P
ijf
I
NAZI-SOLDATEN MAKEN
SPEELGOEDEREN
Op de Hooge
Veluwe
Rusthuis „Zomerzorg" geopend
m
Een jaar na den dood
van een grooten president
Kaderdag Katholieke
Volkspartij
Tot hoofd en hart
Schooljeugd vrijaf
op 30 April
Wachtende op hun veroordeeling
69ste JAARGANG No. 23518
o
DONDERDAG 11 APRIL 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
PRACHTIG INITIATIEF VAN
„VOLKSHERSTEL"
Het weer.
Nederlandsche supporters
niet naar Antwerpen
Onze regeering in
oorlogstijd
Het beleid te Londen
BOLLEN-ZONDAG
Eerst na Paschen?
Nog steeds arrogant
Ons zorgenkind
de H.O.V.
W. van Opstal overleden
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
Het lijkt ons thans, nu op de
Hooge Veluwe aulke belang
rijke besprekingen tusschen
Nederlanders en Indonesiërs ge
voerd worden, minder gewenscht
ons bezig te houden met specula
tieve beschouwingen over den toe-
komstigen status van Indonesië. Nog
gisteren verklaarde minister-presi
dent Schermerhorn dat ons volk voor
een oogenblik van groote beslissin
gen staat. Geheel juist is dit niet,
want niet ons volk neemt mo
menteel beslissingen, maar de re
geering. Ons volk, voor zoover ver
tegenwoordigd in bet parlement,
heeft zich tot dusver in het open
baar nauwelijks kunnen uiten, ons
volk weet bovendien vrijwel niets van
de onderhandelingen af, omdat alles
gehuld wordt in een waas van ge
heimzinnig stilzwijgen. Er is gelukkig
eenige reden om te mogen aanne
men, dat spoedig deae sluier van
geheimzinnigheid wordt weggenomen.
Schermerhorn zeide immers gisteren:
„Met deze conferentie wordt geen
oplossing bereikt van het Indische
probleem. Slechts zullen de bespre
kingen kunnen leiden tot onderzoek
door grondwettelijke organen."
Tot die grondwettelijke organen be
hoort o.a. het parlement. De woorden
van den premier zetten eveneens een
domper op de wel wat al te optimis
tische verklaringen van dr. van Mook
en Clark Kerr te Batavia, waarir»
immers gesuggereerd werd, dat een
accoord vrijwel reeds tot stand was
gekomen.
Wij mogen verwachten dat onze
regeering, die op de Hooge Veluwe
thans een oogenblik zich zelf zaï
kunnen zijn en direct, zonder in
menging, met vertegenwoordigers
van Sjahrir in onderhandeling ls,
van haar wérkelijke opvattingen dui
delijk zal doen blijken. Nederland
kan, mag en zal niet het grootsche
werk, dat in vier eeuwen werd op
gebouwd, met één slag afbreken. Het
zou een ramp zijn voor Nederland,
maar niet minder ook voor Indië.
En waar houdt de afbraak op? Reeds
nu blijkt, dat de nationalisten mei
Java alléén niet tevreden zijn. Ook
Sumatra willen zij thans in hun
greep vatten. Waarmede weer eens
opnieuw de waarheid bewezen wordt
van het Fransche spreekwoord: „l'ap-
pétlt vient en mangeant", al etende
komt de trek.
De conferentie op „De Hooge Veluwe". Mevr Schermerhorn en
de minister-president poseeren met eenige Indonesische gedele
geerden op het terras van het slot St. Hubertus. VJ.n.r.: Soewardi,
mevr. Schermerhorn, Pringgodigdo, minister-president Scher 1
merhorn en overste Soerio Santcsso
Gisteren werd het Rusthuis „Zo
merzorg" aan de Zomerzorgerlaan
te Bloemendaal officieel geopend.
Zooals men weet, heeft „Volksher
stel" dit rusthuis gesticht met het
doel huismoeders uit Haarlem en
omgeving, die direct of indirect
oorlogsslachtoffer zijn, op te ne
men.
