m
Zeldzaam eerbetoon voor een
bezielend strijder
I
J
Het wil niet vlotten op de
Panische conferentie
TOESTAND OP SUMATRA
Koning Umberto II
chaotisch en onzeker
Urgentie-program
Kath. Volkspartij
UITWEG
NAAR ZEE
Vliegpleinen boven
spoorwegstations?
Voortdurende Russische obstructie
Met humor gekruide antwoordrede
van bejaarden jongen doctor
De verliezen aan
locomotieven
ZATERDAG 11 MEI 1946
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
Kabinet aanvaardt hem
ah opvolger
De Indra^oera naar
ons land
H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H.
Prins Bemhard, die de eere
promotie van Winston Churchill
bijwoonden, begeven zich naar
de St. Pieterskerk, waar de
plechtigheid plaats vond
Rantsoenverlaging voor
Britsche leger
TE DURE GEBITTEN
Zeerooverij langs de Oostkust
Laat geen bonkaarten
verloren gaan
STEMT No. 1
LIJST 2
VAN
Sinds eeuwen, wordt de Russische
buibanlandsche politiek geken
merkt door een verlangen naar
havens. En de economische op
bloei die ontegenzeggelijk sinds de
entree van het bolsjewistisch bewind
valt waar te nemen, geeft aan dit
verlangen bijzonderen kleur. Moer-
mansk, leningrad, Wladiwostok '7,ijn
zijn tot nu toe de Russische uitwe
gen naar de wereldzee. Maar ze lig
gen, ver weg, aan den buitenkant
van het onmetelijke rijk.
Oekraine en Kaukasus wat voor
nut hebben havens op duizenden
mijlen afstand voor den graanrijk-
dom, de industrieën, de olievoorra
den van die gebieden? Zoolang de
Bosporus en de Dardanellen ln Turk-
sche handen aljn is er een rem op
de ontwikkeling van Oekraïne en
Kaukasus. En de Russische pogingen
om zeggenschap over dien zeeweg te
verkrijgen stuiten, altijd en ook nu,
op feilen tegenstand van Turkije en
de mogendheden.
Er blijven den Sovjets dan nog
drie andere mogelijkheden over:
Basra aan de Perzische Golf, Saioniki
aan de Egeifiche Zee en Triest aan
de Adratische Zee; alle door ander
mans land te bereiken. De stoot
naar de Perzische Golf is, minstens
voorloopig, afgeweerd door de ge
lukkige oplossing van de Iraansche
kwestie: de Russische troepen zijn
Uit het land vertrokken (al wordt
bericht dat er op sommige plaatsen
hog wel „toeristen" zijn achtergeble
ven die wellicht eenaelfde taak heb
ben als' de Duitsche „zakenlieden" in
ons land vóór 1940).
Ook op Saioniki verloopen de kan
sen. Wel is de stad communistisch
gezin, maar de Grieksche regeering
wordt steeds rechtscher en zal den
Russen werkelijk geen vasten voet
ln haar haven gunnen. Niet voor
niets zijn de Engelsche troepen zoo
langen tijd in het land gebleven!
Het gevecht om Triest is onlangs
ontbrand op de conferentie der vier
ministers te Parijs. Het is niet be
ëindigd, maar door een wapenstil
stand opgeschort: Engeland, Frank
rijk en de Vereenigde Staten waren
er vierkant tegen dat de haven aan
den Russischen vazal, het Joego
slavië van Tito, zou worden toege
kend; een beslissing hierover zal pas
genomen worden als de vier opnieuw
bijeen zullen komen, of op een nog
niet vastgestelde conferentie van de
21 geallieerde naties. Zou Triest in
derdaad aan Tito worden overgele
verd, dan zou het den Russen niet
moeilijk vallen door den aan hen
onderworpen Balkan een handelsweg
naar de stad aan te leggen.
Verweven met de economische as
pecten van het Russische streven
naar havens zijn echter de strategi
sche. Het belang van de Russische
oorlogshaven to de Oostzee, Kroon
stad bij Leningrad, reikt niet verder
dan de Sont. Moermansk ligt te
noordelijk om militair beteekenis te
hebben. Basra zou wel voor de Per
zische Golf. maar niet verder dan
Aden van gewicht zijn. Triest en
Saioniki echter hebben vrije uit
wegen naar de Mlddellandsche Zee
en geven dus pas recht toegang tot
de wereld.
