Eere-promotie van Churchill
Bijzonder eerbewijs van de
Leidsche Universiteit
Moederdag
Z.H. DE PAUS
over Kerk en verkiezingen
Ontploffing in kamp
Koudenhorn
Tot hoofd en hart
SJAHRIR OP DEN
TWEESPRONG?
69ste JAARGANG No. 23541
ZATERDAG 11 MEI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Sleutelstad in
feesttooi
K.R.O. en verkiezings
propaganda
Het weer.
De eere-promotie van Winston Churchill te Leiden. Het moment,
waarop de promotor, prof. R. P. Cleveringa, aan Doctor Winston
Churchill de "bul overhandigt
Doctor Winston Churchill zwaait
met den koker, waarin zich de
bul bevindt, de enthousiaste
menigte toe
Aftreden of meegaan
met extremisten
De mijnwerkersstaking
in Amerika
Voorloopig ten einde
Amerik. Senaat keurt
leening aan Engeland goed
Vervoer van invaliden en
ouden van dagen
Twee dooden, twee
gewonden
Opheffing der tollen
In de wereld is er slechts éénc
liefde, die onder alle omstan
digheden blijft, de moeder
liefde. Uit het moederhart,
dat zoo warm klopt, komen
ook de heilzame lessen, die
moeder geeft aan het kind op
haar arm, de eerste school-
hank, waarop het zijn levens-
weg wordt gewezen
O
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onzen eigen verslaggever)
In een plechtige openbare zitting van den Academischen Senaat,
welke o.m. werd bijgewoond door H.K.H. Prinses Juliana en haar ge
maal Z.K.H. Prins Bernhard door alle leden van de Nederlandsche
Regeering, Z.Exc. prof. ir. W. Schermerhorn aan het hoofd, den oud
premier der Nederlandsche Regeering in Londen, Churchill's Nederland-
schen politieken strijdmakker tijdens den oorlog, prof. Gerbrandy, hoog
leeraren van alle Nederlandsche universiteiten, studenten der Leidsche
Alma Mater, vertegenwoordigers van studentenorganisaties elders en
vele honderden andere belangstellenden, is Vrijdagmiddag in de P.eters-
kerk te Leiden aan Winston Churchill met veel feestelijk vertoon het
eere-doctoraat in de rechten aan Nederlands oudste academie verleend.
Een statige ruimte, deze Pieterskerk,
met haar dubbele rij slanke, ronde,
grijswitte pilaren, die de blanke ge
welven der zijbeuken schragen en de
daarboven uitrijzende lichtroode bak-
steenen muren, tot waar het diep
bruine houten gewelf waarvan de
groote koperen kaarsenkronen afhan
gen, zich sluit boven het middenschip.
Hier hebben zich, rond het gestoelte
der eere, ongetelde honderden ge
schaard. de vertegenwoordigers en ver
tegenwoordigsters van het openbare
en cultureele leven in Nederland, dat
op deze wijze getuigt van zijn belang
stelling voor de hooge onderscheiding,
die het Nederlandsche volk met dit
eere-doctoraat verleent aan een der
groote triomfators van den tweeden
wereldoorlog.
Want het is een hooge en zeldzame
onderscheiding, die Winston Churchill
dezer dagen te beurt valt. Na de
eere-promotie van H. M. de Koningin
in 1935 Is dit de eerste, die door de
Leidsche Universiteit wordt verleend.
En Churchill moge dan reeds eere
doctor zijn van verschillende univer
siteiten in de oude zoowei als in de
nieuwe wereld, ook voor hem moet dit
eeredoctoraat van een wijdvermaarde
academie, die op een rijke geschiede
nis van bijna vier eeuwen kan terug
blikken, wel een bijzonder eerbewijs
zijn. Het wordt hem gul en in oprech
te blijdschap verleend.
Dat blijkt uit de belangstelling voor
deze plechtigheid, dat blijkt uit de
intense spanning en vreugde, waarmee
heel Leiden de komst van den Brit-
schen staatsman verwacht, dat blijkt
ook uit de bijzonder smaakvolle bloem-
verslering, die in de Pieterskerk is
aangebracht. Aan elke zuil is een rozet
van witte en paarse seringen en
sneeuwballen aangebracht en het im
posante koorhek wordt bekroond door
oen breede, fleurige strook bloeiende
hortensia's.