Het herstellingsoord, dat gelegen
is in een bosehrijke omgeving en
piaats biedt aan ongeveer 40 pa
tiënten, staat onder directie van
mej. P. G. Baarbé, die te zamen
met zes verpleegsters, de taak op zich
heeft genomen de Haarlemsche huis-
Verwachting tot Vrijdagavond;
In het Noorden en midden des
lands meest zwaar bewolkt, met
plaatselijk eenigen lichten regen of
motregen. Aan de kust vrij krach
tige Westelijke wind. Tets zach
ter. In het Zuiden gedeeltelijk
bewolkt, geen regen, overdag
matige wind uit Westelijke rich
ting.
Zooi onder 19.29. Maan 14.57
5.06. Zon op 5.50. V.M. 16 April.
Naar wij vernemen zullen voor
den voetbalwedstrijd België
Nederland 20 Mei a.s. te Antwer
pen geen toegangsbewijzen voor
Nederlanders verkrijgbaar zijn,
aangezien geen deviezen kunnen
worden verstre -t voor de kaarten,
die de Kon. Belgische Voetbalbond
beschikbaar had gesteld.
Diëh dag zal voor het spelen van
competitiewedstrijden alléén uitstel
worden verleend aan die vereenigin-
gen, welke spelers voor het Neder-
landsch elftal moeten afstaan.
Blijkens mededeeling van het
ministerie van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen hebben de
scholen op den verjaardag van
H. K. H. Prinses Juliana 39 April
a.s. vrij.
Wij vernemen, dat het lang ver
beide witboek over het beleid van
de Nederlandsche regeering te Lon
den nu binnenkort zal verschijnen.
Deze week worden de laatste druk
proeven nagezien en kort na Pa-
schen zal het omvangrijke boek
gereed zijn.
De narciseen staan in vollen bloei,
zoowel de gele als de witte. Hier en
daar is reeds een enkele vroege tulp
uit. In verband met het koude weer
zal de Bollenzondag waarschijnlijk pas
de Zondag na Paschen zijn.
In de omgeving van Noord wijk zul
len a.s. Zondag waarschijnlijk naast
de narcissen ook de hyacinten in vollen
bloei staan.
(Van onzen specialen verslaggever)
Zij, die den eed aflegden op den
Führer, den Duitschen koppel
om de lendenen gordden en op
hevel van Neerlands vijand de
wapens richtten zelfs op land-
genooten, zijn ondergebracht in
speciale kampen. Eén ervan is
de Harskamp, een open plek in
de bosschen, begrensd door een
omheining van prikkeldraad, een
■diepe sloot en een strook nie
mandsland, die onder contröle
ligt van mitrailleurs met gevulde
munitie-trommels. Hier wachten
3.000 mannen, die de Duitsche
uniform nog dragen, op hun ver
oordeeling.
Velen van hen hebben gedood,
sommigen hebben gemarteld, allen
hebben zij hun land verraden toen
het om de 'vrijheid worstelde. Thans
maken zij speelgoederen op roode
wieltjes en race-autootjes met pop
petjes erin, die bewegen als men de
wagentjes rijden laat. En zij zijn er
trotsch op. En zij maken ze zóó
precies en gelijkvormig als de her-
senlooze machine het zou doen.
Wij hebben een middag door het
kamp gewandeld, tusschen het ha
telijke groen van de Ordnungspoli-
zei, het grauw van de Waffen-SS
en de camouflage-kleuren der Duit
sche infanterie. En waar wij ons
vertoonden in gezelschap van den
commandant klonk het hakkenge
klap van soldaten, die in de hou
ding sprongen, werden bevelen ge
schreeuwd door werkmeesters en
kamerwachten precies zóó scherp en
hevrg als twee jaar geleden in onze
kazernes en op onze pleinen. Zij
leken Nazi-soldaten te zijn gebleven'.
