•;.\v
Amsterdamsche
en het Mirakel
jeugd
Voorlichting in en over Indië
een eerste eisch
Ernstige
terugtred"
r
Tot hoofd en hart
Het Vierenswaardig Wonder
'v
Eerst orde herstellen
.J
Ir. J. Otten geeft zijn visie op het
Indische probleem
69ste JAARGANG No. 23576
ZATERDAG 22 JUNI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weelc
I»
'4
ma*
Dr. Beel in „retraite"
E.V.C. te Rotterdam zet
staking voort
De Duitsche ontwapening
Hoe de zevenjarige Rietje
„het wonder" beschrijft
Daar Australische zeelieden weigerden de sleepboot te beman
nen, welke het Nederlandsche s.s. „Tasman", dat met 400 Neder
landsche geëvacueerden naar Java en Sumatra vertrok, uit de
haven van Melbourne moest sleepen, voer het schip op eigen
kracht de haven uit. Een Australische loods, die demandeling der
zeelieden schandalig vond, verklaarde zich bereid de Tasman
uit de haven te brengen. Het schip vertrekt
Onder de vele belangstellenden op de jeugdtentoonstelling op
den N-Z. Voorburgwal 165 te Amsterdam waren ook groote groepen
Volendammer schoolmeisjes
De kleeding heeft invloed op
het gedrag van den mensch.
Kleedt u dus bij warm weer
gezond en luchtig, maar fat
soenlijk.
S S
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Terwijl Dr. Beel bezig is de laat
ste han<i te leggen aan de vor
ming van een nieuwe regeering
komt van den Regeeringsvoor-
lichtingsdienst vertoiker van de
meening van het huidige demission-
nalre kabinet, dat voor het tot dus
ver gevoerde beleid inzake Indonesië
lu hooge mate verantwoordelijk is
een reactie op de jongste voorstellen
van Sjahrir, welke wij niet anders
dan ais afwijzend kunnen interpre
teeren. Niet alleen worden de Indone
sische voorstellen 'n „ernstige terug
tred" genoemd, maar op het einde
van het communiqué wordt zelfs de
vraag gesteld, of de gesprekspartner
der Nederlanders wel in een positie
verkeert, waarvan men zich resul
taten mag voorstellen.
Het is of de demissionnaire regee
ring eerst thans de oogen opengaan,
nu zij. na het bekend worden van
het standpunt der Indonesiërs, de
ontzaglijke klqve ziet, welke Neder
land scheidt van Soekarno's „Repu
bliek". Het driemanschap Schermer-
horn Logemann Van Mook, dat sinds
October van het vorig jaar, daarbij
welwillend geassisteerd door Britsche
adviseurs, getracht heeft door steeds
verder gaande concessies een gun
stige sfeer te scheppen om tot accep
tabele verhoudingen te komen, moet
thans zelf concludeeren, dat zijn po
gingen gefaald hebben.
Het heeft thans weinig zin nog
maals de vraag te stellen waarom
het pogen van dit driemanschap om
tot een accoord te komen met Soe
karno's vertegenwoordigers op een
mislukking moest uitloopen. Duide
lijk ia in ieder gil val gebleken, dat de
steeds verder gaande concessies de
klove niet verkleind, maar veeleer
vergroot hebben. Kenners van de
psychologie van den Oosterling wis
ten, dat dit komen zou. Velen hun
ner hebben dan ook de regeering her
haaldelijk gewaarschuwd op dezen
weg niet voort te gaan. Reeds de
Voorstellen van 10 Februari J.I., waar
bij de mogelijkheid van verbreking
der Rijkseenheid in uitzicht werd ge-
Bteid, gingen velen terecht te ver.
Iedere ingewijde wist ook, dat de
besprekingen, welke half April op de
Hooge Veluwe zijn gehouden, vrijwel
geen resultaat hebben opgeleverd.
