanen van een geldig
paspoort of van een geldig toegangs
bewijs ter vervanging van een reis-
pas te hunnen name, waaruit blijkt,
dat de houder Nederlandsch. resp.
Belgisch onderdaan Is. De vrijstelling
van het pas-visum plet van toe
passing op personen, die, hoewel in
het bezit" van een geldig Neder
landsch of Belgisch reisdocument,
geen Nederlandsch of Belgisch on
derdaan zijn.
Naar de Canadeesche minister
president Mackenzie King heeft
medegedeeld, heeft de Canadeesche
politie een aantal personen in hech
tenis gesteld wegens het mededeelen
van „geheime en vertrouwelijke" in
lichtingen naar men zégt over
atoomenergie aan leden van een
buitenlandsche missie te Ottawa
Ofschoon geen verdere officieel»
bijzonderheden over deze aangelegen
heid verkrijgbaar zijn, deelt „Cana
dian Press" mede, dat zij uit gezag
hebbende bron verneemt, dat d»
betrokken buitenlandsche missie de
Sowjet-Russische is. Amtenaren van
deze missie verklaarden dat zij
hierop geen commentaar wenschten
te leveren.
Met ingang van Zondag 17 Fe
bruari zal in het algemeen de melk
prijs tijdelijk met f 0.01 per liter wor
den verhoogd in die gemeenten, waar
in November van verleden jaar geen
verhooging heeft plaats gehad. In het
overige gebied, dat de groote steden
in hét Westen van het land omvat,
ondergaat de melkprijs geen veran
dering. Alle pappen, yoghurt, zullen
met fO.Ol per liter In prys stijgen.
De directie van de Stichting Radio
Nederland in» overgangstijd deelt
ons mede, dat zij na gehouden
overleg met de vier groote omroep-
vereenigingen muziekprogram
ma's van meer algemeenen aard zal
uitzenden. Bovendien zal het onder
deel voor de binnenlandsche strijd
krachten uitbreiding ondergaan. De
ze nieuwe uitzendingen zullen on
geveer negen uur per week vullen.
Door dezen maatregel is mede be
reikt, dat de veelvuldige gramofoon-
platen-uitzendingen door sommige
omroep vereenig lngen, nu kunnen
worden ingeperkt.