De onderbaas, wiens uitmonstering
die van de Grüne Polizei was, die
ons rondleiden moest door de werk
plaatsen en het deed met een vlei-
erigen glimlach en In alle Duitsche
onderdanigheid, die hem gepast
voorkwam in de gewijzigde omstan
digheden, was er een gebleven. Toch
zei ht|: „Dit ls een model van het
jacht van Prins Bernhard en Prin
ses Juliana, het sloepje kan er af
en het dek kan open", en hakkelde
daarbij niet.
En toch hadden anderen op
het voorplein van het kamp van
scherven baksteen een mozaïek
gelegd, de Nederlandsche leeuw
en daaronder de woorden: „De
band, die allen bindt." Wilden
zij de bakens verzetten omdat
hét tij is gekeerd? Of meenen zij
iets van wat zij schreven in het
zand? Maar dé eenige verande
ring, die zij naar het ons toe
scheen ondergaan hadden, was,
dat de Duitsche adelaar van hun
kleeding was verwijderd en dat
is geen wezenlijke.
Nog Ioopen er rond met alle ar
rogantie van weleer, barstend haast
van Germaansch meerderwaardig-
heidsbesef, dat in onze herinnering
gebleven is als belachelijk en irri
tant beide En niet zoolang geleden
is het gebeurd, dat er „Die Fahne
hoch" werd aangeheven, het strijd
lied van Horst Wessel.
Zóó leven zij, die de bewakers
van de - onzen waren in Vught en
Westerbork, die jacht maakten op
radiotoestellen en onderduikers, die
de Duitsche gelederen versterkten:
een strenge tucht, voldoende voe
ding, redelijke legering. Er zijn er,
die leerden bidden of het opnieuw
leerden en knielen in de ruime ka
pel, die zij zelf inrichtten; een lichte
toon in dit grauwe kamp. Ze hakken
hout, dat ze moeten halen met
wagens, die ze zelf moeten trekken.
Ze maken poppen en naaltafeitjes,
ze kunnen zich laten scheren, ze
slapen onder dekens, ze worden
nooit geslagen. Het geeft een diepe
voldoening op deze wijze te besef
fen, dat wij in een rechtsstaat leven.
De SS-ers hebben het oog om oog
toegepast tot in uiterste consequen
tie, maar hier kennen ze hun rech
ten en ze staan erop. En als men
hun van schuld zou spreken, zouden
ze verwonderd de wenkbrauwen op
trekken, al vertellen de dossiers, die
in het gebouwtje bij het kamp be
rusten, een lange réeks van afgrij
selijkheden en misdaden. Befehl is
immers Befehl en Krieg is hard. Ze
hebben een oorlog verloren en nu
noemt men hen misdadigers.
Voor deze menschen Is depor
tatie de eenige oplossing, meen
de de commandant, die er een
gezonde zienswijze op nahoudt
en een strikte rechtvaardigheid
betracht bij de toepassing van
zijn reglementen. En zijn uit
spraak is gebaseerd op de bit
tere ervaring van bijna één jaar.
Met de benoeming van Jan Out
tot tweeden dirigent van het
Residentie-orkest zag het be
stuur der H.O.V. zich voor de
noodzaak geplaatst, opnieuw in een
dirigentenvacature te voorzien.
De hoeveelste In den loop der jaren?
We zijn zoo langzamerhand den tel
kwijt geraakt. En het verwijt, dat de
H.O.V. niets anders is dan een door
gangshuis voor goede dirigenten, gaat
hoe langer hoe meer gerechtvaardigd
lijken. Waarbij wij er echter onmid
dellijk den nadruk op zouden willen
leggen, dat hieraan niet altijd uit
sluitend de vertrekkende dirigenten
schuld hebben wie promoveeren
kan, zou tenslotte dwaas zijn, wan
neer hij het niet deed maar dat
bij verschillende gelegenheden het be
stuur der H.O.V., om welke redenen
dan ook, in gebreke is gebleven,
pogingen aan te wenden, de betrok
kenen te behouden in het belang zoo
wel van het Haarlemsche muziek
leven ln het algemeen als van de
H.O.V. zelf in het bijzonder. Men is
met een en ander blijkbaar nooit erg
gelukkig geweest. Of de financiën
daarbij soms een rol van overwegende
beteekenis hebben gespeeld, laten we
in het midden. Of men dit argument
uiteindelijk als een dooddoener heeft
gehanteerd echter evenzeer.
