Arnold Meyer meldt zich In het weelderige Zweden beseffen we onze armoede DUITSCHE FABRIEKEN worden naar Rusland gevoerd De Wieringermeer herleeft Millioenennota Tot hoofd en hart Met geen pen te beschrijven wat er in de winkels te koop is Oslo, haveloos en verveloos Russen wenschen niet langer te wachten Het weer. De Bisschopshuldiging Wie is de eigenaar van de kerkklok? Gemengd zwemmen bij schoolwedstrijden V. 69ste JAARGANG No. 23522 o DINSDAG 16 APRIL 1946 Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week Stockholm Arm Oslo ÉBÉÉI PliËË EEN JAAR NA HAAR RAMPSPOED j Eigenaardig conflict in Uitgeest De candidaatstelling Kath. middelbare scholen nemen er niet aan deel De heer S. Rijkes 70 jaar NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT (Van onzen specialen verslaggever) De reis van het Prinselijk Paar naar de Scandinavi sche landen behoort tot het verleden. Wij zagen in één goede week tijds drie ver schillende hoofdsteden, drie lan den en het was per vliegtuig telkens een stapje om er te ko men. Twee uur vliegen het volgende land. In tijdsduur Am sterdamGroningen per trein. Maar drie verschillende werel den, levend onder totaal ver schelden condities. Daar is Denemarken, dat half in oorlogs- en half in vredestoestand de vijf bange jaren doorkwam. Het is thans in onze oogen een gezegend land, want het vloeit over van spijs en drank, terwijl de men- schen er behoorlijk gekleed gaan. Textielproblemen kent men er niet temin wel. al is er geen hittere nood, terwijl de prijzen schrikbarend hoog zijn. De winkels liggen vol met alles wat men zich denken kan, doch men vrage niet wat kost. Men eet en drinkt er wat men wenscht in uitgezochte kwaliteiten, maar het probleem is: hoe kan Denemarken zich ontdoen van zijn overschot aan levensmiddelen? De landen, die ze dringend behoeven, zijn te arm om ze te koopen. En Denemarken kampt met gebrek aan kolen. Doch de Denen leven in hun ge zellige stad Kopenhagen genoeglijk, zij nemen het leven van den goe den kant. Stockholm, twee liur vliegen ver derop. De Koninklijke stad aan het Malarmeer ontvangt den vreemde ling met heel de hoofsche joyeus heid, die het verfijnde Zweden ken merkt. En de winkels! Mijn pen is te bot om te beschrij ven wat er allemaal in de winkels te koop is. Men zoekt er, voorzien van luttele kronen, voorzichtig zijn weg tusschen de niet meer gekende weel den van de Stockholmsche winkels; men kiest na tienmaal wikken en we gen uit de schoenen, de mantels, de jurken, het ondergoed, de overhem den, de boorden en dassen, de tas- schen, de pakken, de kousen van echte zijde, de fietsen en de handen, de al lerbeste Havanna-sigaren, de Ameri- kaansche en Engelsche sigaretten in alle merken en alle gewenschte hoe veelheden, en als men dan zijn allerlaatste kronen kwijt is, dan loopt men straatarm door Stockholms stra ten en leert op die manier, niet zon der een gevoel van behaaglijke ironie, wat het zeggen wil straatarm te zijn. Men moet naar Stockholm gaan om pas te beseffen wat armoede is, en het is, voor wie het goed weet te waar- deeren, een grappige gewaarwording. Het is inzonderheid leerzaam voor een Nederlander, die vroeger „stein- reicher Hollander" genoemd werd en dientengevolge in de meeste landen meer werd gerespecteerd dan bemind. Vertel het den Zweden zooveel ge wilt, hoe dat was met dat brood en die boter en wat dat voor ons betee- kende, toen wij het één jaar geleden onze huizen binnen brachten. Zij luisteren vol belangstelling, maar be grijpen het niet half. Maar we voelen ons eindelijk weer op ons gemak twee uur verderop," in het arme Oslo, haveloos en verveloos, bescheiden en beperkt in het goede der aarde, maar dat dan ook uitbui tend tot het uiterste. De Noren ont vangen ons met de oude levenskunst, die zij altijd bezeten hebben, op Kol- mensholmen, ver boven de stad, en zij ontvangen ons met hun onvol- prezen shrimps als rose boeketten in glazen gerangschikt en den heelen middag verwijlend bij de koffie en hun voortreffelijke likeur, breeduit pra tend, af en toe naar buiten wande lend om den blik te laten weiden over de majestueuze Oslofjord. Land van onbegrijpelijke afmetingen. Kopenhagen, .Stockholm, Oslo. Drie maal twee uur