De regeerders van de westelijke
staten hebben nauwgezet laten on
derzoeken, hoeveel Italianen en hoe
veel Slaven er in en om Triest wo
nen. De reden daartoe is niet hun
meening, dat de stad Joego-Slavisch
moet worden als er een groote meer
derheid van Slaven gevestigd is. De
werkelijke reden is hun hoop, dat zij
een meerderheid van Italianen zul
len constateeren, en dat zij daaruit
een voorwendsel zullen kunnen put
ten om Triest Italiaansch te maken.
De kwestie-Triest is niet een meer
derheid-minderheid-kwestie. Zij is
een van de brandpunten waarin de
groote internationale politieke stre
vingen samenkomen, een van de
sleutels tot de staatkundige en dus
ook geestelijke toekomst van Europa.
In zijn zitting van Vrijdag heeft
het Italiaansche kabinet koning
Umberto II aanvaard als opvolger
van Victor Emanuel.
In een proclamatie, welke door de
Italiaansche radiozenders werd ver
breid, heeft de nieuwe koning o.m.
verklaard, zich te zullen onderwer
pen aan de uitspraak van het volk
inzake den vorm en de nieuwe
structuur van den staat.
Na een „groet aan het geheele
volk en in het bijzonder aan de Ita
lianen van Venezia Giulia" wordt er
in de proclamatie op aangedrongen
dat het volk zich zal scharen om de
vlag waaronder de eenheid van Ita
lië tot stand werd gebracht.
Vele duizenden personen verza
melden zich Vrijdagavond op het
Piazza del Quirinale om koning
Umberto den tweeden toe te jui
chen. Een uitgebreide politiemacht
en ook eenige troepen carabinieri
waren op de been om de orde te
handhaven. De koning en zijn fami
lie verschenen onder groot enthou
siasme op het balcon van het pa
leis en dankten voor de huldebetui
ging van de bevolking, die niet op
hield met het roepen van „Vive
11 re".
Onder opschriften over de volle
breedte van de pagina maken de
Romeinsche bladen van het aftre
den van Koning Victor Emmanuel
gewag. De linksche bladen zien In
dit aftreden een opzettelijke ma
noeuvre om het referendum van
2 Juni a.8., waarin over de vraag
monarchie of republiek beslist
moet worden, te dwarsboomen.
Het motorschip „Indrapoera" is 9
Mei uit Tandjong Priok vertrokken
piet 1238 passagiers aan boord.
Begin October zal in Hastings
(Eng.) een Internationaal stede
bouwkundig congres worden gehou
den met daaraan verbonden een ex
positie. Op deze tentoonstelling zal
een project worden getoond, ontwor
pen door den heer G. oddens te
Haarlem, dat het verkeer tusschen
de groote steden beoogt te vergemak
kelijken door de huidige stations
overkappingen te vervangen door een
modern vlak dak van gewapend be
ton met veel glas. Dit dak aal van
een speciale constructie moeten zijn,
welke het landen en opstijgen van
vliegtuigen met neuswiel mogelijk
maakt.
De ontwerper stelt zich voor, dat
de exploitatie zal worden gedreven
door een onderneming, welke is ont
staan uit een samenwerking tusschen
de spoorweg- en luchtvaartmaat
schappijen. Men zou zijn kaantje aan
hetzelfde loket kunnen koopen, waar
ook de treinkaartjes worden gekocht.
En door gebruik te maken van zoo
genaamde „luchtbussen" zou men
den tijd uitsparen, die tot heden
noodig is om zich van en naar de
vliegvelden te begeven. Een .zij-
lijntje" van deze luchtbussen zou dan
aansluiting moeten geven op het in
ternationale verkeer op de groote
vliegvelden.
De conferentie der ministers
van Buitenlandsche Zaken te
Parijs heeft gisteravond tijdens
een informeele vergadering ge
leid tot een voorloopige over
eenkomst inzake de kwesties der
Italiaansche koloniën, de Ita
liaansche herstelbetalingen en
liet aanhouden van Italiaansche
oorlogsmisdadigers.
