Radar «opleidin;
Geen hulp - toch geholpen
Het groote gezin
TI?TyirPT A T^JTTh Uitbreiding van het brein
van dm commandant
I
JfAGINA 5
SATERDAG 22 JUNI 1946
MATROZEN AAN HET „PLOTTEN"
Nog slechts enkele tientallen jaren geïêden werd de wereld
verbaasd door een uitvinding, die het mogelijk maakte, gelui
den over te brengen over zeer groote afstanden, zonder ander
„transportmiddel" dan een hypothetische middenstof. Maai
de techniek gaat snel en tegenwoordig vindt niemand een
radiotoestel nog iets bijzonders, ferwijl iedereen zich een be
paalde voorstelling heeft gevormd van „de aether".
Zoo zal het ook gaan met radar. Heden ten dage is radar
nog een vinding, die in hooge mate tot de verbeelding
spreekt, omdat men nooit gedroomd had dat het mogelijk
zou zijn objecten zichtbaar ivaar te nemen, die zich op groo-
ten afstand bevinden en die ervoor zoover het oorlogs
objecten zijn, niet den minsten prijs op stellen waargenomen
te worden. Maar over enkele jaren zal dat anders zijn, want
eigenlijk is de radar minder geheimzinnig en voor een leek
heel wat gemakkelijker te begrijpen dan de radio.
„Gevechts-informatie"
TPv e huismoeder, die geen
I hulp heeft, moet toch
klaar zien te komen; wat
de twee paar handen van bui
tenaf haar niet aan, assistentie
geven, zal ze op een andere ma
nier in den dag moeten verwer
ken. Eén daarvan is een scherpe
indeeling van den tijd, een twee
de is het inschakelen van alle
huisgenooten, ook de jongsten.
In België leeft een gezin, dat be
staat uit vader, moeder en der
tien kinderen. Er is geen hulp,
maar het marcheert er prachtig;
onder dat dak wonen vijftien
blijde menschen met elkaar. Ze
hebben er allemaal hun taak,
ook de peuters, die zichzelf al
spoedig leeren aankleeden en
hun bedjes opmaken onder toe
zicht van een der ouderen.
De kleine meisjes helpen moe
der dolgraag, omdat het werk
haar op een prettige wijze wordt
voorgehouden; ze zijn trotsch op
de verantwoording, die haar is
opgelegd!
Natuurlijk, kinderen moeten
ook spelen, maar men kam van
een deel van den speeltijd werk
tijd maken. Werken is voor een
kind óók spelen, zegt de groote
opvoedkundige, Maria Monies-
sori. Een stelling waar de moe
ders, zoo ooit, dan toch zeker in
dezen tijd, gebruik van moeten
maken.
Een tweede hulp in de huis
houding is: de tijd-indeeling, en
deze heeft onmiddellijk te maken
met overleg. Zooals het Voor
lichtingsbureau van den Voe
dingsraad, dat er in deze moei
lijke jaren voortdurend op uit
is geweest, de huisvrouw van
practisch advies te dienen,
schrijft, is het eenvoudiger en
vlugger, alle ramen in huis
achter elkaar te zeemen, dan ie-
deren dag een paar, waarbij het
werkmateriaal eenige keeren
m.oet worden schoongemaakt en
op/geborgen, en het strijken van
de wasch noemt den minsten
tijd, wanneer men de geheele
wasch achter elkaar strijkt. Zóo
zijn er tal van voorbeelden om,<
zooals de Amerikanen zeggen
„efficient" te werken. Het. wil
zeggen: met zoo min mogelijken
omhaal. Bijna iedere huisvrouw
zal, door den nood gedreven, in
haar huishouden op dit gebied,
ook wat het inschakelen van de
kinderen betreft, nog nieuwe
toepassingen kunnen maken.
A. Bgl.
Atoomproef op 1 Juli
CEBUTÓ-itEISBUREAlJX
Trainingskamp
„Collingwood"
Millioenen-kamp
Tusschen de kampbarakken
staan de radar-antennes, inge
wikkelde bouwsels, die een leek
aan toekomstwonderen doen
denken.
INDIANEN IN DE U.N.O.?
Vijf Indiaansche Opperhoof
den en een vrouwelijke col
lega zijn aangesteld als ver
tegenwoordigers voor de In
dianen in Noord- en Zuid-
Amerika, die een petitie zul
len indienen voor een per
manenten zetel voor India
nen in de UNO en den Veilig
heidsraad. De 'benoeming
werd bekend gemaakt door
het Opperhoofd „Zwemmen
de Aal" uit Stamford, die de
vertegenwoordiger is van
den Grooten Raad der
Opperhoofden.j
Nederlandsche marine-man aan het radar-peilapparaat.