Zoo is het thans demissionnaire ka
binet voortgesukkeld op dezen moei
lijken weg. De onderhandelingen
werden slepende gehouden en intus-
schep, ging de terreur van extremis
ten. vaak losgeslagen benden, waar
op de „republiek" iederen greep mist,
tegen weerlooze Nederlanden en in-
heemschen ongestoord verder. Herin
neren wij slechts aan het onlangs te
Tangeran aangerichte bloedbad onder
de Chineezen. Van een werkelijk ge
zag was nergens sprake, maar wel
stelde de .door de Japanners in het
leveti geroepen „republiek" steeds
hooger eischen: erkenning van de
„republiek" over Java was al lang
niet meer voldoende, ook Sumatra
moest ertoe behooren, hoewel daar
een onbeschrijfelijke chaos heerscht.
Het was in dit stadium, dat het
rapport van de commissie-Van
Poli en de daarop gevolgde
motie in de Kamer eenige ver
ademing bracht. De balans werd op-
Seraaakt en de toestand van het
ogenblik vastgelegd. Zij sloot een
periode af en maakte het mogelijk
een nieuwe te beginnen.
Het is goed aan deze motie, die in
de Kamer met een groote meerder
heid werd aangenomen en waaraan
ook de fractie van de Partij van den
Arbeid haar stem gaf, dé noodige
aandacht te besteden, omdat het
niet onmogelijk is, dat bij het op
treden van een nieuwe regeering «on
der Dr. Beel, deze motie als uitgangs
punt zal worden genomen voor even-
tueele verdere onderhandelingen. In
deze motie staat uitdrukkelijk ver
meld. dat het Nederlandsch-Indiseh
Gebiedsdeel als deelgenoot
van het Koninkrijk een auto
nome bestaansvorm behoort te wor
den toegekend. Dat is iets anders
dan hetgeen Sjahrir voorstelt: het
3luiten van een verdrag, inhoudende
een de facto erkenning van het
gezag van de „republiek" over Java
en Sumatra en de samenwerking met
die regeering tot de vestiging van
een Indonesischen vrijen staat, die
met Nederland in een bondgenoot
schap zal treden.
De pogingen, tot nu toe onderno
men om tot een accoord te komen
Zijn op een mislukking uitgeloopen'.
ZÏ1 hebben echter dit groote voordeel
gehad: de wereld, en wij denken hier
bij voornamelijk aan Amerika en En
geland, heeft gezien, dat wij geen
óogenblik geaarzeld hebben het In
donesische volk de hand toe te ste-.
ken. De Nederlandsche regeering
heeft onderhandelingen gevoerd en
la tot zeer vérgaande concessies be-,
reid geweest tegenover een regiem,
dat met behulp van de gehate Ja
panners is tot stand gekomen. Zit
heeft die onderhandelingen voort
gezet met sen vertegenwoordiger van
aen couaborateur soekarno, terwijl
duizenden Nederlanders nog in kam
pen zijn opgesloten en onder de
terreur der extremisten zuchVn Er
is thans een grens bereikt. Dê we"
die sinds October 1945 is gevolgd'
blijkt dood te loopen. Een nieuwe
weg moet worden ingeslagen. En op
dezen nieuwen weg mag, zooals de
directeur van Philips, Ir. Otten. het
gisteren op een persconferentie kern
achtig uitdrukte, niet langer geaar
zeld worden met het herstel van orde
en gezag, om dan vervolgens werke
lijk vooruitstrevend tejzy'n.
In dezen geest zou onzes Inziens
gehandeld worden volgens het woord
van H. M. de „Koningin in December
Een visschersdorp groeit uit tot wereldstad
Met in haar midden de Gewijde Stede,
Waar alles samenvloeit, wat aan gebeden
En wenschen heel een eeuw voor innigs had.
Brengen allengs de schepen schat na schat
Als keurgeschenlt uit alle landen rpede,
Dan rangschikt Amsterdam zijn kostbaarheden
Rond de kapel, die het kleinood bevat.
O Heer, die ieder ding in het heelal
Zijn plaats gegeven hebt naar wijs bedoelen,
Hoe heerlijk blijkt uw almacht overall
Het vierenswaardig wonder aan het IJ
Doet uw bewind als een genade voelen
Door de tot macht geklommen burgerij.
