„Rotterdam" had bandenpech
Iraansche kwestie besproken
en verdaagd
Veiligheidsraad ontevreden:
GEALLIEERDEN OP DEN BALKAN
Wrake der atoombom
Tot hoofd en hart
Fractievoorzitters
bij de Koningin
Met een snelheid van 320 km. per uur
over een bijna rimpellooze oceaan
Nieuwe plannen
69ste JAARGANG No. 23564
o
DONDERDAG 23 MEI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
AMSTERDAM-NEW YORK
Oproep der Amerikaansche
Bisschoppen
Om meer voedsel naar
Europa te zenden
Tas naar Amsterdam
1
Het bezoek van het Prinselijk
Paar aan Zwitserland. Prinses
Juliana en Prins Bernhard in
gesprek met Nederlandsche kin
deren, die in Zwitserland ver
toeven
Indische spaarbank
boekjes
Rusland vraagt ontbinding der
controle-commissies
Frank in Praag opgehangen
In het tegenwoordige Iraansche
leger worden nog de eeuwen
oude methodes van lichamelijke
training toegepast. De oefenin
gen, welke vroeger uitsluitend
ten doel hadden de arm. en
schouder spier en te ontwikkelen
voor het gébruik van pijl en
boog, worden uitgevoerd met
zware knotsen onder muzikale
begeleiding van fluit en trom
Prinsetijk bezoek aan
Zwitserland ten einde
Het weer.
Algemeene staking bij
A'damsche Droogdok Mij.
Laatste evacuees uit
Singapore vertrokken
Velen willen altijd maai
menschen om zich heen heb
ben, zij willen zich bewegen
en ver toonen in de volte;
een volte, die veelal leegte is
van keuring, critiek en koele
taxatie. J
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Het eerste vliegtuig van den
K.L.M.-dlenst AmsterdamNew
York, de „Rotterdam", is giste
ren om 14.44 uur G.M.T. op liet
vliegveld La Guardia te New
York geland. De passagiers kou
den eerst om 16.45 uur het toe
stel verlaten, twee uur nadat het
op liet vliegveld was aangeko
men. Bandenpech was oorzaak
van de vertraging; de schade
moest nj. eerst hersteld worden.
Omtrent deze reis meldt 'n A.N.P.-
verslaggever het volgende:
Nauwelijks hebben de volksliederen
over Schiphol geklonken of de vier
motoren van de „Flying Dutchman"
brullen door de lucht. Daar taxiet de
machtige machine over het veld, de
eerste vlucht van de K.L.M. naar
New York is begonnen. Even stil
staan, dan ronken da motoren op
nieuw en wü zijn los van den grond.
Het mooie Nederlandsche landschap
vlucht van ons weg. Hoog stijgen wij
tot daar, waar haast volkomen at
mosferische rust heerscht. Er is een
uitermate prettige, gemoedelijke
stemming in het vliegtuig. Tijdens
gesprekken boven de Noordzee hoo-
ren wij van vertegenwoordigers der
K.L.M. over wéér nieuwe plannen:
een geregelde dienst op Zuid-Ame-
rika vermoedelijk September-Octo
ber) via Dakar zal worden lngelhgd.
Tot tweemaal in de week zal worden
gevlogen met DC vier „Flying Dutch
man". Voorts zijn er plannen ten
aanzien van een dienst op Zuid-
Afrika. Deze zijn nog eenlgszins vaag.
Binnenkort zal een proefvlucht wor
den ondernomen.
Het mooie Schotsche landschap
trekt onder ons door en wij dalen
op het groote vliegveld Prestwick bij
Glasgow, vanwaar gedurende den
oorlog veertigduizend vliegtuigen de
Atlantische plas zijn overgestoken.
Klokslag zes uur, precies op tijd, zit
Van Dijk weer achter den stuur-
knuppel. De passagiers nemen hun
plaatsen in en zij stijgen al gauw
tot circa drieduizend meter. Er strekt
zich een bijna rimpellooze oceaan
zonder schepen onder ons Uit. De
tocht over den Atlantischen Oceaan
is begonnen. Het wonderlijke van de
„reis is, dat alles uitermate gewoon
"en geregeld gaat.
