Promotie van Kard. De Jong
tot eere-doctor
Wat celwanden getuigen
r
„ER WAS GEEN VIJFDE COLONNE
VEILIGHEIDSRAAD
WEER BIJEEN
Rede van prof. Geyl
Taal van tranen en wanhoop, van
vroolijkheid en moed
De Rijksbegrooting
voor 1946
Geheim verdrag met
Rusland
Prins Bernhardstichting
Schulte-Boeyen winnen
Parijsche zesdaagsche
DINSDAG 26 MAART 1946
PAGINA 3
Leider van den weerstand
Nieuwe textielkaarten
Wasscherijen beboet
„Nieuw Amsterdam"
naar Rotterdam
lederen morgen gaat een speciale groep Duitsche krijgsgevangenen
tusschen Hoek van Holland en Katwijk de zee op, om mijnen,
die zich daar nog in grooten getale bevinden, onschadelijk te
maken. De duiker in zijn „kikkerman-omhulsel".
De brug in den afsluitdijk bij
Kormverderzand, die door de
Duitschers geheel vernield werd,
wordt weer hersteld. Op den
voorgrond de resten van de
vernielde brug
Geruststellend!
Volgens mededeeling van
Amerïkaansche senatoren
aan Reuter, is een methode
gevonden om plutonium te
„denatureeren" op een zelfde
wijze als alcoholkan worden
gedenatureerd, zoodat de
atoomenergie, welke het kan
voortbrengen, wel gebruikt
kan worden voor industrieele
doeleinden doch niet voor
bommen.
PROCES-N EU REN BERG
Het doel en streven
Huurprijzen voor auto's
en motoren
Grenswijzigings
voorschriften
Bovee wint in België
Sportsnippers
De Rijksuniversiteit te Utrecht
heeft hedenmiddag in een plech
tige zitting het eere-doctoraat ver
leend aan Z. Em. Joh. Kardinaal
de Jong, ds. K. Gravemeyer en den
heer A. H. van Luik.
Bij de bevordering tot doctor ho
noris causa in de faculteit der let
teren en wijsbegeerte, waarmee Kar
dinaal de Jong in het bijzonder ge-
eerd wordt, heeft prof. dr. P. Geyl,
Zijne Eminentie als promotor toege
sproken.
Dit is de eerste dies die wij in
vrijheid voeren, aldus spr. Het is
passend, dat wij op dien dag onze
gedachten terugvoeren naar de be
proeving die achter ons ligt en dat
wij dit doen In een geest van dank
baarheid jegens hen die ons volk in
het geestelijk verzet zijn voorgegaan.
Het lijden niet alleen dat ons zelf
overkwam, maar dat met blinde wil
lekeur om ons heen werd aangericht,
de gruwelen en het onrecht waarvan
wij zwijgend getuigen moesten zijn,
het dreigde soms ons tot twijfel, tot
wanhoop te doen vervallen. Maar
die uiterste nederlaag hebben wij
nief geleden. In de zwaarste uren
bleven wij weten, niet misschien dat
de bezetter en zijn trawanten ver
nietigd zouden worden en het vader
land, verminkt en uitgeput, bevrijd,
maar dat belangrijker was dan dit:
dat er eenige beginselen zijn, waar
van de menschheid leeft, dat de
dwaling en de waanzin, die over ons
triomfeerden en waarvan het gebral
de lucht vervulde, daarom niet min
der dwalingen en waanzin waren,
die de menschheid en het leven niet
blijvend zouden kunnen beheerschen.
ieder had zijn eigen strijd te strij
den zoo vervolgde prof. Geyl. De
heldenmoed van de eenvoudigsten,
het vertrouwen waarmee de naam-
looze duizenden hun plicht deden,
wie zal dat ooit naar waarde
schatten. Maar het nationale leven
is niet louter de som der individuen.
Br zijn er die, door hun woord, door
hun voorbeeld, geholpen door de po
sitie waarin zij zich bevonden of door
de kracht van hun persoonlijkheid,
aan tallcfoze anderen, aan de ge
meenschap, iets hebben kunnen mee
deden dat de eenzaamheid van de
bedrceving doorbrak, dat opwekte
en bezielde.
Zoo zSjt gfl geroepen geweest om
leiding te geven; en gij hebt U nobel
gekweten. G(j hebt ronduit durven
zeggen dat onrecht als onrecht ge
wraakt moest worden; gij hebt niet
geschroomd voor geestelijke vrijheid
en voor mensehelijkheid op te ko
men. Uw woord werd gesproken tot
den bezetter uit naam van uw eigen
volksdeel, ofwel het werd tot hen
gericht; en wel gelukkig waren zij in
het bezit van zulk een voorman.