Verzet tegen regiem in
Albanië
In de pliegtuig-correctie-centrale zijn de „plotters" aan het werk
om de posities van eigen en vijandelijke vliegtuigen te bepalen.
Hiertoe gebruikt men groote glazen platen waarop concentrische
cirkels zijn aangebracht.
De eerste van de drie atoombom
explosies op het atol Bikini zal op
1 Juli op een nader vast te stehen
uur plaats vinden. De tweede explosie
zal in den loop van Augustus plaats
vinden en de derde ln 1947. Een
atoombom van het type, dat op Na
gasaki is neergelaten zal afgeworpen
worden van een hoogte van 9000
meter.
De kans, dat er een ramp zal
plaats hebben op Bikini is „geringer
volgens A.P., dan wanneer er een
meteoor met een diameter van ander
halve kilometer boven op het Empire
State Building te New-York terecht
you komen."
5-dg. teil ARNHEM e.o. /«.I0p p.
4-dg. reit ARNHEM e.o. p.p.
3-dg. BOEIERTOCHT 4S.M p. p
8-dg reii VALKENBURG /«.SO pp
alles inbegrepen. Vertrek wekelijks
50 Verschillende daguititapjes, ook
voor vereenigingen.
Tempelierstraat
en ink Kantoren Ned. Spoorw.
Een kind leert op school, dat een
echo ontstaat door het terug
kaatsen van geluidsgolven tegen
een muur of iets dergelijks; zoo
kan een kind begrijpen, dat radar
berust op de terugkaatsing 'v$n radio-
golven door een willekeurig vast voor
werp. Het meten van den tijd, die
verloopt tusschen uitzenden en ont
vangen, de bepaling van afstand en
koers van het waargenomen object
dus, dat alles beteekent slechts een
Uitbreiding van dit principe.
Voor de Marine bleek de nieuwe
vinding van onschatbaar belang. Tn
de eerste plaats konden nu de sche
pen bedacht zijn op de nadering van
vijandelijke vliegtuigen, reeds op een
afstand van 100 of 150 mijl; in de
tweede plaats verschafte de radar den
commandanten tijdens gevechtsacties
een duidelijk inzicht in de situatie
van hun omgeving en in de derde
plaats bleek de radar een uitstekend
hulpmiddel bij de afstand-meting ten
behoeve fan de artillerie, zoowel voor
Bee- als voor luchtdoelen.
Het is duidelijk, dat de radar bij de
Geallieerde scheepsmachten een evo
lutie beteekende, die niet bepaald
bleef tot het uitvinden en aanbrengen
van nieuwe apparaten. Er moesten
menschen zijn, die die apparaten Kon
den bedienen en repareeren, een staf
van personeel moest in een minimum
van tijd worden opgeleid.
Daarvoor heeft de Engelsche Marine
het trainingskamp H.M.S. „Colling
wood". Wanneer men de havenstad
Portsmouth verlaat in een van de
specifiek Engelsche „dubbeldeks"-bus-
sen, is er een rit van een half uur
voor noodig om het plaatsje Pareham
te bereiken. Een Engelsch dorpje als
vele, in een streek van lieflijk glooien
de heuvels, ontsierd door leelijke blok
ken arbeiderswoningen en verspreide
fabrieken. H.M.S. „Collingwood" ligt
niet ver daarvandaan, het is gebouwd
op een kaal terrein en doet aan als
een onafzienbaar conglomeraat van
barakken en verblijven, gescheiden do ,r
asphaltstraten en nette tuintjes waar
in niet veel groeien wil. Midden in
het kamp staat de vlaggemast op een
Quarterdeck zoo groot als de Dam in
Amsterdam; op dit plein treden lede
ren morgen de duizenden Engelsche
matrozen, die hier in opleiding zijn,
aan voor „parade" (baksgewijs, appèl)
en voor een korten dienst, te houden
dom- den vloot-aalmoezenier.
En bij die Engelsche matrozen
staan dan ook onze Hollandsehe ïjia-
trozen aangetreden, de jongens van
de Koninklijke Marine, die eerst
daags onze radar-specialisten aullen
Bijn.
