Arnold Meyer meldt zich
In het weelderige Zweden
beseffen we onze armoede
DUITSCHE FABRIEKEN
worden naar Rusland gevoerd
De Wieringermeer herleeft
Millioenennota
Tot hoofd en hart
Met geen pen te beschrijven wat
er in de winkels te koop is
Oslo, haveloos
en verveloos
Russen wenschen niet
langer te wachten
Het weer.
De Bisschopshuldiging
Wie is de eigenaar van
de kerkklok?
Gemengd zwemmen bij
schoolwedstrijden
V.
69ste JAARGANG No. 23522
o
DINSDAG 16 APRIL 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Stockholm
Arm Oslo
ÉBÉÉI
PliËË
EEN JAAR NA
HAAR
RAMPSPOED j
Eigenaardig conflict in
Uitgeest
De candidaatstelling
Kath. middelbare scholen
nemen er niet aan deel
De heer S. Rijkes 70 jaar
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
(Van onzen specialen verslaggever)
De reis van het Prinselijk
Paar naar de Scandinavi
sche landen behoort tot
het verleden. Wij zagen in
één goede week tijds drie ver
schillende hoofdsteden, drie lan
den en het was per vliegtuig
telkens een stapje om er te ko
men. Twee uur vliegen het
volgende land. In tijdsduur Am
sterdamGroningen per trein.
Maar drie verschillende werel
den, levend onder totaal ver
schelden condities.
Daar is Denemarken, dat half in
oorlogs- en half in vredestoestand de
vijf bange jaren doorkwam.
Het is thans in onze oogen een
gezegend land, want het vloeit over
van spijs en drank, terwijl de men-
schen er behoorlijk gekleed gaan.
Textielproblemen kent men er niet
temin wel. al is er geen hittere
nood, terwijl de prijzen schrikbarend
hoog zijn. De winkels liggen vol met
alles wat men zich denken kan, doch
men vrage niet wat kost. Men
eet en drinkt er wat men wenscht
in uitgezochte kwaliteiten, maar het
probleem is: hoe kan Denemarken
zich ontdoen van zijn overschot aan
levensmiddelen? De landen, die ze
dringend behoeven, zijn te arm om
ze te koopen. En Denemarken kampt
met gebrek aan kolen.
Doch de Denen leven in hun ge
zellige stad Kopenhagen genoeglijk,
zij nemen het leven van den goe
den kant.
Stockholm, twee liur vliegen ver
derop. De Koninklijke stad aan het
Malarmeer ontvangt den vreemde
ling met heel de hoofsche joyeus
heid, die het verfijnde Zweden ken
merkt.
En de winkels!
Mijn pen is te bot om te beschrij
ven wat er allemaal in de winkels te
koop is. Men zoekt er, voorzien van
luttele kronen, voorzichtig zijn weg
tusschen de niet meer gekende weel
den van de Stockholmsche winkels;
men kiest na tienmaal wikken en we
gen uit de schoenen, de mantels, de
jurken, het ondergoed, de overhem
den, de boorden en dassen, de tas-
schen, de pakken, de kousen van echte
zijde, de fietsen en de handen, de al
lerbeste Havanna-sigaren, de Ameri-
kaansche en Engelsche sigaretten in
alle merken en alle gewenschte hoe
veelheden, en als men dan zijn
allerlaatste kronen kwijt is, dan loopt
men straatarm door Stockholms stra
ten en leert op die manier, niet zon
der een gevoel van behaaglijke ironie,
wat het zeggen wil straatarm te zijn.
Men moet naar Stockholm gaan om
pas te beseffen wat armoede is, en het
is, voor wie het goed weet te waar-
deeren, een grappige gewaarwording.
Het is inzonderheid leerzaam voor
een Nederlander, die vroeger „stein-
reicher Hollander" genoemd werd en
dientengevolge in de meeste landen
meer werd gerespecteerd dan bemind.
Vertel het den Zweden zooveel ge
wilt, hoe dat was met dat brood en
die boter en wat dat voor ons betee-
kende, toen wij het één jaar geleden
onze huizen binnen brachten. Zij
luisteren vol belangstelling, maar be
grijpen het niet half.
