Russen verlaten den
V eiligheidsraad
Wie dirigeert?
Von Ribbentrop
als liquidateur
Teheran„Er bestaat geen'
overeenkomst met Rusland"
Vier dooden bij Linne
Van Acker formateur
Dr. Van Mook te
Soerabaja
Onze koopvaardij in oorlogstijd
69ste JAARGANG No. 23506
o
DONDERDAG 28 MAART 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
IRAANSCHE KWESTIE
Het weer
Nog steeds mijnengevaar
in Limburg
Nederlandsch bier
naar Ver. Staten
Linksche meerderheid
in Noord-Jtaiië
De Brabantsche bevolking
heeft prompt gehoor gegeven
aan den oproep tot nieuwe
mijnwerkers. De bus van de
Staatsmijnen haalt een groep
je toekomstige ondergrond-
sche werkers in het dorpje
Herpen af. Deze jongeman
nen zijn de eersten, die het
tekort van 4000 mijnwerkers
zullen aanvullen.
Doodenlijnkostte 3096
Nederlanders het leven
Bewogen pleidooi
van Hussein Ala
Iraansche uiteenzetting
„Evacuatie in Oostelijke
richting"
Besloten zitting
PROCES-NEURENBERG
Effectensmokkel
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Hoewel wij nog sleclits een an
derhalve maand van de Twee
de Kamer-verkiezingen ver
wijderd zijn, blijft net, voov
de buitenwereld althans, opvallend
rustig. By vorige verkiezingen draai
de zes weken te voren de propagan
da-machine reeds op volle toeren.
Thans is het of men den adem in
houdt voor den grooten sprong, die
17 Mei gedaan zal worden. De ver
schillende partijen hebben zich alle
evenwel terdege uitgerust, rechtsch
en linksch hebben ons in den loop
der laatste maanden getuigen doen
zijn van „hergroepeeringen", men is
den politiek dakloozen op allerlei ma
nieren tegemoet gekomen en heeft
hun met royaal gebaar 'n comfortabel
onderdak aangeboden, men heeft ur
gentie-programs samengesteld, die,
als ze ook maar voor de helft zul
len worden uitgevoerd, ons land tot
een soort aardsch paradijs zouden
maken, kortom men is volkomen uit
gerust om de verkiezingssprint te
beginnen.
Op het laatste moment heeft zich
nog de „Partij van de Vrijheid",
voortgekomen uit de kringen der li
berale Staatsparty,, die zich wat
kleintjes voelde tusschen de Katho
lieke Volksparty, Party van den Ar
beid en de Communistische partij, bij
de sprinters gevoegd.
De liberale Staatsparty meen
de, dat ze toch wel op een
wat al te smalle basis stond en
daarom riep zij de „Partij van de
Vrijheid" In het leven, een weidsche
naam, die wel de tegenstelling zal
moeten suggereeren tot de Partij van
den Arbeid. Alsof Arbeid en Vrijheid
anti-poden zijn en niet juist elkan
der aanvullen. De partij stelt haar
deuren open voor hen, „die zich ver
zetten tegen socialistische systemen,
welke onvermijdelyk leiden tot
dwang en tot het heerschen van
weinigen over velen, en zich niet
thuis gevoelen by naar kerk of con
fessie gevormde politieke partyen,
verlangen naar de vorming van een
niéuwe politieke groepeering, die den
strijd voor de vryheid binnen door
het algemeen belang gestelde gren
zen zal voeren".
Wanneer men het manifest en pro
gram van de nieuwe partij leest dan
ontkomt men niet aan den indruk,
dat tal van formuleeringen zich ver
liezen ln vaagheden, en soms dezelf
de humanistische Ideeën ademen, die
wij ook ln de Partij van den Arbeid
aantreffen.
Laten wij thans, kort voor de
groote wedloop gaat beginnen, de
verschillende partyen nog eens de
revue passeeren, dan kunnen wij niet
anders dan tot Onze vreugde consta-
teeren, dat de Kath. Volkspartij in
de huidige politieke constellatie een
veer goed figuur slaat. Bezien wij
het ontwerp van richtlijnen voor het
katholiek staatkundig program, dan
treedt hier aanstonds de hechte fun
deering naar voren. Zij is. zooals
Mag. dr. Stokman het Vrijdagavond
j.l. no£ voor de radio formuleerde,
de korte samenvatting van de ka
tholieke maatschappij- en staatsleer,
zooals deze zich heeft ontwikkeld in
den loop der eeuwen. In deze leer
vinden wij de zedelijke normen, die
aan het menschelijk handelen op
staatkundig gebied zijn gesteld.