Maar buiten dit volksdeel is uw in
vloed gegaan tot de natie. Niet en
kel onrechtstreeks, door wat wij op
vingen van hetgeen eigenllijk niet
voor ons bedoeld was, maar door
samenwerking hebt gij de nationale
gedachte in dien zwaren tijd gesterkt.
Het zou niet juist zijn, dr. de Jong,
Indien ik op dit oogenblik niet her
innerde aan Uw wetenschappelijk
werk, verricht in den tijd voor den
oorlog.
Uw kerkgeschiedenis geeft U op
het verleende eeredoctoraat nog een
lieei andere aanspraak en zij maakte
het vanzelfsprekend dat mij de eer
aou toevallen als uw promotor op te
treden. Maar er is in uw geestelijke
verschijning een schoone eenheid,
en m dat deugdelijke en degelijke
handboek hebt gij al duidelijk aan
gekondigd wat van u als leider van
den weerstand tegen het nationaal-
socialisme te verwachten zou zijn.
Met onverbeterlijke raakheid gaaft
gij er het karakter van aan, in 1937
reeds de valsche spiritualiteit, m
werkelijkheid doortrokken van het
materialisme waartegen het zich
heette te richten, de partij-dictatuur,
de onderdrukking van andersdenken
den, het gebruik maken van alle
middelen die geschikt lijken om tot
In de komende weken zullen de
plaatselijke distributiediensten nieu
we textielkaarten uitreiken. Deze
kaarten tellen 100 punten en een
aantal letter- en cijferbonnen. Ein
de April zal een aantal punten van
deze kaarten worden aangewezen
vöor het koopen van 'textielartike
len. V'óór deze officieele aanwijzing
is het verboden op deze punten te
koopen of te verkoopen. De punten
van de textiel-lederkaart (V. A. 510)
blijven geldig en hebben dezelfde
waarde als de punten van de nieu
we textielkaarten. De kousen- en
eokkenbon A van de oude textiel-
kaart blijft eveneens geldig.
Ruim 80 wasscherijen zijn in de
eerste maanden van dit jaar gecon
troleerd. in 66 gevallen bleek het
noodig te proces-verbaal op te
maken, omdat bedragen van f 500
tot f 14.000 teveel waren berekend.
De tuchtrechters hebben tot op
heden 24 zaken berecht en aan 17
wasscherijen, overeenkomstig den
ernst van de overtreding, een geld
boete opgelegd; 7 ondernemingen
kwamen er met een waarschuwing
et. Het onderzoek bij de wasscherijen
wordt voortgezet.
Ten behoeve van de Nederlandsche
Spoorwegen zijn met het stooAschip
.Rolf" uit Southampton ongeveer
600 ton onderdeelen voor den brug
genbouw aangekomen.
het deel te geraken dat alles stond
daar te lezen, vóór de Duitsche le
gers onzen bodem betraden.
De bezetter kan, toen hij ons
land overslag, in geen twijfel
verkeerd hebben omtrent de
plaats waar hij u zou vinden.
Omdat gij den geest gevierd
hebt, omdat gij moedig stand
gehouden hebt voor de Idee,
daarom ls het voor deze univer
siteit een eer u te mogen huldi
gen, en ik eindig, dr. de Jong,
met u te verzekeren dat lk, ze
sprekende, niet enkel aan mijn
eigen gevoelens uiting geef, maar
aan die van den senaat toen hij
eenstemmig besloot u dit eere
doctoraat aan te bieden.
De „Nieuw-Amsterdam", met 3598
repatrieerenden aan boord, zal naar
Rotterdam doorvaren, waar het schip
8 April wordt verwacht.
(Van onzen Haagschen redacteur)
„Hoe lang nog?" „Zoo lang
als het God belieft". Dat staat
geschreven op een van de cel
muren van het „Oranje Hotel",
tusschen tal van andere in
scripties. Een versteende zucht,
geloosd in een oogenblilc van
moedeloosheid en het antwoord
van een lotgenoot, die vrede in
zijn hart gevonden had, terwijl
de oorlog woedde,
Er zijn in de Scheveningsche
strafgevangenis honderden cellen en
haast elke ervan bewaart op haar
wanden herinneringen aan hen, die
in de voorbije jaren de Nederlandsche
vlag hielpen hooghouden. De muren
van het „Oranje Hotel" spreken een
zinrijke ta(il. „Barst" zegt één van
hen, dat staat er zonder eenige toe
voeging, even ruig als eerlijk. Even
oprecht als er op een anderen muur
staat „Moed houden, kop op",
„Leve de vrijheid", „Vertrouw op
God", „Ik zal handhaven" en „Chris
tus, met jou tot ln de vrijheid".
