TOESTAND LAAT NOG
TE WENSCHEN OVER
WIJ HEBBEN GEEN LEVEN"
verzucht KNVB-secretaris
rto
DONDERDAG 9 MEI 1946
PAGINA 4
OORDEEL OVER DE KAMPEN
Interneering moet aan redelijke
eischen beantwoorden
NAAR VERBETERING DIENT
GESTREEFD
Kamp Vlaardingen zéér
slecht
De relletjes te Amsterdam
Gezondheidstoestand
Geestelijke verzorging
IMPORT VAN WIJN
EERSTE KAMER
Kortebaandraverij in het
Vondelpark
Laatste normale dag een
maand geleden
S®
Y 7~zt was laat op den avond
h~j en vrij donker op het
Utrechtsche perron maar
de verlichting scheen juist vol
doende in een ongebruikte
telefooncel, om iedereen, die
langs kwam, te laten zien, hoe
daar twee broodjes met visch,
het eene een beetje afgebeten,
waren achtergelaten.
Van de voorbijgangers, die
langs drentelden, waren er ze
ker, die precies een jaar gele
den van hun fiets zouden zijn
gestapt om een aardappel, en
ook wel om een halven aardap
pel op te rapen, of die uit
groentenafval langs den weg
de nog eetbare restjes zochten.
Vergeet een mensch zoo snel?
Is hij zoo weinig dankbaar?
Het is hem nóóit geoorloofd
het goede der aarde te verspil
len, maar het is een ernstig
misbruik tegenover de ge
meenschap, dat te doen in een
tijd van grooten dreigenden
hongersnood, 'misschien wel
buiten zijn gezichtskring, maar
toch binnen de samenleving,
waar hij toe behoort.
Het is een ergernis voor ve
len, broodresten, zooals vooral
in de steden, langs den weg 4e
zien liggen als afval. Maar
blijkbaar niet voor iedereen,
anders lagen ze daar niet
waardeloos iveggeworpen.
Alle brood is te verwerken,
ook al is het oud, al zijn het.
korsten. Heeft u ooit broodsoep
gemaakt? Op een ons oud
brood neemt ge een liter water
en melk, wat soepgroenten,
prei, ui, margarine, aroma. De
fijngesneden groenten en an
dere ingrediënten worden op
de gewone wijze gekookt en het
brood, in blokjes gesneden,
dient als bindmiddel. Het is
een voedzame soep.
En daar is bijvoorbeeld het
broodgehakt als variatie op
bonnengehakt, om het vleesch
te vervangen. In plaats van
boonendeeg maakt men met
kruiden, aroma enz. een deeg
van het geweekte brood. Men
kneedt er op de gewone manier
balletjes van, paneert die en
bakt ze bruin.
Grand Prix Ambiorix
voor Schulte
Sportsnippers
WAT BIEDT DE RADIO
VRIJDAG?
Waarn. Hoofdredacteur: W. Severing
Verschenen is het verslag van de
vaste commissie voor privaat- en
«trafrecht omtrent bezoeken aan in
terneeringskampen voor politieke
delinquenten. Alvorens een conclusie
te formuleeren, wil de commissie er
nog eens den nadruk op leggen, dat
zij de kampen in de eerste plaatsheeft
bezien als inrichtingen, bestemd voor
de bewaring van nog niet veroor
deelde politieke verdachten en voorts
ook als inrichtingen voor de internee
ring en de heropvoeding van reeds
veroordeelden. Met het oog op beide
categorieën moeten de kampen vol
doen aan zoodanige eischen, dat de
gedetineerden daar een bestaan kun
nen leiden, dat allerminst aangenaam
behoeft te zijn, doch wel mensch-
waardig.
De commissie heeft, van dit ge
zichtspunt uit beschouwd, den in
druk, dat de toestanden in de
interneeringskampen zooals uit
het voorgaande blijkt nog op tal
van punten te wenschen overlaten,
zij het in het eene kamp in veel
sterkere mate dan in het andere,
en dat bovendien mede met het
oog op de toestanden in de kam
pen, de werkwijze van vele P.R.A.'en
ten spoedigste drastische verbete
ring behoeft.