Het netelige punt tot vaststel
ling van een datum voor de vre
desconferentie werd omzeild.
Het standpunt van Molotov ls nog
altijd, dat men het eerst eens moet
worden over de „kernpunten van het
geschil", voordat men kan overgaan
tot het bijeenroepen van de vredes
conferentie.
Bevin zeide, met instemming van
Byrnes, dat ieder punt als kernpunt
kan worden beschouwd. Wanneer
men dit als voorwaarde stelt, zou de
conferentie wel nooit kunnen worden
gehouden. „Dit is niet alleen een
veto tegen de Vredesconferentie,
maar ook een veto tegen het recht
der volkeren, die aan den oorlog
deelnamen, hun meening te uiten.
Daar kan ik het niet mee eens zijn,"
aldus Bevin.
Bidault stelde voor 15 Juni op
nieuw een bijeenkomst der vier mi
nisters te houden. De plaatsvervan
gers der ministers zouden dan intus-
schen voortgaan met de pogingen
over de geschilpunten tot overeen
stemming te komen. Byrnes ant
woordde, dat dit plan, evenals dat
van Molotov, de oplossing op de
lange baan schuift. Met nadruk ver
klaarde hij. dat het van groot be
lang is nu een datum voor de vredes
conferentie, die de vier ministers te
Berlijn en Moskou aan de wereld
hebben beloofd, vast te stellen. Hij
voegde er aan toe, dat hij iedere po
ging de geschillen vóór de conferen
tie op te lossen zou ondersteunen,
maar ontkende de noodzakelijkheid
tot volle overeenstemming te komen.
De commissie van maritieme des
kundigen is bij haar bespreking over
de verdeeling der Italiaansche vloot
overeengekomen Italië 45 oorlogs
schepen, waaronder twee oude slag
schepen en vier kruisers, te laten
behouden. Met betrekking tot de
twee moderne slagschepen „Italië"
en „Vittoria Veneto" waren de mee
ningen verdeeld: zoowel Engeland,
Amerika als Rusland eischen deze
schepen op. Naar men aanneemt zal
deze aangelegenheid naar de minis
ters van Buitenlandsche Zaken zelf
worden verwezen.
De Britsche regeering heeft be
kend gemaakt, dat in verband met
de ernstige voedselsituatie der we-
ïeld is overgegaan tot een vermin
dering van de rantsoenen van het
Britsche leger in het moederland met
10 pCt. De verlaging zal tot gevolg
hebben, dat het rantsoenniveau van
het leger op ongeveer hetzelfde peil
komt als dat der burgerbevolking.
Een grondig onderzoek van den
prijscantröledienst heeft aan het licht
gebracht, dat een tandheelkundige
inrichting te 's-Gravenhage, met fi
lialen o a. in Amsterdam en Haarlem,
in de jaren 1940 tot 1946 een onge
oorloofde winst heeft gemaakt van
ruim f 315.000. De patiënten van
deze inrichting, die tot de minder
araagkrachti'gen moeten worden gere
kend, moesten voor een gebit, dat ten
hoogste f 75,— mocht kosten, een
bedrag neertellen, dat tusschen de
f 135 en f 500 varieerde. Tegen twee
verdachten is proces-verbaal Opge
maakt.
(Vervolg van pag. 1)
Een oogenblik later zien wij de ge
stalte van den bejaarden „jongen
doctor" op den preekstoel verschij
nen. Het ls misschien voor het eerst,
dat Churchill op een preekstoel staat,
maar hij voelt zich er kennelijk op
th'-ls en op een volmaakt ongedwon
gen wijae, nu en dan gesticuleerend,
z(jn bril nu eens af, dan weer op
zettend, spreekt hij zijn met lichten
humor gekruid antwoord, dat di
rect weerklank vindt bi) zijn gehoor.
Vermoedelijk voor het eerst sinds
reuwen klmkt de lach van honder
den in deze ruimte. En een spontaan
applaus, ook al een zelden binnen
deZe muren gehoord geluid, beloont
Churchill aan het eind van zijn rede
voor zijn nobel, menschelijk woord
Hiermede ls de plechtigheid ten
einde. Wederom schallen trompetten
en bazuinen wanneer de stoet der
officleele persoonlijkheden het ge
bouw verlaat.
