Proeve van ontwerp van wet op
de bedrijfschappen
Churchill voor de journalisten
Industrie in Kennemeriand
Benzine en olie vrij
Ingediend door het „Centrum voor
Staatkundige Vorming"
Hoe men in Engeland
complexen bouwt
Vele geschenken
voor Churchill
Van het witte doek
ZATERDAG 11 MEI 1946
PAGINA 7
Met ingang van 1 Juni
STADSNIEUWS
Het conflict bij
„De Eendracht"
Expositie Schoonbrood
en Stauthamer
ZIJN MEENING OVER
VREDESPROBLEMEN
„DE VRIJHEID VLAGT"
Tooneelisten bijeen
Portefeuille gestolen
BOLLENSTREEK
„Het Vierde Beest"
Voortbrengselen der
elf provincies
AGENDA
Frans Halsmuseum
De commissie, ingesteld door
bet Centrum voor staatkundige
vorming (Katholiek Vormings
instituut op Staatkundig gebied)
ten einde van advies te dienen
inzake het „voorontwerp van wet
op de bedrijfschappen", door mi
nister Vos aan belanghebbenden
en belangstellenden voorgelegd
ter fine van „wel overwogen sug
gesties en critiek", is met haar
werkzaamheden gereed gekomen.
Zij heeft het resultaat van haar
studie en overleg neergelegd in
een „proeve van een ontwerp van
wet op de bedrijfschappen en den
sociaal-economischen raad". Deze
proeve verschijnt thans in druk
Aan de inleiding tot de proeve rau
een ontwerp van wet wordt het vol
gende ontleend: Ten einde haar
principieele en practische bezwaren
duidelijk uit te laten komen, heeft de
commissie den technlschen opzet-en
de terminologie van het voorontwerp-
Vos zoo veel mogelijk gevolgd. De
commissie is zien wel bewust, dat
haar proeve geen afgewerkt ontwerp
van wet is, dat gereed is voor de be
handeling in de staten-Generaal. In
tegenstelling tot het voorontwerp-Vos
is in de onderhavige proeve getracht
de gedachte, dat het bedrijfschap een
eigen doel en bijgevolg ook een eigen
taak heeft, onderscheiden van het
doel en de taak van den staat, na
der uit te werken.
In bedrijfslichamen, in den echten
zin van het woord, is geen plaats
voor directe participatie vanwege de
centrale overheid. Het voorontwerp-
Vos stelt zich op het standpunt van
directe participatie. In de proeve is
de participatie indirect. In de plaats
van den door de Kroon benoemden
commissaris, die ambtshalve voor
zitter is van het bestuur en voor
zien van tal van bevoegdheden, tre
den eenerzijds de door de gewone
leden van het bestuur gekozen voor-
Bitter en het dagelijkseh bestuur,
anderzijds de waarnemers, die door
den minister kunnen worden be
noemd. Deze waarnemers van de
centrale overheid hebben in het be
stuur slechts raadgevende stem.
Voor het toezicht op de bedrijfschap
pen wordt de sociaal-economische
raad ingeschakeld, die in het voor
ontwerp-Vos niet voorkomt.
Voor wat den opbouw betreft,
wordt het voorontwerp-Vos be-
heerscht door de gedachte aan be
drijfschappen, die verticale kolom
men omvatten. De commissie stelt
zich niet op een theoretisch voor
keurstandpunt t.a.v. verticale of ho
rizontale organisatie. De behoeften
van het bedrijfsleven bepalen de
richting van de keuze. In den tech-
nischen opzet van deze proeve van
een ontwerp is uitgegaan van hori
zontale bedrijfschappen, die voor al
le daarvoor in aanmerking komende
aangelegenheden kunnen worden
samengevat in verticale lichamen-
Anders dan in het voorontwerp-
Vos is het terrein, waarop het be
drijfschap regelend kan optreden, in
dit ontwerp omlijnd. Het bedrijf
schap is slechts bevoegd, voor zoo
ver de wet het bevoegd verklaart.
Voor aangelegenheden, die het be
drijfschap kan regelen, geldt echter
onverminderd de bevoegdheid van
den minister aanwijzingen te ge
ven, wanneer hij zulks in het alge
meen belang noodzakelijk acht. Bij
niet opvolging, of opvolging in
strijd met het algemeen belang, kan
de minister zelf de noodige rege
lingen vaststellen.
Wanneer het bestuur van het be
drijfschap in kamers is ingedeeld,
onderwerpt de economische kamer
alle autonome verordeningen aan
het oordeel van de sociale kamer.