Maar we voelen ons eindelijk weer
op ons gemak twee uur verderop," in
het arme Oslo, haveloos en verveloos,
bescheiden en beperkt in het goede
der aarde, maar dat dan ook uitbui
tend tot het uiterste. De Noren ont
vangen ons met de oude levenskunst,
die zij altijd bezeten hebben, op Kol-
mensholmen, ver boven de stad, en
zij ontvangen ons met hun onvol-
prezen shrimps als rose boeketten in
glazen gerangschikt en den heelen
middag verwijlend bij de koffie en hun
voortreffelijke likeur, breeduit pra
tend, af en toe naar buiten wande
lend om den blik te laten weiden over
de majestueuze Oslofjord. Land van
onbegrijpelijke afmetingen.
Kopenhagen, .Stockholm, Oslo. Drie
maal twee uur vliegen, drie werelden.
Een geluk ze terug te zien en te we
ten, dat het geestelijk verkeer weer
begonnen is.
De Russen zijn met koortsachtige
haast bezig nieuwe Duitsche fabrie
ken naar hun land over te brengen
Uit hun bezettingszone. De Duitsche
administratie van de industrieën in
de bezettingszone schat, dat er
binnenkort tusschen de 160 en 172
fabrieken ontmanteld zullen wor
den.
De I.G. Farbenfabrik (Agfa) in
Wolfeu, tusschen Dessau en Leipzig,
leverde kleurenfilms aan de Russi
sche bezettingsautoriteiten, waarmee
de Victory-parade in Moskou werd
gedraaid. De film was goed en de
Kussen gaven onmiddellijk bevel, dat
de heele fabriek naar Rusland moest
worden overgebracht.
In Neukaliss in Mecklenburg is
een papiermolen, die een prima kwa
liteit extra zwaar papier vervaardigt
voor diploma's, doctorsbullen enz.
„Pak den boel maar in", waren de
Sovvjet-instructies aan den Russi-
schen plaatseljjken commandant. De
eigenaar van de fabriek, tevens bur
gemeester van Neukaliss, bedacht
zich niet lang en zei: „Mijn fabriek
is verouderd. Als u mij eens naar
Leningrad liet gaan en daar een
moderne fabriek voor u liet oprich
ten".
De Russische bevelhebber rappor
teerde dat.
„Neem hem er maar bij" was het
lakonieke antwoord. „We zullen
later wei zien, wat we met die
nieuwe fabriek doen."
De Horch-Automobielfabrieken in
Baksen staan kant en klaar in krat
ten, om naar de Sowjet-Unie ver
voerd te worden. Zestien van de groot
ste papierfabrieken, in de Russische
bezettingszone zijn al op weg naar
het Oosten.
Voor zoover de Russen tekst en
uitleg gegeven hebben van hun
nieuwe aanspraken op fabrieken,
zeggen ze, dat ze niet langer kon
den wachten op een accoord met de
Westelijke mogendheden over de
15 pet. bruikbare industrieele uit
rustingen uit de Westelijke bezette
gebieden van Duitschland, waarop
Rusland krachtens de overeenkomst
van Potsdam recht heeft.
Ook zegt men, dat een tweede
reden voor de haast van de Kussen
is de instelling van een commissie
van experts van de vier mogendhe
den, die nauwkeurig na moet gaan,
hoe het met de industrie in Duitsch
land staat, om te zien, wat Duitsch
land kan leveren.
Het weghalen van de fabrieken
door de Russen beteekent nu, dat
de Inter-Geallieerde Commissie ze
niet betrekken kan in de toekomstige
herstelbetalingsplannen. (A.P.).
Te Willemstad vond de eerste steenlegging plaats voor het
nieuwe R. K. Zeemanshuis door mevr. Kasteel, echtgenoote
van den gouverneur wan Curagao. Z. H. Exc. Mgr. Vkrriet
zegent den steen
's-GRAVENHAGE, 16 April.