Het orgel speelt werken van oud-
Engelsche en Nederlandsche compo
nisten. die hier in deze ruimte zoo
goed klinken en slechts even valt
de stilte in, wanneer het Prinselijk
paar binnenkomt en tegenover de
ministers plaats neemt.
Dan buiten slaat een toren
klok de helft van het vierde mid
daguur schallen plotseling trom
petten en bazuinen In het koor met
begeleiding van het orgel: de triom-
phale marsch van de Staten van
Het Algemeen Secretariaat der
Katholieke Volkspartij deelt ons
mede:
Van talrijke zijden wordt onze aan
dacht gevraagd voor de beperkte
wijze, waarop de K.R.O. in zijn pro
gram zendtijd ter beschikking stelt
Een behoeve van de propaganda der
Katholieke Volkspartij,
Voorop staat, dat de KR.O. zich
gaarne bereid verklaard heeft ajjn
medewerking te verleenen aan de
verkiezingsactie der Katholieke
Volkspartij. Het ie echter tevens ge-
wenscht er op te wijzen, dat de Ka
tholieke omroep zich wenscht te hou
den aan de aanwijzingen der re
geering en het is in het bijzonder
herhaald in een nadrukkelijk schrij
ven van den Radioraad, die den hul
digen ongewepschten toestand op dit
terrein haar voren brengende er
„met den meesten nadruk op wijst,
dat de omroepvereenigingen, over
eenkomstig de aanwijzingen der re
geering, de grootst mogelijke sober
heid ter zake moeten betrachten."
D K.R.O. wil zijn correcte houding
handhaven, ongeacht onjuiste metho
den van anderen.
De Katholieke Volkspartij, het
Standpunt van den K.R.O. waar-
deerend, is eveneens van meening,
dat men zich dient te houden aan
de door de rageering gegeven aan
wijzingen. Men had verwacht, dat de
Partij van den Arbeid hetzelfde in
zicht had getoond en hoopt, dat zij
alsnog tot dit Inzicht zal komen
Luistert hedenavond van 20.43^
21 uur en Zondagavond van
19.4520 uur naar de beide
hoorspelen, welke uitgezonden
worden in het kader van het
yK.V.P—programma.
Holland en de blijde marsch van
den jongen Prins van Friesland. En
voorafgegaan door twee pedellen in
ambtsgewaad en met den staf hun
ner waardigheid in de hand, zien
wij Winston Churchill, de roode to
ga van een Engelsche universiteit
om de schouders en het hoofd be
dekt met een roode baret, het
kerkgebouw binnentreden. Zichtbaar
verrast begroet hij de Prinses en den
Prins, die hem de hand reiken. Ach
ter hem komen zijn echtgenoote en
zijn dochter, die op haar beurt ge
volgd worden door een indrükwek-
kenden stoet van professoren der
Leidsche academie.
De rector-magnificus der Leidsche
Alma Mater, prof. dr. G. Escher,
beklimt den preekstoel en verwel
komt zijn hoogen gast in zijn uni
versiteit.
Hij wijst op het feit, dat de rijks
universiteit van Lelden slechts bij
uiterst zeldzame gelegenheden het
doctoraat honoris causa verleent.
Wanneer de senaat een bepaalden
persoon hiermede begiftigt, moeten
daarvoor dan ook heel bijzondere
redenen bestaan.
De meest gebruikelijke reden is,
dat het verleend wordt aan geleer
den uit erkenning voor hun weten
schappelijk werk. In de tweede plaats
kan het verleend worden aan per
sonen, die zich voor onze universi
teit bijzonder verdienstelijk hebben
gemaakt.
En in de derde plaats kunnen
hiermede personen begiftigd wor
den, die door hun moreele eigen-,
schappen en hun karaktervolle hou
ding den loop der geschiedenis
gunstig hebben beïnvloed. En 17,
mijnheer Churchill, behoort tot deze
laatste en zeldzaamste categorie!
Na den rector-magnificus houdt
Churchill's promotor, prof. dr. Cleve-
ringa, de promotierede, waaraan het
volgende ontleend is:
„De treffendste verdiensten, die den
senaat als „zeer uitstekend" voor
oogen stonden bij het verleenen van
het eeredoctoraat, zijn die geweest
van den man, die bij uitnemendheid
ons opwaarts stuwde uit het diepte
punt van het rampjaar 1940 naar de
vestiging van een wereld, die recht
boven macht stelt.
