Om de toekomst
Herdenking der gefusilleerde»
Koningin herdenkt de gevallenen
Churchill's bezoek
aan ons land
COMMUNISTEN EN SOCIALISTEN
IN FRANKRIJK VERSLAGEN
Overwinning voor M.R.P. en
de rechtsche partijen
Alleen in Christus is de
redding gelegen
De beteekenis van
het verzet
GEEN GRATIE VOOR
MUSSERT
Tot hoofd en hart
Eenvoudige, doch indrukwekkende
plechtigheid
Het weer
09ste JAARGANG No. 23536
MAANDAG 6 MEI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Mgr. Van Noort 85 jaar
Mgr. dr. G. C. van Noort, oud
deken van Amsterdam, viert 10
Mei zijn 85en verjaardag.
Henri de Greeve hield Zaterdagmorgen hij de herdenking voor
de jeugd een toespraak bij het monument aan de Jan Gijzenbrug
FRANSCHE GRONDWET VERWORPEN
REFERENDUM ZONDER
INCIDENTEN
Parijsche persstemmen
DE REDE VAN MINISTER
LOGEMARN
Indonesische reactie
Morgen terechtstelling
Bevrijdingsboom te
Bloemendaal
In tegenwoordigheid van H. M.
de Koningin vond te Vught een
imposante herdenkingsplechtig
heid plaats, waarvan vrij hierbo
ven een treffend moment geven
Anderen in zijn rijkdom of
overvloed laten deelen, kan
een uiting van naastenliefde
zijn. Doch het wonder der
naastenliefde openbaart zich
pas ten volle, als men zijn
laatste stukje brood met een
v ander deelt.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
De frissche en kloeke woorden
die prinses Juliana Zondag
middag tot jong Nederland
heeft gesproken, zullen de
meesten onzer wel uit het hart zijn
gegrepen. Het was een voortreffelijke
gedachte juist op den eersten ver
jaardag onzer bevrijding' nog eens
ln het middelpunt te plaatsen de
heldendaden, waaraan onze jeugd
eoo'n groot aandeel heeft gehad. De
prinses begreep de teleurstelling, die
velen hunner heeft aangegrepen bij
het alen van den tragen en moeiza-
men gang, dien ons land gaat op den
weg' naar herstel en vernieuwing. Zij
wenschen ln hun jonge enthousias
me ruimte, om zich te kunnen ont
plooien, en vinden Nederland te
klein en te eng. Daarom dat ver
langen ons land te verlaten, de wijde
wereld ln te gaan, om Iets anders,
Iets sensatloneelers mee te maken
dan het moeilijke en vaak ondank
bare werk van het orde scheppen in
den chaos, dien de bezetter ons ach
terliet. En toch, zonder onze jon
geren kan Nederland niet worden
cpgeboi wd. Zij vormen de schakel
met de toekomst. Wat zij doen, al
dus zeide Hare Koninklijke Hoogheid
zeer terecht, is beslissend voor den
tijd. die voor ons ligt.
Over enkele dagen zal ons volk
Zich kunnen uitspreken over den
weg, dien het wil gaan om ons ge
teisterd vaderland op te heffen uit
den materieelen en geestelijken chaos,
en het terug te brengen op het pad,
dat naar orde, gezag en welvaart
voert. Hier ligt een hoogst belang
rijke taak voor de jongeren. Van de
beslissing', die zij nu nemen, zal
veel voor de toekomst afhangen. Het
ls negen jaar geleden, dat ons volk
voor het laatst ter stembus ging.
Honderdduizenden jonge kiezers en
kiezeressen zullen voor het eerst
hun stem uitbrengen; men schat
hun aantal zelfs op een dertig pro
cent. Als dus ooit Juist aan de stem
der jongeren een grodte waarde zal
werden toegekend dan ls het wel bij
de verkiezingen die 17 Mei a.s'. zui
len worden gehouden.
Het behoeft geen betoog, dat on
der deze jongeren de katholieken
een zeer groot percentage uitmaken.
In onze katholieke gezinnen treffen
wij Goddank nog den grootsten kin
derzegen aan. Dit zal bij de a.s. ver-
kieatngen zeker tot uiting komen.