Vanwege den minister van Justi
tie wordt het volgende bekend ge
maakt:
De ministeï, van Justitie heeft
den procureur-fiscaal bij het Bij
zonder Gerechtshof te 's Hertogen
bosch opgedragen om, ongeacht de
in de afgeloopen weken kunstmatig
ontwikkelde agitatie rond dit ge
val, voort te gaan met het treffen
van die maatregelen, welke tot 'n
regelmatig verhoor van Arnold
Meyer, voormalig leider van de
door den bezetter ontbonden orga
nisatie Nationaal Front, en tot een
onderzoek naar diens houding en
gedragingen tijdens de bezetting
zouden kunnen leiden.
Deze maatregelen hebben er
toe geleid, dat Arnold Meyer
zich gisterenavond by voor
noemden procureur-fiscaal
heeft gemeld.
Deze heeft hem ter begun
stiging van het onderzoek in
Verwachting tot Woensdag
avond;
Geleidelijk toenemende bewol
king met iets lagere temperatu
ren. Aanvankelijk veranderlijke
wind., later uit richtingen tiis-
schen West en Zuid.
Zon onder 19.38. Maan 20.50—
6.27. Zon op 5.39.
(Van onzen specialer»
verslaggever)
Morgen, 17 April, is
het een jaar geleden,
dat in het zicht van de
bevrijding een laatste
zware slag ons land
trof: de zinlooae inun
datie en daarmee de
kwaadwillige verwoes
ting van de Wieringer
meer. Wat in vijftien
jaar tijds moeizaam was
opgebouwd, ging in
enkele uren goeddeels
teloor. De herovering
van dien verloren grond
is echter ook de eerste
groote daad van weder
opbouw geworden; in
December zagen wij alt
jonge land voor de twee
de maal aan de golven
ontworsteld, een troos-
telooze woestenij, ont
redderd en vol puin. En
thans, aan den voor
avond van den dag,
waarop de rampspoed
van den polder verjaart,
trekt een greene waas
over de akkers, die geen
oogst zullen verzuimen,
v grimmelt het wijd
rondom van menschen,
werkzaam op het veld.
Er zijn geen dorpen
meer en geen huizen,
geen berging en geen
stallen, maar men bi
vakkeert zco goed en
kwaaa als het gaat on
der de zwevende daken
der leeggespoelde land-
bouwschuren, waar in
een igloe van stroopak-
ken de paarden over
nachten en ergens wel
een schuilhoek is voor
de mannen. Zoo pio
niert alsnog het Wie-
ringermeervc-lk, dat
eenmaal den polder be
drijfsklaar verwierf,
maar dat thans zijn
liefde voor den grend
metterdaad bewijst.
Arbeiders in Sloot-
derp hebben het mo
nument van den maaier
voor het gebouw van
Domeinen op hun ma
nier versierd: het beeld.
zoo vaak gekiekt toen
bet verraderlijke water
tot om de borst spoel
de, staat er nu mon
ter bij, een hoedje op
het hcofd en om den
hals een soort branie-
das, waarvan de slippen
wuiven in den aoelen
lentewind. Het is dat
soort humor, dat met
het voorjaar de melan
cholie verdrijft van al
die puinhoopen rond
om.
Want in Slootdorp
staat geen huis meer
overeind behalve het
kantoor en dé zwaar
gehavende kerken, drie
in getal. Daarnaast
verrijzen in wederop
bouw een vierde kerkje,
een Zwitsersche hou
ten noodconstructie,
die voorloopig voor al
len dienen zal, een zes-
kiassige noodschool en
een nood-P.T.T.-kan-
toor.
In Middenmeer ls
alweer een kruideniers
winkel geopend, al
moet men niet vragen
hoe. Ook de telefoon
centrale werkt er weer
met ettelijke aanslui
tingen. Her en der ver
rijzen noodwoningen.
Verder wordt druk ge
werkt aan het ruimen
van puin en het rooien
van al het doode hout;
de wilg blijkt de eeni-
ge boomsoort die het
water overleefd heeft.