Zij stelt aan de Kamer voor, den
minister van Justitie uit te noodi-
gen met groote kracht naar ver
betering te streven, zoodat vertrouwd
mag worden, dat binnen afzienba-
ren tijd de interneering aan redelijke
eischen zal beantwoorden.
Daar het totale aantal kampen in
ons land ten tijde van haar rondgang
meer dan 100 bedroeg, heeft de com
missie reeds door tijdsgebrek lang niet
alle kampen kunnen bezoeken. Onder
de bezochte zijn echter, zoover zij kan
nagaan, de voornaamste types wel
vertegenwoordigd. Volgens een opgave,
welke vanwege den minister aan de
commissie werd verstrekt, bedroeg het
aantal kampen 15 Januari 1946: 106
(waarbij een aantal kampen in den
N.O.-polder tezamen als één geteld is),
met een totale bevolking van rond
93.000 gedetineerden, onder wie rond
20.000 vrouwen. Intusschen is zoowel
het aantal kampen als het aantal ge
detineerden verminderd.
Wat betreft de verschillende typen
van kampen: Br heerscht op dit ge
bied zeer groote verscheidenheid.
Wat de gebouwen betreft, loopt de
beoordeeling door de commissie uit
een van goed tot zeer slecht. Goed
zijn o.a. de kampen van den voorma-
llgen N.A.D. en van den D.U.W. Aan
redelijke eischen voldoen ook ver
scheidene van oe andere barakken,
kampen, mits zij niet overbevolkt
worden, doch dit laatste moest be
laas niet zelden worden geconsta
teerd. Op meer dan één plaats trof
de commissie barakken aan, welke
voor een niet te groot aantal gede
tineerden een behoorlijk onderdak
zouden opleveren, doch die zoo
schrikbarend volgestopt bleken te
Eijn, dat daartegen ernstig bezwaar
gemaakt dient te worden. In het
kamp Parel Coenraadpolder (Fin-
sterwolde) bijv. bedroeg de ruimte
per gedetineerd ln de barakken naar
schatting (voor een opmeting ont
brak de gelegenheid) niet meer dan
S M3„ terwijl de ventilatie volkomen
onvoldoende is. Hetzelfde geldt o.a
met betrekking tot het kamp aan
den Kanaalweg te Rotterdam.
Bepaald slecht ls de legering ln
het kamp Levantkade te Amster
dam en het kamp „Vianda" te
Hoek van Holland. Bijzonder
slecht ls ook de legering ln den
Harskamp. Als zéér slecht, wat de
huisvesting betreft, moet de com
missie ook liet kamp te Vlaar
dingen qualificeeren.
Talrijke verblijven leveren bij brand
groot gevaar op. De commissie kreeg
den indruk, dat de behandeling der
gedetineerden in de meeste der be
zochte kampen behoorlijk ls. Er heb
ben op dit gebied aanvankelijk onge
twijfeld misstanden geheerscht, dóch
(daaraan ls voor het overgroote ge
deelte een einde gemaakt. Toch laat
de toestand hier en daar nog wel te
wenschen over. Het blijkt zeer moei
lijk te zijn geschikte personen te
vinden voor de leiding der kampen.
Groote moeilijkheden worden on
dervonden bij de recruteering van de
bewaarders. 'Een bijzonder moeilijk
probleem vormt het toezicht op de
Vrouweiyke gedetineerden.
Over het algemeen heerscht er ln
de kampen een behoorlijke orde, zon
der dat deze door excessieve tucht
maatregelen moet worden afgedwon
gen Ook de strafcellen laten niet
Belden veel te wenschen over. De
commissie heeft „bunkers" bezocht,
welke men niet anders dan als on-
menschwaardtg kan beschrijven, bijv.
te Leiden, waar de gestraften den
geheelen dag op den steenen vloei
moesten zitteq of staan.
