Indonesische demonstratie
in Den Haag
De Waarheid" ontdekt een
„staatsgreep
f'
Hak de blanken in stukken
Accoord te Londen
PRINSELIJK PAAR
TE OSLO
Het weer
Wat bij onderzoek er van over bleef
OP BEZOEK 'BIJ EX-KEIZER FERDINAND
V
Tot hoofd en hart
Het leger van onderop
bezien
69ste JAARGANG No. 23520
o
ZATERDAG 13 APRIL 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543- Postgiro 143480
Abonnementsprijs 30 cent per weeit
99
Telegram aan de Koningin
Over terugtrekking der
Britten op Java
Vanmiddag per vliegtuig
naar Nederland
De beroemde Dom te Keulen,
die tengevolge van de oorlogs
handelingen ernstig beschadigd
werd, wordt hersteld. Het bouw
werk, dat dicht bij het hoofd
spoorwegstation en de Hohen-
zollern-brug over den Rijn ligt,
werd nog zwaarder getroffen,
toen de Duitschers bij hun te
rugtocht de brug in de lucht
lieten vliegen. De daken krijgen
een nieuwe bedekking van zink
en alle ramen zullen van nieuw
gla.s worden voorzien
Prins Bernhard, die zelf een goed. vlieger is, heeft in Ziveden een
militairpliegtuig bezichtigd. Natuurlijk moest het ook even door
onzen sportieven Prins zelf gevlogen worden
99
99
EX-TSAAR VAN
BULGARIJE
„Daar gaat me een licht op".
Misschien hebt gij dit vaak
gezegd. Houdt dat licht toch
aan. Het is van groot belang,
dat gij bij alles, wat ge doet
of zegt, personen en zaken
duidelijk en scherp ziet.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Onze Haagsche redacteur meldt
het volgende:
Vrijdagmorgen hebben twee der In-
nesische afgezanten, die momenteel
lrt ons land vertoeven voor de be
spreking der Indonesische kwestie,
het woord gevoerd In het Olympia-
theater te Den Haag. De bijeenkomst,
welke daar was belegd, was slechts
voor Indonesiërs toegankelijk.
Na afloop kwam het tot de
monstraties op 't Prins Hendrik
plein, waarbij de verzamelde In
donesiërs In de Maleische taal
eenige leuzen aanhieven. Eén er
van heeft een voorbijganger ver
taald en deze vertaling .luidde:
„Hak de blanken met hun groote
monden aan stukken, Merdeka".
Deae verbijsterende gebeurtenis
kwam des middags nog eens ter
sprake op een bijeenkomst van Jour
nalisten met het bestuur van de
stichting „Indië in noodgeen
uur te verliezen." ,,Het kan en het
mag niet gebeuren", zoo zeide de
voorzitter, „dat in de rustige omge
ving' van „St. Hubertus" thans
beslissingen worden genomen zonder
dat het Nederlandsche volk er ook
maar iets van weet."
De heer Jansen, lid van den
Volksraad en waarnemend burge
meester van Batavia, die zoo
Juist uit Indië In ons land was
aangekomen, verklaarde dat de
politiek van de regeering en die
van Van Mook door 'n zeer klein
kringetje van geestverwanten
wordt gedragen. In overgroots
meerderheid ls men het er ln
alle kringen der bevolking van
Java niet mee eens.
Algemeen wordt deze politiek ver
oordeeld. De regeering Is bovendien
hermetisch afgesloten voor overleg
met Europeesche groepeeringen op
Java. Hij zeide nog', dat Mussert niet
zoo heeft geheuld met den vijand
als Soekarno dat heeft gedaan en
dat deze daarvan zélf blijkens zijn
pogingen om zich schuil te houden,
toen de Engelschen in September op
Java landden, ook overtuigd is.
