Churchill waarschuwt voor Moskou':
expansiedrang
Pleidooi voor militair blok
OM DE NATIONALE
EENHEID
Meer melk
voor jeugdige kinderen
Het ijzeren gordijn
in het Oosten
Sjahrir stelt wapen
stilstand voor
Het weer
V.S. protesteeren in
Moskou
69ste JAARGANG No. 23487
WOENSDAG 6 MAART 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544
Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
Nieuwe schoenenbonnen
Met ingang van 1 April
Britsche nota aan Moskon
over Iran
Intrekking van Japansch
geld
De eerste reacties
Franschen verlaten Tirol
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Het is te begrijpen, dat zoowel
de S.D.A.P., opgegaan In de
Partij van den Arbeid, als de
Communistisclie Partij Neder
land (De Waarheid), hun résp. vak
Vereenigingen, die hun het naast
staan, namelijk het N.V.V. en de
E.V.C., ook ai"heelt de S-D.A.P. des,
tijds officieel de banden verbroken,
en beweert de C.P.N., dat zij geheel
losstaat van de E.V.C., beide veree
nigingen als hun oogappel bewaken.
Niemand zal er zich dan ook over
verwonderen, dat „De Waarheid" on
middellijk vuur en vlam heeft gevat
tegen het Episcopaat, dat in zijn
herderlijk schrijven van Zondag j.l„
in niet mis te verstane bewoordin
gen, het troetelkind van de commu
nistische partij, de Eenheidsvakbewe
ging, voor katholieken heeft verbo
den. De wijze, waarop ,,De Waarheid'
echter op dit verbod reageert, is wei
nig origineel. Wie een „Volk en Va
derland" van eenige jaren terug in
de hand zou nemen en de argumen
tatie zou lezen, waarmede de N.S.B
destijds op het verbod door het Epis
copaat van de nationaal-socialistr-
sche beweging meende te moeten
reageeren, zou een merkwaardige pa
rallel ontdekken tusschen Vova en
De Waarheid. Waarvoor de eene op de
bres stond en de andere op de bres
staat? De nationale eenheid. Wat
Mussert c.s. onder nationale eenheid
verstond, hebben wij in vijf jaren
verschrikkelijken bezettingstijd on
dervonden. Wat de C.P.N. onder de
nationale eenheid verstaat, zal de
toekomst leeren. Wij weten alleen
dit: zooals de N.S.B. de verwezenlij
king van de nationaal-socialistische
ideeën, in praktijk gebracht in het
Derde Rijk, als de redding van ons
vaderland zag, zoo ziet de Commu
nistische Partij Nederland de com
munistische ideeën, In praktijk ge
bracht in de Sovjet-Unie, als het
eenig heilbrengende middel om ons
geteisterd vaderland weer op de been
te helpen.
Hoe ..De Waarheid", en annex
daarmede de E.V.C., zich dat weder
op de been helpen voorstellen, heb
ben wij in de maanden, die sinds de
bevrijding zijn verloopen, maar al te
duidelijk kunnen constateeren. Ge
bruikmakend van je reinste dema
gogie, dat is het streven naar heer
schappij d°°r °P de lagere hartstoch
ten van het volk te speculeeren. heb
ber. zij weinig anders gedaan dan den
wederopbouw remmen, door herhaal
delijk, daarbij de nooden der arbei
ders voor eigen doeleinden uitbui
tend, stakingen te proclameeren. In
het jongste nummer van Herstel, het
blad van de Nederlandsche Katho
lieke Arbeidersbeweging staat een
teekening, welke de houding van de
E.V.C. zeer scherp hekelt. Op den
voorgrond zien wij een luidschreeu-
wenden E.V.C.-er, op den achter
grond de schaduw van een Duit-
scher. de revolver in de hand. ,.Ar-
beite oder ich knalle", werk of ik
schiet, zegt de Duitscher. Betaal of
ik staak, zeet de E.V.C.-er Streven
naar nationale eenheid heet dat
Het behoeft nauwelijks betoog, dat
het artikel in het communistische
blad tegen het Episcopaat overvloeit
van insinuaties. De strekking van den
brief der Bisschoppen is duidelijk. Zie
hier. hoe De Waarheid ze echter weer
geeft. na ongemerkt te hebben, dat ze
een waarschuwing beteekent aan het
adres van het N.V.V.