Het is niet te verwonderen, dat
de communistische Waarheid
met leede oogen de sterke po
sitie van de Kath. Volkspartij
gade slaat. Naar aanleiding van een
misschien wat minder gelukkige ver
gelijking in de Volkskrant, waarby
prof. Romme, die Vrijdagavond met
nog drie belangrijke figuren uit de
K. V. P. voor den K.R.O. de verkie
zingsactie inluidde, in dit kwartet
„de eerste bariton" genoemd wordt,
„die een partij op zich" is en „aan
wien de soli gegund worden", schrijft
het blad, dat Romme het geheel over
stemt, voorzanger en dirigent beiden
is en wie een plaats wil krijgen in
het koor zich aan hem heeft te
onderwerpen. Het geïntrigeer van de
Waarheid is nogal doorzichtig. De
K.V.P. mag men Immers niet ver
eenzelvigen met een der leidende
figuren ln de party. Een Schaepman,
een Nolens en een Aalberse hebben
ln vroegeren tyd wel is waar nun
stempel gedrukt op de R. K. Staats
partij, maar daarmede waren zij nog
niet de p ar t IJ. Het tydstip is nog
niet aangebroken om te constateeren
of de huidige „dirigent" reeds zijn
stempel op de partij gedrukt heeft.
Juist ln de laatste maanden en
weken is wel heel duidelijk de vrij
heid der leden van de K.V.P. nog
naar voren gekomen. Wij wijzen
byv. op de verschillen in het ontwerp
urgentieprogram, opgesteld door de
nat. leiding van het Centrum voor
staatkundige vorming en overleg
met het Dag. bestuur der R- K.
Staatsparty dat in September '45
verscheen en het ontwerp van richt-
lynen voor het kath. staatkundig
program, dat de vorige maand werd
gepubliceerd. Wij kunnen ook wijzen
Verwachting tot Vrijdagavond
In den ochtend hier en daal
tydelijk mist. Overdag zonne-
schijn, behalve plaatselijke wol
kenvelden. Geen regen. Wind
overwegend tusschen Noord, en
Oost, in het Noorden des lónds
meest zwak, in het Zuiden zwak
tot matig.
Zon onder 19.05. Maan 5.25
14.08, Zon op 6.24. N.M. 2 April
Dat het mijnengevaar tn het
voormalige Limboirgsohe frontge
bied nog steeds niet geweken is,
bleek Woensdagmiddag, toen een
groep arbeiders van een der bag
germolens bij Linne (L.) bezig was
een anker op den Maasoever te be
vestigen. Zij waren nauwelijks en
kele meters op den wal, toen een
zware mijn ontplofte.
Vier personen, allen afkom
stig uit Venlo, werden op slag
gedood, terwijl neg vier men-
schen zwaar gewond werden.
Zij zijn naar het ziekenhuis te
Roermond overgebracht;
Het terrein zou door Duitsche
krijgsgevangenen van mijnen ge
zuiverd zijn, dodh bij nader onder
zoek kwamen er in den loop van
Woensdagmiddag nog 28 mijnen
voor den dag.
Naar de „World Telegraph" mede
deelt stelt Nederland ongeveer 300
ton gerst beschikbaar, dat door de
Heineken's brouwerijen gebruikt zal
worden voor de productie van onge
veer 24.000 kisten prima kwaliteit
exportbier voor de Ver. Staten.
De mogelykheid bestaat, dat ook
andere Nederlandsche brouweryen
bier naar dei Amerikaansche markt
zullen zenden.
Het kabinet van den Prins
regent deelt mede: De Prins-
regent heeft den heer Acliille van
Acker, minister van Arbeid en
Sociale Voorzorg, ln audiëntie
ontvangen en heeft hem belast
met het vormen van een regee
ring.
De liberale partij heeft bij monde
van haar voorzitter, Motz, de lezing
gegeven van een beslissing eenparig
door de liberale partij genomen, en
die, in feite, geen onderhandelingen
tusschen de partyen van linksch
meer aanvaardt.
