Overleg met Engeland?
DE HOOGE VEL UWE
Britsche troepen nog
3 maanden op Java
WIE HEEFT GELIJK?
Het weer
Russisch-fraansch
verdrag
Minder aardappelen?
PRINSELIJK PAAR
VERTROKKEN
DE KERK IN RUSLAND
Tot hoofd en hart
69ste JAARGANG No. 23513
VRIJDAG 5 APRIL 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
HET INDONESISCHE VRAAGSTUK
Hedenmorgen onder
teekend
ENGELSCH KONINGSPAAR
NAAR ONS LAND
Concertgebouworkest
naar Kopenhagen
Natuurmonument als centrum
voor diplomatieke besprekingen
STAD EN OMGEVING
HAARLEM-ZANDVOORT
Met Pinksteren zal
electrische weer rijden
Brand te Bloemendaal
Ontwikkeling van den
visch-export
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Volgens berichten uit Nederland
sche bron te Londen is het, vol
gens U. P., zeer waarschijnlijk, dat
In de naaste toekomst een con
ferentie zal worden gehouden tus-
schen het Engelsche kabinet en
leden der Nederlandsche regeering
over de regeling der Indonesische
kwestie. Nederlandsche persoon
lijkheden te Londen achten een
dergelijke conferentie aannemelijk
In verband met de komende be
sprekingen.
Brigade-generaal I. C. A. Lau
der, chef van den staf van Sir
Zooals bekend, heeft minister
Vos onlangs in een vergadering van
de Partij van den Arbeid een rede
gehouden, waarin hij o.m. het vol
gende heeft gezegd:
..Als de winkeliers geldige textiel
punten niet honoreeren, is dat meer
een kwestie van niet willen dan van
niet kunnen. Geef namen en plaats
Van „neenverkoopende" winkeliers
op aan het departement van handel
en nijverheid, dan zullen we zien
of er niets meer te krijgen is. In
uiterste noodzaak zal ik een cen
traal magazijn laten inrichten,
waar jonggehuwden alles op hun
Vergunningen kunnen krijgen."
Op deze merkwaardige uitlating
van den bewindsman hebben wij
reeds vorige week Zaterdag in een
hoofdartikel de aandacht gevestigd.
Uit middenstandskringen is even
eens krachtig geprotesteerd tegen
dit onderdeel van de ministerieele
rede en thans heeft het R.K. Ka
merlid Bachg aan den betrokken
minister vragen gesteld over deze
aangelegenheid.
Over. een andere zaak en wel de
productie in het mijnbedrijf heeft
minister Mansholt gesproken, doch
ook dit lid der regeering blijkt niet
Juist ingelicht, indien wij althans
af mogen gaan op de mededeelln-
gen van den deskundige, ir. Groot-
hoff, beheerder der Limburgsche
mijnen. Deze toch heeft in een in
terview het volgende verklaard:
„Indien minister Mansholt
meent, dat er aanleiding is de
mijnwerkers te kapittelen, dan
moet ik daaruit afleiden, dat hij
niet over de cijfers beschikt, die
de ontwikkeling van de productie
weergeven in de laatste twee
maanden.
Bij een gelijk aantal diensten als
ln November 1945 is de gemiddelde
dagproductie in de laatste week
1250 ton hooger dan ln November.
Zij is gestegen tot 27078 ton per
achturigen werkdag. Wij zijn nog
steeds in de opgaande lijn en als wij
weer normale ziekencyfers hebben
en de werving ons nog 1500 dien
sten meer geeft, dan zullen .wij ze
ker de 30.000 ton per dag bereiken."
We mogen herhalen wat we Za
terdag reeds schrevenHet zal den
bewindsman niet gemakkelijk val
len, te antwoorden op deze critiek
van wel zeer deskundige zijde.
Montague Stopford, den Britschen
opperbevelhebber op Java, heeft
op een persconferentie verklaard,
dat de Britsche strijdkrachten op
Java zullen blijven totdat alle
Japansche troepen en Nederland
sche vrouwen en kinderen geen
gevaar meer van de extremisten te
duchten hebben. Op zijn snelst
kunnen de Engelsche troepen niet
eerder dan over drie maanden Ja
va verlaten, indien het loopende
evacuatie-plan vlot verloopt en een
Nederlandsch-Indonesische over
eenkomst is bereikt.
