Katholieken en de P.v.d.A.
De visie van Mag. Stokman
Volksgezondheid in goede handen
Stemt in den ochtend
PRINS EN PRINSES VIER DAGEN
NAAR ZWITSERLAND
5.243.798
stemgerechtigden
Oplossing voor Ziekenfonds-vraagstuk
BEL .ONS NIET OP
MORGENAVOND
Stemverbod voor pol.
delinquenten
DE VROUW NAAR DE
STEMBUS
Zij zal goed stemmen
Urgentie-program
Kath. Volkspartij
DONDERDAG 16 MEI 1946
PAGINA 3
Mag. dr. S. Stokman
Programma vastgesteld
Zware straffen bij
overtreding
Dr. Chr. Mol
A.
STEMT No. 1
LIJST 2
VAN
(Van onzen parle
ment. redacteur)
Vóór pater mag.
dr. stokman
ligt het com
mentaar, dat
het presidium van
de Party van den
Arbeid heelt uitgege
ven op de verkla
ring van het Episco
paat van Zondag J.l
„Ik herinner mij",
zegt hij, „dat ik in
de Jaren 19341936
vele discussies ge
voerd heb met uit
nemende katholieke
intellectueelen die
nie-t te spreken wa
ren over wat de
Bisschoppen zeiden
Over fascistische en
natlonaal-socialis-
tlsche stroomingen.
Zij meenden, dat in
het sociaal-econo
mische' programma
van deze staatkun
dige stelsels veel
goeds aanwezig was
en dat overigens het
vraagstuk van den
regeerlngsvorm, dien
men zich wenscht
als den, meest ge-
schlkten voor een
bepaald tijdsbestek,
van strikt princi
pieel standpunt uit
gezien een vrije
kwestie is. Achtera!
is gebleken, van
hoe groot belang
het was, dat de Bis
schoppen" wèl tijdig
gesproken hebben
Want in de eerste
plaats bleek, dat er
zoovele geestelijke
gevaren in fascisme
en nationaal-socia-
lisme scholen, dat
alle andere voor-
deelen, die zij misschien zouden
hebben kunnen bezitten, in net
niet verzonken vergeleken met
de geestelijke en zedelijke onheilen,
die eruit zijn voortgekomen. In de
tweede 'plaats hebben deze staat
kundige stelsels, bezien op hun so
ciaal-economische en staatkun
dige merites zelf, evenzeer bewezen,
hoezeer zij in strijd zijn met de ka
tholieke staatkundige beginselen.
Ook voor den oorlog was het te zien,
dat de oplossing van het werkloos-
heidsprobleem, die Duitsehland
scheen te leveren, geen werkelijke
oplossing was. omdat zij slechts was
gericht op de voorbereiding van den
oorlog.
Overigens behoeft het ons niet te
verwonderen, dat er onder de ka
tholieken een aantal zijn, die een
afwijkende meening zijn toegedaan,
ook nu weer. Er zijn er onder ons
De verkiezingsdienst van het A.
T.P. deelt mede:
Van dd zijde van de gemeente
Botterdam wordt gemeld, dat
het aantal kiezers voor de a.s.
Tweede-Kamer-verkiezingen
niet 368.723 bedraagt, doch
382.594, zoodat het totaal aan
tal stemgerechtigden in het ge-
heele land op. 5.243.798 komt.
Voor de eerste maal zijn ook de
genen, die 23 en 24 jaar zijn, kies
gerechtigd; hun aantal wordt ge
raamd op 320.000. In vergelijking
met het aantal kiesgerechtigden in
1937 (laatstgehouden Tweede-Ka
mer-verkiezingen) bedraagt het ac
cres ten aanzien van 1946 17.2 pCt.
en na aftrek van de 23- en 24-jari
gen 10 pCt. De overeenkomstige cij
fers voor 1939 (Provinciale Staten)
ten aanzien van 1946 zijn 12.7 pCt.
en 5.8 pCt.