Ver boven de wolken, besche
nen door gouden avondzon, ste
venen wü met een snelheid van
driehonderdtwintig km. per uur
op de nieuwe wereld af. Even
flitst door ons brein een herin
nering: hoe of dezelfde piloot
Evert van Dijk zestien jaar ge
leden tezamen met Kingsford
Smith ongeveer dezelfde tocht
ondernam, met welk een durf en
NEW YORK (C.I.P.). „Millioe-
nen menschen sterven thans den
hongerdood. Het aantal slacht
offers, verzwakt en uitgeput naar
lichaam en geest, groeit dagelijks
aan. Wij, die de verschrikking
van den honger niet kennen,
moeten het oor leenen aan de
droeve kreten van onze broeders
in Christus. Zelftucht en zelf
opoffering van onzen kant zul
len ontelbare menschenlevens
redden. Brood moet voor ons iets
heiligs worden, want het betee-
kent leven voor een massa kin
deren van God."
Zoo begint de oproep, door de
Kardinalen, Aartsbisschoppen en
Bisschoppen, leden van het Uitvoe
rend Comité van de National Ca
tholic Welfare Conference van de
Ver. Staten, gericht tot alle katho
lieke parochies en scholen, om voed
sel te verzamelen voor de honger
lijdende landen. De Amerikaansche
Bisschoppen maakten van deze ge
legenheid gebruik, te wijzen op som
mige oorzaken, die het tekort aan
voedsel,- veroorzaakt door de ver
woestingen van den oorlog, nog ver
zwaren: „De ellende van Europa
werd verzwaard door moreele en
economische wanorde, die had kun
nen voorkomen Worden. Uitstel in
het bereiken van vredesovereenkom
sten maakte, dat de onzekerheid
bleef voortduren en men niet aan
den wederopbouw kon beginnen.
Hongersnood is onvermijdelijk oor
zaak van angst en onrust, en onrust
brengt de hoop op vrede, waar het
menschdom naar hunkert, in gevaar.
De Rechtvaardigheid komt heftig op
tegen die schendingen van de moreele
orde. Er kan geen vrede zijn zoolang
deze blijven bestaan. Onrechtvaar
digheid is de helpster van den hon
gersnood en samen baren zij chaos.
Orde tusschen de menschen en de
naties kan slechts verkregen worden
door de beoefening van rechtvaar
digheid en barmhartigheid in de on
derlinge betrekkingen."
De rechtercommissaris te Breda
heeft besloten de voorloopige hech
tenis van den Amsterdamschen
hulprechercheur K., die betrokken
was bij de bekende jacht op Arnold
Meyer, met 30 dagen te verlengen.
moed en tegen welke ongeloof
lijke ongemakken in. En thans
zie ik. hem daar rustig in de
(Sckpit zitten of zie hem met
een borrel in de hand hier en
daar een praatje maken met di
verse gasten van de passagiers.
Welk een sprong is er in deze
zestien jaar gemaakt!
Midden boven den Oceaan wordt
ons omstreeks tien uur, bestraald
door de rossige ondergaande zon, een
diner op de schoot gezet, dat elk
restauratiewagen-diner kan even
aren. Dan, na koffie en likeur en een
sigaretje verstommen langzamerhand
de gesprekken. De lichtjes gaan een
voor een uit en de oogen vallen toe.
Het aanhoudend gedreun van de
motoren heeft ons moe. gemaakt. We
vallen in slaap, ons in veilige handen
wetende bij den piloot en zijn mak
kers. Na ruim twaalf uur vliegen in
bijna volslagen stabiliteit, zijn wij in
den vroegen ochtend op het vlieg
veld La Guardia: de eerste reis van
de „Rotterdam" is volbracht.
De burgemeester van New York
zwaaide Woensdagavond grooten lof
toe aan Nederland bij een banket,
dat aangeboden werd door de K.L.M.,
waaraan o.a. mr. W, F. Schokking,
wethouder van Amsterdam en de
plaatsvervangende burgemeester van
Rotterdam, J. van Tilburg, aan
zaten,
Mr. Schokking bood de stad
New York met de volgende woor
den een schilderij van het Am-
sterdamsche stadhuis aan: „Dit
teeken van ons land aan Uw
land is een voorstelling van het
hart van Amsterdanr en het is
waard gegeven te worden aan
het hart van New York."
