Groote spoorwegstaking
in Ver. Staten
Tooneelen van
de stations in
verwarring op
groote steden
Regiem-Franco voor Ver. Naties
a
Het weer.
Zeeliedenstaking nog
niet ten einde
Verwarde verklaring van Giral
Kabinetsfo rmatie
Tot hoofd en hart
69st« JAARGANG No: 23552
VRIJDAG 24 MEI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weelc
TWEE WEKEN VOEDSEL
IN NEW YORK
Overige fractieleiders
bij de Koningin
VIER WIJZIGINGEN IN
BELGISCH ELFTAL
„Tot het bittere einde"
De herstelwerkzaamheden aan
de groote sluizen te IJmuiden.
Op „Dolle Dinsdag" werd door
de Duitschers de put waarin de
sluisdeuren draaien door diepte
bommen gedeeltelijk verwoest.
Door duikers werd in deze 20 M.
diepe put een onderzoek inge
steld en het bleek dat de rails
icaarop de sluisdeuren loopen
beschadigd waren. Nu heeft
men de put drooggemalen en
zijn arbeiders bezig met het
herstellen van de rails
Een luitenant van de Ameri-
kaansche veldartillerie wijst in
het proces tegen de oorlogsmis
dadigers te Dachau den SS-er
aan, die hij herkent als den
man, die de eerste schoten loste
bij de massatmoord op Ameri-
kaansche krijgsgevangenen bij
Malmedy in België
Politieke delinquenten in
„Van ouds het Raadhuis"
Commissie geestelijke
volksgezondheid
De harten der menschen zijn
bijna altijd goedmaar vaak I
zijn ze traag in het uiten van
die goedheid. J
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Donderdagavond om 21 uur Is
de spoorwegstaking in de Ver.
Staten bij 337 spoorwegmaat
schappijen begonnen.
Intusschen confereerde presi
dent Truman op het Witte Huis
niet de spoorwegdirecties en vak-
vereenigiugs-afgevaardigden in
een imglng oiu het conflict als
nog te regelen.
Er was niets bekend omtrent een
beslissing van het Witte Huis, nu
250.000 spoorwegmenschen het werk
hebben neergelegd.
Uren voordat de staking begon,
hadden de spoorwegmaatschappijen
de doorgaande treinen al laten uit
vallen, waardoor duizenden passa
giers niet verder konden.
In New York vochten de rei
zigers om een plaatsje in de laat
ste treinen en klommen door de
raampjes naar binnen.
In het Grand Central Station
In New York renden 6.000 men-
schen naar de treinen en er
heerschte volkomen verwarring,
toen de menschen, die in de trei
nen wilden, in botsing kwamen
met hen, die eruit wilden.
Alle Long Island-treinen, waar
mee dagelijks 250.000 arbeiders
naar en van hun werk vervoerd
worden, vielen uit voordat de
staking begon en tienduizenden
arbeiders moesten daardoor tn
New York overnachten.
De regeering heeft onmiddellijk
alle vervoer, dat niet per spoor gaat,
in handen genomen, om de nood
zakelijkste levensmiddelen en de
/nail te kunnen vervoeren.
Alle vrachtauto's, luchtlijnen, het
watertransport en alle spoorwegen,
die nog ln bedrijf zijn, moeten op
last van de regeering hun materieel
samenvoegen en hun dienstregeling
coördineeren om het maximum aan
tal passagiers en het maximum ge-
Wicht aan vrachtgoederen te kunnen
verwerken.
Het geschil van de 1.4 millioen
spoorwegarbeiders begon verleden
Jaar juni, toen 20 vakvereenigingen
eischen tot loonsverhoogingen stel
den, die tot 2 Va dollar per dag liepen.
Achttien vakvereenigingen gingen
er mede accoord, het geschil aan
arbitrage te onderwerpen, maar de
bonden van de machinisten en de
spoorwegbeambten met 250.000 leden
proclameerden tegen 18 Mei een sta
king.
