Recht van zelfbeschikking
een eerste eisch
Chr. Volkspartij in België
boekte groote winst
Atoomgeheim aan
Russen uitgeleverd?
Zes dooden
Benoemingen bij UNO
Laatste Londensche zitting
van Veiligheidsraad
Geheim Consistorie
geopend
New York-Amsterdam
Handhaving zoo noodig met opoffering
van bloed en schatten
3
Verschuiving naar links in Wallonië
en naar rechts in Vlaanderen
Belgische verkiezingen
verloopen rustig
Het weer
Rusland gebruikte
zijn veto-recht
Pauselijke zegen voor
België en zijn Koning
Primaat van Hongarije
toch naar Rome
Brand in Londens
Victoria-station
burgemeester Kwint
69ste JAARGANG No. 23472
MAANDAG 18 FEBRUARI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
„Werkcomité" legt verklaring af:
Toestand verslechterd
Eerste toestel brengt
kostbare lading mee
I3MMI
Spionnage in Canada
Viruly in Curasao
bij munitie-ontploffing
Een Nederlander adjunct
secretaris-generaal
STAD EN OMGEVING
AANVAL OP
Candidaten Prov. Staten
Grafschennis
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Het „werkcomité" van de Indo-
nesnsche Nationalistische Partij
heeft zijn conferentie te Djokja
karta beëindigd, waarop de laatste
voorstellen van (Je Nederlandsche
regeering bestudeerd werden. Het
„cocnité" legde een verklaring af,
waarin volledig vertrouwen in de
repubükeinsche „regeering" werd
uitgesproken en in de wijze waar
op zij de Ned.-Indonesische be
sprekingen voert. Er wordt in deze
verklaring aan toegevoegd, dat het
volk van Indonesië vastbesloten is
het recht van zelfbeschikking te
handhaven, „zoo noodig met op
offering van bloed en schatten".
Er wordt op gewezen, dat het de
plicht van alle naties is, geschillen
op vreedzame wijze op te lossen.
Het Indonesische volk is deze ver
plichting nagekomen, heet het in
de verklaring. Het „comité" nam
tevens een resolutie aan, waarin
den „president" verzocht werd
stappen te nemen ter versterking
van het nationalistisch bestuur.
Het „werkcomité" heeft het vol
gende telegram aan Sjahrir gezon
den:
„Besprekingen moeten worden
gevoerd op basis van 100 procent
vrijheid. Wij zullen blijven vechten
als de onafhankelijkheid van In
donesië niet volledig erkend
wordt".
Het nationalistische blad „Merde-
ka" heeft voor de eerste maai com
mentaar geleverd op de nieuwe voor
stellen aan Ned.-Indië. Het blad
vraaet zich af, of de voorgestelde her
vormingen eigenlijk niet slechts een
naamsverandering beteekenen. Het
schrijft o.m.: „Zal het „nieuwe t>ar-
lement" meer macht bezitten dan de
oude Volksraad? Zal de „minister"
meer te beteekenen hebbea dan het
hoofd van zijn vroeger departement?
Zal het gezag van den vertegenwoor
diger der Kroon niet hetzelfde aijn als
de „exorbitante rechten" van den gou
verneur-generaal? Zal de nieuwe con
stitutie verschillend zijn van de oude
Indische staatsregeling? Al deze vra
gen blijven tot nu teo onbeant
woord. De voorstellen zijn misschien
bedoeld als het laagste bod in deze
„kruidenierspolitiek", zooals Multa-
tuli het noemde."
Onder den kop „Angstige dagen in
Batavia", publiceert de „Sunday Ti
mes" het volgende bericht van zijn
bijzonderen correspondent te Batavia
„Terwijl de vredesonderhandelingen
in een onverklaarbare geheimzinnig'.
heid gehuld, te Batavia voortgaan
tenminste men moet aannemen,
dat a| voortgaan komen er moei
lijkheden in "de buitenbezittingen en
wordt de toestand op Java zeker niet
beter.