Het recht heeft, aldus prof. Cleve-
ringa, voor zijn verwerkelijking en
vervolmaking denkers, kunstenaars en
strijders noodlg. De huidige promoven
dus heeft met den diep betreurden
Roosevelt, wlen de senaat zoo gaarne
mede den eeredoctorsgraad had toege
kend, de voorwaarden geschapen, die
hebben geleld tot het Handvest der
Vereenigde Volken. Hij mag daarom
gerekend worden onder de kunstenaars
des rechts met „zeer uitstekende ver
diensten".
Aan het einde van zijn lange toe
spraak, die In het Engelsch uitge
sproken wordt, daalt de promotor
van den preekstoel af en overhandigt
Winston Churchill onder het uitsore-
ken der Latijnsche promotieformule
de doctorsbul.
(Vervolg op pag. 3)
Verwachting tot Zondagavond;
Koude ochtend en plaatselijk
nachtvorst. Morgen zonnig weer
met aanvankelijk nog een fris-
schen Noord-Oostelijken wind.
Zon onder 20.20. Maan 16.21
4.19, Zondag zotn 4.5120.21.
Maan 17.30—4.34, Maandag zon
op 4.50,
In een rede, 16 Maart l.l. gehouden, zeide Z. H. de
Paus o.m.:
„Het is voor de Kerk een recht en tegelijkertijd een
essentieele plicht de geloovigen met woord en geschrift te
onderrichten over alles wat Geloof en zeden betreft en over
alles wat, wijl het onvereenigbaar is met de christelijke leer,
voor katholieken ontoelaatbaar is.
De uitoefening van het kiesrecht is een handeling van
ernstige zedelijke verantwoordelijkheid, althans wanneer het er
om gaat degenen uit te kiezen, die geroepen zijn aan het land
zijn Grondwet en zijn wetten te'geven, met name die, welke
b.v. raken aan de heiligheid der feestdagen, het huwelijk, de
school, het gezin of de regeling volgens de beginselen der
billijkheid van de veelvuldige maatschappelijke verhoudingen.
De Kerk moet bijgevolg aan de geloovigen de zedelijke
plichten voorhouden, die uit dit kiesrecht voortvloeien."
Officieel wordt medegedeeld,
dat Sjahrir en Soekarno elkaar
Maandag in een volledige „ka-
binets'-zitting zullen ontmoe-
ten. Van welingelichte zijde
wordt volgens U. P. ge
zegd, dat deze zitting van
beslissende beteekenis zal zijn
zoowel voor Sjahrir's car
rière als voor het resultaat der
Nederlandsch-Indonesische be
sprekingen, vooral daar aange
nomen wordt, dat Sjahrir Van
Mook's voorstellen in groote
trekken heeft ontvangen en dat
hij hierover de meening van
Soekarno en het „kabinet" wil
vernemen.
Algemeen wordt te Batavia aan
genomen, dat Sjahrir bereid is de
hem aangeboden soevereiniteit over
de gebieden, waar de facto een In
donesisch bewind bestaat, te aan
vaarden. Teneinde aijn „regeerings-
politlek" te kunnen voortzetten, zou
hij zich echter moeten vervreemden
van die elementen en hierbij heeft,
naar men zegt, soekarno het belang
rijkste woord die zich verzetten
tegen een Nederlandsche souverelni-
teit in die gebieden, waar de natio
nalistische beweging slechts swak
vertegenwoordigd is.
Men aolit het niet onmogelijk, dat
Sjahrir zich geplaatst zal zien voor
de keuze af te treden, of een meer
meegaande houding in te nemen ten
opzichte van den extremisten, waar
bij verdere concessies van de Neder
landers verlangd zouden worden.
Volgens de algemeene opvatting
hebben de Nederlanders thans de
grens van hun concessies bereikt en
dientengevolge wordt de situatie van
het oogenblik door goedingellchte
kringen als „harder" omschreven.
Men acht de stugger wordende hou
ding van de Indonesiërs een gevolg
van den wensch der Britten hun
troepen terug te trekken.
John Lewis, de leider van de mijn
werkers in de V.S., heeft Vrijdag
den 400.000 mijnwerkers order ge
geven weer aan het werk te gaan
tot 25 Mei aanstaande. Deze hervat
ting van het werk is afhankelijk ge
steld van de toezegging door de
plaatselijke directies, dat de even-
tueele loonsverhooglngen, welke bij
onderhandeling verkregen zullen wor
den, terugwerkende kracht zullen
hebben.