De K.L.M. Skymaster PH-TAS ver
trok gisteren 15.14 uur van het vlieg
veld La Guardia naar Amsterdam.
Het toestel vliegt via New Foundland
en Schotland. Onder de passagiers
bevinden zich 7 Amerikaansche jour
nalisten en medewerkers aan radio
en film. Zij zullen de gasten zijn van
de K.L.M. en van den Regeerings-
voorlichtingsdlenst.
Gelden vóór de Japansche bezetting
ingelegd op boekjes van de postspaar
bank in- Ned. Indië kunnen thans
worden overgedragen op boekjes van
de Rijkspostspaarbank tegen den koers
100. Van het tegoed wordt 25 pet.
plu/5 f 1000 geboekt op vrije rekening.
Tijdens de gisteren gehouden
vergadering van den Veiligheids
raad, die in een gespannen at
mosfeer verliep, was de Russische
afgevaardigde, Gromyko, niet
aanwezig.
De voorzitter, Parodl, (Frank
rijk) druktè zijn spijt uit over
de ontvangst van een Iraansche
mededeellng zonder bijzonder
heden, die bovendien kort daar
na door de Iraansche regeering
werd tegengesproken.
De Amerikaansche vertegenwoor
diger, Stettlnius, verklaarde, dat het
verslag van de Iraansche regeering
over de ontruiming door de Russi
sche troepen van Iraansch grondge
bied alleen sprak over een deel van
Azerbeidsjan en niet afdoend was.
De voorzitter las vervolgens een
telegram van Ghavam voor, dat door
den Iraanschen ambassadeur te
Washington, Hoessein Ala, aan deu
raad was overhandigd en waarin me
dedeellng wordt gedaan van de on
derzoekingen van een Iraansche
commissie In. Azerbeidsjan en waarin
geloof wordt gehecht aan „betrouw
bare plaatselijke bewoners" Inzake
de verklaring, dat de Russischetroe
pen de provincie per 6 Mei hadden
verlaten.
Stettlnius stelde voor, dat de
Iraansche kwestie op de agenda van
den Raad zou blijven en dat deze
wederom het optreden ln deze zaak
zou uitstellen, daar "de "Amerikaan
sche regeering van meening was, dat
de basis ontbrak om op het oogen-
blik handelend op te treden.
De Britsche afgevaardigde, Cado-
gan, zelde over de mededeellng vaa
de Iraansche regeering: „Ik kan dit
bericht niet als definitief of ln elk
opzicht bevredigend beschouwen".
Ook Cadogan was van meening, dat
de berichten niet de volledige ont
ruiming bevestigden.
De Poolsche afgevaardigde, dr.
Lange, drong aan op het sluiten van
de besprekingen over deze kwestie.
Dr. van Kleffens stelde voor, den
Iraanschen vertegenwoordiger, Hoes
sein Ala, aan de besprekingen deel
te laten nemen, teneinde „sommige
der vragen, die door de leden waren
gesteld, op te helderen". Ala nam
vervolgens aan de tafel plaats en
verklaarde, dat de klacht over Sov-
jetinmengihg In de binnenlandscha
aangelegenheden van Iran nog op de
agenda stond. Hij beschreef Ghavam'3
telegram als „niet afdoend" en deel
de den raad mede, dat „de Sovjet
troepen langen tijd na den zesden
Mei Azerbeidsjan werkelijk hadden
verlaten".
Hierop besloot de raad een
stemmig de zaak op de agenda
te handhaven, maar de bespre
king voor onbepaalden tijd uit
te stellen.
Hierdoor zou dei kwestie ieder
oogenblik weer ter sprake ge
bracht kunnen worden.