Onze katholieke jongeren hebben
geen Derde Rijk-achtige verkiezings
propaganda noodig; zij behoeven niet
geïmponeerd te worden door massa
bijeenkomsten met roode vlaggen,
gebalde vuisten en veel geschreeuw;
zij weten, dat het niet gaat om
vóór of tegen het socialisme, zooals
het in den oorlog ook niet ging om
Mussert of Moskou. Katholiek Ne
derland kent zijn plicht. Het weet,
dat het in de eerste plaats gaat om
do toepassing der Christelijke begin
selen, ook op staatkundig gebied,
sjoo magistraal uiteengezet in de
encyclieken van onzen Paus en die
Zijner voorgangers Plus XI en Leo
XIII Het weet, dat, wanneer aft
handelt ln den geest, welken de
jongste Herderlijke Brieven ademen,
het den velligen weg bewandelt.
Nederland zal verjongd herrijzen,
Bel de prinses op den eersten ver
jaardag der bevrijding. Laat Katho
liek jong Nederland door op 17 Mei
a.s zrijn stem op de Katholieke
Volkspartij uit te brengen, bewijzen,
dat het zijn deel ln den opbouw van
ons vaderland aandurft. Velen zullen
het misschien betreuren, en vaak
terecht, dat zij nog niet volledig deel
mogen hebben aan politieke leiding.
Laten zij echter niet vergeten, dat
de toekomst tóch voor hen ls, om
dat zij immers de onmisbare scha
kel aijn.
Van 8 tot 13 Mei zal zooals
gemeld, Churchill ln Nederland
vertoeven op uitnoodiging van
H.M, de Koningin en de Neder-
landsche regeering. De heer
Churchill zal vergezeld zijn van
Mevr. Churchill en Miss Chur
chill. De gasten zullen verblijf
houden in het Paleis op den
Dam te Amsterdam.
Het vliegtuig, waarmede Chur
chill den overtocht maakt, zal laag
over Walcheren cirkelen, alvorens
het omstreeks 4.30 uur op Schiphol
landt.
Donderdag 9 Mèl wordt Churchill
in de Treveszaal een dejeuner aan
geboden. Vrijdagmiddag geschiedt
de eerepromotie in de St. Pieters
kerk te Leiden. Zaterdag 11 Mei zal
de stad Amsterdam Churchill een
gouden medaille aanbieden in den
raadzaal van het stadhuis. Zondag
12 Mei zullen de gasten dejeuneeren
op het palels te Soestdijk en ten
slotte zal 13 Mei een bezoek aan
Rotterdam worden gebracht.
Ons blad bestaat heden uit 8
pagina's, in verband met het
niet verschijnen op Zaterdag j.I.
De Directie.
Onder het gebeier, der kerk
klokken zette een groote stoet
Haarlemmers zich Vrijdagavond -J
in beweging, om in stilte naar
den schuilkelder op de Dreef te
trekken, waar een plechtigheid
gehouden werd ter nagedach
tenis aan hen, die vielen voor
Onze vrijheid.
In volkomen stilzwijgen defi
leerden de verschillende buurt-
vereeni,gingen en belangstellen
den langs het eeregraf en be
dolven het onder een zee van
kransen en bloemen. Ook aan
de Westergracht hadden velen
zich opgesteld bij het eenvou
dige houten kruis, dat te mid
den van duizenden vergeet-mij-
De nieuwe Fransche Grondwet, welke eenige weken geleden door
de Kamer met 309 tegen 249 stemmen werd aangenomen, heeft het
Fransche volk in een Zondag gehouden referendum met 1.167.530
stemmen meerderheid afgewezen. 9.238.646 personen stemden vóór
en 10.406.176 personen tegen de Grondwet.
Het kiezerscorps heeft hiermede een nederlaag aan de communis
ten en socialisten toegebracht, waarvan vooral de eersten een groote
propaganda hebben gevoerd ten gunste van de Grondwet.
Het voornaamste geschilpunt tus-
schen de rechtsche en linksche
partijen was de bepaling betreffende
een oppermachtige nationale ver
gadering, welke den president van
de republiek, den premier en het
grootste gedeelte van de rechterlijke
macht zou kiezen.
Meer dan 5.000.000 menschen heb
ben verzuimd hun stem uit te bren
gen. In Groot-Parijs stemden 1.189.855
vóór en 1.204.860 tegen de grond
wet. In de gebieden van Amiens en
Marseille waren de vóór-stemmers ln
de meerderheid.
