Persstemmen over het nieuwe kabinet voor Groote Vier Dr. Hirschfeld naar Ned.-lnriië Generaal Winkelman over onze eereschuld OMZEILD? Van Swol-Risikel Buitenlandsch overzicht THëSt een fiaMtiCap Kath. Partij in Curacao tegen delegatie Schrijnend leed Vervanging van Logemann door Jonkman WOENSDAG 3 JULI 1946 PAGINA 3 verslaan verrassend Destremeau—Petra DAMPROBLEEM j m i 1 J 4'4'S8W.5 I W1 13 Geen beslissingen genomen NIEUW TSJECHISCH KABINET GEVORMD DE „VERWOESTINGEN" TE BIKINI De immigratie in Palestina Atoombom nr. 4 ontploft Bo venstaande radiografisch over gebrachte foto toont het mo ment, waarop een enorme paddenstoel van rook boven Bikini hangt, enkele seconden na de explosie van de atoom bom. De foto werd genomen van de brug van het vlaggeschip Mount mc. Kinléy Detachementen naar West-Indië IY2 jaar voor Chris de Graaff Zwakke ruggegraat Meerendeels vakmeuschen Overwegend K.V.P. en P. v. d. A. Twijfelachtig smalle basis Op Afwachten Niet gelukkig te prijzen Voorloopig gerust Geen lang leven „Gelukkige keuze" zeggen niet-Nederlandsche kringen De kwestie Triest is in een nieuw stadium gekomen. Stonden tot nu toe Amerika en Enge land onwrikbaar op het stand punt dat de stad bij Italië behoorde te worden gevoegd, Rusland eischte Inlijving bij Joego-Slavië. Maandag evenwel diende Bidault een voorstel in tot internationalisatie; de Groote Vier, Italië en Joego-Slavië, zouden •oor 10 jaar het beheer op zich ne men. Molotov accepteerde, zij het onder zekere voorwaarden. Het voor stel van Bidault bewandelde een tusschenweg: geen van beide machts groepen alleen zou de belangrijke haven bezitten, maar beide samen, met Frankrijk ais middenpartij, een positie, waarin de Fransche mi nister voordeel zag voor zijn land. Het feit zelf, dat dit compromis in .bespreking komt, is van groot ge wicht: het beteekent, dat de Parij- sche conferentie, die op de onverzet telijkheid der tegenstanders juist in dit punt dreigde dood te loopen, nieuwe levenskansen krijgt. Overigens is het voorstel nog lang niet hetzelfde als de aanvaarding. Maandag reeds verschilde men van inzicht over de eventueele grootte van het te internationaliseeren ge bied. Toen de anderen de kaarten zagen van de streek, die Molotov zich had gedacht, betrokken hun gezichten, vertelt de Times. Die streek is namelijk zeer klein. De grens snijdt de stadstramlijnen en den spoorweg ItaliëOostenrijk, en is gunstig voor Joego-Slavië. Byrnes en Bevin gingen hiermee niet accoord. In de zitting van gisteren stelde de Amerikaan zijn toestemming -afhan kelijk van de instantie, die over Triest de leiding zou hebben. Hij meende namelijk, dat niet de Groote Vier, maar de gëheele U.N.O. het be heer zou moeten voeren Byrnes is toch al weinig ingenomen met de gedachte aan internationalisatie, en begrijpend dat het daar wel van ko men zal wil er iets bereikt worden, tracht hij zooveel mogelijk Rusland opzij te dringen: want in het kwar tet der Groote Vier heeft de Sovjet- Unie een grootar plaats dan in het gansche koor der Vereenigde Naties. Het statuut van den staat" Triest wil Byrnes dan ook opgesteld zien door de vredesconferentie der 21 overwinnaars. Bevin viel zijn Angel- saksischen collega bij. Het resultaat der besprekingen, die vandaag worden voortgezet, laat zich niet voorspellen. Verblijdend is echter, dat men nu slechts over de kleinere dingen behoeft te discus- s'eeren, dat de grootere vast staan. Op 'n „kleinigheid" zal men de con ferentie van Parijs niet laten stran den. Het schijnt ons, dat- de klin Triest omzeild zal worden. Men heeft er dan ook lang over gedaan. En de buitenwereld heeft wel recht, eens „Tjonge!" te roepen. Van Swol en Rinkel hebben op Wimbledon een verrassende zegs weten te behalen op het befaamde Fransche dubbel Destremeau—Pe tra: 6—2, 6—8, 8—6, 6—4. Zij komen nu in de vierde