Anton van Duinkerken
(Ontleend aan het gelijknamig
gedicht, geschreven als bijdrage tot
het Gedenkboek. Vitg. Urbi et Orbi
(Van onzen parlementairen
redacteur)
De formateur dr. L. Beel heeft
Vrijdagmiddag met volmaakt onbe
kende besteming Den Haag voor het
weekend verlaten. Men mompelt
slechts het woord „retraite", waar
bij men wegens gebrek aan inlich
tingen in het midden laat of het
een retraite van politieken dan wel
van geestelijke aard is. In ieder ge
val zijn voor de eerstkomende dagen
de deuren- van het kabinet geslo
ten.
Naar aanleiding van de E.V.C.-
vergadering te Amsterdam die een
motie aannam om de regeering me
dewerking bij de oplossing van het
conflict te vragen, heeft de E.V.C.
Vrijdagavond te Rotterdam een ver
gadering gehouden. Besloten werd
de staking voort te zetten.
Generaal Joseph T. Mac Carney
Amerikaansch bevelhebber der V.S
in Europa, deelde Vrijdag in een
persconferentie mede, dat de kwestie
van de benoeming van een vier-
mogendhedencommissie om een on
derzoek in te stellen naar den stand
van de Duitsche ontwapening in de
vier beaette zones, verwezen was
naar de regeeringen van de bezet
tende mogendheden, ten gevolge van
een klaarblijkelijk onoplosbare im
passe bij de geallieerde controle
autoriteiten, aldus A.P.
Op vragen betreffende berichten over
Amerikaansche -troepenbewegingen in
Duitschland, aeide Mac Carney, dat
de thans plaats vindende bewegin
gen uitsluitend verband hielden met
de hergroepeering en opstelling van
de nieuwe politiestrljdkrachten van
38.000 man.
Er bestaat een plan om de Ame
rikaansche bezettingstroepen in
Duitschland tot 150.000 man terug
te brengen. De uitvoering van dit
plan hangt af van verschillende on
verwachte moeilijkheden In de be-
zettlngspolitiek.
Er gijn zelden tentoonstellingen
zoo intensief bekeken als de expositie
van het werk van leerlingen der ver
schillende scholen, gewijd aan het
Mirakel van Amsterdam. Ononder
broken stroomden de voornamelijk
jeugdige bezoekers toe en niets ont
ging aan hun aandacht. Tot de
beste inzendingen behoorden, zoo
als wij ten deele reeds meldden:
„Het Mirakel dpor Zes Eleuwen
heen", een collectief werkstuk in
boekvorm van de leerlingen dei-
eerste klas Middelbare Meisjesschool,
Valeriuspleln 12. het mooie boek
:,Zes Eeuwen Mirakelstad" van de
derde klas dezer M.M.S., met een
fraaie bandteekening door Ria Hof-
meyer. de „verzamelde gedichten"
door Pius-U.L.O., Prinsengracht, „De
Processie", collectief werkstuk dei-
zevende klas Mgr. Dr. Ariënsschool,
Bilderdijkstraat, en „Het Begijnhof",
eveneens een collectief werkstuk,
vervaardigd door de Örie vijfde-klas
sen van de St. Janschool, Kortenaer-
straat. Van de indlvidueele werk
stukken verdienen bijzondere, vermel
ding: „Vondel en het H. Sacrament
van Mirakel", in boekvorm door Le-
ontien van Beurden en een Tarcisius-
beeldje, geboetseerd door Cathleen
Kloppenburg, 13 jaar.
Onder de opstellen vallen bijzon
der op: die van Carla van Heukelum
Stuyt, Tiny Bakker, Riekie Vermeu
len, C. Stam, Thijs Holla, Huub Oos-
tershuis. Het opstelletje van Rietje
Gremmen, 7 jaar, leerlinge van de
H. Hartschool. Ferdinand Bolstraat,
verwierf een extra prijs. Twee leer
lingen, één uit een derde klas,
I.aura Schaap, en een ander uit een
vijfde klas, Mia Spiekerman, maak-
,en een lief gedichtje ter eere van
het H. Sacrament.
