Besprekingen verloopen
bevredigend
Iran
Russische druk op
Geïnterneerden worden naar
Midden-Java overgebracht
Succesvolle toumée van
Concertgebouw-orkest
Tienduizenden volgen
den alouden beêweg
HERM. GOERING
over nazi-nullen
Het weer
doen
Nu eerst Scandinavië
dan Zwitserland
Vastenboodschap van
Z.H. den Paus
Oekraïnsche Kerk
los van Rome
groenten vrij
„Aangeraden" geen beroep te
op den Veiligheidsraad
69ste JAARGANG No. 23497
o
MAANDAG 18 MAART 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
GEEN ONGEREGELDHEDEN
OP DE „PIET HEIN"
Prof. De Savornin Lohman
overleden
Zacht voorjaarsweer
Voorloopig is er zacht voor
jaarsweer te verwachten.
Sinds Zaterdag ontwikkelde
zich hoven de Noordzee een
gebied van hoogen lucht
druk. Thans trekt dit gebied
langzaam in de richting van
Centraal Europa en veroor
zaakt z.g. Zuid-West-circula-
tie, welke zacht weer met af
en toe regen tengevolge heeft.
De koude is in ieder geval
Koningin dankt Curagao
Goering in de getuigenbank,
tefwijl hij glimlachend met een
van zijn rechters spreekt. Op
15 Maart moest Goering getui
gen over de invasie in België en
Nederland. Zelfs als hij deze
netelige kwestie tracht goed te-
praten, probeert hij zich het air
van den minzame en den groot
hartige te geven. Misschien be
seft hij nog nietdat het Derde
Rijk niet grooter is dan het
beklaagdenbankje
Begijnhof middelpunt
der devotie
In het voorjaar:
„Ridderkruisdrager"
Mooyman in arrest
Oorlogsmisdadiger in ons
land gearresteerd
De„Oranje"teSouthampton
Prinses naar Zwitserland
Ysermonument vernield
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Over de tweede bespreking tus
schen dr. Van Mook en Sjahrir is
te Batavia het volgende commu
niqué uitgegeven:
„Op den 16en Maart om 15.30
uur heeft ten huize van den
Britschen gezant wederom een
ontmoeting plaats gehad tus-
schen de Nederlandsche en de
Indonesische delegatie. Over
de te volgen procedure is over
eenstemming bereikt. Er zijn
sub-commissies gevormd om
de bijzonderheden te behande
len. Zoodra de sub-commissies
verslag uitgebracht hebben,
zal de conferentie worden
voortgezet".
Nadere berichiben melden nog
het volgende:
De eerste bespreking heeft
Woensdag plaats gehad. Aan het
einde van de bespreking, welke
twee uur duurde, zei de een offi-
cteele woordvoerder: „Ik geloof,
dat er een werkelijke voortgang
gemaakt is". Op een vraag of dr.
Van Mock op de voorstellen van
Sjahrir antwoord uit Den Haag
ontvangen had, antwoordde de
woordvoerder: „Dr. Van Mook
heeft volmacht tot onderhande
len". De volgende ontmoeting tus-
schen Sjahrir en dr. Van Mook
zal, naar men verwacht, begin de
ze week worden gehouden, nadat
de sub-oommissies verslag hebben
uitgebracht. De besprekingen zijn
gevoerd in drie talen en wel in het
Engelsch, Nederlandsch en Ma-
leisch.
Zoowel Engelsche als Nederland
sche kringen zijn, volgens UP.,
hoopvol gestemd ten aanzien van
een bevredigend verloop van de
onderhandelingen op Java. Men
waarschuwde echter tegen een tè
groot optimisme en verwachtingen
van een spoedige oplossing van het
probleem. Het feit, dat de onder
handelingen begonnen zijn, on
danks de spanning die volgde op
de landing van Nederlandsche
troepen, acht men op zich zelf een
veelbelovend teeken.
„Het succes van de zending
van Sir Clark Kerr op Java,
welke in de eerste plaats er op
gericht is geweest, de Nederlan
ders en de Indonesiërs aan de
conferentietafel samen te bren
gen, beteekent een nieuwen
triomf voor dezen uitnemenden
diplomaat", aldus „The Ob
server".