Noch de luitenant-gouverneur-
generaal, noch Sjahrir wil eenige
verklaring afleggen. Intusscnen
wordt <le economische toestand van
het land met den dag slechter en
verliezen nog Britsche soldaten het
leven. Onvermijdelijk» brengt dit
plechtig- stilzwijgen geruchten over
een afbreken van de bespreking,
ontslagnemingen, doode punten en
bedreigingen.
Het Amerikaansche vliegtuig', dat
Dinsdagmorgen om 6 uur (Ned.
tijd) uit New York naar Amsterdam
zal vertrekken en aldaar Woensdag
om 11.05 zal aankomen, na den
tocht via New Foundland en Shan
non in Ierland te hebben gemaakt,
zal het eerste toestel zijn van de
wekeiijksche verbinding New York
—Amsterdam.
Het toestel zal duizenden ponden
aan belangrijke artikelen medene-
men, o.m. een selectie van de artike
len, welke de burgers van de stad
Holland in Michigan in de eerstvol
gende zes maanden naar Nederland
zullen verzenden, zooals schoenen,
rubberlaarzen, warme onderkleeding
enz. Er worden voorts meegenomen:
tien millioen eenheden penicilline
en andere medicamenten, versch fruit
en graan-preparaten, welke aan het
Nederlandsche Roode Kruis zullen
worden geschonken ten behoeve van
de ziekenhuizen. Gimbel Brothers uit
New York zendt naaigerei mee voor
12.000 Nederlandsche huisvrouwen.
Overal heerscht wantrouwen. Langs
den weg naar B'andoeng zijn alleen
de oude menschen niet vijandig'. Zelfs
zij verliezen hun vriendelijkheid,
wanneer leden van het „repubükein
sche leger" in den omtrek zijn. Dit
leger, dat eigenlijk met ons moet
samenwerken, is dikwijls niet te ver
trouwen. Ernstige onrust wordt ook
uit Zuid-Borneo gemeld; op Sumatra
gist het. Er worden bijeenkomsten ge
houden om een zgn. „Volksfront" te
vormen. Op Banka is hongersnood.
Op Celebes verzet men zich tegen
Nederlandsche landingen; te Menado
op Noord-Celebes zijn 8 christen-
enderwijzjers ontvoerd en vermoord.
De terroristen hechten niet meer
waarde aan de beslissingen van de
U.N.O. dan aan eenige beslissing, die
Sjahrir's „kabinet" zal nemen met
betrekking tot de Nederlandsche
voorstellen."
Vele belangstellenden waren op net
New Yorksche vliegveld La Guardia
aanwezig, toen van daar Franciscus
kardinaal Spellman, Joannes kardi
naal Glennon en Thomas kardinaal
Tien naar de Eeuwige Stad vertrok
ken, om daar op het vandaag aan-,
vangende Consistorie uit handen
van den Paus den rooden hoed te ont
vangen. De drie prinsen der Kerk
maakten de reis met de „Star of
Rome", die op punt van vertrek
stond toen de foto werd genomen.
Onze correspondent telefoneert ons
hedenmorgen uit Brussel:
De dag van de verkiezingen is
even rustig verloopen als die
kiescampagne in de afgeloo-
pen weken. Na een eenigszins ru-
moerigen nacht is de stemming
zelfs zeer rustig gebleven.
Ofschoon op het oogenblik
allerlaatste cijfers nog niet bekend
zijn, vallen uit de tot nog toe bin
nengekomen uitslagen toch reeds
tamelijk definitieve conclusies te
trekken.
Van den algemeen in Europa
gevreesden en niet onverwachten
stoot naar linksch valt in België
niet veel te bemerken, want al
hebben communisten en socia
listen ook vooruitgang geboekt,
die van de Katholieken is niet
geringer. Van extremisme naar
linksch of haar rechtsch is dus
geen sprake, wel echter van een
sterke verschuiving naar linksch
in Wallonië, en naar rechtsch in
Vlaanderen.