De links-christelijke Republi-
kelnsche Volksbeweging en <te
rechtsche partijen liehben door
dit referendum een overwinning
behaald en het gevaar voor een
communistisch overwicht afge
wend.
Er zal nu een nieuwe Constituante
gekozen moeten worden, welke op
haar beurt binnen 7 maanden een
nieuwe grondwet zal moeten ont
werpen.
Het referendum verliep zonder
incidenten. In de morgenuren wer
den duizenden afdrukken van een
boodschap, welke aan De Gautle
wordt toegeschreven, van de daken
in Parijs geworpen.
De Parijsche perscommentaren,
zoowel van rechtsch als van linksch
over de resultaten v. h. Fransche refe
rendum, dragen het karakter van
verbazing, daar niemand verwacht
had, dat de resultaten zoozeer ten
gunste van de ,,neens'' zouden zijn.
Schumann, voorzitter van de M.R.P.
(voorstander van de ,,neen"-stem-
ming), schrijft in „l'Aube", dat de
zeer nadrukkelijke verwerping van
de leiding van de linksche partijen
door Parijs ,,cle stoutste verwachtin
gen overtreft".
De commentaren van de zijde van
de linksche partijen zijn tegenstrij
dig. Het radicale ..L'aurore" hoopt,
dat de socialisten hun partij nu zul-
De officieele Indonesische reactie
op de verklaring van minister Loge-
mann in de Tweede Kamer wordt
als volgt omschreven: „De Neder-
landsche regeering is geheel verant
woordelijk voor de verklaring van
minister Logeman, waarvan de re-
publikeinsche „regeering'' van Indo
nesië vooraf geen kennis droeg. De
republikelnsche „regeering'' hand
haaft haar standpunt, dat aanvaard
ls door het „Centrale Nationale Co
mité", en heeft het plan haar stand
punt opnieuw te bepalen als dr. Van
Mook met nieuwe voorstellen komt."
len losmaken uit den communisti-
schen greep.
Het communistische blad „Huma-
nité" doet het voorkomen alsof de
overwinning van de „neens' voorko
men had kunnen worden, Indien de
socialisten het communistische aan
bod tot een vereenlgde actie aan
vaard hadden.
De geheele rechtsche pers is uit
gelaten en stelt de verwerping van
de grondwet gelijk met een neder
laag van de communisten van de
berste orde. Het uiterst rechtsche
blad „Epoque" druk een spotprent
af, voorstellende de Fransche repu
bliek, die aan een wurggreep van
den communistischen leider Maurice
Thorez ontsnapt, waarbij het onder
schrift luidt: „Net op tijd."
Verwachting tot Dinsdagavond;
Koude nacht. Overdag meest
matige wind uit Noord-Oostelijke
richting. Tijdelijk zonneschijn.
Geen regen van beteekenis.
Zon onder 20.10. Maan 9.00
1.24. Zon op 5.01.
De minister van Justitie maakt
bekend, dat door H. M. de Ko
ningin het gratieverzoek, inge
diend ten behoeve van ir. A. A.
Mussert, is afgewezen.
Naar wij nader vernemen, zal het
doodvonnis morgen, Dinsdag, op
de Waalsdorper vlakte, bü Den
Haag door middel van den kogel
worden voltrokken.
nietjes de. plaats aangaf, waar
tijdens de bezetting de verzets
mannen hun bloed vergoten
voor het welzijn van ons va
derland.
De weleerw. heer Bottelier me
moreerde hetgeen op deze plaata
gebeurd was en besloot: „Zij zijn
voor ons een symbool voor dat
ontzaglijk groote offer, waarmede
de bevrijding van de Duitsche ty-
rannie verkregen werd." Hierna
werden eenige liederen ten gehoore
gebracht door het Kathedrale koor
onder leiding van Dr. A. I. M. Kat.
Air, tweede spreker nam Ds. Mackaay
het woord. „Het ideaal, dat deze
verzetsstrijders zich voorgesteld
haddep," aldus spr., „is niet ten
volle verwezenlijkt. De taak is aan
U, om de idealen van vrijheid en
gerechtigheid te voltooien."