De stakingsorder werd op het laat
ste oogenblik herroepen met een be
stand van vijf dagen, maarxle spoor
wegen in het Oosten werden er reeds
ln verwikkeld, voordat ue officieele
kennisgeving, dat de staking tijdelijk
was afgelast, de mannen bereikte.
Eugene Schultz, de marktcommis-
saris, zei, dat in New York, dat groo-
tendeels afhankelijk le van de spoor
wegen voor den aanvoer van voedsel,
voorraden aanwezig zijn, die groot
genoeg waren voor veertien dagen.
zelfs indien er op geen enkele wijze
aanvoer was.
In alle spoorwegstations in de
groote steden speelden zich tooneelen
van verwarring af, doordat duizen
den, die zich haastten de laatste
treinen te pakken, terug moesten
door de vroegtijdige stopzetting van
den dienst.
In alle grootere steden in het Oos
ten riepen de spoorwegarbeiders ge
lijktijdig „de staking is er" en Hepen
van hun treinen weg.
De mecjedeelingen via de luidspre
kers op 't Grand, Central Station te
New York konden nauwelijks boven
het lawaai van de schreeuwende el
kaar voortduwende menigte van dui
zenden passagiers worden gehoord.
Drie Britsche oorlogsbruidjes
zaten echter kalm op haar kof
fers in het met touwen afgesloten
gedeelte van het station; zij wa
ren de eenigen wlen het werd
toegestaan het perron te betre
den. Het Roode -Kruis zorgde
voor hen en voor vijftien andere
gestrande oorlogsbruldjes.
H. M. de Koningin heeft heden,
in verband met de kabinetsvor
ming, de heeren H. W. Tilanus,
voorzitter der C. H. fractie, dr. S.
E. B. Bierema, voorzitter der frac
tie van de Partij van de Vrijheid
en ds. P. Zandt, voorzlter der
Staatk. Geref. fractie van de Twee
de Kamer ter bespreking ontvangen.
Het Belgische voetbalelftal, dat op
Hemelvaartsdag te Antwerpen tegen
Nederland uitkomt, is als volgt sa
mengesteld
Doel; Meert (Anderlecht). Achter:
Paverick (Antwerp), Pannaye (Tll-
leur). Midden: Puttaert (Union St.
Gilloise), Vermeulen (Mechelen),
Devos (Beerschot). Voor: Lemtoe-
rechts (Mechelen), Van Varenbergh
(Anderlecht), Decleyn (Mechelen)
Van den Audenaerde (Antwerp), Me
lis (Gent).
Scheidsrechte is Yvan Eklind
(Zweden), terwijl als grensrechters
voor België de heer Bauwens en voor
Nederland de heer Geenen optreden.
Om 13.00 zal een voorwedstrijd
worden gespeeld tusschen teams
van de Antwerpsche en Amsterdam-
sche politie.
Verwachting tot Zaterdagavond;
Zonnig weer met matigen Noord-
Oostclljken wind..
Zon onder 20.39. Maan 2.41
13.18, Zon op 4.33. Vandaag L.K,
In een Donderdagavond gehouden
vergadering hebben de stakende zee
lleden te Amsterdam besloten de
staking voort te zetten, totdat aan
de laatstgeformüleerde eischen zou
zijn tegemoet gekomen. Deze eischen
zijn: geen rancune, zitting van de
zeelieden in de contactcommissie tot
onderhandeling over de loon- en ar
beidsvoorwaarden, de pool, weduwen-
en weezenpensloen enz. en mede-
onderteekenlng door de E.V.C. afd.
transport van de nieuwe C.A.O. Ge
tracht zal worden ook de arbeiders
in het vervoer per as en de binnen
scheepvaart er toe te brengen geen
„besmet" werk te verrichten.