De woordvoerder van het Brit
sche Ministerie van Buitenland-
sche Zaken bevestigde de berich
ten, dat Rusland een ontbinding
der geallieerde controlecommissies
in Hongarije, Roemenië en Bul
garije zou hebben verlangd. Hij
gaf echter te kennen dat Enge
land en de Ver. Staten slechts op
dit voorstel in zullen gaan als
tegelijkertijd een algemeene her
ziening der wapenstilstandsvoor
waarden voor den Balkan plaats
vindt,
Engeland en de Ver. Staten, aldus
een mededeellng uit diplomatieke
kringen te Londen, beschouwen het
Russische verzet tegen de hervatting
van den vrijen handel op den Do-
nau als de zwaarste hindernis op
den weg tot de totstandkoming van
de nieuwe Balkanverdragen. Verno
men wordt, dat zij besloten zijn her
ziening van de handelspolitiek der
Sovjet-Unie op den Balkan te ver
krijgen, daar zij vreezen dat Rusland
een monopolistische handelspositie
gaat innemen.
Er bestaat in Engelsche kringen
ongerustheid over den toenemenden
invloed van Rusland op den Donau.
Men herinnert daarbij aan de on
langs onder Russischen invloed ge
vormde Donauscheepvaartcorporaties,
waarin men een aanwijzing ziet
voor een mogelijke volledige Sovjet-
contróle op den Donau in de toe
komst.
Frank, de „protector van Bohe-
men en Moravië" is in Praag tot
den strop veroordeeld en hedenmor
gen opgehangen.
De Eerste Kamer komt Dinsdag 28
Mei in vergadering bijeen. In comité-
generaal zal behandeld Worden de
raming der voor de Kamer in 1947
benöotflgde uitgaven.
Bij prachtig weer maakten Prinses
Juliana en Prins Bernhard gister
morgen in de omgeving van Bern een
autotocht, die bijna drie uur duurde.
In een klein plaatsje, 10 km. van
Bern, gebruikte het Prinselijk Paar
in een landelijk restaurant het mid
dagmaal met den bondspresident
Kobelt en den Bondsraad Von Stei
ger. Na het noenmaal begaf de Prin
ses zich naar het „Lohn", aangezien
de tocht haar nogal had vermoeid.
Prins Bernhard bezocht vervolgens de
militaire staatsstallen. De dag werd
besloten met een gala-receptie, die
door Hét Prinselijk Paar aan den vol-
talligen Bondsraad en vele officieele
Zwitsersche persoonlijkheden werd
aangeboden. Dit beteekende tevens
het officieele einde van het Neder
landsche staatsbezoek aan Zwitser
land.
Prinses Juliana en Prins Bern
hard verlieten hedenmorgen vroeg
Bern. Op den terugweg zal het
Prinselijk Paar nog een bezoek
brengen aan Genêve, waar zij zul
len worden voorgesteld aan de le
den van het Internationale: Comité
van het Roode Kruis.
D> „Figaro" deelt
mede, dat sinds
mkele maanden ln
de Vereenigde Sta
ten rond de atoombom
sen angstpsychose wordt
geschapen. Al wat ln
betrekking staat met
de atoom, schijnt wer
kelijk den invloed van
de kwade hand te on
dergaan, soms met doo-
delijken afloop en te
Manhattan, ln het be
drijf van de atoomen
ergie, zijn de arbeiders
met schrik bevangen
zij worden met den dag
zeldzamer, zij laten hun
werk in den steek. Hoe
wel hun loon uitzon
derlijk hoog is, verkie
zen zij de werkloosheid,
want zij vreeaen het
noodlot.
Aanvankelijk schreef
men zulks toe aan eeu
overspannen verbeel
ding, maar tijdens de-
te laatste maanden heb
ben zich enkele ver
ontrustende feiten voor
gedaan, welke de ver
warring inde gees
ten nog hebben doen
groeien. Men kent cle
geschiedenis van dien
atdom-ingenieur dien
men te samen met zijn
echtgenoote en zijn
beide kinderen dood
vond, met revolverscho
ten neergekogeid. Men
vond daarbij geen spoor
van vingerafdrukken,
noch van diefstal, en
oogenschijnlijk was er
geen enkele reden tot
zelfmoord. Sindsdien
hebben de ongelukken
elkaar met versneld
tempo opgevolgd, veer
tien dagen geleden ont
dekte een bewaker, die
zijn ronde deed door de
laboratoria, het lijk van
een 25 -jarigen as-
Onrustwekkende
voorvallen
sistent, die doorging
voor een specialist in
zake het onderzoek
naai; de atoomsplitsing.