Verwachting tot Zaterdag
avond:
Meest zwaar bewolkt met tij
delijk eenigen regen. Matige
wind, aanvankelijk tusselien Zuid-
West en West, later naar Noord-
West ruimend. Vooral in het
Noorden en Westen van het
land aanmerkelijk kouder. Nacht
vorstverwachting: geen nacht
vorst.
Gedurende de eerste dagen van
April kwamen in Nederland uit
zonderlijk hooge temperaturen
voor, voor den tijd van het jaar.
Zoo werden in l>e Bilt op 2, 3 en
4 April temperaturen waarge
nomen, die iTooger waren dan
sedert het begin van de waar
nemingsreeks in 1897 het geval
was.
Zon onder 19.19. Maan 8.31
0.03. Zon op 6.05. E.K. 8 April.
De Iraansche premier Ghawam
heeft aan L'.I*. medegedeeld, dat van?
morgen om vier uur een Russlsch-
Iraansch verdrag is onderteekend.
De kwestie van Azerbeidsjan is niet
in dit verdrag opgenomen, daar deze
als een zuiver interne aangelegen
heid van Iran wordt beschouwd.
Dit verdrag maakt, gepaard aan de
evacuatie der Russische tröepen, een
verdere bespreking der zaak door den
Veiligheidsraad op 6 Mei overbodig.
Naar verluidt zal het Engel
sche Koningspaar in Juni a.s.
een bezoek aan Nederland
brengen.
Op de internationale graanconfe-
rentie te Londen heeft minister
Mansholt medegedeeld, dat het de
vraag is of het huidige aardappel-
rantsoen van 2 kg. per week kan
worden gehandhaafd.
Tengevolge van de Dnitschs
bombardementen op Londen
werden op sommige plaatsen
gedeelten van de oude Romein-
sche stad blootgelegd. Bij onder
zoekingen tusschen de ruïnes
van een 14de eeuwschen muur
nabij Leadenhall St. in Oost-
Londen vond de directeur van
het Londensche Museum, mr. W.
F. Grimes, oesterschelpen en
scherven van Romeinsch aarde
werk.
Met vijf DC 3-toesteilen van
de K.L.M. zijn hedenmorgen van
Schiphol het Concertgebouw
orkest en de genoodigden naar
Kopenhagen vertrokken. Jlet
Prinselijk Paar is gelijktijdig
met de Dakota van Prins
Bernhard van Soesterberg op
gestegen voor de 10-daagsche
reis door Scandinavië,
Op Schiphol is bet, nu de arbei
ders het bijltje er weer bij neergelegd
hebben, rustiger dan anders. Om
zeven uur staan de vijf DC 3's en de
groote DC 4 met enkele tonnen in
strumenten en bagage proef te
draaien. Het monotone gegons is ver
hoorbaar over de velden, waar het
zomers prikkende lentezonnetje de
nevels verdrijft. Tegen acht uur ko
men de eerste twintig passagiers uit
het „Departure"-gebouwtje. Enkele
leden van het Concertgebouworkest
en een tiental journalisten, die hun
achterblijvende collega's vróolijk en
wat plagerig vaarwel wuiven. Als de
eerste DC 3 achter den horizon is ver
dwenen volgt toestel na toestel. Een
statige Skymaster vertrekt onderwijl
naar Indië. De kleine Havilland's
van den'Regeerlngsvliegdienst wippen
als sprinkhanen op van de breede
startbanen. Met het tweede toestel
vertrekken o.a. dirigent Van Beinum,
wethouder De Roos en Herman van
den Eerenbeemt, nagewuifd door
vele familieleden, die door den
schroefwind bijna van de hekken
worden weggeblazen. Tegen tien uur
vertrekt de laatste DC 3. Over het
succes van onze muzikale ambassa
deurs behoeven wij ons, na de En
gelsche trip, geen zorgen te maken.
Het nationale park
„De Hooge veluwe"
waar de besprekin
gen tusschen de Ne
derlandsche regeering en.
dr. van Mook met de In
donesische vertegenwoordi
gers aullen worden gevoerd,
fs vroeger het particulier
bezit geweest van den heer
en mevrouw KröllerMül-
ler. in 1914 gaven de eige
naars aan den toen nog on
bekenden bouwmeester H.