Ten andere vragen we ons af, of
de leden der H.O.V. in al deze kwes
ties wel voldoende zeggenschap heb
ben en of de statuten aan het bestuur
zooveel vrijheid toekennen, dat het
mogelijk werd met voorbijzien van
het algemeen kunstbelang bepaalde
benoemingen door te drijven.
Het is moeilijk daaromtrent een
helder inzicht te krijgen, want van
eenige motiveering of uiteenzetting
der omstandigheden, welke tot die
benoemingen hebben bijgedragen, ver
neemt men als buitenstaander in den
regel niets. Is het dan wonder, dat
het publiek zich tenslotte af gaat
vragen, of by een benoeming als de
laatste om ons hierbij te bepalen,
ook al nemen gedane zaken geen keer
geen andere dan zuiver muzikale
belangen den doorslag hebben gegeven?
Eenige klaarheid hieromtrent zou zeker
niet ongewenscht zijn. Het publiek, de
leden der H.O.V. en tenslotte niet in
het minst de orkestleden zelf hebben
hier recht op.
Dat het heel goed mogelijk is, dat
Kees Hartvelt, die bij zijn eerste op
treden met de H.O.V. enkele jaren
geleden volstrekt geen kwaad figuur
sloeg, zich straks zal ontpoppen als
een dirigent, met wien het ensemble
eer in kan leggen en dien we van
deze plaats dan ook het welkom toe
roepen in Haarlem, doet aan het hier
boven te berde gebrachte niets af
Het zou ook meer dan ergerlijk zijn,
indien muziekminnend Haarlem tot
andere ervaringen zou geraken. Doch
bij de zooveelste strubbeling in de
dirigentenkwestie zou een openlijk
raadplegen van de vox populi door het
H.O.V.-bestuur volstrekt niet overbo
dig zijn geweest. Ook in de wereld
der muziek moet er toch plaats zijn
voor een gezonden democratischen
geest. v
Morgen een jaar geleden stierf
Franklin Delano Roosevelt, de groo
te presidentDe overwinning, tot
welke hij zooveel heeft bijgedragen,
heeft hij niet beleefd. Maar dat zij
komen zoudaarvan was hij over
tuigd.
Voor ons is hij de oorlogspresi
dent: de man van de conferenties
der Big Three, de stuwer van de ge
weldige inspanningen der Vereenig-
de Staten. Voor de Amerikanen zelf
is hij meer dan dat: degene die het
initiatief nam tot de New Deal en
met kracht aandrong op de doorvoe
ring daarvan. In beide kwaliteiten,
als binnenlandsche en als buiten-
landsche leider, heeft hij zich een
eerste plaats in de geschiedenis ver
worven. De herinnering der gansche
wereld gaat op den eersten verjaar
dag van zijn dood uit naar hem.
wiens gaven ook voor den vrede wel
licht van ontzaglijke waarde geweest zouden zijn, dankbaar om wat hij
deed, treurend om wat lig niet meer doen kan.
moeders te verzorgen. Tijdens de
opening merkten wij o.a. op de heer
W. v. Liemt. directeur van „Volks
herstel", namens B. en W. van
Haarlem, mr. S. v. d. Wall en wet
houder F- S. Noordhoff, mr. Th.
Westra, gemeente-secretaris, de
heer A. v. Driel, jhr. Sandberg als
directeur van de D.B.V.O. en mevr.
Breukelaar-v. d. Burg namens de
Stichting 1940—'45.