„Indien Jullie de onderhandelingen
met de E.V.C. omtrent fusie afbre
ken en den strijd voor de eenheid der
vakbewegingen met een mislukking
laten eindigen, zullen wij wel over
wegen of ook katholieke arbeiders
lid van het N.V.V. mogen worden."
Het blad Insinueert verder, dat de
Bisschoppen pogen, de oude schei
dingslijnen te herstellen en de voor
bereiding van de Roomsch-rose coa
litie te helpen verwerkelijken.
Het is opvallend, hoe slecht som
mige bladen en sommige men-
schen plotseling kunnen lezen.
Tijdens de bezetting ginjen de
brieven van de Bisschoppen van hand
tot band en ieder goed Nederlander
begreep woord voor woord, wat pre
cies bedoeld werd. Thans schijnt dat
ineens veel moeilijker. Zeer duidelijk
heeft het Episcopaat doen uitkomen,
dat de vroegere verbodsbepalingen van
socialistische vereenigingen b 1 ij v e n
gehandhaafd en heeft het de
katholieken aangespoord lid te blijven
of te worden van de eigen katho
lieke organisaties.
..Hoewel Wij geenszins de oogen
sluiten voor de ontwikkeling, die
zich thans in socialistische vereeni
gingen afteekent, meenen Wij toch.
dat de deugd van voorzichtigheid
eischt. dat Wij onze vroegere bepa-
hngen omtrent het lidmaatschap
van socialistische vereenigingen
t,mw eu' totdat uit de feiten
t ,.Sat haar streven niet meer
alnselen „r ,^ct de christelijke be-
SiSHtVLi- uen christelijken geest",
En ?erder JVen dcr Bisschoppen.
"Óm cte vestiging van een nieuwe,
maatschappelijke orde op hechte
fundamenten te waarborgen, zijn
principieele organisaties ook thans
onmisbaar."
„Alles schijnt er immers op te'
wijzen, dat in de naaste toekomst
het zal afhangen van de innerlijke
kracht der principieele organisaties
en haar onderlinge samenwerking,
of zij bij machte zijn haar gewich
tige taak te vervullen in onze
samenleving: om met name tegen
over het communisme den hellza-
Carbere-Port Bon, het Fransch-
Spaansche grensstation, is ge
sloten. Aan den Franschen
douanepost arriveert een laat
ste vrachtauto met Zwitsersche
burgers uit Spanje. Er heerscht
een zenuwachtige stemming. De
Zwitsers met hun papieren dra
ven heen en weer, benauwd, dat
Ze er niet meer door zullen komen
Als gevolg van de vergrooting
Ier melkproductie zul'isn de
kinderen van de E en D-groep
(0 tot en met 4 jaar) met in-
ïang van 17 Maart weer 6 Liter
trieik per week krijgen.
Zoodra de omvang der pro-
luctie zulks toelaat, znllen ook
de andere consumentengroepen
weer de vroegere rantsoenen
ontvangen (B en C-grOep 2
Liter, A-groep 2 Liter).
De Britsche vloot en luchtmacht
:ullen o.a. in de Golf van Biscaje
manoeuvres gaan houden, welke door
een woordvoerder van de admirali
teit als een „hervatting van de lente
manoeuvres in vredestijd" werden ge
kenschetst.
Met Ingang van 1 April zullen
nieuwe schoenenbonnen in ge
bruik worden genomen.
In verband hiermede zullen d®
thans in omloop zijnde schoenen
bonnen na 16 Maart hun geldigheid
verliezenZij zullen nog tot en met
9 Maart' worden uitgereikt. Ruiling
der oude bonnen tegen nieuwe zal
in geen enkel geval kunnen ge
schieden. Men dient dus op de oud®
bonnen zoo spoedig mogelijk schoe
nen te koopen. Slechts wanneer da
handelaar geen passende schoenen
in voorraad heeft zal men den boa
bij den schoenhandelaar in kunnen
leveren, die een ontvangstbewijs zal
afgeven.