Churchill begeeft zich naar de uni
versiteit, waar een korte receptie
wordt gehouden, tijdens welke de
hoogleeraren der Leidsche universi
teit aan hem worden voorgesteld.
Het plechtige deel van het feest ls
hiermede geëindigd, het jolige neemt
een aanvang. Want getrouw aan de
academische traditie moet de „Jon
ge doctor" zich laten vieren door de
studenten. De mannelijke studenten
wachten hem op to de Sociëteit „Mi
nerva" aan de Breestraat, waar hem
na een korten rit door de stad door
de rumoerige studentenbevolking een
geestdlftige" ontvangst wordt bereid.
„De jonge doctor" klinkt het bij
de deur, wanneer Churchill ver
schijnt en het „Io vivat" davert hem
uit honderden kelen tegemoet. Prins
Bemhard en Prof. Gerbrandy zijn er
reeds om hem mede te ontvangen
en glimlachend, toch wel even ont-
In het afgeloopen Jaar is van het
door de Duitschers weggeroofde ma
terieel een deel teruggekomen. Sinds
een maand staat deze terugvoering
echter stop en ziet het er naar uit,
dat de Spoorwegen niet veel meer
zullen terug ontvangen. Reden waar
om het wellicht nuttig kan zijn een
overzicht te geven van wat de Ne-
derlandscha Spoorwegen aan mate
rieel verloren hebben.
Voor de locomotieven is de situ
atie thans zoo, dat er meer locomo
tieven zijn dan vóór de staking. In
September 1944 waren er 866 loco
motieven en thans in het geheel
1181, waarvan er echter slechts 622
geschikt zijn om dienst te doen en,
wat heel belangrijk ls, daarvan zijn
er slechts heel weinig geschikt om
met hooge snelheid te rijden. Van
de bruikbare locomotieven zijn er
305, die tot het oude locomotieven-
park der N.S. behooren. Verder zijn
er 18 overgenomen Zwitsersche en
23 nieuwe Zweedsche, doch van deze
laatste zijn er slechts 5 sneltrein-
machines en 18 goederentreinloco-
motleven. Dan zijn er nog 27 dooi
de Duitschers bij de capitulatie
achtergelaten machines en 288 En
gelsche legerlocomotieven, die ech
ter het bezwaar hebben dat zij
langzaam zijn en uiterst moeilijk te
repareeren. Tenslotte zijn er nog 6
Engelsche diesel-eleetrische locomo
tieven, die alleen voor rangeerwerk
worden gebruikt. Weliswaar beschik
ken de N.S dus thans over meer
locomotieven dan ln 1944, maar de
kwaliteit ls veel minder en er be
staat een nijpend tekort aan snel
treinlocomotieven. Van de tijdens
de staking door de Duitschers weg
gevoerde 464 locomotieven zijn er
405 in ons land teruggekeerd, waar
van er echter slechts 133 konden
worden gerepareerd.
tusschen Sumatra en Ma-
lakka varen en die door
gaans illegale vracht aan
boord hebben. Men heeft
prauwen gevonden, die ge
laden waren met gestolen
producten van de cultuur
ondernemingen en met
Een speciale 'correspon- te hebben, zullen executee- naai probleem vormen, machinerieën afkomstig
dent van United ren. Het is echter evenzeer gezien ztjn strategische van Nederlandsche, Engel-
Press, die zoojuist 'n mogelijk, dat zij hun uit ligging, zoo meenen mi- sche, Amerikaansche, Bel-
reis heeft gemaakt dankbaarheid zullen toe- litaire waarnemers. Het gische, Fransche en Zwit-
door Midden- en Zuid-Su- staan in Atjeh te blijven eilandje beheerscht den sersche maatschappijen,
matra, en o.a. gesproken wonen. toegang tot de Straat van Het zal alleen de vraag
Er is geen enkele blanke Malakka, en tijdens den zijn hoe deze piraten tot
In Atjeh op het oogenbllk oorlog hebben de Britten de_orde zijn te brengen,
De geallieerden houden de ondervonden, dat het met
heeft met verschillende
geallieerde leiders van le
ger en vloot, en met ci
De Britsche autoriteiten
viele officieren, komt tot de wacht van het Zuiden uit zijn prachtig vliegveld en op Midden-Sumatra geven
volgende conclusies:
te Medan en van het Noor- schitterende baai, een toe dat zij er tot dusver
Als, over eenige weken of den uit op Sabang. Ln groote last kan zijn voor niet ln geslaagd zijn de
maanden, de Engelsche
troepen Sumatra zullen
hebben verlaten, zal de si
tuatie op dit eiland er als
volgt uitzien: In het uiter
ste Noorden, Atjeh, een
groep Japanners; op Mid
den-Sumatra een grootere nizoen, doch de Engel-
groep Japanners met veel schen spreken zelf van de
meer invloed; een bulten-
gewoon moeilijke en ver
warde situatie le
heele oostkust.
