WAT NU
Hoe de Haarlemmers stemden
UITSLAG VERKIEZING STAD HAARLEM
Hoe zouden Prov. Staten en
Eerste Kamer er uitzien
Tot hoofd en hart
Katholieken bewezen hun standvastigheid
Het weer
69ste JAARGANG No, 23548
ZATERDAG 18 MEI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Hebt gij in uw gezin met
ziekte te kampen en kan uw
dokter weinig doen of staat
hij machteloos, denk er dan
eens aan, dat de groote Dok
ter hierboven alles in handen
heeft. j
f4
Niet op de heide in Drenthe of Gelderland, doch op 't Malieveld te
Den Haag heeft de schaapherder met zijn kudde domicilie gekozen
De verkiezingsdienst van het A.N.P. heeft in
den nanacht berekend de denkbeeldige samenstel
ling van de Eerste Kamer (welke als vergelijking
zal kunnen dienen voor de komende Statenverkie
zingen), waarvoor eerst de uitslagen der Kamer
verkiezingen werden herleid tot Statenverkiezin
gen. Op de basis dezer herleide cijfers zouden de
Provinciale Staten het volgende beeld opleveren:
Op de basis van deze uitslagen zou de denk
beeldige samenstelling van de Eerste Kamer geweest
Twee communisten worden
sociaal-democraat
i 10°
In de Fokkerfabrieken wordt
hard gewerkt aan een opdracht
van de Kon. Ned. Ver. voor
Luchtvaart voor 66 zweefvlieg
tuigen. Een kijkje bij de con-
strurt'e der vleugels
Briefpost en deviezen
HAARLEMSCHE COURANT
Wanneer wij deze vraag boven
dit artikel plaatsen, dan Le-
teekent dit niet dat wij dooi
den uitslag' der verkiezingen,
die een overwinning voor ons Ka
tholieken opleverde, verrast zijn,
maar dan beteekent dit, dat wij ons
thans moeten gaan bezinnen, welke
politieke mogelijkheden de toekomst
biedt. Weliswaar zijn wij uiterst ver-
be-ugd over dit resultaat, maar wij
weten ook, dat op de Katholieke
Volkspartij nu als grootste partij
een zware verantwoordelijkheid rust.
Het buitenland, noemen wij slechts
Frankrijk en België, hebben ons ge
leerd, hoe ontzettend moeilijk het
onder de huidige omstandigheden is
een kabinet te. formeeren en een
juisten koers te vinden, is de belang
stelling', die de Engelsche pers giste
ren toonde de Times wijdde zelfs
een hoofdartikel aan onze verkie
zingen niet reeds een aanwijzing,
dat ook het buitenland zeer nauw
keurig den koers zal gadeslaan,
welken een nieuwe regeering aal vul-
gen?
Als er iets is, wat het resultaat
der verkiezingen ons wel heel dui
delijk heeft geleerd, dan is het wel
dit: het Nederlandsche volk wil dat
er een progressieve, een vooruitstre
vende koers gevolgd zal gaan worden,
maar gebaseerd op christelijke be
ginselen.
Natuurlijk zjullen de communisten
lederen koers, dien niet zij, maar wij,
in samenwerking met anderen
bepalen, reactionnair noemen, doch
daardoor zullen wy ons zeker niet
van ons stuk laten brengen.
Wanneer wij hier het woord samen
werking gebruiken, dan zien wij de
moeilijkheden reeds van alle kanten
opdagen. Want de eerste vraag is
dan: samenwerking met wie? Dat er
samenwerking noodig is, is duidelijk,
maar welke ls niet met zekerheid
te aeggen. Hierop kunnen zóóveel
omstandigheden van invloed zijn, dat
het vrywel onmogelijk is hierom
trent iets te voorspellen.
Voor dei Katholieke Volkspartij
ls vanzelfsprekend de belang
rijkste vraag, hoe zj) haar pro
gram het best zal kunnen rea-
liseeren of, zooals zij het zelf in een
dezer dagen verschenen brochure,
Samenwerking" geheeten, zegt, op
welke wijze zij den koers het meest
in christelijke richting zal kunnen
stuwen. Zooals men dezer dagen In
de Interviews met eenlge katholieke
voormannen heeft kunnen lezen,
zijn er onder hen, die zich positief
voor een samenwerking met de Partij
van den Arbeid uitspreken. Het is
misschien goed, dat wij het stand
punt. dat de Kath. Volkspartij hier
omtrent inneemt en zooals dat in
de boven reeds genoemde uitgave
van het Algemeen Secretariaat der
K. V. P. uitvoerig wordt omschre
ven, ter oriëntatie onzer lezers, over
nemen.