Hoezeer nood bidden leert, bewijzen
deze muren. Zij getuigen van vast
beradenheid en van hoop, van ver
langen en levenslust. Zij getuigen
van vertrouwen in de toekomst, in
de zaak van Nederland, maar bo
venal van vertrouwen in God, van
den troost, en de kracht die het ge
bed gaf aan hen die hier wachtten
op hun vonnis of het reeds kenden.
Het „Wees gegroet", het „Onze Va
der", de „Twaalf Artikelen des Ge-
loofs" zijn vele malen op deze mu
ren geschreven en tal van spreu
ken staan er tusschen, die een
steun waren voor hen die ln de
wanden beitelden en voor hen, die
hun opvolgers waren in de cel.
„Waak en bid", „Christus Ko
ning", „Ave Maria", „Heere sterk
ons", „Bid God om kracht, Hij zal u
die geven", „Gelooft zij Jesus Chris
tus".
Mannen en vrouwen van alle
standen van onze maatschappij,
die maanden en soms Jaren deze
cellen bewoonden, hebben deze
spreuken gelezen en velen van
hen hebben ér bij de onzeker
heid van hun lot rust in ge
vonden. Zij hebben er andere
spreuken naast geschreven, een
kruis geteekend, een meisjes
gezicht, hebben hun namen ln
de muren gekrast en de dagen
geturfd. Zóó hebben deze mu
ren tenslotte een lang en be
langrijk verhaal te vertéllen
gekregen, een vreemd verhaal,
een verhaal van tranen en wan
hoop, van vroolijkheid en van
moed, maar van het laatste al
tijd meer dan van het eerste,
De commandant van het gevan
genkamp ln Mei 1945, de reserve-ma
joor E. P. Weber, die er een tijd
lang over waakte, dat N.S.B.-ers en
collaborateurs de plaatsen innamen
van hen die hier nooit hadden be-
hooren te zitten, heeft al deze in
scripties zorgvuldig verzameld en
gesorteerd en in een door hem ge
schreven gedenkboek van het „Oran
je Hotel", dat bij Nijgh en van
Ditmar verschenen ls, zyn zij voor
het nageslacht bewaard: d.e gebeden,
de laatste groeten aan de levenden
van ter dood veroordeelden, de sim
pele en ontroerende uitingen van
liefde. „Dag lieve Rika", en „lk
verlang zoo naar je, lieve Henny",
de weinige, heel weinige gedachten
aan wraak, de vele voorspellingen,
dat de liefde en niet meer de haat
de wereld zullen regeeren en de
talrijke grapjes die den moed er ln
hielden. „Welkom in het Oranje
Hotel", staat op vele deuren en op
één ervan bij het schaftluikje
waardoor het eten gegeven werd
staat te lezen „Hoorn des over-
vloeds". Zij, die nog humor konden
verstaan, versierden hun cel met
spreuken als „Vliegbasis voor onbe
grensde gedachtenvluchten", „Tus
schen 12 en 1 wordt niet openge
daan", „Binnen de ramen blijven",
„Austritt verboten".
Dat schreven zij ctie in het
„Oranje Hotel" zaten, omdat zij
streden voor hun vaderland. Die
er thans zitten schrijven niet, zij
durven niet, zegt majoor Weber,
hun geweten knaagt. Zij zijn
geen martelaren zooals hun
voorgangers, maar zij kunnen
van deze celmuren leeren. Wij
ook trouwens....
De openingszitting van den
Veiligheidsraad duurde gisteren
52 minuten. Er waren slechts
enkele welkomst- en begroet ings-
fedevoeringen, waarvan die van
den Amerikaansclien minister
van -Buitenlandsche Zaken, Byr
nes, de voornaamste was.
Byrnes begon met een boodschap
van Truman, waarin de U.S.A. de
Vereenigde Volken welkom heetten
op Amerikaanschen bodem. Byrnes
noemde dit een zeer géwichtig oogen
blik in de wereldgeschiedenis, want
met deze bijeenkomst begint de Vei
ligheidsraad, zooals in het handvest
ls voorgeschreven, onafgebroken te
functionneeren.