ronde (laatste acht». De partij had een zeer verrassenden inzet. De Nederlanders wonnen de eerste set met 62, hetgeen vooral Ifet gevolg was van het uitstekend serveeren van onze beide landgenoo- ten. Op de eerste set volgde een eigen aardige tweede, waarin b.v. Rinkel in de achtste game drie double faults serveerde, om daarna toch de game te winnen (44). In de 13de game won Destremeau de eigen service en verloor Van Swol de zijne (86 voor het Fransche paar). In de derde set maakte Destremeau opnieuw tal van fouten. De stand ging steeds gelijk op en de eerste maal, dat Van Swol en Rinkel de leiding hadden was in de 13de game, toen Destremeau de eigen service verloor (76). Rinkel won daarna de - eigen service en de set (86J. In de 4de set wisten onze landgenooten door schitterend vollee- ren, vooral van Rinkel, en gesteund door zwak spel van Destremeau een 30 voorsprong te behalen. Na de 6de game de service-game van Van Swol was de £tand 42 voor de Neder landers. Maar nu won Destremeau de eigen service, waarop gelukkig Rinkel de zijne won (53). Hoewel Petra zoo als gewoonlijk zijn service won (54), kon Van Swol, die daarna serveerde, set en match winnen. All England Plate: Van Meegeren slaat Sandys (Iersche Vrijstaat) 63, e-3. Probleem No. 1253 van P. J. Eype te Haarlem. Wit speelt en wint; oplossingen kunnen worden ingezonden tot half Augustus aan het adres: B. H. M. Stevens, Eikenlaan 36, Heemstede. Oplossing van No. 1248, auteur Jac. de Boer, te Lutjebroek. "P®61* naar 26, 8, 3933, 22. 21, 43, W, 41, io, 3, 5 en wint. Een heel mooi vraagstuk; het slot van de ontleding is echter overbekend. Tijdens de Dinsdag gehouden ver gadering der ministers van Buiten- landsche Zaken der Groote Vier te Parijs hebben Byrnes en Bevin ver klaard, dat zij alleen zouden instem men met de voorgestelde internatio nale zone voor Triëst en het aan grenzende gebied, indien de controle en,verantwoordelijkheid voor dit ge bied zou berusten bij de Ver. Na ties, en niet bij de Groote Vier, zoo als was voorgesteld door de Sovjet delegatie. De geheele zitting was gewijd aan Triëst en de Italiaansch-Joégosla- vische grens, maar er werden geen beslissingen genomen. Woensdag om 4 uur worden de besprekingen voort gezet. Te Triëst was het Dinsdag kalm, ofschoon er- na de twee afgeloopen dagen van verwarde opstootjes een atmosfeer van spanning heerschte, aldus A.P. De ove-rwegend Slavische vakor ganisaties te Triëst zetten haar al- gemeene staking voort en de officie ren van de geallieerde militaire re geering waren het er over eens, dat meer troebelen te verwachten zijn. En woordvoerder voor het parti- sanencomlté voor bevrijding te Triëst zei ronduit, dat de internationalisa tie van de> stad „een zoo sterke re actie tengevolge zou hebben, dat niet te verwachten. W&s, dat de-ze binnen de perken der wet gehouden zou kunnen worden." Dinsdagavond hebben geallieerde troepen, om wanordelijkheden te voorkomen, de arbeiderswijk San Giacomo en het Garibaldiplein in het centrum der stad afgezet. De communist Gottwald heeft Dinsdag een nieuw Tsjecho-Slo- waaksch .kabinet gevormd. Het bestaat uit communisten, 4 leden van de partij van Benesj, 3 soc.-democraten, 6 katholieken en Jan Masaryk als minister van Bui- tenlandsche Zaken. De verhouding der nationaliteiten is 16 Tsjechen eri 7 Slowaken. Een correspondent va,n het Colum bia Broadcasting System seint van Kwajelein-Atoll het volgende: „Na een strijd van vier uur met de censuur kan ik tenslotte zeg gen, dat ik gedurende meer dan een uur laag over de lagune van Bikini helb gevlogen. Ik heb de schade, ver oorzaakt door de atoombom goed in oogenschouw genomen en begrijp nu, waarom sommigen van ons de 'proef neming als een volkomen misluk king beschouwen. De schatting is dat 28 van de 79 schepen eenigszins beschadig^ zijn. Slechts één