Spontane feestvreugde
Reeds nu kolenbonnen
aangewezen
Een jaar later
Koningin verleent
gratie
Siééé1?¥!"F
Spanning brak nog onverwacht;
Duitschland had gecapituleerd
TOEN DE LAST VAN ONZE SCHOUDERS VIEL
Tot hoofd en hart
69ste JAARGANG No. 23535
o
VRIJDAG 3 MEI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
EEN JAAR GELEDEN
Morgen, Nationalen feestdag,
zal ons blad niet verschijnen
De Directie
Het weer.
Bezetters grepen
met geweld in
Zes eenheden brandstoffen voor
den komenden winter
De „blijde incomstevan onze bevrijders. Talloozen hadden
zich op de Groote Markt verzameld om de Canadeezen
toe te juichen
Waarlens oorlogsjmirnaal
De eerste uren na de bevrijding
Van geringe straffen uit
bezettingstijd
Bijeenkomst Katholieke
Volkspartij
Sprekers mr. Van Maars~
seveen en Bakker
Prinses Juliana Zondag
voor de radio
DE HERDENKING DER
GESNEUVELDEN
Aanvankelijk lag het in het
voornemen de in den oorlog ge
vallenen officoel te herdenken
op 10 Mei. De regeering heeft
thans besloten, dat de officieele
plechtigheden op den Grebbe-
berg en elders in den lande zul
len worden gehouden 14 Mei.
De regeering zal het op prijs stel
len indien ook ten aanzien van
niet-officieele herdenkingen met
deze beslissing rekening wordt ge
houden.
Doet zich een hindernis voor
op ons levenspad, dan ont
breekt ons vaak de kracht om
haar uit den weg te ruimen
oj over haar heen te sprin
gen; wij gaan er dan liever
langs. Dit is eenvoudiger,
makkelijker. Omdat de waar
heid zoo paak een hindernis
op onzen iveg is, liegen wij uit
traagheid oj uit zwakte.y
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Het is een gelukkige omstandig
heid, dat wij deze eerste her
denking van onze bevrijding
op den 4den Mei vieren. Want
die prachtige lente-avond van den
4den Mei bracht voor het eerst, na
de spannende dagen, die er aan voor
afgingen, dat onuitsprekelijke gevoel
van geluk, van ontspanning, van
b e v r ij d i n g van dien loodzwaren
druk, die vijf jaar op ons gerust had.
Vijf jaar had Nederland uitgezien
naar d i t uur, dit oogenblik. Het
verlangen naar dit uur haq mil-
lioenen het ondraaglijke doen dra
gen. Het verlangen alleen reeds had
velen, die in gevangenissen of con
centratiekampen zuchtten, den moed
gegeven om verder te leven, want
zij wisten, dat d i t uur eens zou,
eens móest aanbreken. Thans was
dat geluk tot ons gekomen na jaren
van zweet, bloed en tranen en wij
waren er stil van die eerste oogen-
blikken, omdat wij het nauwelijks
honden omvatten. Maar daarop
barstte de vreugde los, ondanks het
razen door de straten van overval
auto's met schietende Duitschers. Wii
wisten, dat het een demonstratie
was van htm nederlaag, van onze
overwinning, ook al trachtten zij de
vreugde over die overwinning tot het
laatste moment in bloed te smoren.
Die avond van den 4den Mei
bracht de bevrijding. De dagen, die
daarop volgden, leefden wij als in
een roes. Nederland was herrezen en
mét ons land. ons Vorstenhuis, waar
van het oranje en de zee van vlaggen
getuigden. Maar op lederen roes volgt
een ontwaken. Het brengt den
mensch weer terug naar de werke
lijkheid. En die werkelijkheid is dik
wijls hard en rauw, omdat het prak
tische leven den mensch nu eenmaal
vele illusies ontneemt.
Wij komen tot deze overweging
omdat er in den loop van dit jaar
zoo veel heel anders' is gelo'cpen dan
in de droeve laren der bezetting en
den eersten roës der overwinning ver
wacht werd. Pe eenheid van het
Nederlandsche volk tegen den over
weldiger, die zich in de jaren der
bezetting alom gedemonstreerd had,
viel voor een deel weer uiteen, toen
het doodelijk gevaar geweken was en
het leven langzaam zijn loop hernam
Het behoort misschien tot de teleur
stellingen die we in de geschiedenis
telkens en overal zien terugkeeren.
Na 1813, na 1918 waren er even groote
teleurstellingen, zoowel nationaal als
internationaal. Een verschil is, dat
men zich in 1945 en 1946 interna
tionaal tenminste niet aan illusies
overgeeft. Daar is het eerste jaar der
bevrijding herhaaldelijk getuige van
geweest. En zioozcer houdt men zich
aan de realiteit, dat een Churchill
de wereld wederom waarschuwen
moest vcfor een nieuwen oorlog, die
den vorige in wreedheid nog zou
overtreffen.