Want uiteraard zijn ook de oor
logsschepen van de Koninklijke Mari
ne, waarvan de technische uitrusting
in de oorlogsjaren volkomen gelijken
tred hield met die van de Geallieer
de bondgenooten, reeds in de eerste
oorlogsjaren voorzien van radar-
apparaten. Onze nieuwe schepen
worden alle met volledige radar-sets
afgeleverd, ook de Koninklijke Ma
rine heeft dus dringend behoefte aan
een staf van personeel,
H.M.S. „Collingwood" Is voor dit
doel een ideaal oord. In de verblijven
en werkplaatsen hebben, uitsluitend
voor opleidingsdoeleinden^ een ver
bijsterend aantal kostbare apparaten
een plaats gevonden, Tusschen de
gebouwen staan de radar-antennes,
ingewikkelde bouwsels van hoek-
ijzeren constructie met vormen van
een grilligheid die een leek aan
loekomstwonderen doen denken. In
de werkplaatsen en verblijven Is aan
de Hollanders een ruime1 plaats in
geruimd: zij hebben hun eigen les
lokalen en hun eigen toestellen voor
practisch werk. Alles bijeen vindt
men in H.M.S. „Collingwood" een
staalkaart van hetgen de moderne
techniek op radar-gebied heeft ge
presteerd, «r bevindt zich in dit
Kamp een collectie toestellen waar
van de totale waarde op millioenen
ponden geschat mag worden.
De Hollandsehe cursussen in En
geland betreffen de opleidingen tot
Hadio-afstandpeiler le en 2e klasse
De ..RAPS's" zooals men ze kort
heidshalve noemt, zijn onderverdeeld
in RAP V's (vuurleiding) en RaP
P"3 (plotters).
De „plotters" krijgen op de vloot
een geheel nieuwe taak te vervullen,
welke een direct gevolg Is van de
voortschrijding der radartechniek.
„Plotten" is -een bezigheid, waarvoor
waarschijnlijk, nog geen goed Neder-
landsch woord bestaat. Het omvai
zoowel de plaatsbepaling van vijan
delijke en vriendschappelijk schepen
of vliegtuigen, als het uitzetten van
de waargenomen posities op een
schema, of kaart, en het bijhouden
van dit schema. De plotters werken
daartoe aan groote glazen platen,
waarop een aantal concentrische cir.
kels zijn aangebracht; het eigen
schip wordt geacht zich in het mid
delpunt- daarvan te bevinden, juisv
aooals de Noordpool zich bevindt in
het middelpunt van de breedtegra
den op het Noordelijk halfrond. Al
lerlei gegevens worden op deze
schema's grafisch aangegeven, koevs-
lijnen en teekens geven een duidelijk
inzicht in wat de radar-apparaten
onthullen.
Een afzonderlijke studie vergt do
wijze waarop de eigen jachtvliegtui
gen door middel van radar naar den
vijand gedirigeerd worden.
t
Het is noch de president van de
Albaneesche Republiek, dr. Omer
Nishani,noch de eerste 'Minister, En-
ver Hoxha, dio op het oogenblik de
ware regeerder van het land is. De
macht ligt in handen van den myst'e-
rieuzen minister van Binnenlandsche
Zaken en hoofd van de politie. Kot-
chi Xoxe. Hij heeft niet enkel het
toezicht op de politie en op de ge
vangenissen, die volgepropt zijn met
tegenstanders van het regiem, maar
hij houdt er ook een uitgebreid sy
steem van ,,gedachtencontr61e'' en
van spionnage op na, zoodat het
vodr de Albaneezen ontzettend ge
vaarlijk is, eenige eritiek uit te oefe
nen, zelfs in bijzijn van goede vrien
den.
Volgens aanhoudende geruchten
zou de Albaneesche Regeering op 25
Juni- a.s. een volledig govjet-regee-
ringssysteem wettelijk bekrachtigen.
Tenslotte nog een enkel woord
over de z.g. „gevechts-informatie".
De gevechts-informatie is een
hoogst merkwaardig organisatorisch
apparaat aan boord van een oorlogs
schip, dat ontstaan is als gevolg van
de veelheid der nieuwe waarnemings-
toestellen. De eenvoudigste aandui
ding voor dit apparaat is eigenlijk
„uitbreiding van het brein van den
commandant".
De noodzaak van een dergelijke
„organisatie" is gemakkelijk in te
zien. De commandant van een oor
logsschip, dat hi gevecht raakte, kon
het langzamerhand niet meer af,
vooral niet, wanneer er om hem
heen een mêlée van vijandelijke en
eigen schepen en vliegtuigen was
ontstaan. Hij werd ovrstroomd me»
„seintjes" en berichten, die van alle
kanten binnenkwamen. De radar
en asdic-apparatuur deden dezen
stroom van berichten nog toendVneri.
Het averechtsche resultaat van dezen
overvloed van inlichtingen was, dat
de commandant niet meer in staat
was, hoófdzaken van bijzaken te
blijven onderscheiden; de man „werd
gek", om het eens populair te zeg
gen.