De levering der schoenen zal in
dat geval geschieden zoodra de han
delaar de schoenen ontvangen
heeft.
men en reddenden invloed harer be
ginselen van sociale rechtvaardig
heid, onderlingen vrede en liefde bij
de ordening der hedendaagsche
maatschappij te doen doorwerken."
Wij meenen, dat dit citaat uit het
herderlijk schrijven het beste ant
woord is op de insinuaties van het
communistische blad, dat het nooit
zoo nauw met de waarheid neemt.
Voor het geval in den naïeven
katholiek, die De Waarheid als zijn
lijfblad leest (hoe onbegrijpelijk ook)
door het artikel „Onder nationale
eenheid" nog niet voldoende „wrok
en ontgoocheling" over het herder
lijk schrijven zou zijn gewekt, heeft
de redactie van De Waarheid nog
een anderen pijl op haar boog. Op de
voorpagina staat, met een tekst over
twee kolom, omlijnd en van een por
tret voorzien, een boodschap van
den Deken van Canterbury aan De
Waarheid, waarin deze A n g 1 i-
kaansche geestelijke een loflied
zingt op het Russische socialisme,
de Russische industrie en het com
munisme in Rusland, ..dat zich met
reuzen schreden ontwikkelt".
„De Communistische Partij van
Nederland en alle vooruitstrevende
krachten in Uw land vochten een
heldhaftigen strijd gedurende den
oorlog. Zij zullen ook overwinnen
in deze moeilijke dagen des vredes.
Zij zullen overwinnen omdat zij
de krachten van den waren gods
dienst achter zich hebben. Wat
zou Christelijker kunnen zijn, dan
b.v. de definities van socialisme
en communisme. Communisme met
zijn leuze: „Een ieder werke naar
zijn vermogen en ontvange naar
zijn behoeften", aldus deze Angli-
kaansche geestelijke.
Ziet u. katholieke arbeiders, aldus
moet natuurlijk de bedoeling zijn van
deze boodschap, uw Bisschoppen
verbieden communistische en socia
listische vereenigingen, in Engeland
prijst de geestelijkheid het commu
nisme.
Het is de oude methode der be
strijders van de Katholieke Kerk:
verwarring trachten te brengen in
de geesten der geloovigen. Gobbels
heeft het jarenlang en hij deed
het veel geraffineerder geprobeerd
en het spel verloren. Misschien zal
een enkele naïeveling door de publi
catie in De Waarheid in de war
worden gebracht. De katholieke
arbeiders in ons land echter zal De
Waarheid met deze methodes zeker
niet vangen. Vijf jaren bezetting
hebben hun geleerd, dubbel op hun
hoede te zijn. Zij weten, dat zij veilig
opwaarts kunnen trekken, onder de
leiding van hun Bisschoppen, tot
redding van ons moreel en materieel
zoozeer gehavend vaderland en tot
opbouw van de thans in wording
zijnde nieuwe maatschappij.
En op De Waarheid, die het Epis
copaat verwijt de nationale eenheid
te verbreken, mogen wij misschien
de woorden uit het herderlijk schrij
ven toepassen
Is dit verlangen naar nationale
eenheid zoo groot uit zuiver vader-
landsche motieven of is het een
uiting van het oude liberalisme en
misschien van het nieuw-heiden-
dom... en dus een vrees voor het
opleven van een krachtig christen
dom?
Churchill heeft in Fulton (U.S.A.) zijn aangekondigde rede gehouden
;n de aandacht van de wereld gevestigd op enkele aspecten van het Russi
sche probleem. Onmiddellijk zijn uit lieei de wereld reacties gekomen,
waarbij speciaal aandacht wordt besteed aan Churchill's idee om tusschen
de Engelsch-sprekende volkeren een militaire alliantie te vormen.