De stichting „Indië in nood" heeft
een telegram gezonden aan H.M. de
Koningin, waarin o.m. gezegd wordt:
„De onderhandelingen zijn nog niet
ten einde, doch worden ln Nederland
en straks in Indië voortgezet. Het is
te vreezen, dat de Luit.-Gouv.-Gen.
de bedoeling heeft een beslissing te
forceeren vóór de verkiezingen hier
te lande en zelfs vóór de terugkomst
van de commissie-Van Poll, op welker
uitzending Indertijd door de groote
meerderheid der volksvertegenwoor
diging werd aangedrongen. Wij ver
oorloven ons in dit verhand onder
Uw aandacht te brengén, dat naar
het inzicht van een groot deel van
Uw volk de besprekingen, welke in
indië en thans in Nederland gevoerd
worden, niet ln overeenstemming zijn
met den aard en den Inhoud van Uw
verklaring van 6 Dec. 1942, weshalve
niet kan worden geduld, dat in een
zoo uiterst belangrijke aangelegen
heid voor de eenheid en de toe
komst van het Koninkrijk een beslis
sing wordt genomen, voordat het;
Nederlandsche volk ter zake een uit
spraak heeft gedaan."
Reuters' diplomatieke cor
respondent seint uit Londen,
dat tusschen de Britsche en
Nederlandsche staatslieden al-
geheele overeenstemming over
het programma voor het terug
trekken van de Britsche en
Britsch-Indische troepen uit
Java is bereikt. Men gelooft,
dat aan alle züden optimisme
bestaat aangaande den uitslag
Van de Nederlandsch-Indonesi-
Sche onderhandelingen,
V. P. meldt, dat de Engelschen
er in toegestemd hebben vandaag
economische vraagstukken met de
Nederlandsche delegatie te bespre
ken. Minister-president Schermer-
horn zou de Engelsche regeering
een bepaald voorstel over den han
del tusschen Nederland en de Brit
fiche zone in Duitschland willen
voorleggen.
Na aankomst van het Prinselijk
Paar te Oslo, werden Prinses Juliana
en Prins Bernhard door Koning
Haakon van Noorwegen ontvangen.
Vrijdagmiddag bezocht het Prinselijk
Paar een receptie van de Nederland
sche kolonie, waarvoor groote be
langstelling bestond. Des avonds is
ln het palels een diner aangeboden,
waaraan 50 personen hebben deel
genomen.
Een Intieme familie-lunch op
Kroonprins olaf's residentie „Skau-
gum" zal vandaag het besluit vor-
®el> ™n het hooge bezcek. De Ko
ninklijke gasten zouden Zaterdag
middag per vliegtuig naar Nederland
vertrekken.
Verwachting tot Zondagavond:
In den ochtend hier en daar
tijdelijk mist of nevel. Overwe
gend droog weer. Plaatselijke
wolkenvelden, vooral tn het
Noorden des lands. Niet veel
wind.
Zon onder 19.33. Maan 17 21—
5.41. Zondag zon 5.45-19.34.
M&ftn 18.31Maandag zon
op 5.43. 16 April V.M.
(Van onzen Rotterdamschen
redacteur).
„De Waarheid" kwam gisteren
met sensationeele onthullingen. Er
zou hier te lande een staatsgreep
worden voorbereid. Bijzonder dui
delijk waren de uiteenzettingen
van liet communistische blad niet
en de bijzonderheden in de Rotter -
damsche en Amsterdainsche edities
verschilden in zooverre dat namen
van verschillende personen, die
min of meer bij een „samenzwe
ring" betrokken zouden zijn, uit
eenliepen. Zoo werden lp Rotter
dam namen genoemd waarvan in
Amsterdam geen sprake was en
naar ons ter oore kwam ge
schiedde dit op verzoek van auto
riteiten, die er voor konden in
staan dat deze personen hoege
naamd niet met het geval te ma
ken hadden.
Bovendien bevinden zich onder de
genoemde personen menschen van
wie met vrij groote zekerheid kan
worden aangenomen, dat zij zich
nimmer met zoo iets als een staats
greep zouden inlaten. Intusschen
blijkt, dat er inderdaad sprake is
van een nieuwe organisatie, welke
echter absoluut niet de aspiratie
heeft in het geheim te willen wer
ken. De politie en ook de regeering,
de minister-president inbegrepen,
zijn sinds geruimen tijd op de hoog
te van het feit, dat er pogingen wer
den gedaan om te komen tot de op
richting van een nieuwen Landstorm,
weike als eerste doel zou hebben de
bescherming van het Kon. Huis en
het handhaven van het gezag. Een
voorloopige organisatie heeft in ver
schillende plaatsen van het land be
sprekingen gehouden, o.a. ook te
Rotterdam. Daar is het nog niet tot
definitieve besluiten kunnen komen.
