Bezorgdheid over Van Mook's
reis naar Nederland
t
1
BATALJON WAAR MUZIEK IN ZIT
(^HELDENMOED
r
Onderwijs
probleem
Nog 17.000 Nederlanders bevinden
zich in gevangenkampen
Het weer
InBloemendaal groeit
een militaire kapel
van Katholieke inboorlingen
J
Tot hoofd en hart
69ste JAARGANG No. 23510
o
DINSDAG 2 APRIL 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Radiorede van den Paus
Mgr. Orsenigo t
Naar Fransch-Britsche
alliantie?
MEISJES OP TIMOR BEWAARDEN MET
LEVENSGEVAAR HEILIGE VATEN
Het werk der reclasseering
Bankbiljetten van t
geëvacueerden
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
In een artikel in „Het Dag
blad'' te Batavia wordt ver
klaard, dat „hét vertrek van
dr. Van Mook naar Nederland
om de Nederlandsche regee
ring te raadplegen in Neder
landsche kringen met bezorgd
heid is vernomen."
„Dit is vanzelfsprekend", al
dus 't blad, „omdat de Luit.-
Gouvern.-Gen. niet naar Den
Haag behoeft te gaan, wanneer
hij een overeenkomst had kun
nen sluiten binnen het kader
van zijn bevoegdheid.
Dit den geest, waarin de ver
klaringen van Zaterdag en Zondag
zijn gegeven, blijkt, dat door de
Indonesiërs aanzienlijke concessies
moeten zijn gedaan, terwijl aan
den anderen kant de Nederland
sche regeering moet beslissen, of
de verschilpunten zoo klein zijn,
dat er een oplossing voor gevonden
kan worden."
„Het Dagblad" concludeert, dat.
nu de resultaten nog niet bekend
zijn. iedere veronderstelling achter
wege moet blijven.
Een ze;sman v.in het ministerie
van Oorlog deelde Maandag in het
Engelsche Lagerhuis mede. dat op
Java 103.024 geallieerde krijgsge
vangenen en geïnterneerden be
vrijd zijn en dat naar raming nog
17.000 Nederlanders zich in gevan
genkampen bevinden, die gecon
troleerd worden door Indonesische
nationalisten.
Onder het opschrift: „Indonesië's
minister-president schrijft aan u"
heeft de communistische „Daily Wor
ker" een open brief van Sjahrir aan
het Britsche volk gepubliceerd. Aan
dezen brief ontleenen wij het vol
gende
De oorlog is nu voorbij, zou althans
voorbij moeten zijn, en toch hebben
hier ln Indonesië kameraden uit En
geland. Britsch-Indië en Nederland
de laatste maanden, *tot de tanden
gewapend, in feite oorlog gevoerd, in
Soera ba ja, Bandoeng en Semarang
doodend en sneuvelend. En waarom?
Britsche en Britsoh-Indische sol
daten zijn hier gekomen om de Ja
panners te ontwapenen en de ge
ïnterneerden te helpen. Vóór zij kwa
men, hadden wij onze strubbelingen
met het Japansche militarisme gere
geld, door het 't regeeringsgezag te
ontrukken. Wij hebben toen onze
eigen republiek opgericht.
Wij zijn thans baas in ons eigen
land. Wij zijn vrij. Wij zullen her
vormingen van allerlei aard invoeren
in alle sferen van leven en maat
schappij, op politiek, economisch en
sociaal gebied, zoodra wij deze lang
verbeide taak kunnen ter hand nemen.
Kaar thans kunnen wij dat nog niet,
omdat wij al onze aandacht moeten
wijden aan de Britsche en Nederland
sche activiteit in ons land.
Britsche, Britsch-Indische en Ne
derlandsche soldaten zijn thans onze
vrijheidsbeweging in ons eigen land
aan het belemmeren. Zij beheerschen
Soerabaja, Semarang, Bancfceng en
zelfs Djakarta (Batavia), onze groot
ste steden op Java.
Ondanks alle doorwrochte en we
tenschappelijke argumenten xoov Ne-
derlandsch wettig gezag, voor moreele
verplichtingen, Nederlandsche sou* e-
reiniteit en internationale verhoudin
gen is de eenige reden, waarom En
gelsche, Britsch-Indische en Necfer-
landsche soldaten hier zijn, om ten
koste van hun levens de terugkee-
rende Nederlandsche imperialisten te
steunen.