Het is niet aangenaam op dezen
eersten verjaardag onzer bevrijding
daaraan te denken. Het zou ook ver
keerd zijn dkarom zijn hoop op een
betere toekomst te laten varen. Want
men vergeet te vaak, dat er een God
is. in Wiens hand het lot der vol
keren ligt. Politici bouwen een
wereldbond der volken op aonder
God Bij de openingstoespraken der
United Nations Organisation vermeed
men Gods naam uit te spreken, laat
staan Gods zegen over dit vredes
werk af te smeeken.
Dit zijn de sombere gedachten,
die zelfs op dezen vreugdedag bij
ons opkomen. Het leven zai steeds
een strijd zijn en telkens zullen ons
Illusies worden ontnomen. Van be
lang is slechts, dat wij den goeden
strijd voeren, die ons steeds bewust
doet zijn dat wij op aardei zijn om
God te dienen, niet alleen bijzonder
ln ons' godsdienstig maar ook. in
het openbare leven. Dan beoefenen
wij ook de deugd van vaderlands
liefde. die ons doet streven in ons
geteisterd vaderland de welvaart te
doen terugkeeren en het weer op te
bouwen door in de eerste plaats de
geestelijke en zedelijke grondslagen
van ons volksleven te versterken.
In dezen geest willen wij den eer
sten verjaardag onzer bevrijding vie-
rejg. Herdenken wij ook de velen,
die in die droeve jaren hun leven
gegeven hebben voor ons vaderland
ln een vurig gebed, opdat de vlag
gen. die straks halfstok waaien, niet
louter een uiterlijk teeken zijn van
onzen rouw. Smeeken wij God ook.
dat Hij ons vaderland, dat Hij in
heel onze geschiedenis zoo zichtbaar
gezegend heeft, zal blijven zegenen,
Juist thans, nu Internationaal en
nationaal zooveel uiterst belangrijke
beslissingen moeten worden geno
men.
Daarom stijge op ons Te Deum op
dezen dag: ln Te Domine speravi,
non confundar ln aeternum, op
U Heer heb ik gehoopt, in eeuwig
heid zal Ik niet beschaamd worden,
tezamen mêt de woorden van ons
oude Volkslied
Mijn Schilt en de Betrouwen syt Gy
o Godt, myn Heer.
Caïro is Donderdag door den erg-
sten storm en regen sinds menschen-
heugenis geteisterd. Groote schade
werd aangericht en de electriciteits-
toevoer werd practisch geheel ge
stremd.
VK-. *40090ft. mUbhRw:
fv XV V 'A-S
'"lilt.
De bevrijding werd, in haast onzin
nig wordende spanning, wel 't meest
verbeid in de concentratiekampen.
Een opname achter het prikkel
draad van het kamp te Amersfoort
toen de eerste Canadeesche tanks
verschenen.
Er zijn van die dagen in de ge
schiedenis van ieder volk, die
bij heil, die ze beleefden, een
dieper indruk nalaten dan
de meest roemrijke jaartallen van
(1e wereldhistorie vermogen te
doen.
En wanneer wij den veelbewogen
tijd, die vlak achter ons ligt, zoo
eens overrekenen, zijn daar een paar
data in het boek onzer herinnering,
die met rood staan aangemerkt: de
vroege ochtend van den lOden Mei
1940, de Dolle Dinsdag» van 1944 en
die wonderlijke Vrijdagavond, van
daag precies een jaar geleden,
4 Mei 1945. Och, ln het groote fei-
tenverband van den schrikkelijksten
aller oorlogen waren het wellicht
dagen van belang, maar er waren
ook andere, van grooter beduiding
nog. Voor ons, Nederlanders, echter
maken ze dei begrenzing uit van een
Teneinde de bevoorrading van
den brandstoffen handel voor het
stookseizoen 1946/47 zoo vlot mo-
geHjk te doen verloopen, ls beslo
ten reeds thans over te gaan tot
de eerste bonaanwijzing op de
nieuwe brandstoffenkaart T 606,
met de uitreiking waarvan de
distributiediensten II Mei a.s. ge
reed zullen zijn. In verband hier
mede moeten in het tijdvak van
6 t.m. 25 Mei a.s. de bonnen 60 en
61 van deze kaart bij een brand-
stoffenleverancier wórden ingele
verd. Op elk dezer bonnen zullen
drie eenheden vaste brandstoffen
worden afgeleverd, zoodra de han
delaar op deze bonnen zal zijn
bevoorraad.