Een begin van solidariteitsstaking
bij deze arbeiders openbaarde zich
reeds Donderdagmiddag, toen een
schuitenvoerder van de reederij
„Koppe" het vervoer weigerde van
goederen, die van een boot kwamen,
welke door militairen werd gelost en
op grond daarvan werd ontslagen,
waarna alle werknemers van deze
reederij het werk neerlegden.
Van de zijde der vaste arbeiders zijn
nadien enkele afgevaardigden met de
directie gaan praten.
Hedenmorgen hadden de vaste ar
beiders het werk hervat. Eenlge uren
later zijn alle arbeiders wederom bij
eengekomen ln een vergaderingg,
waarin beslist zal worden of de sta
king zal worden voortgezet.
Gisteravond heeft de E.V.C. In de
Rivlerahal te Rotterdam een verga
dering gehouden, waar eenlge be
stuurders het woord voerden en waar
werd medegedeeld, dat de staking ln
de Rotterdamsche haven „tot het
bittere einde zal worden voortgezet."
Een <ier sprekers deelde mede, dat
een aantal militairen, die geweigerd
hebben te werken, gearresteerd ls.
In de Rotterdamsche haven wer
ken thans 1100 vrijwilligers, 400 mi
litairen en 600 vaste arbeiders. Op
vrijwel alle schepen, die ln de haven
liggen (ca. 40), wordt gewerkt. Gis
teren zijn in den loop van den dag
weer 16 schepen binnengekomen. De
bananen van het Noorsche motor
schip Duala werden vanmiddag ln
de Jobshaven gelost.
Europa zal voor 'n steenkooltekort
van 46 millioen ton staan ln het jaar
na Juni 1946, tenzij een speciale ac
tie wordt ondernomen.
Giral, de premier van de Spaan
sche „republikeinsche regeering",
heeft voor de subcommissie van
den Veiligheidsraad verklaard, dat
Franco tegen alle Spanjaarden ge
zegd had, dat zij zich konden
wapenen tegen een aanval van
Rusland. Hij zeide, dat Franco op
het oogenblik beschikt over een
gewapende macht van 1.5 millioen
man en dat de vloot zelfs slag
kruisers had.
Hasluck, de afgevaardigde van Au-
stralië, vestigde de aandacht op een
vroeger rapport van Giral, waarin hij
de gewapende strijdkrachten van
Franco op 840.000 man schatte.
Giral antwoordde, dat daarin de
koloniale troepen niet Inbegrepen wa
ren. -
Hij zei, dat Spanje wapens Impor
teert uit andere landen, maar hij zei
niet waar vandaan.
Giral zei, dat Franco 250.000 man
aan de Spaansche grens had en dat
hij Donderdag een telegram had ge
kregen uit onbetwistbare bron, waarin
stond, dat Franco nu heel wat sol
daten ln burgerkleeding steekt en de
opstellingen van het geschut camou
fleert ln afwachting van een bezoek
van waarnemers van de U.N.O.
Giral zei dat Spaansche fascisten
onder wie vroegere Vlchy-dlplomaten,
niet aan Frankrijk waren uitgeleverd
ondanks Wet verzoek der Fransche
regeering. HIJ zei dat een daarvan
was Paul Beaudouin. minister onder
het reglme-Pétaln. „óp 23 Maart '45
ontsnapte hij uit Spanje en hield zich
op aan den voet van de Pyreneëen
aldus Giral, „de Falanxlsten hadden
echter zijn terugkeer naar Spanje ge
organiseerd en op die manier heeft
hij Frankrijk verlaten en ls op het
oogenblik in Spanje".
Het Fransche lid van het comité,
Guy de la Tournelle, interrumpeerde
om te zeggen dat Beaudouin op het
oogenblik te Parijs ln de gevangenis
zit.
De voorzitter van de subcommissie
Hasluck, verzocht Giral op de volgen
de openbare zitting op 27 Mei terug
te willen komen.