Volkomen ontoelaatbaar acht
de commissie verder het gebruik
van strafmaatregelen bij wijze
van pjjnbank, hetwelk zij ln het
kamp te Hoek van Holland moest
constateeren. Hier werd opslui
ting ln den „bunker" en zelfs
kromslulting ln de boelen toe
gepast. Mishandelingen door be
waarders komen nog wel een.
enkele .maal voor, doch ln de
meeste kampen zoo sporadisch,
dat men wel kan zeggen, dat aan
dit euvel, hetwelk ln den eer
sten tijd zich-nogal eens voor
deed, vrijwel een einde is ge
maakt.
Opvallend is, dat de gedetineerden
in het eene kamp zooveel meer vrij
heid van beweging hebben dan in
het andere. In sommige kampen is
men bijzonder nauwlettend ten aan
zien van het bezit van papieren en
zelfs van photo's. De relletjes, welke
begin Maart plaats vonden in het
kamp aan de Levantkade te Amster
dam, vonden mede hun oorzaak in
het feit, dat een bewaakster aan een
vrouwelijke gedetineerde een photo
van haar kind afnam" en deze ver
scheurde. De commissie meent, dat
hier een strengheid is betracht, wel
ke in plagerij ontaard is. In dit op
zicht zijn de bewaaksters erger dan
haar mannelijke collega's. Aan de
Levantkade hebben de bewaaksters
zelfs de kleerenhangers van de vrou
wen in beslag genomen, omdat deze
niet stonden op het lijstje van arti
kelen, welke de gedetineerden moch
ten bezitten. De commandant heeft
ze teruggegeven.
Slechts zelden beschikt de kamp
leiding over eenigszins volledige ge
gevens betreffende de omstandighe
den van ieders geval. Het moet mo
gelijk zijn hierin eenige verbetering
te brengen door aan de kampleiding
althans eenige gegevens te verschaf
fen, op grond waarvan een zekere
selectie mogelijk is. Vooral in de
vrouwenkampen geeft het tot allerlei
ongewenschte toestanden aanlèiding,
dat „Moffenmeiden" en andere vrou
wen, op wie op zedelijk gebied veel
aan te merken is, zich bevinden
midden tusschen fatsoenlijke vrou
wen, die op politiek gebied verkeerd
gehandeld hebben en op een geheel
ander peil staan, boe haar handel
wijze ook geweest moge zijn.
Bedenkelijk acht de commissie het
ook, dat zoovele, jongelieden (o.a.
honderden jeugdige S.S.-ers) den
heelen dag tusschen veel oudere
mannen verblijfhouden.
De voeding is over het geheel ge
nomen goed. T.a.v. de kleeding moe
ten de gedetineerden een mensch-
waardig bestaan kunnen leiden. De
dekking is in de meeste kampen vol
doende
De commissie heelt den In
druk, dat de medische verzorging
over het algemeen behoorlijk is.
Aan medicamenten en verband
middelen bestaat hier en daar
gebrek.
Ten gevolge van den oorlogstoe
stand en de voedselschaarschte ln
het laatste oorlogsjaar was aanvan
kelijk de gezondheidstoestand ook
onder de gedetineerden slecht. In
niet weinige gevallen ondervindt
men hiervan nog steeds de nawer
king.
Aan de Levantkade, waar het zie
kenhuis niet groot genoeg is, heeft
men verschillende groepen besmet
ten ondergebracht ln dezelfde loods
als groote groepen gezonde gedeti
neerden. Zij zijn slechts door prik
keldraad gescheiden.
Over het algemeen is de gezond
heidstoestand in de kampen naar het
oordeel der met de verzorging van
de gedetineerden belaste artsen be
vredigend. Het percentage zieken is
niet hooger dan normaal. Sterfte
komt bijna niet voor.
Tot haar leedwezen heeft de
commissie moeten constateeren,
dat er aan de tewerkstelling der
gedetineerden nog zeer veel ont
breekt: Een groot deel van hen
werkt ln het geheel niet. In en
om de groote steden laat de
werkgelegenheid veel, zoo niet al
les te wenschen over. Duizenden
politieke delinquenten voeren
hier niets uit. Daarentegen zijn
er gelukkig tal van andere kam
pen, waar regelmatig door alle
tot werken bekwame gedetineer
den behoorlijk werk wordt ver
richt.