Uw plaats moet aan onzen kant zijn,
kameraden, voor de vrijheid tegen het
imperialisme, voor de republiek tegen
het Neó^rlandsche faseistisch-kolo-
niale bewind. Geen moreele verplich
tingen of souvereir.iteit van 'n vreemd
volk over een ander volk, dat zich
zelf heeft bevrijd, kan deze waarheid
veranderen.
Router meldt uit Rome. dat Z.H.
de Paus Donderdag 4 April 17.30 uur
NSd. tijd een rede zal uitspreken
voer radio Vatleaan over de voedsel
situatie In de wereld.
Mgr. Cesar Orsenigo, sedert 1930
Pauselijk nuntius in Buitschland, is
Maandag in Elichstatt, bij Neuren-
berg, in den ouderdom van 73 jaar
overleden. Vóór zijn benoeming irf
Berlijn was hij apostolisch internun
tius in Hongarije en Nederland.
De opperbevelhebber van de Ame-
rikaansche strijdkrachten in China
heeft verklaard, dat de Amerikaan-
sche troepen met ingang van 1 Mei
in China geen actieve rol meer zul
len spelen. Na dien datum ligt het
in de bedoeling, dat niet meer dan
3000 h 4000 Amerikanen in China
blijven.
Verwachting tot Woensdag
avond:
Aanvankelijk nog zwakke en
veranderlijke wind en vrijwel on
bewolkt weer met; 'n den nacht
plaatselijk mlstvorming. Latei-
wind tusschen West en Zuid met
vooral ln het Noorden van het
land eenige toeneming van be
wolking. Droog weer. Weinig
verandering van temperatuur.
Zon onder 19.14, Maan 7.12—
21.08. Zon op 6.12. E.K. 8 April.
De „Times" schrijft, dat de rede
van den Franschen regeeringsleider
Gc-uin van J.l. Zaterdag, waarin deze
zeide, dat Frankrijk moet streven
naar een alliantie met Engeland als
aanvulling op zijn alliantie met de
Sovjet-Unie, te Londen van bijzonder
groot politiek belang wordt geacht.
Met het grootste gezag kan verklaard
worden, aldus de „Times", dat Gouin's
voorstel hier wordt toegejuicht en
het uitgangspunt moet vormen voor
een nieuwe poging om de Eng»lsch-
Fransche betrekkingen te versterken.
Door de gehavende natuur
van Bloemendaal schalt kla
terend koper een vroolijken
marsch.
Speelt er ergens een gramo-
foon of is het de radio, die zich
te buiten gaat aan een opwek
kend rhythme?
Geen van beide.
Ginds in de breede laan
komt de militaire kapel van
het Tweede Regiment Infan
terie aan den kop van het ba
taljon aangemarcheerd, stram
en toch zioierig, soldatesk en
harmonieus.
Bloemendaal is niet de eenige
plaats in ons land waar het nieuwe
Nederlandsche leger gevormd en-
opgeleid wordt, maar het herbergt
toch een unieke militaire kapel, die
dageli j Ms van zich laat zien en hoo-
ren en waarvan menigeen straks
spreken zal.
Nog een jaar geleden waren de
meeste leden van het muziekkorps,
die grootendeels uit Friesland en
Drente afkomstig zijn, KP-ers of
BS-ers, die de ellende der bezet
ting in al haar verschrikkingen on
dervonden hebben. Nu zijn ze allen
als vrijwilligers in dienst, krijgen
een goede opleiding als soldaat en
De verderfelijkheid
van het Nationaal
Socialisme schijnt
den Duitschers nog
steeds niet duide
lijk te zijn. Dat
blijkt tenminste uit
het bericht, dat de
Engelschen en Ame
rikanen een onder
gronds Nazi-com
plot hebben uitge
roeid. Deze Weer
wolf-organisatie
bestond voorname
lijk uit leden van
de Hitler-jugend
De leider van de
Hitler-jugend, Ar
thur Axmann, na
zijn arrestatie.
Mgr. J. Pessers, S.V.D.,
en al zijn priesters werden
lil 1942 up Ncdcrlandsch
Tintor door de Jappen naar
Celebes gedeporteerd en
konden pas na meer dan
drie jaren van interneering
en lQden terngkeeren. /ij
vonden de kerken, scholen,
missiehuizen verwoest,
maar de katholieke in
boorlingen trouw aan hun
Geloof en vol enthousias
me voor hun terugkeeren-
de missionarissen.