De nieuwe organisatie, zooals die
in ieder geval in voorbereiding is, stelt
zich voor op te treden tegen de groo
te corruptie, die hier te lande over
al voelbaar is, en wenscht ook invloed
uit te oefenen op de berechting van
oorlogsmisdadigers, waarvan wordt
aangenomen, dat de berechting niet
Een aantal te Neu
renberg werkzame
Journalisten heeft
een bezoek ge
bracht aan Ferdinand
van Saksen Coburg,
voormalig tsaar van Bul
garije, die in 1918 zijn
rechten op den troon
moest prijs geven en
sedertdien in zijn ge
boorteplaats Coburg een
pensioen geniet van
honderdduizend mark
per jaar,.
Het paleis van den
ex-tsaar maakt een arm
zaligen indruk. De groo
te hall is vuil en onge
meubileerd. De trap,
waarlangs men naar
boven gaat, begeleid
door een kamerdienaar,
die op een koster lijkt,
is bedekt met een ver
sleten loopertje. De
wachtkamer is beschil
derd met zoete roman
tiek van rozen en tem
pelruïnes. Langs de
wanden staan kreupele
stoelen en tafeltjes met
planten en bloemen,
want deze wachtkamer
is tegelijk de bloemen
kas, waarin Ferdinand
zijn wetenschappelijke
liefhebberij bedrijft.
Als we worden bin
nengelaten, zit de 85-
jarige ex-tsaar in een
hoekje van een rood
pluche canapée. Hij
draagt een zwarte calot
en verdwijnt in de de
kens, die hij om de
beenen geslagen heeft.
De wand achter hem is
ais een mozaïekplaat,
volgelegd met familie
portretten. De stoffee
ring der kamer is als
uit de vorige eeuw.
Ferdinand, met zijn
markanten kop met
grooten gebogen neus en
witten baard, begroet de
journalisten in het
Fransch. Tegen een
Tsjechischen collega
spreekt hij vlot Tsje
chisch, tegen een Rus
Russisch en ons verze
kert hij, dat hij Am
sterdam, Rotterdam en
Schiedam kent en vroe
ger vloeiend Nederlandsch
gesproken heeft. „Pas de
notices", zegt hij en ze
ker niet over politiek
praten. Zijn huis stelt
zich immers nog partij
bij de politieke verwik
kelingen in Bulgarije.
Het liefst spreekt Fer
dinand over zijn bota
nische studies.
De ex-tsaar, telg van
den katholieken tak der
hertogen van Coburg, is
geestelijk nog fit, maar
lichamelijk een gebro
ken man, hoewel het
nog niet eens zoo vele
jaren geleden is, dat hij
lederen avond wit ge-
handschoend de opera
ln het stedelijk theater
bezocht.
geschiedt volgens de wenschen van
het Nederlandsche volk.
De leider van de organisatie, Over
ste L. A. M. Koppert, was tijdens don
Duitschen overval commandant van
het depot R'dam van het derde lucht
vaartregiment.
Het schijnt overigens (maar
hieromtrent konden wij nog geen ze
kerheid krijgen), dat het communis
tische blad activiteit van andere or
ganisaties, waarvan o.a. in de berich
ten over de klopjacht op Arnold
Meyer sprake Is, verward heeft met
deze nieuwe organisatie, die zich ge
heel achter de regeering stelt, al
meent men in sompjige kringen dan
ook te kunnen spreken van een ver
kiezingsstunt.