De kampwerkplaatsen zouden nog
een belangrijke uitbreiding kunnen
ondergaan. Hoewel In het algemeen
aan het te werk stellen van gevan
genen buiten het kamp bezwaren
verbonden zijn, acht de commissie
het noodzakelijk en onvermijdelijk,
dat met dit systeem wordt voortge
gaan. Zij acht het uitgesloten, dat
binnen de kampen voldoende werk
gelegenheid voor alle gedetineerden
gevonden zou kunnen worden. De
commissie heeft inlichtingen inge
wonnen bij de directie van den N.O.-
polder. Deze stelt zich op het stand
punt, dat zij den polder met vrije
arbeiders wil en kan exploiteeren.
Het komt de commissie voor, dat
het ln feite mogeiyk ls, den ontgln-
ningsarbeld althans ten deele met
behulp van gedetineerde politieke de
linquenten uit te voeren.
De commissie meent, dat een Iets
ruimer contact tusschen de gedeti
neerden en hun familie mogelijk
moet worden gemaakt.
In de meeste der bezochte kam
pen bleek deze behoorlijk geregeld.
De commissie meent, dat het ln het
algemeen aanbeveling verdient aan
elk kamp ten minste één vasten
predikant en één vasten Roomsch-
Katholieken geestelijke te verbinden
en zij acht het noodig zoodanige re
gelingen te treffen, dat er voldoende
gelegenheid beslaat yoor eea persoon
lijk gesprek over godsdienstige aan
gelegenheden.
Tot haar leedwezen moet de com
missie verklaren, dat de stemming
onder de gedetineerden naar haar
uit allerlei gesprekken gebleken is
op vele plaatsen slecht is. Groote
groepen van gedetineerden zien vol
strekt niet in, dat zij onjuist gehan
deld hebben.
De commissie meente dat nu zoo
spoedig mogelijk met de heropvoe
ding der gevangenen begonnen moet
worden. Wat de vrijlating betreft,
vernam' de commissie o.m. op vele
plaatsen klachten over de willekeu
rige volgorde, waarin de zaken blijk
baar worden behandeld.
Aan het eind» van haar verslag
gekomen, wil de commissie niet na
laten enkele woorden te wijden aan
de toekomst der interneeringskam
pen. De commissie meent, dat een
aantal van de best ingerichte te
genwoordige interneeringskampen op
den duur als werkkampen gehand
haafd zal moeten blijven. Of het
noodzakelijk is, daarnaast nog nieu
we kampen te stichten, kan zij zon
der over cijfers betreffende de be
rechting te beschikken thans nog
niet beoordeelen. In ieder geval ver
dient het naar haar oordeel aanbe
veling, reeds thans na te gaan, welke
kampen t.z.t. gehandhaafd zullen
moeten worden, opdat vooral aan de
inrichting dezer kampen nu reeds
de noodige aandacht kan worden
besteed.
In het kortgeleden afgesloten
handelsaccoord met Frankrijk is op
genomen een import van wijn voor
ongeveer 5'/2 millloen gulden. Uit
Portugal komen een millioen liter
port en 300.000 liter tafelwijn.
Inmiddels is het wijncontingent
uit de overeenkomst van het vorig
jaar (ongeveer l'/i millioen liter)
vrijwel geheel uit Frankrijk in ons
land gearriveerd.
(Van onzen parlementairen
redacteur.)
De Eerste Kamer heeft Woens
dagmiddag in een korte vergade
ring een aantal kleine wetsont
werpen zonder discussie goedgekeurd.
Alleen het wetsontwerp „Aanvul
ling van het vorderingsbesluit woon
ruimte" loktei eenig debat uit. al
vorens dit de goedkeuring der se
natoren verwierf.
Woensdag wer<j in het Vondel
park te Amsterdam een kortebaan
draverij gehouden, welke door 2500
bezoekers werd. bijgewoond. Zeven
tien beste paarden verschenen aan
den start.