vliegen, drie werelden. Een geluk ze terug te zien en te we ten, dat het geestelijk verkeer weer begonnen is. De Russen zijn met koortsachtige haast bezig nieuwe Duitsche fabrie ken naar hun land over te brengen Uit hun bezettingszone. De Duitsche administratie van de industrieën in de bezettingszone schat, dat er binnenkort tusschen de 160 en 172 fabrieken ontmanteld zullen wor den. De I.G. Farbenfabrik (Agfa) in Wolfeu, tusschen Dessau en Leipzig, leverde kleurenfilms aan de Russi sche bezettingsautoriteiten, waarmee de Victory-parade in Moskou werd gedraaid. De film was goed en de Kussen gaven onmiddellijk bevel, dat de heele fabriek naar Rusland moest worden overgebracht. In Neukaliss in Mecklenburg is een papiermolen, die een prima kwa liteit extra zwaar papier vervaardigt voor diploma's, doctorsbullen enz. „Pak den boel maar in", waren de Sovvjet-instructies aan den Russi- schen plaatseljjken commandant. De eigenaar van de fabriek, tevens bur gemeester van Neukaliss, bedacht zich niet lang en zei: „Mijn fabriek is verouderd. Als u mij eens naar Leningrad liet gaan en daar een moderne fabriek voor u liet oprich ten". De Russische bevelhebber rappor teerde dat. „Neem hem er maar bij" was het lakonieke antwoord. „We zullen later wei zien, wat we met die nieuwe fabriek doen." De Horch-Automobielfabrieken in Baksen staan kant en klaar in krat ten, om naar de Sowjet-Unie ver voerd te worden. Zestien van de groot ste papierfabrieken, in de Russische bezettingszone zijn al op weg naar het Oosten. Voor zoover de Russen tekst en uitleg gegeven hebben van hun nieuwe aanspraken op fabrieken, zeggen ze, dat ze niet langer kon den wachten op een accoord met de Westelijke mogendheden over de 15 pet. bruikbare industrieele uit rustingen uit de Westelijke bezette gebieden van Duitschland, waarop Rusland krachtens de overeenkomst van Potsdam recht heeft. Ook zegt men, dat een tweede reden voor de haast van de Kussen is de instelling van een commissie van experts van de vier mogendhe den, die nauwkeurig na moet gaan, hoe het met de industrie in Duitsch land staat, om te zien, wat Duitsch land kan leveren. Het weghalen van de fabrieken door de Russen beteekent nu, dat de Inter-Geallieerde Commissie ze niet betrekken kan in de toekomstige herstelbetalingsplannen. (A.P.). Te Willemstad vond de eerste steenlegging plaats voor het nieuwe R. K. Zeemanshuis door mevr. Kasteel, echtgenoote van den gouverneur wan Curagao. Z. H. Exc. Mgr. Vkrriet zegent den steen 's-GRAVENHAGE, 16 April. Vanwege den minister van Justi tie wordt het volgende bekend ge maakt: De ministeï, van Justitie heeft den procureur-fiscaal bij het Bij zonder Gerechtshof te 's Hertogen bosch opgedragen om, ongeacht de in de afgeloopen weken kunstmatig ontwikkelde agitatie rond dit ge val, voort te gaan met het treffen van die maatregelen, welke tot 'n regelmatig verhoor van Arnold Meyer, voormalig leider van de door den bezetter ontbonden orga nisatie Nationaal Front, en tot een onderzoek naar diens houding en gedragingen tijdens de bezetting zouden kunnen leiden. Deze maatregelen hebben er toe geleid, dat Arnold Meyer zich gisterenavond by voor noemden procureur-fiscaal heeft gemeld. Deze heeft hem ter begun stiging van het onderzoek in Verwachting tot Woensdag avond; Geleidelijk toenemende bewol king met iets lagere temperatu ren. Aanvankelijk veranderlijke wind., later uit richtingen tiis- schen West en Zuid. Zon onder 19.38. Maan 20.50— 6.27. Zon op 5.39. (Van onzen specialer» verslaggever) Morgen, 17 April, is het een jaar geleden, dat in het zicht van de bevrijding een laatste zware slag ons land trof: de zinlooae inun datie en daarmee de kwaadwillige verwoes ting van de Wieringer meer. Wat in vijftien jaar tijds moeizaam was opgebouwd, ging in enkele uren goeddeels teloor. De herovering van dien verloren grond is echter ook de eerste groote daad van weder opbouw geworden; in December zagen wij alt jonge land voor de twee de maal aan de golven ontworsteld, een troos- telooze woestenij, ont redderd en vol puin. En thans, aan den voor avond van den dag, waarop de rampspoed van den polder verjaart, trekt een greene waas over de akkers, die geen oogst zullen