De goedkeuring van de laatste is
noodig voor autonome verordenin
gen, die aangelegenheden regelen,
die in belangrijke mate van invloed
zijn op het sociale terrein. Deze
aangelegenheden worden aangewe
zen door den sociaal-economischen
raad. Het voorontwerp-Vos bepaalt
zich hier tot overleg tusschen bei
de kamers, wanneer het naar het
oordeel van den commissaris be
sluiten betreft, die voor de andere
kamer belangrijke gevolgen kunnen
hebben.
Ten besluite van deze opsomming
van belangrijke verschilpunten tus
schen deze proeve van een ontwerp
van wet en het voorontwerp-Vos
moge dienen, dat in tegenstelling
tot het voorontwerp-Vos de proeve
een regeling geeft voor den sociaal-
De distributie van benzine, van
motorolie en van alle andere
smeeroliën en vetten zal met in
gang van 1 Juni a.s. worden opge
heven.
De voorraadpositie 'van benzine
is in de laatste maanden veel gun
stiger geworden en deze situatie
deed de regeering overwegen of de
distributie kon worden opgehevei).
In de toekomst kan op een be
vredigenden aanvoer worden gere
kend. Vervolgens zal door de op
heffing van de benzinedistributie
het verbruik niet beduidend stij
gen. Daarenboven wordt er door de
opheffing van de benzine-distribu-
tie een bedrag van ong. 1% mil-
economischen raad. Deze raad nu is
een gemengd lichaam, waarin de
centrale overheid wel direct parti
cipeert. Zijn bevoegdheden zijn be
langrijker, dan in het begeleidend
schrijven bij het voorontwerp-Vos
wordt gesuggereerd.
In aansluiting op het bericht
betreffende het dreigend conflict
bij de coöperatie „De Eendracht"
geven wij hieronder het stand
punt weer van het bestuur. Het
deelt mede niet afwijzend te
staan tegenover loonsverhooging
en is bereid een verhooging in te
voeren, die belangrijk uitgaat bo
ven 25 pet. Het meende, dat een
en ander bij den rijksbemiddelaar
in bewerking was. Het heeft thans
aan de Bedrijfsunie voorgesteld
Donderdag 16 Mei in vergadering
bijeen te komen en de loonsver
hooging te hespreken.
Maandag 13 Mei, 8 uur, wordtin
het R.K. Vereenigingsgebouw te
Heemstede een propagandaverga-
dering van de Kath. Volkspartij ge
houden.
Op 17 Mei kiest U no. 1 van Hjst 2,
maar alle andere dagen
fa. M. C. HOOIE, die nog steeds
goede prijzen betaalt voor Uw naai
machine. Defect geen bezwaar.
Bel ons even of stuur een kaartje.
Wij komen bij U aan huis.
AdresRijksstraatweg 250,
Haarlem-Noord - Tel. 22787.
(Ingez. med.).
Men zou, en zeker niet ten on
rechte, kunnen veronderstellen, dat
de cartons voor glas-in-lood en de
schilderijen, die tezamen zijn ge-
exposeerd in de Kunstzaal Leffe-
laar aan de Groote Markt, niet van
één hand zijn.
De catalogus en de signatuur ver
tellen ons echter, dat het wél zoo
is, n.l. van de hand van den Lim
burger H. Schoonbrood, die ons
hier werk toont uit twee periodes:
de eene rijk van speelsche barok,
zooals we die uit Limburg kennen,
in warme, maar donkere kleuren,
waarvan hij zich sinds kort heeft
losgemaakt, èn het nogal versche
werk, waar hij in een strakker
(misschien naïever) lijn en sim
peler kleur en manier van doen,
zoekt naar een nieuwen vorm, om
zich te uiten, en dit zoeken, hier
en daar wat opzettelijk en te zeer
manier, is duidelijk waar te nemen.
Bij de cartons is het eenige uit
de nieuwe periode een drietal schet
sen voor een raam in de Theresia-
kerk, dat in compositie zoowel als
in teekening en kleur sterk ver
schilt van het omringende werk.
Wie door het nieuwe vrije werk
niet overtuigd kan worden, bekijke
eens aandachtig de vrouwenpor
tretjes, die, doordat zij sterker ge
bonden zijn aan het model, nog
niet zoozeer meedoen in de evolutie.
Mede-exposant is Cephas Staut
hamer, met een serie knappe en
tevens prachtig geteekende studies
en eenig beeldhouwwerk, waarvan
de portretten ons het meest inte
resseeren. „19401945" stijgt veruit
boven de actueele gedachte, èn bo
ven de materie èn boven de afme
tingen.