In den tweeden omloop kwamen
Guy Hanover, Alouez, Eduard, An
nie, Harris, Epona, Akron B, Gonny
D. Robicon Dalver, in den derden
omloop Dalver, Guy Hanover, Harris,
Akron B, Gonny D. Na eenige kamp-
ritten werd de favoriet Guy Hanover
geklopt door Gonny D, die den eer
sten prijs van f 80o verwierf. Goede
tweede werd Guy Hanover (f400),
derde Harris (f200), vierde Dalver.
Het bestuur stelde nog een vijfden
prijs (f 50) beschikbaar, welke ge
wonnen werd door Akron B.
19. „Sta op. Petronius," sprak de hertog toen, „wij gaan naar Napels.'
Petronius keek den hertog met weemoedigen blik aan. ,,Nu ai?" vroeg hij
na een langdurige stilte. „Zeker," zei de hertog, „wij; hebben geen
oogenblik te verliezen." „Ik moet een woord hebben, dat rijmt op stoep,
zei Petronius. „Dat is niet makkelijk," sprak de hertog en nadat hü ge
durende eenigen tijd in diep nadenken verzonken was geweest, schudde
hij het hoofd en ging moedeloos op de stoep zitten naast den lakei.
Opnieuw probeerden ze alle letters van het alphabet, maar telkens ein
digden ze op het bepaalde woord, dat wij met den hesten wil van de
wereld niet durven neerschrijven.
Plotseling echter sprong Petronius overeind. „Ik heb het, riep hij, „ik,
heb het gevonden." „Goed," sprak de hertog, „wat is het?" Petronius
wachtte een wijle en zette zich ontmoedigd weer neer. „Ik dacht, dat
ik het had," zei hij toen, „maar het is een vergissing." „Wat was het
dan?" vroeg de hertog. De wangen van den lakei kleurden donkerrood.
„Het was dat," fluisterde hij. ,,Nee!" riep de hertog. „Ja,zei ae lakei
en hii boog het hoofd van schaamte. De hertog raakte zoo in de war,
dat hij peinzend de stoep afliep en in het bosch terecht kwam, waar hij
zonder aanzien des persoons op de lijfwacht stootte. Ben blik van vreug-
dige herkenning gleed over zijn gelaat.
(Van onzen Haagschen redacteur)
Een Olympisch Stadion met
500.000 in plaats van 50.000 zit- en
staanplaatsen zou nog niet groot ge
noeg zijn om alle menschen te be
vatten, die ooggetuige willen, zijn
van den voetbalwedstrijd tegen onze
Zuiderburen, zoo groot is de be
langstelling voor deze eerste Neder
land.België ontmoeting na de
bevrijding. Vooroorlogsche records
vallen erbij in het niet. Het bestuur
van den KNVB, voorzoover dat al
thans op het bondsbureau in Den
Haag zetelt, is er slechts matig blij
mee. Het is het slachtoffer gewor
den van een waanzinnige kaartjes-
Jacht. Nu ongeveer een maand ge
leden beleefde men in het bonds
bureau den laatsten normalen werk
dag.» Sedert dien heeft de telefoon
niet stil gestaan en de bel even
min. De post bracht duizenden aan
vragen. Voor de deur van het bu
reau werd queue gemaakt. Daar
waren redelijke menschen bij, die
zonder meer afdropen als er neen
werd verkocht. Er waren er, die aan
een zoet lijntje wel weg te krijgen
waren. Er waren echter ook volhou
ders, die halsstarrig weigerden te
vertrekken zonder een toegangsbe
wijs en zij maakten de zaak dik
wijls ingewikkeld.
„Wij hebben geen leven," ver
zuchtte de bondssecretaris de heer
Staal. Wij voelen met hem mee.
Aangezien er geen. voorverkoop heeft
plaats gevonden, doch alleen actie
ve voetballers, officials enz. een kans
maakten op een. plaats via den
bond. richtte de Jacht zich op zijn
hoofd en op dat van de zijnen. Er
zijn bijna 2500 voetbalvereenigingen.
in den lande en er zijn bij elkaar
heel wat officials enz. en toch zij»
er duizenden particulieren gekomen,
die het ondanks alles probeeren wil
den.