Medegedeeld kan nog worden,
dat de bevolking van Nederland 1
Januari 1946 uit 9.298.888 inwoners
bestond. Waarschijnlijk zal later
blijken, dat dit aantal iets te hoog
is, maar meer dan 40.000 zal het
verschil zeker niet zijn. Dat het
aantal Inwoners per 1 Januari 1946
niet nauwkeurig kon worden vast
gesteld, ls gelegen In het feit, dat
verschillende bevolkingsregisters op
dien datum nog niet volkomen in
orde konden worden gebracht.
katholieken altijd geweest, die Ae
neiging vertoonen tot afwijking,
omdat zij met het bestaande alte
ontevreden zijn. Maar het is wel
gebleken, dat er onder degenen, die
voor de Partij van den Arbeid ge
porteerd zijn, zich een aantal be
vinden, die zich laten leiden door
gedachten, die in strijd zijn met de
werkelijkheid, of die onder den in
vloed gekomen zijn van een zekere
propaganda en die "werkelijk niet
eens weten, wat er in de katholieke
groepeerlMg in staatkundig opzicht
aan de hand is. Ik ken er tenmin
ste velen, die het katholieke pro
gramma niet eens gelezen hebben
en die het zelfs niet willen lezen.
Zij smalen b.v. op Romme en zij
hebben verschillende staatkundige
en sociaal-economische bezwaren te
gen hem.
Hoe men nu wil oordeelen over
zijn ontwerp voor een grondwets
herziening Is to* daar aan toe, maar
dit boekje ls In leder geval niet re
levant voor de K.V.P. als zoodanig,
en overigens durf Ik gerust zeggen,
dat Romme gezonder democratische
opvattingen heeft dan de opvattin
gen, die men ln de Partij van den
Arbeid veelal bemerkt. En het zijn
zeer in het bijzonder de katholie
ken, die vandaag aan den dag en
onder de huidige omstandigheden
den plicht hebben de gezonde de
mocratische opvattingen in het
staatkundig leven te handhaven.
En dan ls er nog zooietshet
zoogenaamde kwartje van Romme.
Maajr is het wetsontwerp consumen-
tencrediet van de huidige regeering
zooveel beter? Dit crediet Immers
moet tot, den laatsten cent worden
terugbetaald, een eisch, waaraan
tal van gezinnen onmogelijk kunnen
voldoen. Het systeem Romme sti
muleert het sparen, «waarbij de
overheid het dubbele van het ge
spaarde bedrag cadeau geeft. Als Eys-
teem acht ik het verre te prefe-
reeren boven het consumentencre-
diet, zooals het nu wordt voorge
steld, tenzij men het alsnog zoo zou
wijzigen, dat het crediet ln bepaal
de gevallen geheel of gedeeltelijk k
fonds perdu zou worden geschonken.
Maar om nu terug te komen op de
verklaring van de Partij van den Ar
beid. Eenerzij ds tracht deze verklaring
respect te betuigen voor het stand
punt, dat de Bisschoppen Innemen,
anderzijds poogt zif daar onderuit te
komen otn in ieder geval dit doel te
bereiken: een aantal katholieke stem
men voor haar eigen candidatenlijst
te winnen. Een niet bijster gelukkige
poging. Weliswaar vermanen de Bis
schoppen ons te stemmen op die
candidaten, van wie men met recht
mag verwachten, dat zij zich bij hun
Staatkundig werk laten leiden door
de katholieke beginselen. Welnu, zegt
het presidium van de Partij van den
Arbeid, bij ons zijn menschen, die
zich ln hun staatkundig streven even
zeer laten lelden door de zedelijke
beginselen van het christendom. Men
kan dus gerust op die menschen
stemmen. Het presidium ziet dan
evenwel over het hoofd, dat de Bis
schoppen n& gezegd te hebben, dat
de politici zich door de katholieke
beginselen moeten laten lelden als
hun overtuiging te kennen geven, dat
dit het best gewaarborgd wordt door
de K.V.P.
De Bisschoppen hebben niet ge
zegd, dat de waarborg van de na
leving van de door hen gestelde
noodzaak het best .geleverd wordt
door Individuen, maar door een partij
als zoodanig en dit uiteraard temeer,
omdat men niet op personen, maar
op een partij stemt. Ware de Inter
pretatie van het presidium van de
Partij van den Arbeid juist, dan had
den de Bisschoppen gevoeglijk kun
nen zwijgen en geen verklaring be
hoeven af te leggen.