Bij onze Informatie verschafte
Overste Koppert ons nog de volgen
de mededeeling:
Een aantal vooraanstaande per
soonlijkheden lil Nederland, wier
trouw aan Kroon en wettig gezag
boven allen twijfel verheven Is
zooals uit de verzetsbeweging be
wezen kan worden bereidt een
organisatie voor om te komen tot
steun aan de Kroon en liet wettig
gezag en aan liet één en ondeelbaar
Koninkrijk. Het grondbeginsel de
zer nieuwe organisatie verschilt in
geen enkel opzicht met wat wij
hebben gekend in Burgerwacht én
Bijz. Vrljw. Landstorm.
Het plan er toe Is ln groote lij
nen bekend aan den minister-pre
sident en andere autoriteiten, o.m.
aan Luit.-Gen. Kruis.
Wat Rotterdam betreft, bij de voor
bereidende besprekingen waren ook
verschillende Katholieken aanwezig,
onder wie Overste Elshof. een zeer
bekende figuur uit de verzetsbewe
ging.
Bij informatie op het bureau voor
Nationale Veiligheid te Rotterdam,
kwalificeerde men ons de mededee
ling in „De Waarheid" inzake een
overval op het hoofdbureau van po
litie aldaar als een canard. Ook bij
de gemeente-politie trok men haar
in twijfel en verklaarde men reeds
etnigen tijd op de hoogte te zijn ge
weest van het feit, dat de bespre
kingen door de bovengenoemde or
ganisatie werden gevoerd, maar geen
enkele aanleiding tot ingrijpen werd
aanwezig geacht. Overigens schijnt ln
bepaalde kringen de activiteit van
Overste Koppert ongerustheid te
wekken, hetgeen o.a. hieruit gecon
cludeerd mag worden, dat, naar men
ons mededeelde, enkele weken gele
den in de buurt van Bilt,hoven op
den auto van den. overste gescho
ten ls.
Naar wij vernemen, overweegt
mr. Melschke, substituut-officier
van Justitie te Rotterdam, die in
„De Waarheid" als een der „sa
menzweerders" wordt genoemd, een
aanklacht tegen dit blad in te die
nen. Wat de namen van andere
genoemde Rotterdammers betreft,
Dr. v. d. Valk ls een bekende fi
guur ln anti-revolutlonnaire krin
gen, die zich door zijn optreden te
genover het fascisme onderscheiden
heeft. Kapitein W. Grandia is be
kend uit de historie van de „Ze
ven Provinciën".
Minister Meynen heeft op vra-
gen van het kamerlid Duy«
maer van Twist over de wan-
toestanden in het leger te
recht kunnen antwoorden met een
„te laat!" Generaal Kruis was den
critici immers vóór geweest met een,
dagorder, waarin hij verschillende
wantoestanden gesignaleerd had. Da
minister kon nu antwoorden, dat de
gewraakte wantoestanden kennelijk
reeds de aandacht van de militaire
overheden hadden en dat men juist
op prijs moest stellen, dat er wat
aan gedaan werd, in plaats van reden
tot'kritiek te ontleenen juist aan de
bestrijding van hot kwaad.
Doch wij hebben den indruk, dat
het onderwerp „leger" nog niet tea
gronde is behandeld en dat wij daar
over nu nog niet behoeven te zijn
uitgepraat. Generaal Kruis beziet
de zaken uiteraard van boven af.
Brieven van soldaten en van lager,
kader, die op onze redactietafel te
recht kwamen, bezien de zaken van
onder op. En dan worden er andera
misstanden ln het leger bespreken,
die de bloemlezing van generaal
Kruis onvolledig doen blijken.
Het loon van den vrijwilliger ls
niet groot. Een korporaal met zed
dienstjaren schrijft ons, dat hij 28
gulden in de week verdient. Hij
moet daarvan zijn vrouw en kind
onderhouden en moet er zakgeld van
hebben om zijn sigaretten, zeep enz.
te betalen. Hij zal er misschien ook
schoensmeer van moeten betalen,
want sommige onderdeden zijn nog
niet zoover met hun Intendance. Da
korporaal schrijft, dat hij bij zijn
familie moet bedelen. Oorzaak num
mer één van een slechte stemming.