Hoe was het mogelijk,
dat hij tijdens den
nacht in het laborato
rium gebleven was? De
portiers zweren, (jat zij
hem den vorigen avond,
zooals gewoonlijk te 20
uur, de fabriek hebben
zien verlaten. Zijn li
chaam droeg geen en
kel spoor van geweld
en toonde niets abnor
maals.
Het aantal van de
slachtoffers groeit
voortdurend, niet al
leen onder het perso
neel van het atoombe-
drijf, maar ook onder
allen die, voor om het
even hoe, belangstel
ling toonen voor de
atoomenergie.
Wie kent niet John
Baxster, den journalist
met een wereldfaam,
die zich gespecialiseerd
had In artikelen over
de atoombom?
Welnu, sinds enkele
dagen ziet men hem
niet meer, en hij zal
van zijn beroep moeten
afzien. Dr. Schramm,
die gehecht ls aan het
bedrijf te Manhattan,
is in enkele dagen over
leden aan de gevolgen
van een zonderlinge
soort alkoor. in de El
dorado Bar, waar de
arbeiders van Manhat
tan eiken dag naar toe
gaan, heeft men in
minder dan drie maan
den twee diefstallen en
twee zelfmoorden vast
gesteld. Als vanzelfspre
kend hebben de Ameri
kanen getracht deze
feiten in het belachelij
ke te trekken, in een
variété-theater werd 'n
sketch opgevoerd, geti
teld. „De Gekke Atoom".
De scène is ingestort
met al de spelers, en
twee braken hun bëe-
nen.
Zou de natuur zich
wreken over de uitvin
dingen van dengnensch?
Verwachting tot Vrijdagavond:
Aam de kust tijdelijk nog vrU
krachtige, overigens meest ma
tige Oostelijke wind. Overwegend
zonnig weer, met later op den
dag hier en daar kans op onweer.
Zon onder 20.38. Maan 2.51
12,00. Zooi Op 4.35. 24 Mei E.K.
H. M. de Koningin heeft heden
in verband met de kabinetsvor
ming prof. mr. C. P. M. Romme,
voorzitter van de fractie der Ka
tholieke Volkspartij; jhr. mr. M.
van der Goes van Naters, voorzit
ter van de fractie van de Partij
van den Arbeid; J. Schouten, voor
zitter van de Anti-Revolntionnaire
fractie; G. Wagenaar, voorzitter
van de Communistische fractie in
de Tweede Kamer, ter bespreking
op paleis Soestdyk ontvangen.
De staking bij de Amsterdamsche
Droogdok Mij. is algemeen gewor
den. Hadden Dinsdagmiddag reeds
achthonderd van de dertienhonderd
man personeel het werk neergelegd,
thans hebben de resteerende vijf
honderd zich bij de anderen aan
gesloten, waarmede het werk bij de
Droogdok Mij. dus volledig tot stil
stand is gekomen.
Gisteren hebben ongeveer 1000
Nederlandsche evacuees de
laatsten van de 13000, die 9
maanden geleden naar Singa
pore kwamen aan boord van
de „Johan de Witt" Singapore
verlaten met bestemming Ne
derland.
De Nederlandsch-Indische leger
commandant heeft een besluit uit
gevaardigd, krachtens hetwelk alle
mannen, die geboren zijn ln de ja
ren 19231927 en dienstplichtig zijn,
zich moeten melden en zich aan een
geneeskundige keuring zullen heb
ben te onderwerpen.
De doortocht van de Russische troe
pen door Tsjecho-Slowakije wordt uit
gesteld tot na de verkiezingen van a.s.
Zondag. In een verklaring van de re
geering heet hjt, dat de Russen „edel
moedig" er mee accoord gegaan zijn,
de doortocht uit te stellen, waarvan
het doel ln binnen- en buitenland
verkeerd ls opgevat.