Om te besluiten kan ik slechts den
vurlgen wensch uitspreken, dat de
katholieken hun oogen zullen open
houden voor de tendenties in de
Partij van den. Arbeid, die erop ge
richt zijn stemmen van de ka
tholieken te verkrijgen, teneinde aan
het programma van deze partij den
meesten invloed te geven op het te
voeren regeeringsbeleid. Niemand ver-
lieze uit het oog dat v. d. Goes van
Naters op het stichtlngsoongres van
de Partij van den Arbeid heeft ver
klaard: Wie. den minsten winst be
haalt, moet ook het meest rekenen
met het program van den ander. Dit
zullen wij nu dus moeten zien."
In verband met de te verwachten
veelheid van telefonisch binnenko
mende berichten moeten wjj onzen
lezers dringend verzoeken onze kan
toren op 17 Mei 's avonds en ln
den nacht daarop volgende niet op
te bellen. Dit zou overbelasting op
onze lijnen veroorzaken en onzen
verkiezingsdienst ten zeerste be
lemmeren.
REDACTIE
In verband met het ophalen van
invaliden en zieken, alsmede ter
waarschuwing van tragen, is het ge-
wenscht, dat de propagandisten van
de K.V.P., die morgen bij de stem-
bureaux aanwezig zullen zijn, tijdig
een overzicht hebben van de kiezers,
die ter stembus zijn geweest^ WIJ
dringen er daarom bij de kiezers op
aan, zooveel mogelijk ln de morgen
uren hun stem uit te brengen.
Het programma van het bezoek,
dat H.H. K.K. H.H. Prinses Juliana
en Prins Bernhard aan Zwitserland
zullen brengen, is thans vastgesteld.
Maandagochtend 2# Mei II uur zal
het Prinselijk Paar op het vliegveld
Ciontrin bij Genève arriveeren,
vanwaar de hooge gasten zullen
vertrekken naar Kehrsatz, waar de
Zwitserse he regeering het staats
eigendom „Villa Lohn" te hunner
beschikking heeft gesteld pn waar
de gezamenlijke Bondsraad hen zal
ontvangen.
Dan zal het Prinselijk Paar, na
de eerewacht geïnspecteerd te heb
ben, in het Bondspaleis met een
begroetingsrede van president Ko-
belt worden ontvangen, waarna een
persconferentie zal worden gehou
den. 's Avonds zullen de gasten
aanzitten aan een banket in hotel
Bellevue te Bern.
Dinsdagochtend 21 Mei zal een
autotocht door de stad Bern wor
den gemaakt, waarna de stedelijke
en kantonnale aütoriteiten het
Prinselijk Paar ten" stadhuize zul
len ontvangen.. Om 15 uur is een
receptie in het Nederlandsche ge-
zantschhpsgebouw van vertegen
woordigers van Nederlandsche
stichtingen en vereenigingen in
Zwitserland. In hetzelfde gebouw
zal dan om 18 uur weer de voltal
lige Zwitsersche Bondsraad wor
den ontvangen; Prinses Juliana zal
een geschenk aanbieden en een
rede uitspreken. Deze plechtigheid
zal door de drie Zwitsersche radio
zenders worden uitgezonden. Hier
na zullen Prinses Juliana en prins
Bernhard vertegenwoordigers ont
vangen van Zwitsersche organisa
ties voor hulp aan Nederland, en
Zwitserland die actief aan deze
hulpverleening hebben meegewerkt.
Woensdag 22 Mei zal des och
tends worden begonnen met een
autotocht door het kanton Bern.
Om 16 uur zal Prins Bernhard de
militaire paardenstallen van den
Zwitserschen staat in Bém bezoe
ken. 's Avonds zullen Prinses Juliana
en Prins Bernhard in het Neder
landsche gezantschap aan de Zwit
sersche regeering een banket aan
bieden, waarna- in hotel Bellevue
te Bern Zwitsersche officieele per
soonlijkheden door Hunne Konink
lijke Hoogheden zullen worden ont
vangen.
Donderdagavond 23 Mei zullen
Prinses Juliana en Prins Bern
hard weer naar Genève vertrek
ken, waar de Prinses, als voor
zitster van het Nederlandsche
Roode Kruis, een bezoek aan het
Internationale Roode Kruis zal
brengen. Daar zal een diner wor
den aangeboden, waarna de Prins
en Prinses de terugvlucht naar
Nederland zullen aanvaarden.