Uit de bekroonde teekeningen
.mogen afzonderlijk worden genoemd
het aardige schetsje van A. Ariaans,
6 jaar, de teekeningen van Lies
Harmsen. G. van de Kroon. Tonny
Tuinman, de zusjes Riemersma.
Ant Arends: Flans Broe^g. maakte
zelfs een triptiekje, Hans van de
Mee en Joh. Jansen waagden zich
aan een olieverfscliildering.
Alle leerlingen, die iets inzonden,
hebben buitengewoon hun best ge
daan en ontvangen een blijk van
waardeering, zooais op de tentoon
stelling is aangekondigd. De prijzen
z(jn beschikbaar gesteld door den
R.K Amsterdamschen Schoolraad en
eenige firma's.
,Tot slot willen w(J het bovenge-
(Van onzen parlementairen
redacteur)
Voorlichting en nog eens voor
lichting, dat was de voornaam-
ste teneur van de uiteenzet
tingen, die Ir. 3. Otten, direc
teur der- Phllipsfabrieken, vrij
dag voor een groot aantal jour
nalisten in Hotel des Indes in
Den Haag gaf over indrukken,
die lUj tijdens zijn recente reis
naar Indië lieert opgedaan. Ir.
Otten heeft kritiek in overvloed
en lijj legt zonder aarzeling den
vinger op wondeplekken, overal
waar liij meent deze waar te ne
men. Doch liij is in liet minste
niet gedesillusioneerd over Indië
thuis gekomen.
Ir. Otten is zeer stellig de meening
toegedaan, dat net op het oogen-
blik tijd is geworden eerst de orde
te herstellen zoodra ons dit mogelijk
zal zijn. Maar, voegt hij er onmid
dellijk en met den grootsten nadruk
aan toe, niet de orde herstellen om
daarna den ouden toestand van 1939
ln te voeren. Neen, als de orde her
steld is, dan moeten we ook onmid
dellijk ons werkelijk liberaal erf
ruim en tegemoetkomend toonen om
den Indonesiërs datgene te geven
noemde: opstel van de zevenjarige
Rietje Gremmen afdrukken, geti
teld: „Het wonder van Amsterdam":
„Lang geleden was er een man
die erg ziek was. De vrouw had de
pastoor gehaald. De man wou nog
een keer de Heilige hostie ontvane.
Pas was de pastoor weg of de
man moest overgeven. De vrouw
pakte gauw een bakje dat had de
pastoor gezegt. De vrouw gooide het
o'vergeefsel in het vuur. Toen ging
ze zelf ook naar bed. Toen ze de
volgende dag in het vuur keek. Zag
ze de Heilige hostie in het vuur lig
gen. En toen stak ze zo maar haar
hand in het vuur. En.... toen ge
beurde het, wonder. Ze stak haar
hand in het vuur en geeneen brand-
vlek zat er op. Dat was et wonder,
maar et wonder was nog niet klaar.
De vrouw lag Jezus nu in een kist.
Nu haalde de vrouw gaUw de pas
toor. En ze zei dat er zoon groot
wonder was gebeurd. De pastoor ging
mee. Hij nam een klein gouden
doosje mee. Daar deed hij de Hei
lige hostie in. Togn ging hij weer
naar de vredes progie trug. De vol
gende morgen keek de vrouw toe
vallig weer in de kist. En de vrouw
haalde weer de pastoor. En de pas
toor ging weer mee. Toerr de vrouw
de volgende dag weer ln de kist
keek lag Jezes weer ln de kist. De
vrouw haalde al weer de pastoor. En
de pastoor deed weer de Heilige hos
tie in 't gouden doosje. En toen
ging'de pastoor weer naar de kerk.
En toen begon de pastoor zen hoofd
een beetje te zommelen. O ik weet 't
al. Jezus wil in een processie naai
de kerk. En toen wert er een heelen
mooieprocessie gemaakt. Met kaar
sen en vaandels én bloemen. En
achter liep de. pastoor met de mon
strans in zen handen".