De opvallendste vooruitgang werd
gemaakt door de C.V.P., die naar alle
waarschijnlijkheid 90 zetels zal beha
len en die er 17 won. De communis
ten wonnen er 14 en stegen tot 23,
wat beneden hun verwachtingen van
circa 30 blijft. Ook de socialisten
maakten een vrij grooten vooruit
gang van 63 naar' 70 zetels. De libe
ralen daarentegen vielen van 33 op
18 en verloren dus 15 zetels. De
Union Démocratique Beige (afge
scheiden katholieken) behaalde zeer
waarschijnlijk 1 zetel.
De C.V.P. is dus blijkbaar als
sterkste partij uit de verkiezingen te
voorschijn gekomen, ook al biyft zij
in de socialisten een zeer krachtigen
tegenstander ontmoeten. Wat dit
voor de toekomstige regeering zeggen
wil valt nog niet uit te maken.
De heer gp.lak (socialist) beweerde
gisteren in een redevoering, welis
waar, dat de regeering Van Acker
aan het bewind zal blijven, maar het
is gebruikelijk, dat na de verkiezin
gen voor de wetgevende vergadering
de regeering aftreedt.
Het lijkt wel uitgesloten, dat
men onder de huidige omstandig
heden nog zonder de katholieken
een nieuwe regeering zal kunnen
vormen. Temeer waar de U. D. B.,
die in het kabinet Van Acker drie
ministerszetels bezet, een zoo
absoluut vernietigende nederlaag
heeft geleden, dat zij zelfs niet
meer op een zetel aanspraak kan
maken.
Niettemin ziet het er naar uit, dat
de verkiezingen voor geen enkel der
bestaande problemen een oplossing
zullen brenger». Het is niet waar
schijnlijk dat met een eventueelen
katholieken kabinetsformateur, o.v.
cud-minlster De Schrijver, voorzitter
van de C.V.P.de huidige oppositie
aan het bewind zou komen, zoodat
eerder nog een samengaan kan ver
wacht worden tusschen de socialisten
en de katholieken op de basis van
een gemeenschappelijk' urgentiepro
gramma. "Een van de zorgwekkendste
problemen voor het België van mor
gen lijkt ons in elk geval de ver
scherping van de tegenstelling Vlaan-
d'erem-Wallonië. tot die van rechtsch
tegen linksch.
De ontdekking van het spionnage-
complot in Canada inzake het atoom
geheim heeft overal groot opzien
teweeg gebracht.
De Canadeesche radio-commentator
Drew Pearson herhaalde, volgens
U. P., zijn bewering, dat Rusland
door spionnage in het bezit van
atoombom-geheimen is gesteld. Hij
zeide, dat eerste-rangs geheime agen
ten der Sovjets, naar de Ver. st. zijn
gezonden. Hij beschuldigde de V. S.
er van, een Russischen agent uit
Seattle te hebben laten vertrekken
met een tasch, die gegevens over de
atoombom bevatte.
Alle twaalf gearresteerden zijn Ca
nadeesche onderdanen, hoewel men
gelooft, dat sommigen hunner bui-
tenlandsQhe agenten zijn. Slechts één
arrestatie is buiten Canada verricht.
Zondagmiddag 16.40 uur plaatse
lijke tijd is de DC 4 die Donderdag
van Schiphol was vertrokken, op
het vliegveld Hato te Curacao aan
gekomen.
Bij een ontploffing van munitie
op het vliegveld Eindhoven zijn
zes dooden gevallen. De slachtof
fers zijn; eerste luitenant C. J.
Veldhuizen, opperwachtmeester W-
P. van den Berg en de chauffeur
M. Waanders, alle drie lid van den
opruimings- en bergingsdienst.
Verder; P. A. de Bee, J. H. Kuy-
pers en Van Leuken.
De secretaris-generaal van de
U. N. O., Trygve Lie, heeft de
eerste benoemingen bij het secre
tariaat bekend gemaakt. De Ne
derlander Adriaan Pelt werd ad
junct-secretaris-generaal, belast
met de conferentie en algemeene
diensten terwijl de Rus - Arkadia
Sobelev belast werd met de afdee-
ling ten behoeve van den Veilig
heidsraad eveneens met den titel
van adjunct-secretaris-generaal.