(Van onzen Brabantschen redacteur)
Dr. Chr. Moll, lijstaanvoerder van
de Katholieke Volkspartij ln den kiw-
kring Breda, is van gewoon medicus
via de Kruisvereeniging sociaal ge
neeskundige geworden en strijder voor
de bevordering van de volksgezond
heid. De volgende stap bracht hem
ln de politiek. Als voorzitter van het
Wit-Gele Kruis in Brabant en nader
hand als werker in het nationale
W.-G. Kruis kwam hij en kwamen
met hem vele andere medici tot
het inzicht, dat, wilde men de volks
gezondheid werkelijk krachtdadig be
vorderen, de strijd tot in het Parle
ment gevoerd moest worden. Eerst na
den oorlog won dit inzicht ruimer
terrein. De volksgezondheid kreeg een
plaats ln het Urgentieprogram van de
K.V.P.
Dokter Moll woont in een ouder-
wetsch groot huis met een hardstee-
nen stoep op de markt van Et'ten.
De mooie rococo-gang geeft langs een
trapje toegang tot de werkkamer, die
met zijn geur en zijn stalen meube
len meteen in de nuchtere sfeer van
het wetenschappelijke geneeskundige
onderzoek brengt. Dokter Moll zet zich
achter zijn bureau, kalm en stevig,
en vertelt.
Men wil beginnen met den ernstlgen
noodtoestand op het gebied van de
.volksgezondheid, uitvloeisel van den
oorlog, te bestrijden: T.B.C.-zorg, be
strijding van venerische ziekten. Men
zal de aandacht eveneens richten pp
huisvesting en voeding, omdat die
onrechtsstreeks bij de volksgezondheid
betrokken zijn.
Voor de verdere toekomst moet dan
een „Volksgezondheidsplan" gereali
seerd worden, dat zoowel curatief als
productief moet werken. Zoo zal men
het Ziekenfonds-vraagstuk moeten op
lossen. Er zal een coördinatie van par
ticuliere organisaties tot stand moeten
koinen, waaruit een publiek-rechtelijk
orgaan kan groeien, dat volkomen
autonoom, in overleg met de regeering,
de gestelde taak kan uitvoeren. Maar,
voegde de dokter er aan toe," de hemel
spare ons voor van boven opgelegde
organen en organisaties.
Wij vragen naar Indië en dit blijkt,
merkwaardig genoeg, voor een groot
deel een medische kwestie. Natuurlijk,
zegt dokter Moll, moet eerst het ge
zag worden hersteld. Daarna evenwel
hebben we geen legers noodig, maar
medici en verplegend personeel. De
zorg voor de Indische volksgezond
heid zal het best de inheemsche men
schen voor ons Innemen.
Van een samenwerking tusschen
Nederland en België is de dokter een_
overtuigd voorstander en ook daaraan
is het medische werk niet vreemd:
Het Wit-Gele en Groene Kruis zijn
van Nederland uit in België doorge
drongen en de banden op dat gebied
zullen nog worden verstevigd. Maar
bovendien is de Brabantsche cultuur
nu eenmaal op hét Zuiden gericht.
Noord-Brabant, aldus meent dokter
Moll, kan de cultuur van Zuid-
Brabant en Vlaanderen voor zijn vol
waardige ontwikkeling niet missen.
Als vanzelf evenwel komt dokter
Moll v/eer op de volksgezondheid te
rug. Zij is een onmisbare voorwaarde
ook bij de opvoeding, voor de geeste
lijke gezondheid van het gezin, en
het gezin is tenslotte de kerrT van de
maatschappij.
Hier en daar in den lande is eeni-
ge ongerustheid ontstaan, naar
aanleiding van het feit, dat ver
scheidene politieke delinquenten
weer op vrije voeten zijn gesteld en
dezen daarom aan de verkiezingen
zouden kunnen deelnemen. De mi
nister van Binnenlandsche Zaken
heeft aan de gemeentebesturen
medegedeeld, dat zij, die 31 Decem
ber 1945 rechtens van hun vrijheid
waren beroofd, ingevolge de desbe
treffende bepalingen van de kiés-
Wet niet op de kiezerslijst mogen
worden geplaatst.