Volgens een bericht van den onder
geallieerde controle staanden radio
zender te Batavia heeft de TRI (het
leger der Indonesische republiek)
besloten een groot aantal Intemee-
liugsbampen In <le binnenlanden van
Java op te heffen en alle geïnter
neerden In eenlge daartoe bestemde
gebieden in Midden-Java saiïten te
brengen.
Zondagmiddag overleed te Utrecht
in den ouderdom van 62 jaar prof.
Jhr. mr. dr. B. C. de Savornin Loh
man.
Prof. Lohman werd 13 Juli 1883 ln
Groningen geboren. Hjj studeerde te
Utrecht rechtswetenschappen en
promoveerde in 1910. Daarna vestigde
hij zich in Den Haag als advocaat en
S',, medewerker van het dagblad
De Nederlander. In 1922 werd hij be
noemd tot hoogleeraar te Utrecht om
te doceeren in het Nederlandsche
staatsrecht, het administratief recht
én de wijsbegeerte van het Recht.
Van 1918-—'27 was hij rechter-
plaatsvervanger te Utrecht, van 1921
—-'27 lid van den Onderwijsraad, in
1929 werd hij gekozen in de lcger-
commissie en als niet-militalr lid
van den Raad van Defensie.
Sinds 1926 maakte hij deel uit
van de Eerste Kamer-fractie der C.H.
partij. Hij was lid van de commissie
van Poll, die eenlge dagen geleden
naar Indië was vertrokken, pe be-
trafenls geschiedt Donderdagmiddag
uur op Dennearust te Bllthoven.
Sjahrir heeft een lang memoran
dum tot luit.-gen. Stopford gericht.
Hierin worden klachten ever het ge
drag der Nederlandsche troepen naar
voren gebracht en 'n aantal gevallen
aangehaald, waarin zij tuchteloos
zouden hebben gehandeld.
De voorlichtingsdienst van de
Ned. Marine geeft een dementi
van het bericht van United Press
als zouden zich aan boord van
H.M. torpedojager „Piet Hein"
ongeregeldheden hebben voorge
daan. Dit bericht is onwaar en
zonder eenigen grond.
Volgens het Indonesische nieuws
agentschap „Antara" zou het hoofd
kwartier van het Indonesische repu-
blikelns'che leger, orders hebben uit
gegeven voor de onmiddellijke in-
terneering van alje Nederlandsche
mannelijke en vrouwelijke onderda
nen, ongeacht den leeftijd.
Volgens den diplomatieker, cor-,
respondent van de New York Ti
mes zou de Sovjet-Unie Iran
hebben aangeradengeen be
roep te doen op den Veilig
heidsraad wegens de „aanwezig
heid en de activiteit van het
roode leger in Noord-Iran". Of-
ficieele rapporten die het Ame-
rikaansche ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken zouden heb
ben bereikt, deelen mede dat de
Russische regeering een derge-
lijken stap zou beschouwen als
„onvriendelijke daad".
Naar het A. P. P. meldt, heeft de
Iraansche minister, van oorlog Zater
dagavond voor radio Teheran de Lon-
densche berichten tegengesproken,
volgens, welke hij verklaard zou heb
ben, dat de Perzische kwestie aan de
Ver. Volken zou worden voorgelegd.
Gisteren heeft hij eveneens ontkend,
dat hij gezegd zou hebben, dat „het
Perzische leger tot den laatsten man
zou vechten".
In Teheran zijn geen nieuwe mi
litaire voorzorgsmaatregelen genomen
aldus U. P.
Het publiek gelooft dat, indien de
Russen zouden aanvallen, tegenstand
nutteloos is. Er bestaat echter geen
neiging tot toegeven en pro-Russi
sche kringen verliezen eiken dag vele
aanhangers. Algemeen wordt de
wensch geuit te streven naar Anglo-
Amerikaansche sympathie voor de
Iraansche situatie.
De Brltsche regeering heeft nog
De nazi-leiders, die zich enkele
Jaren geleden in hun redevoeringen
als oorlogsboemannen deden ken
nen. trachtten Zaterdag als schapen
achter Hermann Göring bescherming
te zoeken.