„Wanneer wij als maatstaf aanleg
gen, hoe wij ons program het best
kunnen verwezenlijken, op welke wijze
wij den nieuwen koers het meest in
Christelijke richting kunnen sturen,
dan moeten wij niet onze oogen slui
ten voor onze verantwoordelijkheid
voor andere bevolkingsgroepen,"
aldus bet secretariaat der K. V- P.
„Er zijn groote gevaren aan. verbon
den", zoo gaat de brochure verder,
„het socialistische volksdeel van
deelneming aan de regeering uit te
sluiten en daardoor met de commu
nisten in de oppositie te dringen.
De scherpe tegenstelling tusschen
socialisme en communisme in ons
land wekt vertrouwen in ztjn de
mocratische toekomst. Zoo mogelijk
een samengaan van socialisten en
communisten te voorkomen is iets
waartoe wij in het belang van he'.
christendom verplicht zijn. Want
hier schuilt een van de groote ge
varen die West-Europa bedreigen.
Hiermede is dus geenszins gezegd,
dat wij onder alle omstandigheden
met de P.v.d.A. moeten samenwer
ken en nog minder, dat wij uit
sluitend met de Partij van
den Arbeid moeten samenwerken.
Maar het is wel een reëele factor,
waarmede wij juist voor de ver
werkelijking van onze zedelijke be
ginselen ln de toekomst rekening
moeten houden".
Tot zoover de brochure „Samen
werking".
Zij belicht een mogelijkheid, die
zeker ernstig zal worden overwogen
en waarover uitvoerig zal moeten
worden gediscussieerd. Gemakkelijk
zal zulk een stap voor vele katho
lieken niet zijn, maar reeds Mgr.
Nolens had het geval van een „uiter
ste noodzaak'' voorzien. Doch nog
maals het ls niet de eenlge moge
lijkheid. In de komende dagen en
weken zullen wij de politieke ont
wikkeling in al haar mogelijkheden,
moeilijkheden en schakeeringen
kunnen volgen. Het Nederlandsche
volk wil een voorultstrevenden
koers, maar zeker niet dien van het
kablnet-Schermerhorn, dat steeds
duidelijker den stempel van de Partij
van den Arbeid droeg.
Wy hopen niet gelijk te krygen,
maar het zou ons niet verwonderen,
als we de komende weken nog vaak
de vraag zullen moeten stellenwat
nu? De moeilijkheden beginnen
eerst nu, n& de verkiezingen.
,Het Katholieke volk ls vasthou
dend en laat zich niet spoedig op
dwaalwegen brengen. Onmiddel
lijk moeten wij daarbij voegen,
dat de Katholieken van Haarlem
en omstreken gisteren hun stand
vastigheid bewezen hebben door
de prachtige wijze, waarop zij op
de Katholieke Volkspartij ge
stemd hebben. Van een sensatie
kan niet gesproken worden, maar
die werd ook niet verwacht. Wan
neer men de percentages van onze
partij voor Haarlem vergelijkt
met vorige verkiezingen, dan is
er zelfs niet eens een merkbare
schommeling te ontdekken. In
1939, toen we voor den raad naar
de stembus togen, was het per
centage 38.03 pet. en thans is het
37.96 pet., hetgeen overeenkomt
met dat, wat wij mochten ver
wachten.
De groote sensatie voor onze stad
is de enorme vooruitgang van de
Communisten. Zij gingen omhoog
van 5.93 pet. tot 14.87 pet. Deze
vooruitgang is bijna overal elders
in Noord-Nederland te bespeuren.
In vergelijking daarmede is het
percentage niet verontrustend.
Zou er voor den gemeenteraad
gestemd zijn, dan zou het beeld er
als volgt uitzien: P.v.d.A. 15 zetels,
waaronder de derde overschotzetel,
K.V.P. 12 zetels, waaronder de eer
ste en vierde overschotzetel, A.R. 3,
C.H.TJ. 1, P. v. d. V. 2, C.P.N. 6,
waaronder de tweede overschotzetel.
De huidige samenstelling van den
Raad is: P.v.d.A. 19. bestaande uit
14 voormalige S.D.A.P.-ers en 5
voormalige Vrijz.-Democraten; dat
er nog twee leden van de Christel.
Hist. Partij overgingen, kunnen we
buiten' beschouwing laten.