In een brief aan rector
P. Mommersteeg, die mo
menteel nog in New York
verblijft, schrijft Mgr. Pes
sers het volgende;
„Wat wij op materieel
gebied tot stand hebben
gebracht, onze gebouwen
enz., hebben 't Godsoor
deel. dat over Indië geko
men is, niet overleefd.
Bijna alles ligt in puin en
ziet er troosteloos uit
Maar het veel kostbaarder
resultaat van ons werk
het geloof in de harten
van onze katholieken, is
niet gebroken, zelfs niet
door een Japansch barba
risme. De Goede Herder
heeft hier duidelijk ge
toond. dat Hij voor allen
er' voor alles kan zorgen,
zelfs zonder onze hulp-..."
Mgr. j. Pessers vertelt ln
zijn brief nog de volgende
voorbeelden van helden
moed vaa katholieke in
boorlingen op het eiland
Timor.
De Radjah van Soeai.
Portugeesch Timor, had
een tolk noodig, om te
kunnen onderhandelen met
de Japansche tolken, die
alléén Maleisch verston
den. In het Portugeesche
gebied wordt op de scho
len het Portugeesch ge
leerd in plaats van het
kreeg de Radjah van* de
Japanners bevel om ge
weld te gebruiken en voor
meisjes te zorgen. De Rad
jah, een oude man met
weinig moed, wist bij on
dervinding, hoe de Jappen
de menschen konden
dwingen tot uitvoering
van hun hevelen. Daarom
beloofde hij, dat hij aan
hun verzoek zou voldoen.
Maleisch. Zoo kwam het,
dat de Radjah in heel zijn
rijk geen tolk krijgen kon.
De bevolking van Soeai is
echter dooi- taal en af
komst verwant aan de in
woners van Wehale in het
Nederlandsche gebied van
Timor, waar het, Maleisch
wel geleerd wordt. Daarom
werden er twee jongelui
uit Wehale (gediplomeerd
op een Katholieke school)
door den Radjah in dienst
genomen: Marcellus Sirl
en Wilhelmus Nahak, die
al gauw grooten invloed
en gezag kregen.
De Japanners zochten
overal naar meisjes, maar
er waren er maar weini
gen die op hun vriend
schap prijs stelden. Toen
De twee tolken protesteer
den. Ondanks het moedig
optreden van dezen, had
de Radjah tijdens een kor
te afwezigheid van beiden
een aantal meisjes bijeen
gebracht. Toen deze wei
gerden aan het verzoek
van den Radjah te voldoen,
liet hij zé eerst met koor
den binden en dan met
haar haren aan een groo
ten stok vastbinden. Zóó
werden ze naar de Jappen
gestuurd. Toen Siri en Na-
hak hoorden, dat ze reeds
op weg waren, reisden ze
haar in alle haast achter
na en verlosten de meis-
1es, die zich toen ln de
bosschen verborgen. De
tolken gingen terug naar
het paleis van den Radjah.
Kort daarna kwam er
een troep Japansche of
ficieren om den Radjah te
spreken, 't Schijnt dat hij
hun gezegd heeft, dat de
twee tolken verantwoorde
lijk waren voor het feit,
dat hij niet bij machte was
de meisjes te „leveren".
Zonder verhoor en zonder
formaliteiten werden toen
Marcellus Siri en Wilhel
mus Nahak door de Jap
pen gefusilleerd.
De Jappen waren er ook
bijzonder op uit om alle
goud en zilver machtig te
worden, de Heilige Vaten,
kelken en monstransen
niet -uitgesloten. Ze hebben
zelfs kelken als aschbakjes
gebruikt. Mgr. Pessers ver
telde van twee meisjes op
Timor, die de gewijde va
ten verborgen om ze te be
veiligen tegen de Jappen:
„Ze ontkenden dit feit
niet", schrift de Bisschop,
„ze gaven echter duidelijk
te kennen, dat ze liever
alles wilden lijden, dan de
kelken, gewijd door het
kostbaar Bloed van Chris
tus, ln hun handen over
te leveren, ze moesten vier
af sell u well!) ke nachten
doorbrengen op het hooftl-,
politielsureau van de Jap
pen; deze waren er nu wel
van overtuigd, dat ze niets
konden doen om de meis
jes er toe te brengen de
plaats te verraden, waar de
kelken verborgen waren.