Het was een zitting waarin de
leeuwen van de konijnen werden ge
scheiden. Van degenen die zichzelf
als konijn wenschten gerangschikt
te zien, getuigde Göring:
dat Keitel Hitler's ja-knikker was,
die alles teekende, maar geeh stem
had in de beslissingen, die hij uit
gaf:
dat Rosenberg niet ln verband met
de buitenlandsehe politiek werd ge
raadpleegd en de kerkvervolging
nooit geleld zou kunnen hebben
„omdat ik hem niet had toegestaan
er iets over te zeggen";
dat de economische expert Funk
een nazi-nul was, die door Hitier
in een malle kuur was aangesteld
en ,.ln het geheel geen invloed ln
het kabinet had";
dat von Papen niets uitstaande had
met het aan de macht brengen der
eerste' nazl-regeering. ,,Ik alleen was
met het vormen van Hitler's regee
ring belast":
dat Seyss-Inquart eens een nauw
bij Duitschland aangesloten afzon
derlijk oostenrijk had voorgesteld dat
te verkiezen zou zijn boven annexa
tie, maar dit was „nonsens";
en tenslotte, dat Jodl, die op den
duur weigerde Hitler een hand te
geven, alleen daarom in het Hoofd
kwartier werd gehandhaafd, omdat
Hitler van nature slecht aan nieuwe
gezichten kon wennen".
Het proces duurt nog voort....I
Verwachting tot Dinsdagavond:
Matige, later aan de kust tij
delijk krachtige wind tiisschen
Zuid en Zuid-West. Meest zwaar
bewolkt. Geen regen van betee-
kenis. Verdere stijging van tem
peratuur.
Zon onder 18.48. Maan 20.44
7.50. Zon op 6.47.
De Staten van Curasao hebben een
aan gouverneur Kasteel gerichten
brief van de Koningin ontvangen,
waarin H. M. Curacao dank zegt voor
de gift van f 100.000 ten behoeve van
de tuberculosebestrijding in Neder
land.
steeds geen antwoord op haar nota
over de Iraansche kwestie van de
Sovjetregeering ontvangen. De Sov-
jetrussische commentator Alexeijf
beschuldigt de Iraansche regeering
van schending van het olie-verdrag
van 1921. Volgens hem zijn de Stan
dard Oil Company of America en de
Anglo-Iranian Oil Cy. begunstigd
met concessies die een bedreiging
voor de olievelden van Bakoe vor
men. De handelwijze van Iran pro
voceert botsingen tusschen Rusland
en andere groote mogendheden.
In Turksche kringen gaf men uit
drukking aan de opluchting en vol
doening over de Amerikaansche ver
zekering tot steun aan Turkije en
Iran.
De secretaris-generaal der UNO,
Trygve Lie, deelde Zondag mee,
dat hjj geen gevallen voor den
Veiligheidsraad had te melden.
Het Concertgebouworkest Is in Ne
derland terug. De leden van het or
kest spraken met veel waardeering
over hun tournee en de hartelijke
ontvangst in Engeland. Men ziet in
het orkest den opvolger van de Ber-
lijnsche philharmonie, die jaarlijks
een concertreis door Groot-Brittan-
nië maakte. De stad Manchester stel
de een bezoek van het orkest zoo
op prijs, dat zij verontwaardigd was
over het feit, dat het orkest geen
gelegenheid had er een concert te>
geven.
De leden van het orkest hadden
nog een meevaller. Ieder is met een
fiets uit Engeland thuisgekomen.
De Engelschen. die ln den eersten
concertmeester een vertegenwoordi
ger zien van het geheele ensemble,
begroetten hem steeds met applaus.
Z. H. de Paus heeft ln zijn jaar-
lijksche vastenboodschap, gericht tot
de geestelijkheid van de stad Rome,
een beroep gedaan op de priesters
om hun geloovigen te onderrichten
over de verplichtingen ten opzichte
van de gemeenschap en tegenover
de Kerk in verband met de a.s. ver
kiezingen.