In tegenstelling met de vorige
stemmingen in kleinere gemeenten
geven de resultaten van de Zondag
ln 12 hoofdsteden van Noordelijke
provincies in Italië gehouden stem
mingen een eerste aanwyzing van de
krachtsverhouding der verschillende
partijen. Volgens het Romelnsche
dagblad „II Popoio", het orgaan van
de Gaspari, den Christelijk-democra-
tischen eersten minister en minister
van Buitenlandsche Zaken van Ita
lië, waren de uitslagen als volgt:
Christen-democraten 235.000 stem
men, Communisten 207.000 stem
men, Socialisten 164.000 stemmen,
andere partijen 92.000 stemmen.
op de groslijststemmlngen in de
katholieke kiesvereenigingen, waar
bij de georganiseerde kiezers direc-
ten Invloed uitoefenen op de defini
tieve samenstelling der candidaten-
lijsten. Dat deze Invloed niet maar
een formaliteit Is, is wel gebleken,
want de kieskringen hebben zich ge
ducht geweerd en menige verschui
ving ln het politiek advies Is er het
resultaat van geweest.
wy weten niet of het by de
Communistische Party Nederland
(De Waarheid) even democratisch
toegaat als bil de K.V.P. Wèl weten
wij. dat, als er dan tóch over een
dirigent gesproken moet worden,
wij bij de communisten gerust mogen
zeggen: Moskou dirigeert. Of om de
zelfde woorden van De Waarheid te
gebruiken: wie een plaats wil kry-
gen in het (communistische) koor,
heeft zich aan Moskou te on
derwerpen.
Dr. Van Mook heeft te Soerabaja
verschillende groepen van de bevol
king ontvangen. Vergezeld van
generaal-majoor Mansergh bezocht
hij het hoofdkwartier van de Kon.
Marinebrigade en inspecteerde de
z.g. „Westwall" van Soerabaja.
Deze verdedigingslinie is thans
door Nederlandsche mariniers be
zet. Dr. Van Mook heeft voorts een
bezoek, gebracht aan de Britsch-
Indische brigade, de Britsch-Ame-
rikaansche sigarettenfabriek en
het R.K. ziekenhuis.
Ztonder incidenten hebben de
2000 Japansche soldaten op
Lombok zich aan de Nederlan
ders overgegeven.
„Toen u wegging, waren wy be
droefd, wij zijn blij, dat u terug bent
en wij hopen, dat thans de moeilijk
heden'tot het verleden behooren. Wij
hebben kleeren en geneesmiddelen
noodig". Met deze woorden heeft de
bevolking van Lombok de Nederland
sche troepen begroet. Het volk ont
ving de Nederlanders op zeer vriende
lijke wijze en toonde groote ingeno
menheid met hun komst. De landing
geschiedde onder commando van lui
tenant kolonel F. H. Termeulen, die
ook aan de landingen op Ball actief
heeft deelgenomen. De Japansche be
zettingstroepen bestonden uit 2.000
man. Langs den weg naar Mataram
en Ampènan werden de Nederlandsche
troepen lulde toegejuicht.
17.391 Nederlandsche krijgsge
vangenen zijn in 1942 en 1943 naar
Birma en Siam getransporteerd,
waar zij werden gebruikt voor den
aanleg van een spoorlijn tusschen
Bangkok en Moulmcin, de zgn.
„doodenlijn". Van hen zijn 3096
gestorven.
De Veiligheidsraad heeft het
Sowjet-voorstel tot uitstel van
de bespreking der Iraansche
kwestie tot 10 April met 9 te
gen 2 stemmen verworpen.
Vóór uitstel waren Polen en
Australië.
Gromyko, de Russische afge
vaardigde, verliet na het ver
werpen van het Sowjet-voor
stel de bijeenkomst.
Gromyko zeide: „Om de redenen,
welke ik duidelijk heb uiteengezet,
kan ik als vertegenwoordiger van de
Sovjet-Unie niet langer deelnemen
aan de besprekingen in den Veilig
heidsraad, daar mijn voorstel door
den raad niet is aanvaard, noch kan
ik aanwezig zijn in de bijeenkomst
van den raad; daarom verlaat ik de
vergadering."
De Amerikaansche minister van bui
tenlandsche zaken, Byrnes, zeide in
antwoord op de woorden van Gromyko,
dat volgens de inlichtingen, welke de
Amerikaansche regeering uit Teheran
heeft ontvangen, geen regeling van
bet geschil tusschen de beide regee
ringen bereikt zou zijn
Byrnes verklaarde:
„Indien de Iraansche delegatie geen
kans krügt om gehoord te worden, zal
de organisatie der Vereenigde Naties
kort na haar geboorte sterven".