Ter voorkoming van queue-vor
ming bij de brandstoffenhandelaren
wordt men aangeraden met de in
levering van deze bonnen niet tot
de laatste week van den geldigheids
duur te wachten. Aangenomen kan
worden, dat deze zes eenheden voor
de intrede van hef nieuwe ^stook
seizoen zullen zijn afgeleverd, zoodat
ieder gezin bij het invallen van de
koude over een voorraad kolen zal
kunnen beschikken.
Men is thans niet meer verplicht
de beschikbaar gestelde zes eenheden
te betrekken van den leverancier bij
wien men als klant stond inge
schreven. Men verandere echter niet
n brandstoffenhandelaar, tenzij
hiervoor gegronde redenen bestaan.
Tenslotte wordt er de aandacht op
gevestigd, dat aan hen, die pas bij
de na-uitreiking' in het beait van de
brandstoffenkaart T 606 zullen kun
nen worden gesteld, nog nader zal
worden meegedeeld, hoe zij in ver
band met den dan verstreken geldig
heidsduur van de bonnen 60 en 61
moeten handelen.
der zwaarste perioden van ons be
staan.
Ja, die avond van 4 Mei 1945
Spontaner feestgevierd dan toen
hebben wij zeker nooit. Want de
boodschap, die ons, vóór het
vallen van de korte donkerte, de
radio toen bracht, beteekende het
einde van een andere donkerte, die
vijf, schier eindeloos lijkende jaren
had geduurd.
De spanning had in de lucht
gehangen, dagenlang al. Maar toch
brak ze nog onverwacht. En toen
wij uit onze huizen liepen, de
verboden straten op, om het el
kaar te vertellen, om eindelijk,
eindelijk ons hart te luchten, toen
straalden wel onze oogen, maar
er blonk toch ook iets in van ver
wondering. Was het werkelijk
waar? Konden wij onszelf en el
kander gelooven?
De Duitschers geloofden het niet
Haperde er iets aan hun nimmer
falende organisatie of was het hun
drieste verwatenheid, die hen, tegen
beter weten in, deed weigeren d'
waarheid te erkennen? Toen nauwe
lijks nog de vlaggen zich ontplooid
hadden en de feestgangers zich op
maakten, naar de aloude ongeschre
ven wetten, hun vreugde uit te vie
ren, grepen zij in. De zoo bekende
en gehate commando's weerklonken
en zwaar gingen de ijzer-beslagen
schoenen over de straatkeien. Over
valwagens zwermden door de stra
ten, salvo's ratelden tusschen de
huizen.
Even was er toen een aarzelen,
Een oogenblik was het ons, alsof ons
de keel werd dichtgeknepen, juist
toen wij meenden weer te kunnen
ademen. Wij dachten terug aan den
Dollen Dinsdag en er waren er, die
vijf jaren de tanden op elkaar ge
beten hielden en zich nu den moed
voelden ontzinken.
De radio zweeg.
Y y et zal dien gedenk-,
waardigen avond
l J[ van het bevrijden
de, maar verwach
te radio-ibericht van de
capitulatie der Duitsche
legers in Nederland, we1
overal hetzelfde geweest
zijn: de straat op, dansend,
schreeuwend, alsof je
krankzinnig geworden was,
naar zolder rennend voor
je vlag, je buren en ieder
een dien je tegen kwam
omhelzend. We zijn vrij
De laatste flesch, jaren
voor dit doel bewaard, ont
kurkt, gedronken met
iedereen, die maar bin-,
nen loopt en dan ineens
de bange vraag: het zal
toch wel waar zijn, was de
bron wel serieus, zijn we
niet allen gehypnotiseerd?
Een buurtbewoner, die een
accu heeft, laat zijn radic
keihard spelen en we hoo-
ren het groote bericht her
halen: morgenochtend zijn
we vrij! Maar hoe konden
we tot morgenochtend
wachten met het uiten
van onze vreugde? „Haal
die Engelsche vlag in"
raadt een nuchter voor
bijganger met oranje in
zijn knoopsgat aan, „ze
schieten daarginds." Schie
ten? Nu zullen w ij schie
ten. Na een uur waren de
vlaggen echter weer inge
haald en bleef het verbo
den om op straat te ver
toeven. In Bloemendaal was
het verlossende bericht voor
velen een dubbele uitkomst;
daar was juist een uur voor
het radio-bericht bekend ge
worden dat de N.S.B.-
commissaris van politie ver
moet echter weer worden
losgelaten, want formeel
zijn ze nog de baas.
Op het stadhuis zitten
de N.S.B.-wethouders in
de burgemeesterskamer, zij
houden zich gereed voor de
arrestatie. Beneden regelen
de ondergrondschen de
werkzaamheden. Het colle
ge, onder aanvoering van
moord was door patriotten,
wat beteekende koffer pak
ken en duiken.