Na eentgen tijd werden ze
uit hun gevangenschap be
vrijd. Toen de missionaris
sen terugkwamen, brach
ten de meisjes hun de hei
lige vaten onbeschadigd
terug."
„Dappere meisjes", merkt
Mgr. Pessers op, „maar zoo
hebben we er nog' veel!"
het grootste deel van hun vrijen
tijd wijden zij aan muziek en zang.
Het is voor hen niet gemakkelijk
geweest een begin te maken voor
de formatie van 'n éigen militaire
fanfare, want er was om te begin
nen niets, totaal niets.
Dank zij de bijzondere medewer
king van den Bataljonscomman
dant, Majoor W. Hensens, en an
dere officieren is door middel van
de Stichting Tweede Regiment In
fanterie de mogelijkheid geschapen
de muziekinstrumenten en par
tituren bijeen te krijgen. Dat is niet
het werk van een paar dagen ge
weest. De formeering van de mili
taire kapel heeft veel tijd gekost,
maar de resultaten zijn dan ook
uitstekend te noemen.
Het korps is geheel op Engel
sche leest geschoeid, wat tot uiting
komt in de sterke saxofoonbezet
ting en de specifieke wijze van
marcheeren. Het werk van Neder
landsche componisten blijft echter
op den voorgrond staan.
Het groote muziekkorps in vol
ledige bezetting telt 95 man. Maar
daarnaast biedt het korps nog
andere mogelijkheden. Zoo bestaat
er nog een klein orkest van 33
musici, die zich speciaal toeleggen
op het vertolken van klassieke mu
ziek, en een amusementsorkest in
een bezetting van 14 man, dat het
meer in de richting van de dans
muziek zoekt. Ook is er uit het
korps zelf een koor gevormd, dat
gewijde muziek op zijn program
ma heeft staan.
Alles bijeen biedt de militaire
kapel verschillende mogelijkheden,
waarmede zeker een goed pro
gramma gevuld kan worden. De
algeheele leiding berust in handen
van den adjudant M. de Graaf.
Dat de militaire kapel sinds
haar oprichting al heel wat in
haar mars gekregen heeft be
wijst wel het feit, dat zij 6 April
in het Amsterdamsche stadion
den wedstrijd tusschen het Ne
derlandsche Bondselftal en de
Royal Navy komt opluisteren.
Er is ernstig naar gestreefd
Haarlem de primeur te geven
van de eerste officieele uitvoe
ring. Aangezien de zalen echter
voorloopig permanent bezet zijn,
is die kans voorgoed verkeken
en zal het eerste officieele con
cert door de militaire kapel in
Amsterdam wordgn gegeven.
Op de jaarlijksche algemeene
ledenvergadering van de afd.
Haarlem van het Ned. Genoot
schap tot Zedelijke Verbetering
der Gevangenen is de heer W. P.
J. Overmeer benoemd tot eere-lid
van de afdeeling voor de vele
verdiensten op het gebied der re
classeering. In den loop van het
jaar werden 190 voorlichtingsrap
porten opgemaakt. Een belangrijke
stap op het gebied der reclassee
ring is onlangs gezet toen de af
gifte van bewijzen van goed zede
lijk gedrag verruimd werd. Voor
heen bleef een straf vermeld, of
was deze straf een reden geen be
wijs af te geven. Dat belemmerde
elke aanstelling bij de overheid of
groote lichamen. Thans wordt bij
aanvrage elk" geval onderzocht
door een commissie, welke den
commissaris van politie van ad
vies dient over de afgifte.
De heer mr. F. P. Th. Rolilfng.
wethouder van juridische en persó-
neele zaken der gemeente Bloemen
daal, zal des Zaterdags van 8.30 tot
9.30 uur zijn spreekuur wederom ten
raadhuize te Overveen houden
Deze titel schijnt eenigszins mis
leidend. als men tenslotte zal
lezen over een probleem by
de onderwijzers: het salaris-
probleem. Met het salarisprobleem
bedoelen wij het tientallen jaren
oude vraagstuk van de te lage sala-
rieering der onderwijzers. Wat even
wel voor een overgroot deel der
onderwijzers een brandende mate-
rieele kwestie is, dat ls voor het
Nederlandsche Volk uiteindelijk een
onderwijsprobleem.