„Nooit zal de Kerk toelaten, dat
zil wordt opgesloten binnen de
vier muren van het kerkgebouw,"
aldus de H. Vader. „De scheiding
tusschen godsdienst en leven, tus
schen kerk en wereld Is in strijd
met de christelijke en katholieke
levensopvatting."
Voorts zelde de Paus, dat het uit
oefenen van het kiesrecht een groote
moreele verantwoordelijkheid met
zich meebrengt, daar het de benoe
ming betreft van hen, die de wetten
van het land moeten maken en die
met de heiligheid van het gezin en
met de school in aanraking komen
en met een rechtvaardige regeling
van de sociale verhoudingen. Ten
slotte zeide de Paus, dat het de
plicht en het recht is van de pries
ters om de geloovigen met woord en
geschrift te onderrichten over alles
„wat niet met de leer te vereenigen
is en daarom ontoelaatbaar is voor
de katholieken."
Naar Reuter meldt, heeft de Ge
ünieerde Kerk van de Westelijke
Oekraïne, die sinds 1696 met Rome
verbonden was, zich wederom van
Rome los gemaakt en aangesloten
bjj de Russisch-orthodoxe Kerk.
Ter toelichting zij hierbij herin
nerd aan de vele protesten van den
H. Stoel tegen het feit, dat alle ge
ünieerde West-Oekraïnsche bis
schoppen sinds de inlijving van het
gebied bij de Sovjet-Unie öf ver-
bannep öf gearresteerd werden.
Uit bronnen in het Vaticaan wordt
Zondag vernomen, dat nog geen
enkele officieele mededeeling met
betrekking tot de berichten uit Mos
kou, dat de geünieerde kerk vaji de
Westelijke Oekraïne zijn 350-jarige
verbinding met de Roomsch-Katho-
lieke Kerk heeft verbroken en terug
gekeerd is tot de Russisch-Orthodoxe
kerk, is ontvangen. Kringen in Vati
caanstad zijn van meening, dat het
Moskousche bericht betrekking
heeft op de Roetheensche katholie
ken. aan wie de Paus ln zijn ency
cliek van 19 Januari een beroep
deed „elke moeilijkheid of vervol
ging te dragen", teneinde het geloof
te bewaren.
Ongeveer 2 millioen katholieken
in drie diocezen van de Westelijke
Oekraïne, die vroeger deel uitmaak
ten van Hongarije, Cechoslowaklje
en Polen zouden bij deze actie be
trokken zijn.
De Bond van Ned. militaire oor
logsslachtoffers heeft besloten 10
Mei als officieelen gedenkdag voor
de in den strijd gevallen Neder
landsche militairen vast te stellen.
Tijdens de concerten werd rustig
gerookt, de pauzes duren nooit lan
ger dan tien minuten.
Het optreden van het Concertge
bouworkest Zaterdagavond in Den
Haag droeg een officieel karakter.
Namens de Nederlandsche regeering
betuigde mr. J. K. van der Hagen,
hoofd van de afdeeling kunstzaken
van het departement van O., K. en
W., zijn dank voor wat Van Beinum
en zijn orkest deden voor de Neder
landsche zaak. Een krans in rood,
wit en blauw werd daarbij aangebo
den.
Betreffende de tournee in Scan
dinavië wordt medegedeeld, dat
7 en 8 April te Kopenhagen en 10
en 11 April te Stockholm wordt ge
concerteerd. Voor Oslo, Goethen-
borg en Malmö werden eveneens uit
voeringen vastgesteld.
In Juli gaat het orkest naar
Zwitserland. Er ls een aanbod ont
vangen voor een tournee door Noord
en Zuid-Amerika ln 1947. In Zwit
serland zal Stokowskl met Van Bei
num dlrigeerèn.
De opkomst ln den tweeden
nacht van den Stillen Omgang,
ln hoofdzaak bestemd voor de
Amsterdammers zelf, heeft de
verwachtingen overtroffen. Tien
duizenden zijn ook tlians weer
den alouden beêweg gegaan,
waaronder groote groepen van
buiten, o.m. uit West-Friesland,
Rotterdam, Beverwyk, Voiendan»
enz. Aan het hoofd van de Haar-
lemsehe groep maakte Z. H. Exc.