P. Berlage opdracht een in
de omgeving passend land-
huls te bouwen, zoo ont
stond het huis st. Huber-
tus. geheel gebouwd op
motieven uit het leven van
St. Hubertus, schutspa
troon der jagers. Het lag
aanvankelijk in de bedoe
ling 'der eigenaars op het
landgoed eveneens een
museum te laten bouwen
onder leiding van den be
kenden architect Henri
van der Velde, doch, daar
dit plan nooit is uitge
voerd, Is de buitengewoon
rijke schilderijencollectie
Kröller-Müller onderge -
bracht in een vleugel van
het jachtslot. In 'deze col
lectie vindt men werken
van Signac, Verster, Gau
guin, Picasso en 260 schil
derijen en teekeningen van
Vincent van Gogh. De col
lectie bevindt zich thans
in Hcenderloo. Wij vinden
op het landgoed tevens
een standbeeld voor Chris'-
tiaan de Wet door Mendes
da Costa.
De heer Kröller heeft
het prachtige landgoed la
ter ingebracht in een
stichting, waarin de Staat
vertegenwoordigd is, met
het doel het geheele com
plex ten bate te doen ko
men van het Nederland
sche volk en als onaan
tastbaar natuurmonument
te behouden. Het is in de
vacantie dan ook het doel
van vele tochten. Want
een vlsitatietocht door het
onafzienbare landgoed too-
vert den bezoeker alle va
riaties van de natuur voor
oogen, van de meest barre
en woeste zandgronden tot
de meest dichtbegroeide
boschpartijen. Behalve de
dennen, douglasoparren,
Tsugor-dennen, blauwe
sparren groeien er de Ja
pansche dwergdennen, beu
ken, lijsterbessen en for-
sche rhododendrons'.
En in deze ideale omge
ving zullen de bcsprekin-f
fftn over de toekomst van
indlë worden voortgezet.
Met Pa.sch.en zal het reeds de moeite
loonen den beroemden „bollen--
tocht" te maken, van Haarlem uit
langs het vroegere veld bij Vogelen
zang, waar bijna tien jaar geleden
de padvindersjamboree is gehouden
en nu de paarden den ploeg door
den grond trekken, naar de Zilk,
Noordwijkerhout, Noordwijk. vanwaar
een klein uitstapje naar Noordwijk
aan Zee voldoende is om den zee
wind te voelen en de zee weer eens
te zien, vervolgens naar Katwijk,
Rijnsdorp', Wassenaar, Den Deyl,
langs den rijksweg LeidenHaarlem,
in Sassenheim de Teylingerlaan in,
via den Loosterweg naar Lisse, daar
de Stationslaan nemenweer den
Loosterweg, dan de Pastoorlaan en
den Rijksweg naar Bennebroek. Fiets
banden en gebrek aan auto's vormen
nog een probleem om ouderwetsche
bollentochten'te maken, maar in da
tram ziet men heel veel en diverse
excursies staan op het programma
van ettelijke reisbureaux
Sinds eenigen tijd zijn de 'werk
zaamheden ter eleotrificatie van de
spoorlijn HaarlemZandvoort in
vollen gang. Men is op het oogen-
blik druk bezig met het in orde
brengen van de bovenleiding, die
nu tot even voorbij den watertoren
weer initact is. De uitvoerders van
het werk hebben langen tijd met
materiaal-schaarschte te kampen
gehad, doch zij kunnen, nu onlangs
uit Zweden een zending isolatoren
is aangekomen, weer voort. De
eleotrificatie zal binnen twee
maanden in zooverre gereed zijn,
dat met Pinksteren de eerste trein
over enkel spoor zal rijden. Het
perron op het station te Zandvoort
zal eenige wijziging moeten onder
gaan.
In de woning van een chauffeur
aan den Middenduinendaalscheweg
te Bloemendaal ontstond gister
middag brand, daar in den tuin
achter het huis een klein vuurtje
gestookt werd om afval te ver
branden. Plotseling vatte het
rieten dak van de woning vlam en
binnen korten tijd stond het ge
heele dak in lichter laaie. De
brandweer, die terstond ter plaatse
was, slaagde er in den brand te
blusschen. Het dak brandde echter
geheel af, de waterschade is zeer
aanzienlijk. De goederen waren
niet verzekerd.
De Katholieken van den Ooster-
schen Ritus zouden zich vaa
Rome losgescheurd hebben.
De aanvankelijke berichten
over deze kwestie legden dat ten
minste zoo uit, maar nu meer vol
ledige mededeelingen daarover bin
nengekomen zijn blijkt van „schei
ding" geen sprake te zijn, maar
eerder van annexatie. Weliswaar
heeft de Sovjet-Regeering een soepe
ler houding aangenomen tegenover
de Kerk maar daarvan afleiden, dat
de Kerk van haar vrijheid zou kun
nen genieten, zou een groote ver
gissing zijn.