verzuimen, v grimmelt het wijd rondom van menschen, werkzaam op het veld. Er zijn geen dorpen meer en geen huizen, geen berging en geen stallen, maar men bi vakkeert zco goed en kwaaa als het gaat on der de zwevende daken der leeggespoelde land- bouwschuren, waar in een igloe van stroopak- ken de paarden over nachten en ergens wel een schuilhoek is voor de mannen. Zoo pio niert alsnog het Wie- ringermeervc-lk, dat eenmaal den polder be drijfsklaar verwierf, maar dat thans zijn liefde voor den grend metterdaad bewijst. Arbeiders in Sloot- derp hebben het mo nument van den maaier voor het gebouw van Domeinen op hun ma nier versierd: het beeld. zoo vaak gekiekt toen bet verraderlijke water tot om de borst spoel de, staat er nu mon ter bij, een hoedje op het hcofd en om den hals een soort branie- das, waarvan de slippen wuiven in den aoelen lentewind. Het is dat soort humor, dat met het voorjaar de melan cholie verdrijft van al die puinhoopen rond om. Want in Slootdorp staat geen huis meer overeind behalve het kantoor en dé zwaar gehavende kerken, drie in getal. Daarnaast verrijzen in wederop bouw een vierde kerkje, een Zwitsersche hou ten noodconstructie, die voorloopig voor al len dienen zal, een zes- kiassige noodschool en een nood-P.T.T.-kan- toor. In Middenmeer ls alweer een kruideniers winkel geopend, al moet men niet vragen hoe. Ook de telefoon centrale werkt er weer met ettelijke aanslui tingen. Her en der ver rijzen noodwoningen. Verder wordt druk ge werkt aan het ruimen van puin en het rooien van al het doode hout; de wilg blijkt de eeni- ge boomsoort die het water overleefd heeft. Verder zijn de opritten der bruggen hersteld, de slooten uitgediept, al vijftig bedrijven op. nieuw beplant. In»het geheel is dit jaar voor den wederop bouw van de Wierin germeer 13 millioen uitgetrokken, terwijl 1500 vakarbeiders wor den ingeschakeld. Het voorziet in den bouw van 250 woningen, waarvan er 100 zijn aanbesteed. Verder ver rijzen thans reeds 115 en uiteindelijk 188 Zweedsehe noodwonin gen. De bouw van vijf scholen is in voorberei ding. Van de 500 be drijven, die de Wierin germeer telde, zijn er 80 weer bewoond, ter wijl er nog 20 hersteld kunnen worden. In een vijftiental der bijbehoo- rende schuren zijn dubbele noodwoningen voor landarbeiders in gebouwd. Zoo keert het leven weer ln de Wie ringermeer. het interneeringskamp te Til burg in bewaring doen stellen en hem, hangende het onder zoek, dit kamp tot verblijf plaats aangewezen. Arnold Meyer heeft zich aan deze maatregelen onderworpen. De uitslag van een onbevangen onderzoek door de bevoegde justi- tieele autoriteit kan thans zonder verdere politieke opwinding wor den afgewacht. Men verzocht ons mede te dee- len dat de datum van 18 April, welke genoemd is in de convocaties aan de genoodigden voor het aan vragen der plaatsbewijzen, ver schoven is tot 20 April. Genoodig den kunnen dus tot 20 April de hiervoor toegezonden kaarten in zenden aan het Werkcomité. Te Uitgeest is een zeer merk waardig en daarbij ong«wenscht conflict ontstaan tusschen het ge meentebestuur en heT bestuur van de N.-H. kerk. Ooi-zaak daarvan is het voor nemen van het gemeentebestuur de van den Duitsohen roof te ruggekeerde klok van Hemony mede dienstbaar te maken aan den katholieken eeredienst. De Ned.-Herv. gemeente verzet zich daartegen. Het gaat er nu om, wie de eigen lijke bezitter van de klok is. In 1650 werd ze door de N.-H. ge meente gekocht, in 1798 echter is ze volgens de gemeente in eigen dom van den Staat gekomen. Dit laatste wordt door het kerkbestuur ontkend. Afgezien van deze vraag echter blijft het kerkbestuur af wijzend staan tegenover het voor nemen van het gemeentebestuur, omdat volgens hem alleen de N.-H kerk van de klok gebruik mag ma ken, ook al is de gemeente eige nares. Gezien het feit, dat in den ge meenteraad anders werd besloten, is de N.