Onder het spelen van het Wilhel
mus door de muziekvereeniging van
de N.Z.H.T.M. werden kransen en
bloemstukken van verschillende
buurtvereenigingen en organisaties
bi' het monument neergelegd.
Treffend en ontroerend was da
plechtige herdenking bij de laatste
rustplaats van de acht gefusilleer-
den naast de Jan Gijzenbrug in
Haarlem-Noord. Honderden waren
daar samengestroomd, om hen te
eeren, die het offer van hun leven
brachten, opdat wij vrij zouden zijn.
Nadat het mannenkoor „Caecilia"
en het muziekcorps „Arti et Reli-
gioni" stemmigen zang en muziek
hadden laten hooren, hield ds. H.
van der Loos een toespraak, waarin
hij behalve de aan de Jan Gijzen-
vaart geëxecuteerde slachtoffers,
wier namen hij alle noemde, da
millioenen strijders herdacht, die
over de geheele wereld tijdens den
oorlog voor de vrijheid zijn gevallen.
(Vervolg op pag. 7)
Op het dorpsplein te Bloemen
daal is een bevrijdingsboom geplant,
waarbij de burgemeester een korts
toespraak hield. Behalve vele ge-
itteentenaren waren ook de wet
houders Rohling, Cassee en Geluk
aanwezig.
Op het executieveld in de Vughter heide nabij het voormalige
Duitsche concentratiekamp te Vught is Vrijdagmiddag 'n plechtige
herdenking gehouden van de gevallenen in de oorlogsjaren 1940—
1945, welke herdenking door de aanwezigheid van H. M. de Koningin,
tal van autoriteiten en nabestaanden van slachtoffers uit het ge
heele land een nationaal karakter droeg. Duizenden hadden zich
verzameld op deze historische martelplaats en zij waren getuige
van een sobere plechtigheid, die echter juist door haar eenvoud
uitzonderlijk indrukwekkend was.
Na aankomst van de Koningin
nam zij een enormen krans over van
haar adjudant, ging daarmede,
terwijl het gevolg achterbleef, ge
heel alleen verder en legde dezen
neer aan den voet van het kruis.
In gedachten verzonken bleef de
Vorstin op deze plaats staan en met
Haar herdacht de menigte de ge
vallenen gedurenden één minuut
stilte. Daarna klonk Haar Konink
lijk woord van troost voor de na
bestaanden, van dankbaarheid
voor de helden, die hun leven
gaven, en van droefheid om het lot
van de 13.600 vaderlanders, die in
het Vughtsche kamp om het leven
kwamen.
Aan Haar toespraak is het vol
gende ontleend:
Op dezen dag gedenk lk, aldus H.
M„ bijzonder met grooten dank en
waardeering de tallooze offers', die
de strijdkrachten onzer bondgenoo-
ten vöor ons hebben gebracht en
breng ik hulde aan hun dappere
mannen, die ln den strijd zéjn ge
vallen. Allen, die wij herdenken, wa
ren zich bewust, dat zij vielen voor
een goed® zaak, voor de hoogste
goederen der menschheid, voor een
betere wereld, waarin deze goederen
toetssteen en maatstaf zouden zijn
voor het leven van menschen en
volkeren. Mochten allen, die over het
heengaan van een. die hun dierbaar
is, treuren, in die gedachte troost
vinden.
Op een herdenkingsdag als deze,
willen wij ons nogmaals ten volle
rekenschap geven van de beteekenis
van het verzet voor ons volk en hoe
die beteekenis kan blijven voortbe
staan. Zij ligt in het feit, dat achter
de daden, den moed en het boven-
menschelijke uithoudingsvermogen
stond <je geesteskracht, die de bezie
ling gaf. De overtuiging, dat het
tenslotte ging om waarden, hooger
zelfs dan het leven, heeft den
mensch boven zichzelve,, uitgeheven
Veel wordt er gesproken over ver
wildering, over geestelijken nood.
over duistere machten, die in de
wereld zijn losgebroken,
Is' het niet voor een ieder, die ziien
wil, overduidelijk, dat. sinds de band
tusschen de zienlijke en onzienlijke
wereld is onthecht, onze wereld ls
uiteengevallen, noodat zij dreigt ten
onder te gaan?
(Vervolg op pag. 3)