groot schip is gezonken, n.l. de Japansche lichte kruiser „Sakawa". Men zou verkeerd doen, uit de poo- vere resultaten de conclusie te trek ken, dat de atoomkracht niet radi caal zou zijn. Truman heeft Dinsdag in Was hington in een verklaring ge zegd, dat de Jongste ongeregeldhe den in Palestina geen invloed zul len hebben op de immigratie' van 100.000 Joden. In de verklaring wordt gezegd, dat de V.S. bereid zijn hiervoor de technische en financieele verant woordelijkheid op zich te nemen. De algemeenë secretaris van de V.N., Trygve Lie, zal verscheidene Europeesche steden bezoeken, waar onder Den Haag. Doel van de rond ure-is is werving van personeel voor de V.N. Gisterochtend is dr. H. M. HirschT feld op - uitneodiging van dr. Van Mook naar Ned .-Indië vertrokken teneinde een onderzoek in te stel len in economische aangelegenheden. De Katholieke Partij van Curapao heeft een telegram gezonden aan de K.V.P. in Nederland, waarin zij,.al dus A.N.P.-Aneta, de Curacaosche delegatie er van beschuldigt „de slechtste soort autocratie'' uit te oelenen. „Natuurlijk zijn wij voor standers van autonomie," aldus het telegram, „maar wij "zijn tegen elke onmiddellijke fundamenteele veran dering gekant. De Katholieke Partij heeft haar standpunt vóór het ver trek van de delegatie naar Nederland aan Da Costa Gomez reeds medege deeld. De onmiddellijke veranderin gen, welke de delegatie heeft voor gesteld. liggen niet opgesloten in de boodschap van de Koningin van 1942 en zijn niet vermeld in het telegram, dat Curacao 9 November aan de Ko ningin heeft gezonden, doch komen slechts voor in een niet-gepUbliceerd memorandum. De Katholieke Partij protesteert tegen het feit, dat dé wenschen van de bevolking zijn ge formuleerd in een geheim memoran dum, waarvan de bevolking in geen enkel opzicht kennis heeft genomen. Dit is geen autonomie, maar auto cratie van de slechtste soort." Vrijdag aullen per motorschip „Boissevain" twee detachementen van de- Kon. Landmacht uit Amster dam vertrekken. Deze zijn bestemd ter versterking van de troepen in Suriname en Curasao. De detache menten bestaan geheel uit oorlogs vrijwilligers. Door het Tribunaal te Amsterdam werd de letterkundige Chris de Graaff, voormalig redacteur van het Handelsblad, Dinsdagmiddag ver oordeeld tot iy2 jaar interneering zonder aftrek van voorarrest. „Ruim 6 jaar is het geleden, dat ons Nederlandsche leger na een moedigen strijd in een wan hopige worsteling moest capitu leer en. In den hardhekkigen te- genstand, waarhij vele onzer mannen als leeuwen vochten, hielden zij de eer van Nederland hoogt Met hun moed en trouw, hun leven en bloed verdedigden en bezegelden zij het bondge nootschap met onze geallieerde vrienden, kochten zij het onver vreemdbaar recht op onze onaf hankelijkheid", aldus generaal Winkelman gisteravond voor de radio. Reeds kort na 14 Mei 1940, zoo vervolgde spr., werd illegaal een co mité geboren „Eereschuld en Dank baarheid". Dit comité legde den ge- heelen bezettingstijd door een groo te activiteit aan den dag en kon eerst na de bevrijding in 1945 le gaal voor het voetlicht treden. Het had daardoor een achterstand bij de reeds in Engeland opgerichte Stich ting 1940'45, welke een groote De- langstelling verwierf en daardoor in staat was. de slachtoffers van het illegaal verzet royaler te steunen. Er is daardoor een schrille tegen stelling ontstaan tusschen de ruime wijze, waarop overigens gelukkig de Stichting 1940'45 de nagela ten betrékkingen van de slachtoffers van bet illegaal verzet steunt en het armzalige pensioen van de militaire slachtoffers. Hier is sprake van een schrijnende onbillijkheid. De levens, tusschen 10 en 14 Mei 1940 geëischt, zijn toch niet minder waard dan die, welke in de 5 jaren daarna in het verzet werden gege ven- Zij allen hebben recht op onze dankbaarheid en er