Het ls daarom onmoge-
hand te leggen op den lel-
der van de Japansche ver
zetsbeweging, kapitein
Inua. Men schat het aan
tal Japansche deserteurs
op vele honderden, alleen
Medan ligt een sterk gar- Ceylon, de Nicobaren en al in dit middendeel van
de Andamanen. het eiland. Zij hebben
veelal de leiding bil de
OLilCll OUIC&CU ZCil VttU U.C -p. J V OCiUi 'Viu.ub "II
vesting Medan en komen P? Seschledenis door organisatle van de Indo-
e-pwoor, moeunse en vei- vrijwel niet buiten de stad. hebben de Atjehers bewe- nesische militaire machine,
warde situatie langs de ge- Ook buiten de beide an- eff v,rm fn-nrt of hever gezegd machines,
heele oostkust. dere steden, die zij op &u- ^Atjehere in hun land <,p Su_matra. De kans dat
matra bezet houden, n.l.
Padang en Palembang, ver-
lijk te voorspellen hoe de toonen zl( zlch nlet Qp
wenschen, zelfs geen an- (jeze japanners eenvoudig
dere Indonesiërs. onder de autochtone be-
Intusschen neemt hun volking zullen verdwijnen,
toekomst van sumatra er Sabang zijn alléén Neder- piratendom toe. Zij ope- is hier veel grooter dan ln
uit ziet. Het is een feit, landsche troepen Het be- reeren voor de kust van Atjeh. De mogelijkheid om
dat de Atjehers, zonder stuur ls in handen van de Malakka, van uit hun ba- hen zonder huip van de
dat er ook maar één ge- Indonesiërs onder toezicht 863 aan de Oostkust van bevolking te pakken te
allieerde soldaat aanwezig Van de Nederlanders Er Atjeh. Verder Zuidwaarts krijgen, is dan ook gering.
was, de Japanners uit hun heerschi vrede en orde op langs Sumatra's 1600 km. Trouwens, de Engelschen
land hebben verdreven Zij het eiland doch alle con- lanSe Oostkust hebben de schijnen niet van plan te
hebben echter een aantal tact met Atieh ls over en Chineesche zeeroovers hun zijn ernstigen pogingen aan
vaci, met «ijen over t-u „„„-„„„.„mi,. lloflen
havens, voornamelijk te te wenden om deze lieden
Bagan Siapiapl en Beng- in handen te krijgen. Dit
Wat ook de toekomstige khalis. zou immers beteekenen dat
- - - „In zeker opzicht doen zij nog 'n zeer langen tijd
deskundigen, na van hun zijn, het eiland van Sabang deze zeeroovers goed went. op Sumatra zouden moe-
Japansche experts waar- weer verboden
schijnlijk ruim 100 ach
tergehouden. Het ls moge
lijk, dat de Atjehers deze status van Sumatra moge
diensten gebruik gemaakt zal een apart lnternatlo- zij vallen prauwen aan die ten blijven.
.ff
roerd, neemt de grijze jonge doctor
de ovaties der studenten ln ont-
vengst.
In het hoekje bij den haard, die
nu natuurlyk niet brandt, wacht
hem naar oud gebruik een goeda
borrel en wanneer die naar ver
dienste is genoten, neemt de praesea
Collegii het woord om Churchill na
mens de studenten en de jeugd van
Nederland dank te zeggen voor zijn
werk voor de overwinning, den vre
de en de vrijheid. Hij herinnert aan
de dagen waarin Nederland door de
radio luisterde naar het woord van
den nieuwen eere-doctor der Leid
sche universiteit, waarvan de klank
het vertrouwen verried in de over
winning van het recht.