Zoo bekeken heeft de Partü
van den Arbeid in onze stad
geenszins een succes behaald,
daar zij nu 19 zetels bezet en
volgens den uitslag van gisteren
er slechts 15 zou terugkrijgen.
Het is duidelijk, dat deze ver
loren zetels ten goede zijn ge
komen aan de Communisten.
De Roomsch-Katholieken be,,
houden hetzelfde aantal, maar
het vierde overschot hééft ons
nog maar precies den 12en zetel
toebedeeld, zoodat oppassen de
boodschap is.
De Christelijke groepen hadden
tot voor enkele maanden vijf raads
leden en zouden er nu vier krijgen.
Mevrouw Scheltema-Conradi zou
niet meer moederziel alleen zitten,
maar een compagnon aan haar
zijde zien. De Communisten hebben
in den noodraad in het geheel geen
zitting, maar dat was te danken
aan een fout bij de candidaatstel-
ling begaan. Vroeger sierden twee
roode broeders de Statenzaal. Nu
zouden het er niet minder dan zes
zijn. Bij de verdeeling van de over
schotzetels is, wat ons betreft, nog
eens duidelijk bewezen, hoe groot
de waarde van enkele stemmen
meer of minder kan zijn.
Wat Bloemendaal aangaat io de
pikante bijzonderheid, dat daar de
Communisten, die 434 stemmen be
haalden, op drie stemmen na een
zetel bezet zouden hebben. Onge
twijfeld zal dit den dorpsbewoners
den schrik om het hart jagen en
wanneer zij gaan onderzoeken, waar
die stemmen vandaan komen, dan
zullen zij deze bij de evacué's vin
den. De Kath. Volkspartij aldaar
zou haar vier zetels behouden, doch
ln percentage is zij teruggeloopen
met ruim 1 pet, en de gedroomde
vijfde stoel vraagt dus nog een
flink aantal stemmèn.
De Partij van de Vrijheid zou
evenals de Partij van den Arbeid
vijf zetels behalen, terwijl de Anti-
Revolutlonnairen twee en de C.H.U.
een zetel zouden bezetten.
Tenslotte de uitslag van Heem
stede. Volgens onze berekeningen
zou daar de zetelverdeeling als
volgt zijn: vijf K.V.P., vier P.v.d.A
vier P.v.d.V. en 2 A.R. De Katho
lieken zouden daar hun vijf zetels
behouden.
Het zal een ieder duidelijk zijn,
dat deze visie op de samenstelling
van de gemeenteraden slechts als
een visie beschouwd moet worden.
Er kunnen bij de verkiezingen be
paalde stroomingen en zelfs per
soonlijke opvattingen een groote rol
spelen. De propagandisten zullen
echter ongetwijfeld uit de cijfers
leering trekken.
Verwachting tot Zondagavond:
Zwakke of mattge wind tus
schen Oost en Noord. Meest
zware bewolking met hier en daar
«enigen lichten regen. Ongeveer
dezelfde temperatuur als van
daag.
Zon onder 30.31, Maan 23.07
0.39. Zondag: Zon 4.43—30.33,
Maan 0.037.37. Maandag: Zon
op 4.40.
NOORD-BRABANT
Partijen
Kath. Volkspartij
Partij van den Arbeid
Anti Rev. partij
Chr. Hlst. Unie
Comm. party Nederland
LIMBURG
Kath. Volkspartij
Partij van den Arbeid
Comm. partij Nederland
ZEELAND
Kath. Volksparty
Party van den Arbeid
Anti Rev. party
Chr. Hist. Unie
Partij v. d. Vrijheid
Comm. party Nederland
Staatk. Ger. party
FRIESLAND
Kath. Volkspartij
Partij van den Arbeid
Anti' Rev. party
Chr. Hist. Unie
Partij v. d. Vrijheid
Comm. parti) Nederland
NOORD-HOLLAND
Kath. Volkspartij
Partij van den Arbeid
Anti'Rev. partij
Chr. Hlst. Unie
Partij v. d. Vryheld
Comm. party Nederland
ZUID-HOLLAND
Kath. Volkspartij
Partij van den Arbeid
Anti Rev. party
Chr. Hlst. Unie
Partij v. d. Vrijheid
Comm. party Nederland
Staatk. Geref. party
zetels
52
8
2
1
1
38
5
2
UTRECHT
Partijen
Kath. Volkspartij
Partij van den Arbeid
Anti Rev. partij
Chr, Hist. Unie
Party v. d. Vrijheid
Comm. partij Nederland
Staatk. Geref. partij
GRONINGEN
Volkspartij
9
11
7
7
3
1
4
8
20
12
8
2
5
18
26
8
3
6
17
15
27
14
7
7
9
3
Kath.