Veel erger ls, dat veel gezinnen
het hun toekomende loon niet, of
pas veel te laat ontvangen. Er zijn
gezinnen, waarvan de man op Malak-
ka zit, die hun „delegatie" (d.i. het
deel van het loon. dat rechtstreeks
aan het gezin wordt overgemaakt,
althans behoort te worden overge
maakt) niet ontvangen. De man zit
zich te verbijten, het gezin bijt op
een houtje. Er zijn andere gezinnen
die hun kostwinnersvergoeding niet
uitbetaald hebben gekregen sinds 1
Januari van dit Jaar. Tachtig gul
den per maand niet uitbetaald.
Waarom niet? Administratieve traag
heid, hetzij bij het Departement,
hetzij bij de gemeente, die de gege
vens moest verstrekken. Oorzaak
nummer twee van een slechte stem
ming.
Dit brengt ons op punt drie.
De administratieve traagheid
ls een nevenverschijnsel van
een vlaag van bureaucratie,
die het leger schijnt te verlammen.
Er is één officier op vijftien solda
ten, heeft de minister onthuld. Maal
het is heel gewocto, dat er slechts
één troepen-officier bij 150 soldaten
werkelijk aanwezig is. De andere
negen, die het gemiddelde van een
op vijftien veroorzaken, zitten in
stafbureau* boven den troepenoffi
cier en sturen hem brieven met ver.
zoek om opgaven, opgaven en nog
eens opgaven. Gecontroleerd wordt
de troepenofficier nauwelijks, allei
is best als zijn opgaven maar in ai
laatjes stroomen. De officier moei
zich ook 's avonds met den troef
bemoeien, zegt generaal Kruis. Zeker,
als hij geen papieren behoeft ln tl
vullen.
Het gevolg ls, dat de heele ma-
chine stroef gaat. Bevorderingen
waarop gerekend wordt op grond
van met goed gevolg afgelegde exa
mens, komen niet door. „De papie
ren zijn nog niet aangekomen", zegl
de kapitein schouderophalend tegen
den popelenden korporaal. Hij kenj
den papiermolen en berust. Lie kor
poraal meent, dat de kapitein tl
gauw berust: „Jawel, hij leeft boven
het levensminimum, ik er onder."
Gevolg: slechte stemming.
Punt nummer vier: teleurgesteld!
verwachtingen. Gouden bergen heb
ben de Oorlogsvrljwilligersbureaui
soms beloofd. Klakkeloos kreeg een
wachtmeester van de veldartillerll
toezegging, dat hij in zijn rang bij dl
marine zou kunnen komen. De man
dient natuurlijk als matroos derdl
klasse. Er is gezegdde rechte man
op de rechte plaats. leder zou wor
den getoetst voor de officiersoplei
ding. Is dit gebeurd bij alle onder-
deelen? Is het bepaald efficient dal
studenten ln de rechten en ln dl
letteren worden opgeleid tot auto
monteur?
Wij spraken een beroepsofficier
Mijn zoon. zei hij, wordt geen be
roepsofficier. Zijn vader was het
zijn belde grootvaders waren het
Maar ik laat hem geen verbandakti
voor zes jaar teekenen, als hij kant
loopt die zes jaar als korporaal bjj
den troep te gaan meeloopen, om
dat hij op de hinderntsbaan een
slecht punt heeft gehaald. Want h(j
kan niet tusschentijds afzwaaien.
Eenerzijds dus niet geheel de be
loofde selectie, anderzijds een se
lectie, die hét risico voor de betrok
kenen te groot maakt. Waarom kun.
nen de teleurgestelden den dlensl
niet uit? Zij belasten de stemming
Vdor de hoogere legerleiding ziit
het slechts détails, waarover de sol
daat klaagt. Voor den soldaat zlji
het levenskwesties. Het voedsel H
dienst ls goed, de kleeding per on
derdeel verschillend, de legerlni
hier en daar erbarmelijk. Maar dit
kan den soldaat weinig schelen, all
hij maar geen zorgen heeft. Laai
hem echter tobben over zijn gezli
en de oorlogsvrijwilliger, die vol
idealen dienst heeft genomen, zal eer
kankeraar worden.