De heer Pelt is te Koog aan de
Zaan geboren. Hij bezocht in Zaan
dam de H. B. S. Vervolgde zijn stu
die aan de Ecole libre des sciences
politiques te Parijs. Daarna trad hij
in de journalistiek. Achtereenvol
gens was hij verbonden aan het
„Nieuwsblad voor Nederland", het
„Nieuws van den Dag" en „De Te
legraaf". In 1920 trad de heer Pelt
in dienst van den Volkenhond als
ambtenaar der informatie-afdeeling,
waarna hij in 1934 optrad als di
recteur dier afdeeling. Tijdens den
oorlog was hij hoofd van den Neder-
landschen regeerings-voorlichtings-
dienst te Londen.
Verwachting tot Dinsdagavond:
Meest zwaar bewolkt. Geen
neerslag van beteekenis. Matige,
aan (1e kust tijdelijk krachtige
Westelijke wind. Weinig verande
ring in de temperatuur.
Zon onder 17.58. Maan 21.50—
9.29. Zon op 7.49.
Zaterdagavond is de Veilig
heidsraad voor de laatste maal
bijeen geweest ter behandeling
van de Levantkwestie, waarbij
Rusland van zijn veto-recht
gelbiruik maaikte. Daarna werd
de vergadering verdaagd tot
31 Maart, op welken dag zij
weer te New York zal bijeen
komen, aldus meldt Ass. Press
uit Londen.
Amerika diende een voorstel ln,
inhoudende dat de Veiligheidsraad
nota neemt van de verklaringen af
gelegd door de vier partijen en de
andere leden van den Raad; dat hij
zijn vertrouwen er in uitspreekt dat
dè buitenlandsche troepen in Syrië
en den Libanon zoo spoedig mogelijk
teruggetrokken worden en dat on
derhandelingen te dien einde zonder
verwijl zullen beginnen, met het ver
zoek aan de partijen den Raad
op de hoogte te houden van de re
sultaten.
Op dit voorstel diende Visjinsky
drie amendementen in, inhoudende
dat d® raad zal aanbevelen, dat de
Engelsche en Pransche regeering on
middellijk hun troepen zullen terug
trekken en dat technische bespre
kingen door de betrokken partijen
dienaangaande gevoerd worden.
Toen deze amendementen niet het
vereischté aantal stemmen kregen,
werd het Amerikaansche voorstel in
stemming gebracht en de president
verklaarde, dat het aangenomen
was. Visjinsky protesteerde on
middellijk en wees er op, dat
voor de aanvaarding van mo
ties van niet-procedu ralen aard
zeven voorstemmers worden ver-
eischt, met inbegrip van de per
manente leden (het veto). „Ik ben
een permanent lid", verklaarde hl],
„en ik stemde tegen deze motie, om
dat mijn amendementen er op ver
worpen werden".
Hierna verklaarden zoowel Bevin
als Bidault die beiden vrijwillig had
den afgezien van deelneming aan de
stemming, dat zij het met Visjinsky
eens waren, dat hij krachtens het
wereldhandvest gerechtigd was zijn
veto uit te spreken. Maar, zoo zei
den zij, wij blijven ons accoord ver
klaren met het Amerikaansche voor
stel.
Een Russisch-Joego Slavische aan
klacht werd bij den Veiligheidsraad
ingediend tegen de Poolsche troepen
ln Italië onder generaal Anders, die
een „mogelijke toekomstige bedrei
ging van den vrede" genoemd wer
den doch daar de zitting van den
Veiligheidsraad inmiddels gesloten
was, kon deze kwestie niet meer op
de agenda geplaatst worden.
Het geheime Consistorie, waarin
de 32 nieuwe kardinalen zullen wor
den gecreëerd, is hedenmorgen om
9.35 uur door Z. H. den Paus plech
tig geopeüd.
Zaterdag, zoo meldt A.P. uit Va
ticaanstad, vond in de Pauselijke
vertrekken een hartelijke begroeting
plaats tusschen twee nieuw-benoem-
de kardinalen, een Franschman, Kard.