ligt op ons een dure plicht, ja een eereschuld ook voor de invaliden en nagelaten be trekking van onze oude weermacht te zórgen. Is het Nederlandsche volk thans ons oude leger van 1940 vergeten? Denkt het niet meer aan onze moedige mannen en jongens? Zijn namen als Grebbe- berg, Afsluitdijk, Mill en zoove le andere vergeten? Is de her innering. aan den taaien strijd om de verdediging en herwinning onzer vliegvelden en het aandeel onzer marine aan de verdedi ging van ons vaderland dan ge heel weggevaagd? Hebben zij, die vielen, niet mede hun moed geput uit de overtuiging, dat voor hun vrouwen en kinderen goed zou worden gezorgd? Spreekt het Nederlandsche ge- weten dan niet? Oqk al is het nu ruim 6 jaar ge leden, de Meidagen van 1940, zoo zonnig en toch ook zoo vol bittere ontgoocheling, zullen versch in het geheugen blijven. Moge.dan met dit jaartal 1940 ook 'het gironummer van het comité „Eereschuld en dankbaarheid" voor allen onvèrgete- iijk zijn. „De Tijd" (R.K.) constateert, dat het beleid van den formateur, dat in den aanvang zooveel vertrouwen wek te door zijn weldoordachtheid, in de laatste faze ernstig teleurgesteld heeft. Men had toch mogen vewachten, dat de formateur bedacht zou zijn ge weest op het voor alles plaatsen vau de hoekpijlere, zonder welke onder de huidige omstandigheden geen kabinet voldoende draagkracht kon bezitten: de hoekpijlers van Buitenlandsche Za ken en van Overzeesche Gebiedsdeelen. In plaats daarvan heeft hij om eens in een Boekhoudersbeeldspraak te vervallen juist deze beide ele menten tot sluitpost van zijn forma tie gemaakt. Nu zou men tenslotte nog voldaan kunnen zijn, als het re sultaat evenredig was met dep voor het bereiken gebruikten tijdsduur. Maar dat is, als vrijwel nooit met den sluitpost van een hachelijke begroo ting, niet het geval. ^Dit kabinet is geboren met een zwfekke ruggegraat. Wij kunnen het geen krachtigen groei voorspellen en wij zijn daarover treurig gestemd. „De Maasbode'' (R.K.) schrijft o.a „Het bereikte resultaat mag tot tevredenheid stemmen, bovenal om dat het tot stand gekomen kabinet een indruk van kracht maakt. Kracht, die in de eerste plaats be rust op de verhouding van dit ka binet tot het Parlement". Ook innerlijk -maakt het kabinet, volgens het blad, een indruk van kracht. „De figuren, waarmee Beel zich heeft omringd, behoóren over het algemeen niet tot diegenen, die in de politiek van hun partij he aterkst naar voren kwamen. Het zijn meerendeels vakmenschen". Het blad besluit aldus: „Niet allen onder ons zijn wel licht even. geestdriftig over de basis van het kabinet, en hadden deze breeder gehoopt, met name door toetreden van de christelijke partijeij. Wij hebben aanstonds vooropgezet: de eerst aangewezen combinatie voor een vooruitstrevende politiek is: het samengaan van Kath. Volkspartij en P. v. d. Arbeid. Mocht het zonder schade voor een progressieve staat kunde kunnen geschieden, dan, zo O voegden wij er aan toe, lijkt onder deze zoo moeilijke omstandigheden een breedere basis gewenscht. Dat heeft niet zoo mogen zijn. Het Ijjkt ons intusschen onjuist zonder meer te spreken van een samengaan van Roomsch-Rood in den vroegeren zin. De P. v. d. Ar beid is niet eenvoudig gelijk te stel len met de aloude S.D.A.P. En zij bevat ook positief-christelijke ele menten, die "onder de ministers, die zij aan dit kabinet leverde, niet. ontbreken. Gods zegen ruste op den komen den arbeid." „De Volkskrant" (R.K.) zegt: In desamenstelling van bet ka binet treffen twee karaktertrekken: Het nieuwe ministerie komt overwe gend voort uit de beide grootste partijen: Katholieke Volkspartij en de Partij van den Arbeid. Ten twee de: een ministerieele meerderheid van christelijken huize. Met betrek king tot het programma is hieruit dan ook tweeërlei af te leiden. Ie. Dat het programma vooruitstrevend