Dat de Vredesparochie, waar
Rietje onder hoort, ten dage van het
wonder nog niet z°n hebben be
staan, is voor liaar ondenkbaar. Ook
Mgr. Huibers heeft bij zijn bezoek
aan de tentoonstelling het opstel
van de zevenjarige met groote be
langstelling gelezen. Uit alles blijken
het religieus besef en de historische
interesse -bij onze Katholieks Am
sterdamsen^ schooljeugd.
wat wij hun beloofd hebben. Hij ont
kent dat dr- Van Mock aan alles wat
er verkeerd gaat, schuld is; het is
niet waar, zegt hij, dat hij in alles
den verkeerden koers heeft gestuurd.
Hij is niet begrepen en dit komt teil
deele doordat hij niet de geiegenheid
te baat heeft genomen zich te laten
kennen.
Van den anderen kant heeft zijn
tegenspeler in zijn persoonlijk ka
rakter al evenzeer vele eigenschap
pen die tegenwerken, maar wat bei
den missen, dat is de steun en het
vertrouwen van het volk. dat zij
vertegenwoordigen dr. Van Mook
Vooral het vertrouwen, Sjahrir voor
al het gezag en de orde. Als dez»
beide mannen al tot een oplossing
zouden komen, zal de massa dau
volgen?
Nog een andere figuur duidt ir. Ot
ten heel scherp aan: den man, dis
door de voordeur het paleis te Ba
tavia heeft verlaten en er door ds
achterdeur weer is ingekomen, en
van wien het volk denkt, dat hij er
niet meer is. Om duidelijk te z(jn:
de singuliere edelheer Van der Plas.
Het is niet nuttig, zegt ir. Otten, dat
de man aanwezig blijft, omdat hij de
gemeenschap schuwt en denkt het
allemaal alleen te weten en alleen
te kunnen.
f
Dit is dan een deel van de kri
tiek. Maar de voornaamste kritiek,
die ir. otten geeft, richt zien tegen
de voorlichting, of liever tot liet
ontstellend gebrek aan voorlich
ting, dat er in en over IndlH
heerscht. Een goede enthousias
meer en de voorlichting Is bovenal
noodlg voor de soldaten, die in
Indië op de demarcatielijn aan het
front staan en volstrekt niet we
ten waarom, waartegen en waar
voor /(j vechten, omdat de voor
lichting volmaakt te kort is ge
schoten voor de bevolkingen van
Nederland en Indië.
Een uitgeslapen Jonge voorlich-
tingsofficier op een buitenpost ver
telde aan ir. Otten, dat hij van den
R.V.D. in Batavia als eeni-g mate
riaal ontvangt artikelen, ontleend
aan de „Merdeka", het Indonesische
nationalistische orgaan, met de op
dracht deze zonder commentaar to
verspreiden, en dit is inderdaad de
waanzin ten top gevoerd. En voor
lichting voor het buitenland, die voor
Amerika het allerdringendst noodig
is.
Er aijn daarnaast nog moeilijkhe
den van anderen aard. zooals de gru
welijke corruptie en chantagemetho-
des, die de besten tot wanhoop drij
ven. En daar zijn dan de moeilijk
heden met de Engelschen. Er zijn
op Java dingen gebeurd waarvoor
men op zijn hoofd moet gaan staan
om er nog iets van te begrijpen.
Maar voor alles blijft noodig
voorlichting. We zijn er eerst tij
dens den oorlog en veel te laat
mee begonnen en daarom moe
ten wij haar nu met verdubbel
de kracht aanpakken, volger»
goede methoden, die naar ir. Ot-
ten's meening wel iets anders zijn
dan de eigengereide methoden,
waarmee we het tot nu toe ge
probeerd hebben. ^Daarbij moeten
wij begrijpen, dat er een andere
tijd is aangebroken, waarnaar we
ons te voegen hebben, een tijd
waarin we in Indië niet meer bo
ven op den bok ziullen zitten,
maar waarin we wel de belang
rijkste partij zullen blijven. Mits
we het goed aanpakken.