Ons onderwijs heeft de laatste
jaren ernstig geleden. Scholen wer
den vernield of bezet, het onderwijs
gedesorganiseerd, leermiddelen wa
ren schaarsch of ontbraken geheel,
gebrek aan brandstoffen in den
winter. Gemiddeld is er bij het on
derwijs een achterstand van acht tot
achttien maanden.
Maar terwijl veel herstelt, gaat het
lager onderwijs in steeds meer
plaatsen de helling af, aldus schrijft
ons het Dagelijksch Bestuur van het
Kath. Onderwijzersverbond. Er komt
voortdurend grooter gebrek aan
leerkrachten. Nog niet in de groote
steden of andere dichte bevolkings
centra- De trek daarheen, de zuig
kracht in het bijzonder van de
groote stad, voorkomt daar voorloo
pig de ontvolking van de school. Maar
het platteland is al het kind van de
rekening. Men leze de zeer talrijke
oproepingen van onderwijzers vcor
bestaande vacatures in de diverse on
derwijsbladen, oproepingen, dikwijls
herhaald wegens het ontbreken van
sollicitanten. Onderwijzers, die pas
voor het examen geslaagd zijn, kie
zen de onderwijzersloopbaan niet
meer. En de ouders? Hoevelen be
stemmen er hun kinderen voor dit
vak? Het tekort aan onderwijzers
gaat catastrofale afmetingen aanne
men. De school wordt ontvolkt, niet
dcor het gebrek aan leerlingen, maar
door het ontbreken van leerkrach
ten. Dat is het onderwijsprobleem,
dat toch heel het Nederlandsche
Volk aangaat. Buiten onderwijs kun
nen onze kinderen nu eenmaal niet.
Het probleem heeft nog een tweede
aspect. Men roept om onderwijsver
nieuwing, natuurlijk! In herrijzend
Nederland moet alles hernieuwd
worden. Radio en pers herhalen uit
den treure de noodzaak van ver
nieuwing. De Minister van Onderwijs
gaat vóór in toespraak op toespraak.
De instelling op het nieuwe vraagt
evenwel de toegewijde medewerking
van den onderwijzer. Maar deze me
dewerking vraagt van den laatste
studie en tijd.
Heeft de jonge onderwijzer tijd en
kan hij studeeren? Om die vraag te
beantwoorden, onderzoeke men eerst
eens, hoe zijn salarieering is. Het
vaststellen van dat bedrag is reeds
een puzzle op zichzelf. De oorzaak?
Het bedrag, dat men salaris noemt,
is hèt resultaat van een onbehoor
lijk aantal optellingen en aftrekkin
gen, die recht geven op de kwalifi
catie van georganiseerd fooienstelsel.
Is het dan werkelijk zoo erg? Men
oordeele. Een ongehuwd onder
wijzer, pas beginnend, dus zon
der hoofdakte, geniet" in een
eerste klas-plaats (dus een groote
stad) f 1523 of f 29.20 per week. Maar
daarvan gaat pl.m. f 170 per jaar af
wegens verplichte pensioensbijdrage
en loonbelasting. Blijft over pl.m.
f 1350. Pensionsprijs f90 a f 100 per
maand. Blijft voor kleeding, studie
voor de hoofdakte en boeken f22.50
f 12.50 per maand!
Was deze jongeman bakfietsrijder
geworden, dan ontving hij het stan-
daardloon van f32 per week!
Nu is een onderwijzer sociaal niet
te vergelijken met een bakfietsrijder.
Een onderwijzer eal di-t vak niet uit
oefenen en omgekeerd. Maar die
schrille tegenstelling in geldelijke
waardeering blijft desondanks be
staan.
(Vervolg op pagina 3)
Naar wij vernemen, is een regeling
in voorbereiding, gedeeltelijk ana
loog aan de thans in Nederlandsch-
Indië geldende maatregelen, om ten
behoeve van uit Ned. Indië geëvacu
eerden tot uitwisseling over te gaan
van de bulten omloop gestelde
biljetten van de Javasche Bank in
de coupure van f 5.zoowel als de
Indische muntbiljetten van f 1.en
f 2.50, alsmede al het door den Ja-
panschen bezetter in Ned.-Indië in
omloop gebrachte papieren geld.
Man worden of een flinke
man zijn is het ideaal van
honderdduizenden. Man zijn
beteekent echter een vechter
zijn, een strijder op het wijde
slagveld der wereld, waar de
gelederen der onwetendheid
en der zonde onverpoosd de
ziel bestormen.