De Amerikaansche bevolking is
vast en zeker besloten het charter
te handhaven en alle volken der
V.V. zullen er precies zoo over den
ken.
Dit legt echter alle staten, groote
zoowel als kleiige, de verplichting op
zich te onthouden van het gebruik
van geweld. Geen staat heeft het
recht de wet in eigen hand te ne
men.
Indien geschillen niet door on
derhandelingen kunnen worden ge
regeld, moeten zij voor den Veilig
heidsraad worden gebracht. Daar
om moet de Veiligheidsraad te allen
tijde klaar staan direct handelend op
te treden.
Indien de V.V. willen blijven voort
bestaan, moet geen enkele staat een
verontschuldiging kunnen vinden de
wet in eigen hand te nemen. Op den
Veiligheidsraad rust de verantwoor
delijkheid voor de handhaving van
vrede en veiligheid.
Er werden dezen eersten dag geen
zaken behandeld. Hedenavond wordt
de zitting voortgezet.
Naar ons ter oore komt, is het aan
te nemen, dat de huidige Staten-Ge-
neraal de Rijksbegrooting 1946 m geen
geval zullen kunnen afhandelen en
het is zelfs zeer wel mogelijk, dat zij
deze in het geheel niet in behande
ling zullen kunnen nemen.
Anderzijds moet de begrooting 1947
reeds op den derden Dinsdag van
September worden ingediend, zoodat
de oude begrooting onmiddellijk na
de verkiezingen aan de orde zou moe
ten komen. Dit stuit evenwel op moei
lijkheden, omdat krachtens de gel
dende wet alleen de oude Kamers zich
met de loopende begrooting mogen
bemoeien. Het is dan ook te voorzien,
dat een wijziging in de wet zal wor
den aangebracht teneinde het nieuwe
parlement daartoe ln staat te stellen.
Het is geheel in den stijl van het
proces te Neurenberg, dat er ncoit
iets wordt toegegeven, ook bij de
verdediging van Hess. Vólgde Goe-
ring'6' verdediging hierbij de metho
de van de feiten onbewogen toege
ven, doch als voortreffelijke nood
zakelijke Duitsche daden interpre
teeren, bij Hess staat de verdediging
op het standpunt, dat deae man met
goede gedachten bezield was en
vooral vrede wilde. Hij vloog naar
Engeland met vredesvoorstellen,
maar Engeland wilde alleen maar
„Krieg".
Verder kwam de verdediging
aanzetten met een verhaal over
een geheime afspraak tusschen
Duitschland en Rusland uit den
tijd van de vriendschap, waarbij
aan Rusland de vrije hand gela
ten werd in de Baltische landen.
Op dramatische wijze werd Molo-
tow als getuige verlangd, doch de
Russische aanklager nam het niet
zonder meer en de president be
loofde dit tenslotte te laten uit
zoeken.
Interessanter was de kwestie Tan
de vijfde colonne, die er natuurlijk
heelemaal nooit geweest ls. Ver
schillende zware nazi's verschenen
als getuigen om te vertellen hoe
onschuldig' de Duitschers in andere
landen waren. Toch bestond er een
uazi-intelligence ln Den Haag en
elke Duitscher in Nederland dien
de stukjes vah bet land van buiten
te kennen. Het geheel heette Bund
der Auslanddeutsche. De burgemees
ter van Stuttgart, die de „B'urg der
Auslandorgar.isation" aldaar bestuur
de, gaf tenslotte toe, dat er links
en rechts wel wat gespionneerd was.
(Van onzen Haagschen redacteur).
De jonge mannen die onder
de wapenen worden geroepen
moeten den dienst verlaten als
betere menschen, dan toen zij
opgeroepen werden. Dat is het
doel van onze organisatie, ver
telde ons majoor dr. J. W.
Duyff, voorzitter van de kort
geleden in het leven geroepen
Prins Bernhardstichting.
Men kan dit doel ook anders om
schrijven en ln de statuten heet het
dan ook, dat de Stichting zich ten
doel stelt het behartigen van de
zedelijke, maatschappelijke en stof
felijke belangen van de militairen,
van Land- en Zeemacht, met inbe
grip van de oud-leden der Binnen-
landsche Strijdkrachten en van
hen, die zich vrijwillig voor den
militairen dienst hebben aangemeld,
benevens voor hun nagelaten be
trekkingen. Maar dat komt op het
zelfde neer. Het gaat er om, in
nauwe samenwerking met de Stich
ting 19401945 en met de sociale
diensten van Oorlog en Marine, die
alle een zetel in het hoofdbestuur
hebben, alles in het werk te stellen
dat kan bijdragen tot een goeden
geest onder de manschappen en tot
vorming van hun karakter. Dat kan
op velerlei wijze geschieden.