Partij van den Arbeid
Anti Rev. party
Chr. Hlst. Unie
Party v. d. Vrijheid
Comm. partij Nederland
GELDERLAND
Kath. Volkspartij
Party van den Arbeid
Anti Rev. partij
Chr. Hist. Unie
Party v. d. Vryheld
Comm. partil Nederland
Staatk. Geref. partij
OVERIJSEL
Kath. Volksparty
Party van den Arbeid
Anti' Rev. party
Chr. Hlst. Unie
Partij v. d. Vrijheid
Comm. party Nederland
Staatk. Geref. partij
DRENTHE
Kath. Volkspartij
Party van den Arbeid
Anti Rev. partij
Chr. Hist. Unie
Party V. d. Vrijheid
Comm. partij Nederland
zetels
11
13
7
4
2
3
1
3
17
10
4
3
7
20
18
7
8
4
3
2
13
14
7
5
2
5
l
2
14
7
4
6
2
zijn:
Brab.
Gelderl.
Totalen
Zd.-Holl.
Friesl.
Llmb.
Drenthe
ln ds
Nrd. Holl.
Zeel.
Utrecht
Overljss.
Gron.
Eerste
Kamer
Kath. Volksp.
2
2
8
3
15
Part. v. d. Arb.
4
4
3
4
15
Antl-Rev. part.
3
2
1
2
3
Chr. Hlst. Unie
1
1
1
2
5
Part. v/d Vrijh.
1
1
0
I
3
1
2
0
1
4
12
12
13
13
50
In de provincie Zuid-Holland ls bij deze berekening aangenomen, dat de
Staatk. Geref. party zal stemmen op de Antl-Rev. party, daar anders de
Communisten met den zetel zouden gaan strijken.
In de provipcles Brabant, Limburg, Zeeland en Utrecht ls aangenomen,
dat de Communisten op de Partij van den Arbeid zullen stemmen, DAAR
ANDERS DE KATH. VOLKSPARTIJ EEN ZETEL MEER ZOU VERWERVEN.
Naar de Britsche nieuwsdienst
ln Dultschland bericht, hebben twee
leidende figuren der communisten,
Wolters en Ehlers, de Duitsche com
munistische partij verlaten en zich
bij de soclaal-démocratische party
aangesloten.
In een verklaring, gepublleeerd
door het Bremensche blad „Hesser
Kurler", zeggen zy: „De democratie
wordt door de communistische partij
vertrapt. Belangrijke politieke vraag
stukken worden niet besproken doch
er wordt een pasklare meeping ge
dicteerd. De tendens der party
machine tot centralisatie wordt door
invloeden van het buitenland be
paald. Een werkelijk socialistische
party in Dultschland moet vrij zijn
van buitenlandsche invloeden".
(Reuter).
Kamer
1946
Prov. Stat. 1939
Kamer 1937
Raad 1935
Kamer
1933
Partijen
Stemmen
proc.
J
Stemmen
proc.
Stemmen
proc.
Stemmen
proc.
Stemmen
proc.
Kath. Volksparty
Partij van den Arbeid
Anti-Rev. Partij
Partij van de Vrijheid
Chr.-Hist. Unie
Comm. Party Nederl.
Overige partyen
23.179
30.497
7.473
5.630
2.501
12.321
1278
27.96
36.79
9.02
3.02
6.79
1457
1.54
19.624
30.463
4.513
2.691
5.401
4.150
3.170
28.03
43.48
6.45
3.84
7.71
5.93
4.56
17.939
28.894
9.523
2.023
2.727
2.987
5.750
25.68
39.38
13.62
2.89
3.90
3.27
11.26
15.141
24.152
3.660
2.596
4.827
2.738
3.437
25.55
39.09
6.17
4.38
8.24
6.37
10.20
15.517
25.226
5.686
3.892
3.923
3.190
12.105
24.85
39.30
9.07
6.33
5.03
5.01
10.41
Totaal
82.879
70.012
69.843
56.551
100
69.539
100
In verband met de deviezen-bepa
lingen zullen met ingang van 30 Mei
alle, voor het buitenland bestemde,
brieven (ook aangeteekende), (14e
méér wegen dan tnvintig gram, ge-
onend aan een postinriclitlng, me*
uitzondering van de postagentschap
pen ln de steden, moeten worden
aangeboden. Sluiting van deze stuk
ken moet ln tegenwoordigheid van
deu loket-ambtenaar geschieden.