-H. kerk bij Gedeputeerde Staten van Noord-Holland in hoo- ger beroep gegaan. Gistermiddag zijn ten Raad- huize te Haarlem de ingeleverde lijsten met candidaten voor de Tweede Kamer en Provinciale Sta ten ip openbare zitting behandeld. Er werd slechs één candidaat ge schrapt, n.l. de heer v. Wijngaar den, die als nummer 4 op de lijst van de Partij van de Vrijheid voor kwam en van wien geen bewilli- gingsverklaring aanwezig was. Eer ste candidaat van de Bellamy-par- tij is mr. L. B. ran den Muyzen- berg te Den Haag. Deze partij heeft alleen een lijst voor de Tweede Ka mer ingediénd. Ni dal wij op 14 December 1945 verrast werden door een be grooting over het tweede half jaar van 1945 met een tekort van 1800 millioen, ontvingen wij cisteren de cijfers voor het jaar 1946, waaruit een tekort van ruim 2200 millioen blijkt. De regeering heeft intusschen het tekort voor het ge- heele jaar 1945 op 3500 millioen ge schat, zoodat vergelijkenderwijze een betrekkelijk groote verbetering is ingetreden, doch dit is een schraie troost, wanneer men bedenkt, dat het tekort overeenkomt met het to taal van alle belastingen, rechten en accijnzen. Om de begrooting da delijk sluitend te maken, zouden dus de tarieven, welke reeds vrijwel de draagkracht van de bevolking over schrijden, verdubbeld moeten wor den, hetgeen een practische onmo gelijkheid is. Men komt dan tot de conclusie, dat, evenals de particulieren worden aangespoord tot het betrachten van de uiterste zuinigheid, de belasting betalers het recht hebben bij de re geering aan te dringen op het be snoeien van alle niet strikt noodige uitgaven. Op den gewonen en bui tengewonen dienst komen posten voor, waarvan het bedrag geleidelijk automatisch zal verminderen of zelfs uitvallen, doch hiermede Is men in de eerstkomende jaren nog niet ge holpen. Reeds nu bedragen de be lastingen 27 pCt. van het nationale inkomen, hetwelk op 8400 millioen wordt geschat. De credietbehoeften van het be drijfsleven zullen in 1946 drie mil liard bedragen, daarin zijn toegre pen de behoeften van de Overheid, welke echter niet nader worden aangegeven. Dit moet worden gefi nancierd met buitenlandsche lee ningen en het interen van de op brengst van een groot gedeelte van buitenlandsche beleggingen. Deze middelen zullen een bedrag van 1800 millioen moeten opbrengen, terwijl de restgerende 1200 millioen zullen moeten worden verkregen door een verdere vergrooting van de Staatsschuld na het uitgeven van een waarschijnlijk gedwor^n binnen- landsche leening. Dit spaarpercen- tage wordt op 15 pet. geraamd, zoo dat vrijwel de helft van het nationale inkomen aan den Staat vervalt. Onder de meest opvallende pos ten van den buitengewonen dienst van 1946 vermelden wij nog de ra ming der kosten Voor detineering. bewaking enz. van politieke delin quenten. Inclusief de inkomstender ving 1 van een groot aantal arbeiders, kan men de totale schade, die hier door ontstaat, op bijna vijfhonderd millioen berekenen. De pacificatie en liquidatie van den oorlog in Indië laat een tekort zien van 610 milli oen, de wederopbouw in Nederland van ruim 930 millioen. Het hoopvolle van deze ontstellende cijfers is even wel, dat zii van voorbijgaanden aard zijn. Worden zij dus niet door nieuwe hoofdstukken van groot- scheenschen aard vervangen, dan is toch in den loop der jaren een even wichtige begrooting te voorzien. Het groote probleem is echter op welke wijze dé tekorten in dien tusschen- tijd moeten worden bestreden. Daarenboven blijft het omvangrijke bedrag der vlottende schuld een vraagstuk van ernstigen aard. Witten Donderdag worden in Stoop's Bad interscholaire zwem wedstrijden gehouden, waaraan bijna alle Haarlemsche middelbare scholen deelnemen. Van de zijde van het Triniteitslyceum verzoekt men ons te melden, dat de R.K. Lyceisten en vanzelfsprekend ook de meisjes van „Sancta Maria" aan deze wedstrijden niet zullen deelnemen, daar er gemengd ge zwommen wordt. Onder zeer groote belangstelling vierde Maandag de heer S. Rijkes, lid van den gemeenteraad te Heemstede, zijn zeventigsben ver jaardag. Onder de velen, die den jarige geluk kwamen wenschen, was ook het college van B. en W. Tal van raadsleden kwamen hun collega de hand drukken. Van vele zijden ontving de jubilaris prach tige bloemen. Er zijn menschen, die in. ieder gesprek den boventoon willen voeren, steeds hun mond vol hebben over wat zij doen, voortdurend hun ziens wijze als de juiste aanbevelen. Wie echter altijd schreeuwt, maakt doove ooren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1