Gaarne hadden wij ook groote
beelden, al was het in gips, van
Stauthamer gezien.
De tentoonstelling is tot 29 Mei
en wel op werkdagen van 105 uur
geopend. L. T.
Burgemeester Reincilda verwelkomt zijn collega uit Derby, den heer
T. Johnson, die met de sportdelegatie uit Engeland is meegekomen.
Den laatsten tijd heeft het ge
meentebestuur van Velsen plannen
besproken industrieën in de ge
meente te vestigen, waarbij het
in het bijzonder het oog had op
kleine bedrijven. Bij de besprekin
gen is ook de aandacht gevestigd
op de wijze, waarop in Engeland
industrieën gesticht zijn. Daarover
wisten de heeren H. A. Maaskant,
een der ontwerpers van het nieuwe
uitbreidingsplan van Velsen, en ir.
A. G. van der Veen, chef van den
Economisch-Technologischen dienst
van de Kamer van Koophandel in
Zuid-Holland, die kort geleden een
studiereis van drie weken hebben
gemaakt door industrie-centra van
Londen, Zuid-Wales en Schotland,
meer te vertellen. B. en W. waren
van meening, dat hun ervaringen
van belang waren voor anderen
en hadden Vrijdagmiddag in de
Raadzaal een bijeenkomst uitge
schreven, welke bezocht was door
vertegenwoordigers van gemeente
besturen uit de omgeving en indus-
trieelen. Na een inleidend woord
van den burgemeester, mr. Kwint,
merkte ir. van der Veen op, dat
binnenkort alle krachten ingespan
nen moeten worden, om handel en
nijverheid op het oude peil terug
te brengen. Daarom is het van be
lang na te gaan hoe de situatie is
in het buitenland en welke wegen
lioen gulden per jaar bespaard
terwijl een groot aantel ambtena- 1 daar bewandeld zijn. Een onder
ren voor andere bezigheden be- zoek in Engeland wees uit, dat
schikbaar komt. idaar in de laatste dertig jaar de
overheid en particulieren den
bouw van fabrieken ter hand heb
ben genomen en exploiteeren.
Door een complex te beheeren
kunnen collectieve voorzieningen,
zooals voor gas, water, electri-
teit enz. getroffen worden, waardoor
de kosten lager worden. Spr. was
van meening, dat deze manier van
industrie-bouw en exploitatie de
aandacht verdient van de Neder
landers, als binnenkort het vraag
stuk der huisvesting aan de orde
komt.
Aan de hand van een serie licht
beelden deed de heer Maaskant
mededeelingen over. de inrichting
der industrie-centra, welke niet
alleen bestaan uit gebouwen, maar
ook uit recreatie-oorden, tuindorpen
enz. Spr. zeide voorts, dat de in
dustrie-bouw een geldbeleggings
object is geworden, zooals Neder
land dat kent bij den woningbouw.
Groote fabrieken worden over het
algemeen in ons land niet ver
huurd, doch ze zijn eigendom van
de maatschappijen, welke ze ge
bruiken. Zelfs langs hoofdwegen
in Londen kent men panden, welke
verdieping voor verdieping ver
huurd zijn. Tenslotte merkte spr.
op, dat de industrie in Engeland
op een ander peil staat dan in ons
land. in de eerste/plaats is de be-
olking meer op de fabrieken aan
gewezen in bepaalde streken, maar
bovendien is in de oorlogsjaren
hard in de bedrijven gewerkt. In
ons land daarentegen zijn de ar
beiders uit de fabrieken naar
Duitschland overgebracht en ma
chines zijn weggehaald. Daardoor
heeft Nederland een flinken ach
terstand.
Zonder eenig spoor van vermoeie
nis nog te toonen, goed gehumeurd,
trad vanmorgen Churchill in het
paleis te Amsterdam den hoofdredac
teuren van de Nederlandsche bla
den tegemoet met een goeden mor
gen en de vraag „Wat kan ik voor u
doen?" Waarop het gebruikelijke
snelvuur van vragen volgde.
Gelooft u, dat Frankrijk snel
zal regenereeren?
Ja, dat geloof lk.
Wat prefereert u, een West-
Europeesch blok of een federatie,
die geheel Europa omvat?
Het laatste.
Moet Duitschland in die fede
ratie opgenomen zijn?
Ja. Maar na ontwapend te zijn
en geschoeid op onze politieke leest.
En wat die ontwapening betreft, zij
moet zich ook uitstrekken tot de in
dustrieën, die oorlogsmaterieel kun
nen vervaardigen.
Is u ook niet van meening, dat
men Pruisen en het overige Duitsch
land moet onderscheiden?