De Nederlandsche afgevaardigde, mr.
Van Kleffens, zeide het inzicht van
Byrnes te deelen en verklaarde dat,
wanneer er een zaak door een lid van
de Vereenigde Naties wordt voorgelegd,
deze zaak bij de eerste gelegenheid
moet worden behandeld en dat uitstel
alleen moet worden toegestaan om be
langrijke en dringende redenen.
Hussein Ala, de Iraansche ambas
sadeur te Washington, verklaarde, dat
men in Moskou ongeveer zestien da
gen had besteed aan besprekingen met
Molotof en andere Sovjet-Russische
autoriteiten, en dat Stalin aan twee
Tijdens de verdediging van Joa
chim von Ribbentrop werd Woens
dag door den aanklager een verras
send document aan het Hof voorge
legd, waaruit bleek, dat von Ribben
trop had aangedrongen op „liquida
tie" van de 500.000 Joden die ln Hon
garije woonden.
De buitgemaakte notulen van een
bespreking op 17 April 1943 tusschen
Hitier en den Hongaarschen nazi-
handlanger, admiraal Horthy, brach
ten aan 't licht, dat Horthy zich be
klaagd had over de honderdduizen
den Joden, die „beroofd van iedere
van de byeenkomsten had deelgeno
men. De Sovjet-Unie werd verzocht
zonder uitstel de Russische troepen
van het Iraansche grondgebied terug
te trekken.
Hussein Ala vervolgde: het spijt mij
den raad te moeten mededeelen, dat,
voorzoover mij bekend is, de bespre
kingen geen positief resultaat hebben
gehad. Ik heb van mijn regeering in
structie gekregen het geschil voor
den raad te brengen. Aan Iran zijn
elschen gesteld, die indruischen tegen
de souvereinlteit en de territoriale
onschendbaarheid van het land. De
zaak is zeer dringend. De aanwezig
heid van vreemde troepen beteekent
een beletsel voor uitoefening van gezag
door de regeering. Wij hebben reeds
ruim vier jaren lang vreemde troepen
in ons land gehad en wy willen ze
gaarne kwijt.
Na het afleggen van deze verkla
ring door Hussein Ala. verdaagde de
voorzitter de bijeenkomst tot Donder
dagavond. De raad zal alsdan geheime
zitting houden ter bespreking van de
Iraansche uiteenzetting.
Hoewel Radio-Moskou reeds her
haalde malen verklaard heeft, dat een
verdrag tusschen Rusland en Iran
is geteekend, waardoor de Sovjet
troepen uit Iran worden teruggetrok
ken, houdt de Iraansche regeering
vast aan de bewering, dat zulk een
verdrag niet bestaat.
De Engelsche en Amerikaansche
ambassades trachten nog altijd te
ontdekken of er misschien een ge-
helm- accoord bestaat. In sommige
politieke kringen te Teheran is men
geneigd de mededelingen van Ra
dio-Moskou te gelooven.
Bi.) de zitting van den Veilig
heidsraad van heden zullen de Rus
sen aanwezig zijn, op voorwaarde,
dat „slechts procedure-zaken en
niet de Iraansche kwestie behan
deld zullen worden".
Nader meldt het Fransche pers
bureau, dat in de vandaag te hou
den bijeenkomst van den Veilig
heidsraad de Iraansche kwestie niet
besproken zal worden. De Russische
vertegenwoordiger Gromyko heeft
toegezegd aanwezig te zullen ztju.
mogelykheid om in hun levenson
derhoud te voorzien", een last vorm
den voor den staat. Hitler noemde
deze Joden „tuberkel-bacillen" en
Von Ribbentrob was van meening.
dat zij moesten worden „geliquideerd
of naar concentratiekampen ge
bracht".
Adolf Steengracht, getuige a de
charge, voormalig secretaris van het
ministerie van Buitenlandsche Zaken,
bekeek het document, dat door de»
Britschen aanklager kolonel Phllll-
more, werd voorgelegd en zei: „Ik
zou een onderscheid willen maken
tusschen von Ribbentrop's Instinc
ten en hetgeen hy deed toen hij het
gehypnotiseerde werktuig van Hitier
werd."