Als eerste spreker voerde de heer
P H. Borghouts, als voorzitter van
„Volksherstel", het woord. Hij
bracht dank aan de gemeentebe
sturen van Haarlem, Heemstede en
Bloemendaal, die het mogelijk had
den gemaakt dit rusthuis te stich
ten. ,,De moeilijkheden, die wij
hebben ondervonden waren zeer
groot, doch niet zóó groot of wij
konden ze overwinnen, dank zij de
r.auwe samenwerking, die wij van
alle zijden mochten ondervinden."
Namens B. en W. van Haarlem
sprak mr. S. v. d. Wall. De opzet,
die hier verwezenlijkt zal moeten
worden, aldus spr., heeft ten doel
meer warmte, vreugde en geluk in
de menschenharten te brengen,
zoodat wij aan dit sociale werk
enzen steun niet mochten onttrek
ken. Wij zullen doen wat in ons
vermogen ligt om hieraan mede te
werken. Vervolgens spraken nog de
heer A. Cassée, namens B. en W.
van Bloemendaal en mej. Tjeenk
Willink als secretaresse-generaal
van Volksherstel.
Dat het den huismoeders aan
niets zal ontbreken, bleek wel bij
den rondgang door het gebouw. De
conversatiezaal met haar clubfau-
tuils, de eetzaal met haar eiken ta
fels en stoelen geven het geheel een
frisschen indruk. De slaapkamers
geven uitzicht op de omliggende
bosschen en dragen er veel toe bij
dit rusthuis tot een herstel
lingsoord te maken, waar men alle
zorgen van het dagelijksch leven
vergeet.
Op den dezer dagen gehouden Kader
dag van de Kath. Volkspartij voor de
afdeelingsbesturen in den Rijkskies
kring Haarlem, wees de partijvoorzit
ter mr. P. Witteman op het groote
belang van goede voorlichting en pro
paganda. De heer HooiJ deed een
geeatdriftigen oproep tot algemeene
deelname aan het Verkiezingsfonds
voor de Partij.
Prof. Romme sprak vervolgens over
de na-oorlogsche politiek van de Party
en stelde vast, dat de pogingen om
te komen tot een gemeenschappelijk
urgentie-programma o.a. met de
Partij van den Arbeid moesten fa
len omdat een gemeenschappelijke
zedelijke grondslag ontbreekt. „Ons
program is," aldus spr., „onbetwist
als radicaal en vooruitstrevend be
groet". Wanneer de minister-president
durft profeteeren, dat er na de ver
kiezingen een parlementaire regeering
zal komen op den grondslag van de
Partij van den Arbeid, dan durft spr.
hiertegenover vast te stellen, dat als
er straks een parlementaire regeering
tot stand komt, de Kath. Volkspartij
er alleen d&n toe zal behooren, wan
neer in bevredigende mate de uit
voering van haar radicaal-vooruitstre
vend programma gewaarborgd zal zijn.
Mr. Romme ging er bij voorbaat van
uit, dat de Kath. Volkspartij als de
grootste partij uit den verkiezingsstrijd
zal treden. Wijzende op de elf nieuwe
jaarklassen, die aan de verkiezingen
deelnemen, is het volgens spreker de
jeugd, die over de naaste toekomst
zal beslissen. Dissidenten ook zy
die met de beste bedoelingen zijn
bezield spelen welhaast altijd in
de kaart van hen, die niets met het
Katholieke element geAieen hebben,
aldus verklaarde mr. Romme.
Te 's-Hertogenbosch ïfc plotseling
overleden de heer W. A. C. van Opstal,
directeur van de Kon. Harmonie
's-Hertogenbosch. Hij was in zijn mi
litaire loopbaan o.m. leider van de
kapel van het 11de R.I. te Haarlem.
,Jn de meeste families komt
een zwart schaap voor", is
een uitdrukking, die men
vaak hoort. Vergoelijkend/als
excuus. Doch is deze opvat
ting wel juist? Een zwart
schaap behoort tot de zeld
zaamheden. Waak er voor,
dat gij zelf of een uwer hin
deren niet een zwart schaap
wordt.