Mgr. J. P. Htilbers den Omgang
mede.
In de Kalverstraat was vóór da
plek, waar zes eeuwen geleden het
Wonder gebeurde, op het trottoir een
brandende lantaarn opgesteld; hier
stond eenmaal het huls van IJsbrand
Dommer en verhief zich eeuwenlang
de kapel „Ter H. stede", die ill 1909
afgebroken, voor een modemagazijn
meest plaats maken. Het BegijnhcB
bleef tot de ochtendschemering ge
ïllumineerd. om acht uur droeg Mgr.
Huibers in de kapel van het Begijn
hof, welke de traditie van het Mi
rakel bewaart, de H. Mis' op en sprak
hij de geloovigen toe. 's Middags
stroomde de groote St. Willibrordus-
kerk aan den Amsteldijk vol geloo
vigen, die 't plechtig Lof bijwonend,
gecelebreerd door den hoogcerw. heer
G. van den Burg, deken der stad
de luisterrijke Mirakelprocessie zagen
rondtrekken, pater Gilbertus Lohuis
O.F.M. hield de predikatie.
In de St. Nicolaaskerk werd het
Mirakellof gecelebreerd vcor de
vrouwen van Amsterdam. Heel len
dag bleef het Begijnhof middelpunt
van een devote belangstelling der
Katholieken, terwijl de versiering ook
'al van andersdenkenden aantrok.
BLvatr in het voorjaar een zoo
danige aanvoer van versche groenten
verwacht kan worden, dat iedereen
voldoende groenten zal kunnen koo-
pen tegen redelijke prijzen, zal met
ingang van een nog nader vast te
stellen datum vrije handel en vrije
prijsbeweging voor groenten worden
toegestaan. Z.g. „primeurs" mogen
reeds thans vrij verhandeld worden.
De primeurs leenen zich door het
geringe kwantum niet voor normale
distributie en door het loslaten van
den maximumprijs. waardoor de
teler een betere belooning kan ont
vangen, worden deze groenten ulN
den zwarten handel gehouden.
De P.O.D. te Alphen a. d. Rijn
heeft zijn slag geslagen. Mén
heeft n.l. de hand kunnen leg
gen op Gerardus Leonardus
Mooyman, drager van het rid
derkruis van het IJzeren Kruis,
drager van het IJzeren Kruis
eerste en tweede klasse, bezitter
van het Nahkampf-lnsigne en
van de Ostmedaille, Rottenfüh-
rer der SS. een der „helden van
het Oostfront".
Mooyman werd destljd3 persoonlijk
door Seyss-Inyuart ontvangen en
gedecoreerd.
De vooral ln het Oosten van ons
land beruchte oorlogsmisdadiger
SS-Untersturmführer Ludwig Heine-
mann ls in Hamm (West-Duitsch-
land) gearresteerd. Hij behoorde tot
de Dienststelle van den S.D. te
Arnhem, waar hij o.m. belast was
met de kerkelijke zaken. Dit verhin
derde hem echter niet een ware ter
reur uit te oefenen, menschen te
arresteeren, te mishandelen en zon
der vorm van proces te laten dood
schieten, zooals tn Arnhem en Gors-
sel. Ook heeft hij in Vorden eeniga
gevangen genomen vliegeniers dood
geschoten.
Vrijdagavond is het Nederland
sche hospitaalschip „Oranje" ln
Southampton aangekomen met 860
repatrieerenden (zieken) uit Indo
nesië. 178 brancardzieken en 198 loo-
pende patiënten zullen met de „Ox
fordshire" naar ons land worden
gebracht en Dinsdagochtend om 9
uur zal de debarkatie beginnen. De
overigen zullen waarschijnlijk
Woensdag met de „Sibajak" aanko
men.
Prinses Juliana zal deze week naar
Zwitserland vertrekken, teneinde m
gezelschap van Prins Bernhard nog
een korten tyd volledige rust te ne
men.
Het te Diksmuiden opgerichte
gedenkteeken voor de Vlaamsche
strijders uit den oorlog 19141918
werd Zaterdagnacht tengevolge van
een ontploffing. geheel vernield.