Julleville, aartsbisschop van Rouen
en een Duitscher, Kard. von Galen,
bisschop van Munster.
De Vaticaansche radio heeft in een
uitzending van Zaterdagavond be
kend gemaakt, dat de Paus in ant
woord op de rede van den nieuwen
Belgischen ambassadeur, die Woens
dag 1.1. zijn geloofsbrieven overhan
digde, eerbetoon heeft gebracht aan
het Belgische volk voor zijn edele
houding tijdens de zware beproevin
gen, welke het door een ohgebrei-
delden machtwlelust waren opgelegd.
Zijne Heiligheid gaf uitdrukking aan
de hoop, dat de groote mogendheden
hun kfachten in dienst van het
recht en niet van het geweld zouden
stellen. De Paus gaf vervolgens den
B'elgischen Koning', den regent, de
koninklijke familie en het Belgische
volk zijn zegen.
Naar A. P. uit Boedapest meldt,
zou de onlangs ter dood veroordeel
de Primaat van Hongarije, Kardi
naal Mindszenti, toch nog verlof
gekregen hebben van de Sowjet-
autoriteiten om zich naar Rome te
begeven teneinde aldaar het Con
sistorie bij te wonen.
In het beroemde Victoria-station
in Londen, dat de Duitsche lucht
aanvallen heeft doorstaan, is Zater
dag brand uitgebroken. De vlam
men verlichten de geheele omgeving
en het verkeer in en buiten het
station moest worden stopgezet.
Stukken van het brandende dak
kwamen terecht op den continen
talen boottrein, die nog naar bui
ten kon worden gebracht.
Om half acht was de Londenscho
brandweer er in geslaagd de vuur
zee onder controle te krijgen. Zoek
lichten werden naar het station ge
bracht om de brandweerlieden te
helpen bij het opstellen van vier
hydrolische ladders. De leiders van
de operatie waren voortdurend
door middel van draagbare telefoon
installatie met elkander in contact.
De inwoners der gemeente Velsen
namen dezer dagen met verwonde
ring kennis van een schokkend pam
flet, waarin „de eerste burger der
gemeente", de heer M. M. Kwint, in
beleedlgende bewoordingen werd aan
gevallen. In verband hiermede is
tegen een echtpaar uit Velsen proces
verbaal opgemaakt. De burgemeester
heeft inmiddels aan de pers medege
deeld, dat het betreffende vlugschrift
het gevolg Is van een persoonlijke
rancune, die een klein groepje Vel-
senaren tegen hem heeft. Nu de bur
gemeester het plan had opgevat het
buitenverblijf „Schoonenberg" met
zijn gezin te betrekken, meende dit
groepje hiertegen stelling te moeten
nemen op grond van het feit, dat
„Schoonenberg" voor medische doel
einden gebruikt diende te worden.
Het buitenverblijf is echter volkomen
ongeschikt als rusthuis te worden
aangewend, waardoor het opgewon
den geschrift iederen grond verliest.
■Mede op voorstel van het bestuur
van den Staterikring Haarlem Is
ln de Zaterdag ji te Haarlem ge
houden vergadering der Kath.
Volkspartij advies gegeven omtrent
plaatsing en rangschikking der
candidaten voor de Provinciale
Staten. De definitieve eandidaten-
Iflst is nu als volgt samengesteld:
1. Prof. C. P. M. Romme, 2. W.
Th. A. v. Beek, 3. mr. P. P. Th.
Rohlimg, 4. A. J. M. Angenent, 5.
C. Siegers, 6. J. A. Schippers.
Dezer dagen is op het kerkhof
aan den Vei'gierdeweg een graf
steen op de laatste rustplaats van
een illegaal strijder beschadigd aan
getroffen. Onbekende daders had
den pogingen in het werk gesteld,
de stengum, die in de zerk was in
gemetseld, er uit te halen, waarin
zij echter niet geslaagd zijn. De po
litie stelt een onderzoek in.