Verder zijn de opritten
der bruggen hersteld,
de slooten uitgediept, al
vijftig bedrijven op.
nieuw beplant.
In»het geheel is dit
jaar voor den wederop
bouw van de Wierin
germeer 13 millioen
uitgetrokken, terwijl
1500 vakarbeiders wor
den ingeschakeld. Het
voorziet in den bouw
van 250 woningen,
waarvan er 100 zijn
aanbesteed. Verder ver
rijzen thans reeds 115
en uiteindelijk 188
Zweedsehe noodwonin
gen. De bouw van vijf
scholen is in voorberei
ding. Van de 500 be
drijven, die de Wierin
germeer telde, zijn er
80 weer bewoond, ter
wijl er nog 20 hersteld
kunnen worden. In een
vijftiental der bijbehoo-
rende schuren zijn
dubbele noodwoningen
voor landarbeiders in
gebouwd. Zoo keert het
leven weer ln de Wie
ringermeer.
het interneeringskamp te Til
burg in bewaring doen stellen
en hem, hangende het onder
zoek, dit kamp tot verblijf
plaats aangewezen. Arnold
Meyer heeft zich aan deze
maatregelen onderworpen.
De uitslag van een onbevangen
onderzoek door de bevoegde justi-
tieele autoriteit kan thans zonder
verdere politieke opwinding wor
den afgewacht.
Men verzocht ons mede te dee-
len dat de datum van 18 April,
welke genoemd is in de convocaties
aan de genoodigden voor het aan
vragen der plaatsbewijzen, ver
schoven is tot 20 April. Genoodig
den kunnen dus tot 20 April de
hiervoor toegezonden kaarten in
zenden aan het Werkcomité.
Te Uitgeest is een zeer merk
waardig en daarbij ong«wenscht
conflict ontstaan tusschen het ge
meentebestuur en heT bestuur van
de N.-H. kerk.
Ooi-zaak daarvan is het voor
nemen van het gemeentebestuur
de van den Duitsohen roof te
ruggekeerde klok van Hemony
mede dienstbaar te maken aan den
katholieken eeredienst.
De Ned.-Herv. gemeente verzet
zich daartegen.
Het gaat er nu om, wie de eigen
lijke bezitter van de klok is. In
1650 werd ze door de N.-H. ge
meente gekocht, in 1798 echter is
ze volgens de gemeente in eigen
dom van den Staat gekomen. Dit
laatste wordt door het kerkbestuur
ontkend. Afgezien van deze vraag
echter blijft het kerkbestuur af
wijzend staan tegenover het voor
nemen van het gemeentebestuur,
omdat volgens hem alleen de N.-H
kerk van de klok gebruik mag ma
ken, ook al is de gemeente eige
nares.
Gezien het feit, dat in den ge
meenteraad anders werd besloten,
is de N.-H. kerk bij Gedeputeerde
Staten van Noord-Holland in hoo-
ger beroep gegaan.
Gistermiddag zijn ten Raad-
huize te Haarlem de ingeleverde
lijsten met candidaten voor de
Tweede Kamer en Provinciale Sta
ten ip openbare zitting behandeld.
Er werd slechs één candidaat ge
schrapt, n.l. de heer v. Wijngaar
den, die als nummer 4 op de lijst
van de Partij van de Vrijheid voor
kwam en van wien geen bewilli-
gingsverklaring aanwezig was. Eer
ste candidaat van de Bellamy-par-
tij is mr. L. B. ran den Muyzen-
berg te Den Haag. Deze partij heeft
alleen een lijst voor de Tweede Ka
mer ingediénd.
Ni dal wij op 14 December 1945
verrast werden door een be
grooting over het tweede half
jaar van 1945 met een tekort
van 1800 millioen, ontvingen wij
cisteren de cijfers voor het jaar 1946,
waaruit een tekort van ruim 2200
millioen blijkt. De regeering heeft
intusschen het tekort voor het ge-
heele jaar 1945 op 3500 millioen ge
schat, zoodat vergelijkenderwijze een
betrekkelijk groote verbetering is
ingetreden, doch dit is een schraie
troost, wanneer men bedenkt, dat
het tekort overeenkomt met het to
taal van alle belastingen, rechten
en accijnzen. Om de begrooting da
delijk sluitend te maken, zouden dus
de tarieven, welke reeds vrijwel de
draagkracht van de bevolking over
schrijden, verdubbeld moeten wor
den, hetgeen een practische onmo
gelijkheid is.