De Britsche -zaakgelastigde te
Moskou, Roberts, heeft een nota van.
de Britsche regeering aan de Sow-
Jet-Russische regeering overhandigd,
waarin wordt gewezen op de bepa
lingen van het driemogendheden-
verdrag, welke betrekking hebben
op het terugtrekken van geall. troe
pen uit Iran. In de nota wordt o.a.
gevraagd, wat de Sovjet-Russische
regeering beoogt met" het blijven
handhaven van troepen van het roo-
de leger in sommige deelen van
Iran.
Churchill zeide, dat hij zonder
officieel mandaat sprak, doch de
rede was tevoren gelezen door Tru
man en Lord Halifax.
Verhindering van oorlog, noch
verbetering van de wereldorga
nisatie achtte C-iurchill mogelijk
zonder een broederlijke vereeni-
ging van de Engelsch sprekende
volken. Dit beteekent niet al
leen groeiende vriendschap en
wederzijdsch begrip tusschen het
Britsche imperium en de U. S.
A., maar bovenal intieme betrek
kingen tusschen de militaire
raadgevers, welke moeten leiden
tot studie van potentieele pun
ten van gevaar.
Het gevolg zou zijn een voortzet
ting van gemeenschappelijk gebruik
van alle vloot- en ludhtbases. die
zich over de geheele wereld in het
bezit van Engeland en de U.S.A. be
vinden. Churchill achtte dit niet in
strijd met het Handvest der Ver.
Volkeren en meende zelfs dat men
oog moet houden voor een gemeen
schappelijk burgerschap van ifcngel-
schen en Amerikanen.
„Weest op uw hoede," riep Chur
chill uit, „ik zeg u. dat de tijd kort
zal zijtn, want voorkomen is beter
dan genezen."
Er zijn schaduwen gevallen op de
geallieerde overwinning.
Niemand weet wat Rusland en
de communistische internatio
nale organisatie in de toekomst
van plan zijn, of wat de grenzen
zijn, als deze er zijn, van zijn
streven naar expansie.
Het is voor Rusland noodzaak zich
aan zijn Westelijke grenzen veilig
te stellen tegen nieuwe Duitsche
agressie, maar van Stettin tot Triest
is een ijzeren gordijn gevallen. War
schau, Berlijn. Praag, Weenen, Boe
dapest, Belgrado, Boekarest en Sofia
ai deze beroemde steden liggen
in de Sowjetsfeer.
Turkije en Iran zijn beide be
zorgd en verontwaardigd over de
Russische eischen. In vele landen
zijn communistische vijfde colonnes
gevormd.
Met uitzondering van het En-
gelsche Gemeenebest en de Ver-
eenigde Staten, waar het com
munisme nog in de kinderschoe
nen staat, vormen de communis
tische partjjen of vijfde colonnes
een groeiende uitdaging en ge
vaar voor de christelijke bescha
ving.
Anderzijds wees Churchill de ge
dachte van de hand, dat een nieuwe
oorlog onvermijdelijk is of Rusland
oorlog wenscht.
Maar wat wij In overweging moe
ten nemen, zoolang er nog tijd voor
is, is de permanente voorkoming van
oorlog en door hetgeen ik van onze
Russische vrienden heb gezien, ben
ik tot de overtuiging gekomen, dat
Winston Churchill
Volgens radio-New Delhi heeft
Sjahrir aan de pers medegedeeld,
dat het Indonesische „kabinet" een
voorstel tot het sluiten van een
wapenstilstand op Java en Ned.-
Indië zal doen.
Sjahttr heeft gisteren een be
zoek aan Sir Archibald Clark Kerr
gebracht. Bij het onderhoud heeft
Sjahrir hem persoonlijk over de
te Soerakarta gehouden vergade
ring mededeeling gedaan.
Bij proclamatie van lui
tenant-generaal Stopford, be
velhebber van de geallieerde
landstrijdkrachten ln Ned.-
Indië, is het Nederlandsch-
Indische geld in Ned.-Indië
formeel ingevoerd en de daar
opvolgende intrekking van het
Japansche geld bevolen.
Het Japansche geld zal van 7
Maart af ingekocht worden tegen
een koers van 3 cent per Japan-
schen gulden. Bankbiljetten, welke
door de Javasche bank zijn uitge
geven en het vooroorlogsche Ne-
derlandsch-Indische geld zullen uit
Verwachting tot Donderdag
avond;
Langs de kust krachtige, overi
gens matige Noord-Oostelijke
wind. Zwaar bewolkt. Plaatselijk
nog sneeuw. Temperatuur om het
vriespunt.