Zooals bekend had de commissie
voor politieke delinquenten voor
het onderbrengen van N. S. B.-ers
het oog laten vallen op het hotel
„Van ouds het Raadhuis" te Bloe-
mendaal. De betreffende gemeente
heeft tegen deze vordering protest
aangeteekend. De commissie zou
daarop een onderzoek laten instel
len of misschien de fabriek „De
Vrede" te Zaandam geschikt zou
zijn voor de huisvesting van N. S.
B.-ers. Dit gebouw is, naar wü
thans vernemen, door een officieele
instantie voor dit doel afgekeurd
Besloten is, nu toch de hand te
leggen op een gebouw in de ge
meente Bloemendaal.
De onlangs opgerichte commissie
voor geestelijke volksgezondheid In
Haarlem ontwikkelt een verblijden
de activiteit. Vooral nu langzamer
hand de groote vacanties naderen,
ligt er veel werk op den weg van
deze commissie, die zich o.a. be
ijvert, de volwassenen, maar vooral
dr jeugd meer sociaal besef by te
brengen. Zij stelt zich voor, de kin
deren zoo veel mogeiyk van de
straat te houden en in hun belang
het speeltuinwerk beter te organi-
seeren. De middelbare schooljeugd
zal in de zomervacantie worden in
geschakeld bij den oogst, zooals het
ook reeds vorig jaar geschiedde.
Voorts zal een beroep gedaan wor
den op de leerlingen van de middel
bare scholen, om een speelgoed
actie te ondernemen voor de jon
gens en meisjes van de lagere scho
len in Haarlem.
De commissie voor geesteiyke
volksgezondheid staat onder voor
zitterschap van dr. M. J. Heering
en is opgericht onder auspiciën van
Ned. Volksherstel. Zitting hebben
daarin dames en heeren uit ver
schillende vereenigingen van Maat
schappelijk Werk, Interkerkelijk
Overleg, Onderwijs en eenlge artsen.
Tot arts aan de Rijksuniversiteit
te Leiden is bevorderd onze stad
genoot de heer E. v. d. Wall.
wind van denzelfden minister-presi
dent gunstig zou werken.
Het zou ongewenschte reacties kun
nen oproepen, zoo redeneert men,
wanneer wij na een zoo korten tijd
reeds van minister-president zouden
veranderen, doch men geeft er zich
rekenschap van. dat ten aanzien
van het aanblijven van Schermerhorn
zeer bepaalde condities, die meer
speciaal gericht zijn op de encadree-
ring van zijn figuur, ln vervulling
zouden dienen te gaan.
Ten slotte mag niet onvermeld
blijven, dat de katholieken als sterk
ste partij, die tot de grootste verant
woordelijkheid geroepen ls, ten aan-
izlen van de verdeeling der porte
feuilles zeer bepaalde wenschen
hebben. Daarbij hoort men verlulden,
dat zij zeker vier sleutelposities ln
het kabinet zullen vorderen, o.a.
twee economische departementen,
waarbij Handel en Nijverheid en
Landbouw sterk genoemd worden,
terwijl men voorts hoort spreken over
Overzeesche Gebledsdeelen en Onder
wijs.
(Van onzen parlementairen
redacteur)
De groote vraag, die alle ge
sprekken in politieke kringen be-
heerscht, is uiteraard: wie zal van
H. M. de Koningin de opdracht tot
formeering van het nieuwe kabinet
krijgen? Het meest voor de hand
liggend is, dat men den formateur
zoekt in het- katholieke kamp, en
de eerste naam, die hierby op ieders
lippen komt, is die van prof.
Romme. Maar dan is tevens ook
de vraag aan de orde: zal men de
regeeringsmeerderheid zoeken in
eet samengaan van de K. V. P. met
de P. van den A. of in het samen
gaan met de Protestantsch-Chris-
telijke partijen, of, derde mogelijk
heid: zal men in stede van een
parlementair kabinet de voorkeur
geven aan een nationaal kabinet,
dat overigens nog niet extra-parle
mentair behoeft te zyn, aangezien
men zich ook een nationaal kabi
net of althans een kabinet op bree-
de basis (het lijkt zeer onwaar-
schynlijk, dat ook de Communisten
tot toetreding zouden worden uit-
genoodigd) op parlementairen
grondslag kan denken.