En Churchill antwoordt, heel ge
moedelijk, huiselijk bijna. Maar er
is in zijn stem een klank van die
pen ernst en hoop. Hij spreekt als
een jonge doctor en een reeds be
jaard, wijs man en hij doet een be
roep op het idealisme van de jeugd,
die hij voor zich ziet. Hij spoort haar
aan de leiding tei nemen in een oude
en. ontredderde wereld, er voor te
zorgen dat de met zooveel bloed,
zweet en tranen bevochten vrede en
vrijheid werkelijkheid worden voor
leder mensch en hij besluit met den
wensch, dat het Europa, dat deze
jonge generatie kan bouwen als zij
wil, in dei laatste helft der twin
tigste eeuw gelukkiger, vreedzamer
en vrijer zal zijn dan het in de eer
ste helft van deze eeuw is geweest.
Mevr. Churchill en haar dochter
zijn tijdens het bezoek van haar
echtgenoot en vader aan de Sociëteit
Minerva de hartelijk gefêteerde gas
ten geweest van de Leidsche meisjes
studenten, bij wie zich als van ouds
H.K.H. Prinses Juliana had gevoegd.
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede, dat zij. die de bonkaar
ten suiker en boter enz. KF 606 of
KG 606 vermissen, geen nieuwe kaart
zullen kunnen ontvangen. Men be
ware deze kaarten dus met de
groot6t mogelijke zorgvuldigheid, aan
gezien geen uitzonderingen op deze
regeling zullen worden gemaakt
Slechts in gevallen van bewezen
overmacht zal tot vergoeding kun
nen worden overgegaan.
V. FINANCIEEL HERSTEL
1. De beteugeling van in-
flationistische ontwikkeling
van prijzen en loonen maakt
noodzakelijk, dat de sterk
gestegen staatsschuld tot een
houdbaar niveau worde te
ruggebracht.
2. De hiertoe benoodigde mid
delen zullen o.m. door het
treffen van eenmaal toe te
passen fiscale maatregelen
moeten worden gevonden,
met name door een zeer hoo
ge heffing van den vermo-
?iensaanwa3 tijdens den oor-
op met een redelijke vrij
stelling voor de kleinere
progressies en, voor zoover
mogelijk, een belastingshef
fing van 100 pCt. op alle
winsten, ontleend aan zwar
ten handel of aan transac
ties voor of met den vijand.
Daarna is een algemeene
vermogensheffing noodzake
lijk.
3. Het beheer der overheidsfi
nanciën zij voorzichtig en
zuinig, ook met betrekking
tot den omvang van het amb
telijk apparaat. Dit beheer
zij tevens constructief in
dien zin, dat het in sterke
mate gericht zij op de ont
wikkeling van het economisch
leven in het belang van al
len. De Staatsbegrooting
worde het eenjarig hoofdstuk
van een meerjarig, nationaal
welvaartsplan.
4. De geldpolitiek en in nauw
verband daarmede de belas-
tingpolitiek dienen zoodanig
te zijn, dat niet alleen het
streven naar productieve
aanwending van arbeid en
kapitaal wordt ondersteund,
doch dat tevens onevenwich
tigheden tusschen het pro
ductief en consumptief ver
mogen van ons volk ver
zwakt worden en bij de in
komstenbesteding een ge
zonde verhouding tusschen
besparing en verbruik wordt
bevorderd.
5. In het belastingstelsel wor
de bij noodzakelijke techni
sche wijziging inzonderheid
bij de inkomstenbelasting, de
huidige tarifierlng, voor zoo
ver die rekening houdt met
gezinssterkte en al of niet
gehuwd zijn, in hoofdzaak
aangehoudenOnder hand
having van een sterk progres
sieve en hooge belasting cp
het persoonlijk inkomen wor
de gezorgd, dat de onderne
mingslust niet te sterk worde
belemmerd. Overgegaan worde
tot de verlaging van de be
lastingen op de eerste le
vensbehoeften en van de
grondbelasting.