Men komt dan tot de conclusie,
dat, evenals de particulieren worden
aangespoord tot het betrachten van
de uiterste zuinigheid, de belasting
betalers het recht hebben bij de re
geering aan te dringen op het be
snoeien van alle niet strikt noodige
uitgaven. Op den gewonen en bui
tengewonen dienst komen posten
voor, waarvan het bedrag geleidelijk
automatisch zal verminderen of zelfs
uitvallen, doch hiermede Is men in
de eerstkomende jaren nog niet ge
holpen. Reeds nu bedragen de be
lastingen 27 pCt. van het nationale
inkomen, hetwelk op 8400 millioen
wordt geschat.
De credietbehoeften van het be
drijfsleven zullen in 1946 drie mil
liard bedragen, daarin zijn toegre
pen de behoeften van de Overheid,
welke echter niet nader worden
aangegeven. Dit moet worden gefi
nancierd met buitenlandsche lee
ningen en het interen van de op
brengst van een groot gedeelte van
buitenlandsche beleggingen. Deze
middelen zullen een bedrag van
1800 millioen moeten opbrengen,
terwijl de restgerende 1200 millioen
zullen moeten worden verkregen door
een verdere vergrooting van de
Staatsschuld na het uitgeven van een
waarschijnlijk gedwor^n binnen-
landsche leening. Dit spaarpercen-
tage wordt op 15 pet. geraamd, zoo
dat vrijwel de helft van het nationale
inkomen aan den Staat vervalt.
Onder de meest opvallende pos
ten van den buitengewonen dienst
van 1946 vermelden wij nog de ra
ming der kosten Voor detineering.
bewaking enz. van politieke delin
quenten. Inclusief de inkomstender
ving 1 van een groot aantal arbeiders,
kan men de totale schade, die hier
door ontstaat, op bijna vijfhonderd
millioen berekenen. De pacificatie en
liquidatie van den oorlog in Indië
laat een tekort zien van 610 milli
oen, de wederopbouw in Nederland
van ruim 930 millioen. Het hoopvolle
van deze ontstellende cijfers is even
wel, dat zii van voorbijgaanden
aard zijn. Worden zij dus niet door
nieuwe hoofdstukken van groot-
scheenschen aard vervangen, dan is
toch in den loop der jaren een even
wichtige begrooting te voorzien. Het
groote probleem is echter op welke
wijze dé tekorten in dien tusschen-
tijd moeten worden bestreden.
Daarenboven blijft het omvangrijke
bedrag der vlottende schuld een
vraagstuk van ernstigen aard.
Witten Donderdag worden in
Stoop's Bad interscholaire zwem
wedstrijden gehouden, waaraan
bijna alle Haarlemsche middelbare
scholen deelnemen. Van de zijde
van het Triniteitslyceum verzoekt
men ons te melden, dat de R.K.
Lyceisten en vanzelfsprekend ook
de meisjes van „Sancta Maria"
aan deze wedstrijden niet zullen
deelnemen, daar er gemengd ge
zwommen wordt.
Onder zeer groote belangstelling
vierde Maandag de heer S. Rijkes,
lid van den gemeenteraad te
Heemstede, zijn zeventigsben ver
jaardag. Onder de velen, die den
jarige geluk kwamen wenschen,
was ook het college van B. en W.
Tal van raadsleden kwamen hun
collega de hand drukken. Van vele
zijden ontving de jubilaris prach
tige bloemen.
Er zijn menschen, die in.
ieder gesprek den boventoon
willen voeren, steeds hun
mond vol hebben over wat zij
doen, voortdurend hun ziens
wijze als de juiste aanbevelen.
Wie echter altijd schreeuwt,
maakt doove ooren.