Zoo ligt dus 'het zeer breede veld
van mogelijkheden, doch de prio
riteit ervan heeft een parlementair
kabinet, dat zal zyn voortgekomen
uit de samenwerking van de K.V.P.
en de P. van den A. In het katho
lieke kamp ls althans de meerder
heid, naar ons ter oore kwam, vóór
deze samenwerking, zij het onder
deugdelijke voorwaarden, geporteerd
en men mag veilig aannemen, dat
ook bij de P. van den A. de ge
neigdheid daartoe aanwezig ls, al
gedraagt men zich daar op dit
oogenblik een tikje als het meisje,
dat het Ijskoud onverschillig zou
laten, als het niet gevraagd werd.
Het ls dus aan te nemen, dat d«
eerste poging ondernomen zal wor-
'en in de richting van een samen
gaan van deze belde grootste par
tijen, welker programma's op zoo
menig punt van practlsche politiek
verwantschap vertoonen.
Doch in dit geval verheelt men
zich niet, dat prof. Romme. dien
men overigens nog volstrekt niet be
hoeft te verslijten voor een man. dia
van een dergelijke samenwerking af-
keerlg ls. in de kringen van de P,
van den A. niet met groot vertrou
wen begroet zal worden, evenmin
trouwens als ln de vooruitstrevende
gelederen van zijn eigen nartlj. Een
oplossing voor deze moeilijkheid zou
kunnen gevonden worden door prof.
Romme een co-formateur te geven,
die de overbrugging tusschen de
verschillende gevoelsreactles gemak
kelijker tot stand zou kunnen bren
gen, doch de katholieke Tweede Ka
merfractie heeft zich reeds tegen het
optreden van een co-formateur uit
gesproken, en dit is ook wel begrijpe
lijk, aangezien er ln eerste instantie
feitelijk geen strikte reden voor het
aanwijzen van twee formateurs be
staat.
De man, dien men, vóór het
standpunt van de katholieke fractie
bekend werd. als tweeden forma
teur hoorde noemen, Is dr. L. Beel,
en aan hem wordt dan ook op het
oogenblik sterk gedacht voor de
formateursrol. aangezien de heer
Beel bij zijn bekwaamheden ook
nog de kwaliteit voegt als uitge
sproken voorstander van het voeren
eener sterk progressieve politiek het
vertrouwen van de P. van den A.
en van zijn eigen vooruitstrevende
geloofsgenooten wel te bezitten. Als
derde mogelijkheid wordt gedacht
aan den heer J. R. H. van Schalk,
voorzitter der Tweede Kamer, die
naar beide zijden verzoenend zou
kunnen werken, doch minder gepro
nonceerd leider van een polltieken
koers lykt. En verder duiken dan
nog op den achtegond op de na
men van dr. Kortenhorst en mr.
Van Maarsseveen, doch zoolang de
tendentie ln de richting van toe
nadering tot de P. van den A. blijft
wijzen, zullen deze namen wel op
den achtergrond blijven.
Een heel andere mogelijkheid, die
aanhangers vindt, wier Invloed men
niet moet onderschatten, ls, dat
prof. Schermerhom ten tweeden male
de ultnoodiglng om een kabinet to v
formeeren zou ontvangen, en men
zou deze ultnoodiglng moeten op
vatten, niet alleen als gedaan aan
den partijleider, doch tevens aan den
persoon van Schermerhorn, die, al is
zijn positie wel verzwakt, niettemin
in breede kringen ln het land nog
veel sympathie en vertrouwen geniet,
terwijl men ten andere ook over
weegt, dat ten aanzien van het bui
tenland de continuïteit van het be-