Om dit te voorkomen is de „ge
vechts-informatie" uitgevonden. Bin-'
nenkomende berichten worden thans
al naar hun aard geschift en ver
deeld over een aantal „plots", waar
aan de plotters staan te werken. Ze
worden gezeefd en wat overblijft
wordt overgebracht naar een vol
gend „plot", dat weer met gelijk
waardige gecoördineerd wordt. Zoo
verkrijgt men tenslotte, trapsgewijs
een overzicht van de belangrijkste
gegevens, ten diénste van den com
mandant, die nu sneller en met
minder hoofdbfekens beslissingen
nemen kan. Dat dit schiften en
zetten en plotten ook een kwestie
van routine en secondenwerk moet
zijn ligt voor de hand.
Zoo zien we hier dus het merk
waardige verschijnsel, dat de voor
uitgang der techniek opeens de
noodzaak van het scheppen van een
geheel nieuwen „dienst" creëert. In
plaats van minder menschen maken
de machines de hulp van méér
menschen noodzakelijk. Het ideaal
van bemanning-looze slagschepen,
die elkaar bekampen tengevolge
van een druk op den knop aan den
wal, is blijkbaar nog verre
(Van een bijzonderen medewerker)
I
Ondervinden de gezinnen, en wel
bijzonder de groote gezinnen,
de belangstelling, de waardee
ring en de hulp, die zij zoozeer
noodig en waarop zij, krachtens hun
bestaan en doel, zoozeer recht hebben?
Konden we alle ouders van groote
gezinnen pressen hierop even een ant
woord te geven, we weten' zeker, dat
een krachtig en overtuigd „neen" klin
ken zou!
O zeker. In woord en geschrift wor
den de vaders en moeders van groote
gezinnen geprezen; wordt hun offer
leven, hun blijmoedigheid zelfs, an
deren ten voorbeeld gesteld. Maar....
waar blijft de daad? De allesomvat
tende steun dien zij. vooral in dezen
tijd. zoowel geestelijk als materieel zoo
hard noodig hebben? Deze zijn helaas,
nu allerwege eigenbelang en zelfzucht
hoogtij vieren, verre te zoeken.
De ouders der groote gezinnen we
ten, dat zij hun plicht gedaan heb
ben, door de huwelijkswetten te eerbie
digen. Doch wat hen maar al te vaak
grieft, ls het niet begrijpen, niet aan
voelen van hun strijd en moeilijkhe
den door zoovelen, die dat toch wel
moesten aanvoelen en begrijpen.
De ouders hebben meer noodig
dan wat losjes uitgestrooide, al
of niet gemeende, troostwoor
den. Daadwerkelijke steun
materieel en geestelijk is in dezen
tijd van armoe en heidendom hard ca
hard noodig.
Zeker, geen enkele ouder sluit da
oogen voor de weelde en het geluk
van zijn gezin. Niemand van hen:
zou tér wille van een slof aardbeien,
een prettige vacantie buiten of een
geregeld bezoek aan concertzaal of
schouwburg, één zijner kinderen wil
len missen.
Het heeft zijn nut de menschheid
op de vele vreugden van het gezin, *n
bijzonder van het groote gezin, te wij
zen. Die vreugden zijn er en mogen
gesmaakt worden: ze zijn zelfs de
groote steunpunten, de lichtbundel»
in het gezinsleven. Maar naast die
vreugden bestaan de zorgen en de
smarten, die zee? terecht meestal
binnenskamers blijven. Maar die ook, en
zeker in den tijd, dien we nu beleven,
voor vele ouders té groot en té zwa*r
kunnen worden en soms eerst tot
uiting komen, als het te laat is.
Kan dat niet anders? Gaat men
eerst d&n op de groote trom slaan,
als men allerwege de verwording aan.
schouwt, of, duidelijker nog dan thans
reeds het geval is, den achteruitgang
van het kindertal bespeurt?
De realiteit is wel zeer droevig.
Wie oogen heeft om te zien en ooren
om te hooren, kan constateeren, dat
er in tal van gezinnen heel wat scheef
gaat. Dat het materieel tekort een
geestelijke dorheid -veroorzaakt; dat
onverschilligheid en ontevredenheid,
en nog veel erger dingen, binnenslut-
pen in huizen en gezinnen, waar men
ze best had kunnen weren, als er
wat meer belangstelling en daadwer
kelijk medeleven betoond waren.
De Euro,peesche landen, die niet
bezet zijn geweesto.a. Zweden en
Zwitserlandkunnen zich op mode
gebied veel ruimer bewegen dan de
verarmde landenen doen het hunne
om toonaangevend te worden. Dit
Zwitsersche zomerjurkjemet hel-,
witte ruiten, heeft een moderne
vleugelmouw en een rokdie wijd
valt door niet-ingestreken plooien,
zooals men dezen zomer veel ziet.