De prijzen, die voor de plaatsen
geboden werden, sprongen niet de
week omhoog. Een maand geleden
deed een staanplaats, waarvoor men
aan het loket enkele kwartjes zou
moeten betalen, 25 gulden. Thans
heeft zij den prijs van 150 gulden
reeds overschreden, indien de be
zitters al geen fietsbanden, zomer-
jassen of balen Engelsche sigaret
ten vragen.
De belangstelling van de pers is
navenant. Er werden maar liefst
220 aanvragen ingediend. Ook hier
moesten velen worden teleurgesteld.
Meer dan 150 persplaatsen kwamen
er nieit. En dan moest er nog reke
ning gehouden worden met een 30
Belgische sportjournalisten, die met
hun nationale elftal meekomen.
De Woensdagmiddag te Tongeren over
een parcours van 160 km. verreden
„Grand Prix Ambiorix" is door Scbulte
gewonnen in den tijd van 4 u. 8 min.
Van Dijck (België) bezette de tweede
plaats met 2 min. achterstand: Giltay
en Knaepkeus (België) kwamen resp.
3 en 4 aan, gevolgd door Prevotant
(Frankrijk) op de vijfde plaats.
De Tsjecho-Slowaaksche snelwan
delaar Balsan verbeterde drie wereld
records snelwandelen, t.w. 3 km. in
11 min. 37 sec. (11 min. 51.8), 5 km.
in 19 min. 53.8 (20 min. 26.8) en
10 km. ln 41 min. 57.2 (42 m. 31).
Naar alle waarschijnlijkheid zal dei
ministerpresident, prof. W. Scher-
merhorn, bij dén voetbalwedstrijd.
NederlandBelgië tegenwoordig zijn.
HILVERSUM I, 301 M. 7.0C
Nieuws, 7.15 Ochtendgymn., 7.30
Gram-., 8.00 Nieuws, 8.15 Toespraak,
8.30 Progr.-overz., 8.35 Orgel, 9.0C
Gram., 10.00 Morgenw., 10.20 Re
genboog, 10.45 Vrouw, 11.00 Gram,.
11.15 „Cocktails", 11.45 Krijgsgev.,
12.00 Blaas-Sextet, 12.30 Sport, 12.35
Pierre Palla, orgel, 13.15 Orkest M'a-
lando, 14.00 Kookkunst, 14.20 Solis
ten, 15.15 Hoorspel, 16.00 Gram.,
16 30 De school is uit! 17.00 Eddy
Walls, 17.30 HARK, 17.35 Orgelspel,
18.00 Nieuws, 18.15 K.N.M.I., 18.18
Jan Corduwener, 18.30 Ned. Strijd-
kr 19.00 Buitenl. Weekoverz., 19.15
Departem., 19.30 Lez.. 20.00 Nieuws,
20.05 Toespraak, 20.25 Gram., 20.30
Lezing, 21.00 Op de brug, 21.15
Hoorspel, 22.40 Avondwijding, 23.00
Nieuws, 23.15 Gram.
HILVERSUM II, 415 M 7.C0
Nieuws 7.15 Ochtendgymn., 7.30
Gram., 7.45 Woord voor den dag,
8.00 Nieuws, 8.15 Progr.-overz., 8.20
Gram., 9.30 Waterst., 9.50 Gram
10.30 Morgend., H.oo Cello-recital,
11 40 Gram 12.00 Rhapsodia Sextet,
13.00 Nieuws, 13.15 Progr.-overz.,
13.20 Vedelaars, 14.00 Piano-recital,
14,20 Lezing, 14.40 Orgel, 15.25 Gr.,
15.45 Concert, 16.45 Gram., 17.00
Liederen, 17.45 Rijk Overzee, 18.00
Vrij en Blij, 18.40 Lezing, 19.00
Nieuws, 19.15 Progr.-overz., 19.20
Gram., 20.00 Nieuws, 20.05 Herden
king, 21,00 Op de brug, 21.15 Orgel,
21.30 Zang, 22.00 Nieuws, 22.15 Na
het nieuws...., 22.30 „Even terug
zien", 22.50 Gram., 23.50 Schrift.1.
Directeur: 3. 3. W. Boerrigter.