Zon onder 18.27, Maan 9.09
23.32. Zon op 7.14.
de circulatie worden genomen.
Maar zilverbons van f 1.f 2.50
en f 5.kunnen tegen dezelfde
waarde voor het nieuwe geld wor
den ingewisseld. Regelingen be
treffende de inwisseling van bank
papier van f 10 en hooger zullen
later worden bekend gemaakt.
Men verwacht dat de republi-
keinsche „regeering" zal antwoor
den met de uitgifte van eigen
geld, dat immers reeds eenigen
tijd geleden gedrukt en over de
circulatiecentra, gereed voor dis
tributie, verdeeld werd.
Op Java schat men de circula
tie van het Japansche geld op
1569 millioen, op Sumatra op
1600 millioen. De cijfers van de
Buitengewesten zijn niet bekend.
Gisteren hebben Nederlandsche
troepen de aan de Noordkust van
het eiland gelegen hoofdstad van
Bali. Singaradja. bezet. Volgens de
berichten is alles rustig. De offi-
cieele overgave der Japansche troe
pen op Ball zal morgen geschieden.
er niets is dat zij zoozeer bewonde
ren als kracht.
Het zou evenwel verkeerd en
onvoorzichtig zijn het geheim
van de atoombom toe te vertrou
wen aan de wereldorganisatie.
Geen mensch ter wereld zou vus-
tig in zijn bed kunnen slapen, wan
neer het atoomgeheim in het bezit
was van eenige communistische of
„neo-fascistische" mogendheid.
Wil een oorlog voorkomen worden,
dan dienen wij onder oppergezag van
de Vereenigde Volken tot een p-oede
verstandhouding te geraken met da
Sowjet-Unie. Laat niemand, zoo be
sloot Churchill, de verborgen kracht
van het Britsohe Rijk en Gemeenebest
onderschatten.
Eden heeft in het Lagerhuis ont
kend dat Churchill met zijn rede
Rusland aan de kaak heeft willen
stellen. Eden zeide, dat er niets
was waarin Churchill ernstiger was
dan in den wensch tot goede be
trekkingen met de Sovjet-Unie, wel
ke wensch volgens Eden ln ieder in
Engeland leefde.
Engelsche ochtendbladen prijzen
over het algemeen Churchill's rede.
De „Daily Mail" zegt „Churchill
spreekt met een autoriteit en ka
rakter zooals geen andere staats
man die bezit.
De „Daily Telegraph" zeide dat
deze rede verrassend verder ging dan
alles wat hij over deze onderwerpen
ooit gezegd heeft.
Het Communistische blad „Daily
Worker" noemt Churchill's rede een
openlijk streven naar een nieuw
Anti-Komintern pakt. Churchill's
pad leidt volgens dit orgaan op
nieuw naar den oorlog.
De Vereenigde Staten heb
ben Dinsdag volgens A. P. te
Moskou een protest ingediend
tegen de voortgezette aanwe
zigheid van Sovjet-troepen iu
Mandsjoerije.
De Chineesche regeering heeft in
een nota verklaard, dat Rusland op
21 Januari j.l. aan China liet weten,
dat alle Japansche ondernemingen
in Mandsjoerije, welke voor het Ja
pansche leger gewerkt hadden, als
„oorlogsbuit" voor de Sovjet-troepen
beschouwd zouden worden. In een,
aan Tsjang-Kai-Sjek gericht memo
randum wordt voorgesteld een deel
van den „oorlogsbuit" aan China te
overhandigen. China heeft echter
de Russische definitie van „oorlogs
buit" afgewezen.
Uit verscheidene plaatsen van Ti-
rol en Vorarlberg werden Maandag
de Fransche bezettingstroepen te
ruggetrokken. In de Oostenrijksche
gebieden nabij de Zwitsersche grens
zijn reeds alle Fransche troepen te
ruggetrokken.