Dat ls altijd mijn meening ge
weest, ja.
Dan gaan de vragen in een eenigs-
zins andere richting. Er wordt ge
constateerd, dat zich overal nog
haarden bevinden van fascisme en
nationaal-socialisme, en de vraag
luidt, hoe Churchill meent, dat men
deze moet uitroeien. Met democra
tische middelen?
Churchill aarzelt geen oogenblik.
Ja Eli hij verbindt er een nauw plei
dooi aan voor de fundamenteele be
ginselen van de democratie, die hij
het juiste gedefinieerd acht als re
geering voor het volk door het volk.
In het bijzonder legt hij den nadruk
op de onafhankelijkheid der recht
spraak. En dan raakt de conferentie
toch weer aan de internationale po
litiek, wanneer hij constateert, dat
democratie vanzelfsprekend betee-
kent vrije verkiezingen. Hij acht het
woord democratie veel misbruikt op
het oogenblik.
De jongste historie komt op het
tapijt. Wat was Hitler's grootste fout?
Dat hij zich na München niet
fatsoenlijk heeft gedragen.
Wat was voor u de zwartste
dag van den oorlog?
Ik kan niet een bepaalden dag
noemen. Wel kan ik zeggen, dat ik
het gevaar van de ü-booten zwart
heb ingezien. En zwarte momenten
waren natuurlijk Singapore, To-
broek.
En wat was het keerpunt?
Pearl Harbour. Dat verzekerde
ons de hulp van de Vereenigde
Staten.
En dan nog eenige meer persoon
lijke vragen. Hoe hij de Nederland
sche sigaren vroeger vond?
Uitstekend.
Ja, hij is in krijgsgevangenschap
geweest. In den boerenoorlog. Smuts
heeft hem toen ondervraagd. Van
toen dateert hun vriendschap. Ja,
hij heeft, gelooft hij, den man, die
hem gevangen nam, gisteren de
hand geschud.
Hij spreekt tenslotte in antwoord
op een dankwoord van Mr. Rooy,
voorzitter van den Nederlandschen
journalistenkring, over de vrijheid
van de pers. Hij acht haar nood
zakelijk en wenscht haar in alle
landen. Maar zij moet berusten op
verantwoordelijkheid en fair play.
Zijn enorme sigaar is nog niet tot
de helft, als hij zich verontschul
digt en zich terugtrekt.
Op uitnoodiging van de tooneel-
ccmmissie van het comité ter vie
ring van het zevenhonderdjarig be
staan van Haarlem als stad zijn
gisteravond alle plaatselijke dilet-
tanten-tooneelvereenigingen bijeen
gekomen in het gebouw van den
Haarlemschen Kegelbond, waar dr.
P. H. Schroder een uiteenzetting
gaf van zijn historisch openlucht
spel „De Vrijheid vlagt". Voor de
uitvoering van dit spel, dat in Au
gustus op de Groote Markt zal
worden opg oerd, zal gebruik wor
den gemaakt van 250 perscr-en alt
dilettantengezelschappen, ie
er 40 'n speelrol krijgen en de ove
rigen als figuranten zullen optre
den. De hoofdrollen worden ver
tolkt door bercepsacteurs.
Voor het stadhuis wordt een po
dium gemaakt, dat een frontbreed
te van 18 meter zal hebben. Daar
omheen zullen op de Groote
Markt tribunes worden gebouwd.
Gisteren kwam in een schoen
makerij in Haarlem-Noord een on
bekend gebleven individu, dat zich
voorstelde als controleur van Bouw
en Woningtoezicht en in deze kwa
liteit de woning wilde onderzoeken.
Terwijl de niets vermoedende
schoenmaker den controleur door
het huis leidde, kwam een andere
persoon de zaak binnen en nam de
portefeuille van den schoenmaker,
die hij in zijn winkel had laten lig
gen, mede. Toen beide personen
verdwenen waren, ontdekte de
schoenmaker den diefstal en deed
hiervan aangifte bij de politie.
Zondag 12 Mei hoopt het echt
paar J. de GoedeIJlstra, Midden-
tuindorplaan 8, Haarlem-W., zijn
50-jarig huwelijksfeest te vieren
De R. K. Harmonie Euphonia zal
dien avond 8 uur een serenade
brengen.
Meer dan drie uur heeft Henri
de Greeve zijn gehoor in de zaal
van „Flora" te Hillegom geboeid
met zijn voordracht „Het Vierde
Beest". Zelden of nooit heeft het
publiek in deze gemeente zich zoo
laten boeien als met deze voor
dracht, waarin dramatische mo
menten afwisselen met humoristi
sche scènes.