In de oorlogsjpj'en zijn zóózeer da
religieuze behoeften van het Russi
sche volk onweerstaanbaar tot uiting
gekomen, dat de Sovjets er de voor
keur aan gegeven hebben samenwer
king met de orthodoxe Kerk te zoe
ken, voor zoover deze nog bestond.
Sommige bladen in het buitenland
hebben het doen voorkomen, alsof
ook de Katholieke Kerk in Rusland
van deze koerswijziging zou profitee-
ren. Zij vermelden verklaringen van.
een pater Braun, die, na twaalf
jaren uit Moskou terugkeerend, aan
journalisten vertelde, dat de hou
ding der Sovjet-autoriteiten welwil
lend en verdraagzaam was en dat
zijn" kerk altijd vol was. Deze ver
klaringen moeten worden aangevuld
met de mededeeling, dat de opvol
ger van pater Braun naar Moskou
moest vertrekken en dat de pater
verbonden was aan de Amerikaan-
sche ambassade. Hij was de eenige
toegelaten Katholieke priester in
Moskou en, vóór de inlijving van
Karpathen-Rusland, de eenige in
heel Rusland. Waar zijn de zes bis
schoppen en de dertien apostolische
administrators gebleven, die Rusland
eens telde? Heeft iemand iets ge
hoord, dat de vacante bisschopsze
tels weer zijn bezet? Daarentegen
zijn alle Katholieke bisschoppen van
den Oosterschen Ritus, die door in
lijving bij de Sovjet-Unie kwamen te
behooren, verdwenen.
De ommekeer in deze Russische
politiek heeft een opportunistischen
inslag. De Sovjetleiders hebben, door
de feiten gedwongen, den onweer-
staanbaren godsdienstzin van het
Russische volk moeten bekennen.
Dat wil niet zeggen, dat zij nu zon
der meer aan dezen drang vrijen loop
willen laten, zij erkennen deze volks
kracht enkel en alleen maar in zoo
verre zij te pas komt in hun poli
tieke kraam.
Men moet aich niet laten mis
leiden door propagandaleuzea
en zoogenaamde officieele ver
klaringen. Wij weten reeds uit
endervinding, dat er van de propa
ganda naar de werkelijkheid meer
ligt dan één enkele stap. De reden,
waarom de Sovjets eensklaps zoo
.kerkscb" geword^i zijn, kan men
wellicht duidelijker omschrijven met
het woord „Panslavisme", waarondei
rnen de beweging verstaat, die zou
mc-eten leiden tot het vereenigeut
van alle Slavische volken onder één
nationaliteit.
Gezien het feit. dat Rusland de
Slavische landen onder zijn invloed
beeft gekregen, alsook de nauwe
band, die altijd bestaan heeft tus
schen de Russisch-Orthodoxe Kerk
in den Tsarentijd en de Orthodoxe
kerk op den Balkan, komt men heel
eenvoudig en logisch cp het ..waar
om" van deze kentering inzake re
ligieuze politiek en blijkt de Kerk
wel degelijk een waardevol wapen
te zijn in het Sovjet-arsenaal. De af
scheiding van de Katholieken van
den Oosterschen Ritus is dus niets
anders dan een voor Moskou poli
tieke noodzakelijkheid.
(Vervolg op pag. 3)
De Nederlandsche uitvoer van
zeevisch vertoont een regelmatig
stijgende lijn. Ondanks het feit,
dat de export naar België wel eens
belemmerd wordt door groote in
voeren uit Noorwegen en Dene
marken in dat land, vindt hij ge
stadig voortgang. Heizelfde kan
gezegd worden van de ontwikke
ling van de verzending naar Enge
land, hoewel de prijs, die daar be
dongen kon worden, lager ligt dan
de hier te lande geldende. In de
onlangs met Tsjecho-Slowakije ge
sloten handelsovereenkomst is een
post voor versche visch opgenomen
en reeds zijn exporteurs naar dit
land vertrokken om regelingen ie
treffen. De export naar Zwitser
land wordt eenigszins gehandicapt
door het feit. dat de transporten
naar de plaats van bestemming
van langen duur zijn.
Zijt gij somber gestemd"
Verdrijf die stemming zoo
spoedig mogelijk. Pessimisme
wordt geboren uit kwijnen
den levenslust, uit gebrek
aan geloof, hoop en liefde