5 Mei. Reeds vroeg in den
morgen is het in de binnen
stad druk als op Koningin
nedag. Waar komen ineens
al die vlaggen vandaan? En
hoe komen die kinderen
aan oranje-sjerpen en mut
sen? De Duitschers loopen
nog tusschen de menigte,
met gezichten, die een
plaatje waard zijn. Hola,
daar wordt er een opge
bracht naar het politie
bureau ln de Smedestraat,
hij heeft onze vlag, hoort
U het, ónze vlag, stukge
trokken en vertrapt. Hij
wnd. burgemeester Van
Driel, vraagt aan de Oranje-
verbindingsmannen of ze
op epn fatsoenlijke manier
kunnen, worden weggeleid.
Zij zullen dan bijeen blij
ven. Zondagmiddag werden
de heeren opgesloten.
Met den politle-presldent
Van Aperen en commandant
Couvee was het vlugger ge
daan. Ze waren zóó rap ge
arresteerd, dat de S.D.
meende, dat men ze ver
moord had; om dit te ont
zenuwen werden ze nog
even „getoond" bij de
Unlon-fabriek. De verbin
dingsmannen hadden bij de
talrijke besprekingen ook
een onderhoud met eeD
Dultschen generaal in Aer-
denhout en het gevolg was
een eerste proclamatie van
het commando der B.S. aan
de burgerij om zich rustig
te houden, geen eigen rech
ter te spelen ete. De gene
raal liet daartegenover een
order uitgaan, waarin zijn
soldaten o.a. bevolen werd
thuis te blijven.
Het ls niet mogelijk om
in dit korte bestek de dui
zend en een gebeurtenissen
in die eerste dagen na de
bevrijding weer te geven.
Een ieder zal zich echter
herinneren, dat het voed-
selvraagstuk na de capitu
latie zijn hoogtepunt be
reikte. Maar toen kwamen
ook de vetpotten van Egyp
te ter tafel: de weken van
ponden vleesch, bacon, cho
colade en zelfs thee.
Daarover zullen we ech
ter in dit journaal niet
schrijven, want het is een
zeer fragmentarisch over
zicht geweest van ons lij
den, ons verzet, ons moedig
volhouden in oorlogstijd.
Wie deze opstellen bewaard
heeft, zal bij het herlezen
vooral getroffen worden
door het bewonderenswaar
dige ondergrondsche werk
ln Haarlem en omgeving, een
stoer werk, dat wij gaarne,
zonder namen te noemen,
aan de vergetelheid wilden
ontrukken.
Verwachting tot Zaterdag
avond:
Matige, langs de kust tijdelijk
vrtl krachtige wind uit Noords
Oostelijke richting. Plaatselijk
ochtendnevel. Overdag uitge
strekte wolkenvelden. Droog weer.
Ongeveer zelfde temperaturen als
vandaag.
Zon onder 20.07, Maan op 7.05.
Zaterdag: Zon op 5.0S, zon onder
20.08. Maan 7.560.20. Zondag:
Zon 5.0420.10, maan 9.001.24.
Maandag: is oil op 5.02.
Toen, na nog lang wachten, kwam
de zekerheid. En het feest zette
door. Het vreemde feest van een
vrij volk, dat voor het eerst weer
zijn vrijheid proefde. Het uitgelaten
feest van menschen, die den oor
log ten einde wisten.
Toen kwamen de Canadeezen.....
Bij gelegenheid van de viering
van de bevrijdingsfeesten op 4 Met
1946 heeft H. M. de Koningin by
besluit van 29 April 1946 gratie ver
leend van:
a. de tijdens de bezetting uit
gesproken, nog niet ondergane on
voorwaardelijke vrijheidsstraffen
van drie maanden of minder en
nog niet betaalde onvoorwaardelijke
geldboeten van vijfhonderd gulden
of minder, opgelegd voor feiten
tijdens de bezetting gepleegd, als
mede de nog niet ondergane of nog
niet betaalde gedeelten van zoo
danige straffen;
b. het nog niet ondergane ge
deelte van tijdens de bezetting on
derbroken vrijheidsstraffen, waar
van op het tijdstip van de onder
breking het overblijvende gedeelte
niet meer dan drie. maanden be
droeg.
De Katb. Volksparty roept reeds
thans de katholieken van Haarlem
op Vrydagavond 10 Mei vrü te hou
den voor een belangrijke demon
stratieve vergadering in het Ge
meente-concertgebouw, waar als
sprekers zullen optreden de heeren
mr. i. H. van Maarsseveen uit
Utrecht en i. Bakker uit Den Haag.
Zondag a.s. spreekt H.K.H. Prinses
Juliana tot het Nederlandsche volk
over beide Hilversnmsche zenders. De
uitzending geschiedt in het Nationaal
Programma van 1313.15 uur.
Kousen en sokken mag de handel
alleen afleveren tegen ln ontvangst
neming van den bon A van de tez-
tlelkaart VA 510 en de benoodigde
punten.»