Door allerlei omstandigheden is
het echter mogelijk, dat politieke
delinquenten, die van het kiesrecht
zijn ontzet, toch op een kiezerslijst
voorkomen.
Ondanks dit voorkanten op de
kiezerslijst en het ten gevolge
daarvan oproepen voor de stem
ming mogen deze personen niet
aan de stemming deelnemen.
Doen zij dit toch, dan stellen zij
zich bloot aan ernstige bestraf
fing.
Aangezien deze personen op het
stembureau bekend zijn en zij geen
langdurige gevangenisstraf zullen
riskeeren, bestaat er voor eenige
ongerustheid in dit opzicht geen
reden.
Er is echter ook een groot aantal
personen, dat vóór 31 December on
voorwaardelijk in vrijheid is gestéld.
Dezen mogen wél stemmen.
De BTitsche regeering heeft Woens
dag bekend gemaakt," dat zij een be
slissing van het Anglo-Amerikaan-
sche rapport inzake Palestina zou
uitstellen, tot zij overleg had ge
pleegd. met de leiders van de Joden
zoowel als de Arabieren, en te rade
was .gegaan met de Ver. Staten, meldt
A. P.
„Op wlen moet ik stemmen?", zou
misschien vandaag nog de vraag kun
nen zijn, die in sommige huiska
mers gesteld wordt. Het hart van de
vrouw gaat nu eenmaal niet naar
de politiek uit. Toch /moet de vrouw
natuurlijk goed stemmen. En meer
nog dan de mannen, omdat zij meer
intuïtief handelt, zal zij zich, ook
bij het uitbrengen van haar stem,
laten leiden door hen, die leiding
vermogen te geven. Een leiding, die
men o.m. vermag te vinden in de ver
klaring <jer Bisschoppen, Zondag IJ.
in de kerken voorgelezen. Slechts aan
vertegenwoordigers, die met dezelfde
geestelijke maat meten en onze eigen
levenswaarden hoog houden, zullen
wjj bijvoorbeeld de zeer waarschijn
lijk aan de orde komende bescher
ming in de huwelijkswetgeving kun
nen toevertrouwen. En gaat de be
scherming van het gezin ons niet al
lereerst ter harte? De vrouw heeft
geen verstand van politiek, in den
zin, dien men daar meestal aan geeft.
Maar haar gezond verstand zal haar
leiden naar het juiste antwoord op
de brandende vraag: „Wlen moet ik
stemmen?"
vn. NEDERLAND IN DE INTER
NATIONALE ORDE
7. De economische structuur
van Nederland, en zijn be
volkingsdichtheid brengen
de noodzaak met zich me
de, een levendig economisch
verkeer mei het buitenland
te onderhouden. Iedere po
ging tot uitbreiding van het
geordep.de economische ver
keer moet dan ook zooveel
mogelijk worden bevorderd,
terwijl, waar mogelijk, Ne
derland zelf het initiatief
zal dienen te nemen.
8. Nederland eische, dat in de
vredesverdragen een zooda
nige omvang der schadeloos-.
stelling worde vastgesteld,
dat dientengevolge de lasten,
die de overwonnen vólken
zullen hebben te dragen,
moreel verantwoord zijn. An
ders dan na den vorigen oor
log zal bij de opstelling der
herstelplannen van meetaf
aan rekening gehouden moe
ten worden 'met de economi
sche mogelijkheden, alsmede
met den economisehen
weerslag der op- te leggen
verplichtingen.
9. Nederland eische, dat bij de
verdeeling der beschikbaar
komende hersteUeverartties
en herstelbetalingen over de
onderscheiden crediteuren,
rekening worde gehouden
niet alleen met den absolu-
ten, maar ook met den rela
tieven omvang der schade in
de betrokken landen.
10. Bij de vaststelling van de
vredesverdragen eische Ne
derland als schadeloosstel
ling een beperkte strook
Duitsch grondgebied, waar
uit slechts die bevolkings
groepen verwijderd dienen te
worden, die een gevaar in
houden voor de handhaving
pan de openbare orde en
rust en de assimilatie van
de aldatï wonende bevolking.
11. Nederland eische medezeg
gingschap bij de internatio
nale inmenging in het be
heer van hit économisch le
ven in Duitsehland.
12. De diplomatieke dienst
worde gedemocratiseerd.