De Stichting is door haar be
stuursleden en haar werking nauw
verwant aan de sectie 9 van den
staf van Prins Bernhard, die eigen
lijk los van iedere overheidsinstan
tie staande, de sociale belangen
van de leden der B. S. verzorgde.
Prins Bernhard, die zijn naam aan
de Stichting gaf, heeft er ook het
beschermheerschap van aanvaard.
Het tekort aan auto's voor het
personenvervoer doet velen er toe
overgaan een auto of een motorfiets
te huren en dikwijls gebeurt dit te
gen prijzen, die ver boven de grenzen
van het redelijke liggen. Voor ver
huur van personenauto's en motor
rijwielen, met of zonder zijspan, ls
thans een prijsregeling ontworpen,
die dezer dagen in werking treedt.
De huurprijs ls bepaald op grond van
den catalogusprijs en het bouwjaar
en wordt berekend per tijdseenheid
en per. kilometer.
Naar het A.N.P. verneemt, ls een
wetsontwerp ln vergevorderden staat
van voorbereiding, waarbij de voor
schriften tot grenswijziging van ge-
meer» worden gewijzigd en rekening
wordt gehouden met de belangen,
van den wederopbouw.
In een te Utrecht gehouden ver
gadering van uit de Christelijk His
torische Unie getreden leden en van
het hoofdbestuur der Hervormde
(Gereformeerde) Staatspartij is be
sloten met één lijst deel té nemen
aan de komende Kamerverkiezingen.
Met den grootsten drijvenden bok van
Europa, wellicht een der grootste van
de wereld, is te Hendrik Ido Ambacht
officieel proef geheschen.
PARIJS, 26 Maart. Schulte-
Boeyen hebben de eerste na-oorlogsche
Zesdaagsche, die van Parijs, op hun
naam gebracht. Na een kalm begin,
waarbij de Nederlanders zelfs een
achterstand van zes ronden lieten no-
teeren, hebben zij zich langzaam maar
zeker omhooggewerkt en tenslotte met
één ronde vóór SeresLapebie, den
strijd in hun voordeel beslist. Prat—
Pellenaars werden vierde op twee
ronden.
Men kreeg den Indruk, dat er ln
deze Zesdaagsche sportiever gestreden
is, dan zulks in dergelijke wedstrijden
het geval pleegt te zijn. Is deze in
druk onjuist, dan moet worden toe
gegeven, dat de heeren hun nummer
uitstekend verkocht hebben
Reeds den voorlaatsten dag zaten
de vier leidende koppels elkaar her
haaldelijk dwars en namen in felle
jachten om beurten de leiding. Tijdens
de laatste uren gaven ScbulteBoeyen
den toon aan. Toen er even eenige
ontspanning was trachtte een der lei
dende koppels plotseling te ontsnap
pen en opnieuw ontstonden felle jach
ten, die het peleton volkomen uiteen
rukten. Het klassement veranderde
weer voortdurend. Tenslotte deed de
vermoeidheid zich gelden en waren
er herhaaldelijk valpartijen. Kort vóór
het einde namén SchulteBoeyen één
ronde voorsprong, dien zij ondanks
felle aanvallen van alle medegegadig
den niet meer afstonden.
De Brabanconsche motorcross, wel
ke Zondag in de bosschen van de
„Zoete Wateren" bij Leuven ls ver
reden, ls een eclatant succes voor de
Nederlandsche deelnemers geworden.
Bovee en Plet Knijnenburg werden
resp. eerste en tweede. Onder de
eerste twaalf waren zeven Nederlanders.
De Italiaan Bini won de „Ronde
van Parma", gevolgd door Conto, Bizzl,
Mascardini, Balte, Bartali en den Zwit
ser Wutrieh.
De plaatselijke boksbond van New
"Zork heeft besloten, dat neger-ama
teurboksers in den vervolge niet
meer tegen boksers van het blanke
ras mogen uitkomen. Deze beslis
sing heeft groot opzien gebaard. De
bokskampioensehappen zijn ln ver
band hiermede afgelast.
Luo van Dam bokst op 1 April te
Rotterdam tegen den Luxemburgschen
kampioen weiter- en middengewicht
Schiltens.