De Senaat van de Vereenigde Sta
ten heeft Vrijdagavond met 46 tegen
34 stemmen het wetsvoorstel tot het
verstrekken van een leening van
3748 mill, aan Groot-Brlttannië
goedgekeurd.
Het Algemeen secretariaat der Ka
tholieke Volkspartij deelt mede, dat
bericht is ontvangen van het direc
toraat-generaal van het. Verkeer en
het directoraat van het Vervoer, dat
aan alle rijksinspecteurs van het ver
voer is verzocht maatregelen te tref
fen, opdat het vervoer van ouden
van dagen en gebrekklgen 17 Mei
(dag der Tweede-Kamer-verkiezin-
gen) en 29 Mei (dag der verkiesin
gen voor de Prov. Staten) ongestoord
kan geschieden.
Het idee om den „Moederdag",
die een Amerikaansche uitvinding
is, in Nederland in te voeren, kwam
niet in het brein van een man op,
noch in het hart van een moeder
hoe zou een moeder om erken
ning vragen maar in het hart
van een ongetrouwde vrouw, die
veel met hardwerkende en zwoe
gende moeders van groote gezinnen
in aanraking kwam.
Het is voor ons katholieken al
heel toepasselijk, dat de dag van
de moeder valt op den tweeden
Zondag van Mei, de maand, die
bijzonder is toegewijd aande
Moeder Gods, die de meest onbaat
zuchtige Moeder was en tot Kind
had den meest toegewijden Zoon.
Het eeren van de moeder is de
grondgedachte geweest van den
Moederdag op de tweede plaats
de vereering met een geschenk,
maar allereerst een dankbare eer
bied van het gezin voor haar nooit
geweigerde zorg en toewijding. Een
erkenning van het eigenlijk on
dankbaar zwoegen, dat in den loop
der daagsche dingen nooit geheel
de waardeering krijgt, die het zou
moeten hebben.
Het is een korte stilstand één
Zondag stilte zou men het kunnen
noemen, tusschen al die Zondagen
van het jaar, die voor ieder een
vrijen dag beteekenen, behalve -
voor de moeder. Want ook Zondags
moet er immers gegeten en ge
dronken en vaat gewasschen, moe
ten de bedden opgemaakt en da
kinderen verzorgd worden.
Moeder vindt het gewoon: da
anderen vinden het ook dood
gewoon. Laten die anderen daar
eens één Zondag bij stilstaan.
Ieder weet, hoe zwaar het in
dezen nog moeilijken na-oorlog-
schen tijd voor de moeder van een
gezin is, in het bijzonder nu er zoo
weinig hulp is. Als de moeder ooit
een extra dosis erkenning verdiend
heeft, recht op bijzonder mede
leven, dan is het nü.
Ieder weet, hoe een moederhart
mateloos leed en ondank verdragen
kan, hoe het met een welnigje har
telijkheid mateloos blij en gelukkig
gemaakt kan worden.
Wie de gelegenheid ervoor heeft,
plukke dezen Moederdag.
Een noodlottige ontploffing heeft
in het kamp Koudenhorn aan twee
politieke gevangenen het leven ge
kost; twee bewakers werden zwaar
gewond. Enkele gevangenen hadden
bij werkzaamheden buiten het kamp
een koperen voorwerp gevonden,
dat later een luchttorpedo bleek te
zijn. Zij wilden er, thuis gekomen,
eenige koperen gebruiksvoorwerpen
van maken, doch bij het demon-
teeren kwam de torpedo tot ont
ploffing, met het bovenstaande ver
schrikkelijke gevolg. Een der kwa
kers heeft het gezichtsvermogen
verloren.
Gebleken is, dat in den bezet
tingstijd een betrekkelijk groot aan
tal wegtollen is opgeheven, zonder
dat daaraan bekendheid is gegeven.
Er bestaan in ons land nog slechts
32 tollen met 39 tolboomen, waar
van een tiental practlsch van geen
beteekenis is. De K.N.A.C. heeft aan
den minister van Openbare Werken,
en Wederopbouw verzocht te bevor
deren, dat spoedig het restant van
deze obstakels wordt opgeruimd.
Ondanks het bevel „staakt bet vuren'1
is in Centraal-Chlna wederom strijd
uitgebroken en de politieke leiders
vreezen opnieuw, dat een uitgebreid®
burgeroorlog op handen is.