De heer J. Rusman, voor
zitter van de Kath. Jonge Mid--
denstandsvereeniging, welke het
initiatief nam tot deze voordracht,
opende met een kort woord dezen
a-'ond.
Zondagavond zal het geheel ge
restaureerde R.K. Vereenigingsge
bouw aan de Schoollaan te Benne-
broek op feestelijke wijze worden
heropend. Pastoor Janssen Schmidt
zal een feestrede uitspreken en de
jongste loot aan den bloelenden
boom van het Bennebroeksche too-
neelleven, de R.K. Tooneelvereeni-
ging „Bennebroek" zal debuteeren
met het tooneelspel „Een, die niet
geteld wordt". De opvoering van
dit spel wordt 13 en 19 Mei her
haald.
Vanmorgen heeft het Dutch Allied
Goodwill ten paleize op den Dam
Churchill een geschenk overhandigd,
dat representatief voor het geheele
Nederlandsche volk mag worden ge
noemd. Het bestond ni. uit een
mijnwerkerslamp uit Limburg, een
zeer modern klein radiotoestel uit
Noord-Brabant, Zeeuwsche knoopen
uit Zeeland, bijzonder mooi glas
werk uit Leerdam, daarbij nog een
kunstvoorwerp uit de Delftsche
Aardewerkfabriek: uit Noord-Hol
land het model van een Noord-Hol-
landsche molen, uit Gelderland een
zilveren legpenning uit de Battle of
Arnhem, uit Utrecht Oud-Hollandsch.
postpapier, uit Deventer een op bij
zondere wijze "erpakte Deventer
koek, uit Drente t.r oud-Drent -
sche wandelstok, uit Gig -gen een
oud-Groningsche koffiekan' met
comfort, uit Friesland 2 Makkum-
sche borden met inscriptie, uit de
Overzeesche Gebieden een doos met
bijzonder uitgezochte sigaren. Het
geheel was in een groote bloemen
mand opgemaakt.
Stadsschouwburg: 11 Mei 8 u., Co-
media" met „Prof. Klenow"; 12 Mei
8 u„ „Comedia" met „Tartuffe"; 14
Mei 8 u., „Het Rresidentie Tooneel"
-met „Toontje heeft een paard ge-
teekend"; 16 Mei 8 u., „Comedia" met
„Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet."
Groote Kerk: 13 Mei 89 u., Orgel
bespeling; 15 Mei 8 u., H.O.V.; 16 Mei
34 u., Orgelbespeling.
Bioscopen
Rembrandt: 2, 4.15, 7 en 9.15 u.,
„De Roode Aarde"; Luxor: 2, 4.15, 7
en 9.15 u., „Alarm in mijn 17"; Frans
Hals: 2, 4.30, 7 en 9.15 u., „Zet 'm op,
George". Spaarne bioscoop: 2, 4.15. 7
en 9.15 u., „Het dulvelspaard" (III).
Apotheekdiensten
De Zondag- en avonddiensten der
apotheken worden in de week van 12
tot 25 Mei waargenomen door: Th.
A. Klinkhamer, Koninginneweg 69,
tel. 11596; Grijseels van Hees, L.
Veerstraat 19, tel. 11000; Frans Hals-
Apotheek, Frans Halsplein 1, tel.
11180.
Behalve de twee geprolongeerde
films: „Roode Aarde" en „Zet hem
op George", wordt rteze week een
een voor Haarlem nieuwe film. ge
titeld „Alarm in mijn 17", vertoond
en wel in het Luxor-theater. Het is
een werk, dat ongetwijfeld zijn
kwaliteiten heeft, zoowel filmisch
als wat spel betreft. Deze indruk
wekkende rolprent, waarvan het
verhaal zich in een mijnstadje af
speelt, is gemaakt naar een roman
van dr. A. Cronin. Boven 18 jaar.
De film „Dertig dagen corvee",
die in Cinema Palace draait, heeft
de Kath. Film-Actie afgekeurd,
zoodat ze voor Katholieken niet
toelaatbaar is.
In de expositiezaal van het
Frans Halsmuseum zal een ten
toonstelling worden gehouden van
een keuze uft het werk van Kathe
Kollwïtz. Deze tentoonstelling zal
worden geopend Donderdag 16 Mei
en dagelijks tot en met Zondag 2
Juni te bezichtigen zijn van 10 tot
16 uur, op de Zondagen echter van
13 tot 16 uur. De toegang is aan de
achterzijde van het Museum aan
het Klein Heiligland.