Steengracht was gedwongen te be
vestigen, dat von Ribbentrop in Oc
tober 1943 dezelfde meening was
toegedaan als Helnrich Himmler, ten
aanzien van de „evacuatie ln Oos
telijke richting", zooals de vernie
tiging van menschenlevens via gas
kamers genoemd werd. Deze „eva
cuatie" betrof buitenlandsche Joden,
burgers van Italië, Zwitserland,
Spanje, Portugal, Zweden, Denemar
ken, Hongarije, Roemenië en Tur
kije, die het ongeluk hadden gehad
ln een der bezette gebieden in de
val te loopen.
De financieele brigade der Fran
sche recherche heeft een belangrijke
zaak van frauduleuzen Invoer van
buitenlandsche fondsen ontdekt.
Het betreft uit Nederland en Bel
gië afkomstige aandeelem Koninklijke
Olie, waarvan het grootste deel tij
dens de bezetting in Frankrijk werd
Ingevoerd. Meer dan 150O aandeelen
ter waarde van 150 millloen francs,
voorzien van valsche zegels, zijn op
het oogenblik in omloop.
Nader wordt vernomen, dat de pó-
litie den drukker André van Ooste-
rom heeft gearresteerd, die ervan be
schuldigd wordt de' aandeelen va»
Fransche regeeringsstempels te heb
ben voorzien. De aandacht op de pa
pieren van v. O. werd gevestigd, toen
beurshandelaren ontdekten, dat er
aandeelen Koninklyke werden aan
geboden, die in zwarte Inkt waren
afgestempeld, ln plaats van ln rood.
Er zijn thans ln totaal 20 personen
ln arrest, van wie v. O. slechts een
der minder belangryke schynt te
zijn.
De koopvaardij heeft
gevoelige verliezen
geleden. In Mei
1940 waren er 1112
Nederlandsche schepen,
daarvan zijn 315 verlo
ren gegaan. De verliezen
der bemanning worden
geschat op ongeveer 15
pet. Dat deze verliezen
niet veel grooter zijn,
hebben wij voor een
groot deel te danken
aan de Britsche marine
waarbij ook Nederland
sche eenheden waren
ingedeeld.
Immers, de scheper
die minder dan 15 mij!
Hepen waren verplicht
ln convoolen te varen.
Deze convoolen werden
beschermd door de zgn.
escorteschepen. Een con-
vool bestond uit onge
veer 40 schepen, somi
uit meer. De schepen
voeren ln rijen achter
elkaar en wel zoodanig,
dat de breedte grootei
was dan de lengte. Als
er b.v. 40 schepen waren
.voeren deze ln 4 rijen
van 10 schepen. De lei
ding van het convooi
berustte bij den commo
dore, de escortecomman
dant had het bevel over
het geheel. De afstand
tusschen de schepen
was 3/10 mijl naast el
kaar en 2/1Q mijl achtet
elkaar. Aan de zijkan
ten voeren met gas uit
geruste booten, die zoo
noodig een rookgordijn
konden leggen. De kost
baarste schepen bevon
den zich in het midden
van het cenvool. Dit wa
ren tank- en troepen
schepen. Geheel ln het
midden bevond zich een
vliegtuigschip een
tankschip met een vlieg-
dek dat ingericht wat
om drie vliegtuigen te
bergen. Met radar kon
men precies, bepalen, ol
vijandelijke vliegtuigen
in aantocht waren, zoo
dat de eigen toestellen
op het juiste moment
konden opstijgen.
Het iconvooi werd be
schermd door een aan
tal escortevaartuigen, die
in zicht waren, doch een
ander deel bevond zich
op veel grooteren af
stand. Men werd hier
door tijdig gewaar
schuwd voor duikbooten.
In het begin van den
oorlog was de bescher
ming dikwyis ondoelma
tig, daar er een groot
gebrek was aan kleine
schepen. Ook de hulp
middelen, die men ge
bruikte om duikbooten
op te sporen en onscha
delijk te maken, lieten
veel te wenschen over.
Dit is echter later veel
verbeterd.
De bewaking geschied
de ook wel door vlieg
tuigen, doch er waren
groote dleelen van de
route, die de landvlieg-
tuigen niet konden be-
stryken. Wanneer een
schip getorpedeerd werd,
of om een of andere
reden achterbleef, voer
de rest van het convooi
door, omdat anders den
vijand een te groote
trefkans zou worden ge
boden.
Hoewel er vele moei
lijkheden waren, ook
aan boord van de sche
pen, bleef de koopvaar
dij echter doorvaren. Ol
deze wijze hebben de
wakkere mannen van de
koppvaardij er het hun
ne toe bijgedr ten, dat
Nederland bevrijd werd.