is en 2e. dat het 't stempel draagt van christelijke zeden, in een mi nisterie, dat zich richt op conse quente sociale gerechtigheid in el- ken sector van ons gemeenschaps leven. Het anti-rev. orgaan „Trouw" vraagt zich af: En dan vragen we: Is dit het Ka binet, dat Nederland in dit bran dend tijdsgewricht noodig heeft? Is dit een Kabinet dat wat mans is' Kan dit Kabinet de Indische crisis aan, den dreigenden flnancieelen chaos beheerschen en zoo het Ko ninkrijk der Nederlanden nationaal en sociaal door de branding hel pen? Ons bekruipt twijfel. Is dr. Beel de man, die door het oogenblik voor het Koninkrijk der Nederlanden wordt gevorderd? In een tijd van groote staatkundige crisis, maar minder groot dan wij thans beleven, antwoordde Thor- becke, toen men naar de plannen van het eerste door hem geformeerde Kabinet informeerde, met het trot- sche woord: Wacht op onze daden. Dr. Beel zal een zoo vermetele uitlating waarschijnlijk niet licht doen. NietteBin, ons volk wacht op zijn daden. En dan missen wij juist den man van Thorbecke-statuur in dit Kabi net. Over minister Jonkman zegt het blad: „Wij kunnen niet zeggen, dat het verleden van minister Jonkman als socialist en als Stuw-man ons met deze benoeming bijzonder inge nomen stemt." Het blad besluit zijn artikel met de opmerking, dat de eerste indruk twijfelachtig is. Het „Alg. Handelsblad" (P. v. d. Vrijheid) ga&t na, dat er van een breede basis, laat staan van een na tionaal kabinet, niets is gekomen. Het kabinet draagt kennelijk op een 50— 50-basis een roomsch-roode signatuui met eem drietal vakministers. Het blad gaat de wisseling van ministers na en besluit als volgt: Het wachten is op hun program en op de regeerings- verklaring. En dan op hun daden Vooral daarvan zullen wij ons oordeel laten afhangen. Wij blijven het be treuren, dat in de uitzonderlijk moei lijke omstandigheden waarin ons land en Rijk verkeer en, niet naar breedere samenwerking is gezocht. Maar juist de nationale plicht eischt op dit oogenblik, dat wij -ook dit ministerie op smalle basis onbevooroordeeld en met den wil om constructief werk te verrichten, tegemoet treden. Wij be twijfelen de juistheid van het inzicht., dat den formateur er toe leidde om zijn medewerkers niet op breeder grondslag te kiezen. Maar wij zijn be reid hem en zijn nieuwe ploeg „tho benefit of the doubt" te geven. 0 De „N. Rott. Crt." (P. v. d. Vrijheid) betreurt ten zeerste het gevolgde be leid, dat aan de mogelijkheid van een sterk nationalen inslag niet is toe gekomen. Verder merkt het blad cp, dat de P. v. d. A. bij de formatie iu een sterker positie heeft verkeerd dan op grond van den voor haar teleur stellenden stembusuitslag te verwach ten was. Wat de samenstelling van het ka binet in het algemeen aangaat, zal afgewacht moeten worden, of de Z9 op haar sterkst zal blijken. „Het Parool" (P. v. d. A.) stipt aan: Alleen door taaie volharding ea voorzichtig laveeren is hij (Beel) met zijn scheepje binnengeloopen.- Dat op zichzelf is een stuk politiek timmerwerk, waarvoor wij respect hebben. Of het land zich met het nieuwe Regeeringsteam gelukkig moet prijzen is een andere vraag. Vervolgens merkt het blad op, dat de Partij van den Arbeid niet alleen den plan-slag (ontwerp-Vos) maar óók den slag om de voortzetting van de politiek Schermerhorn Loge- naann-Van Mook verloren heeft. Slechts opening van zaken zal .nis de redenen kunnen doen kennen, waarom die Partij zich zóóver ach teruit heeft laten duwen. Ofschoon ook hier de tijd ons nog een en ander moet leeren, geeft het nieuwe Kabinet geenszins den Indruk, krachtiger te zullep regee- ren dan het afgetredene. Niet, dat het Kabinet-Schermerhorn door re geerkracht uitmuntte! Veeleer moet gezegd worden, dat het volk de lei dende hand der regeering veel te weinig gevoelde. Te spijtiger is het krachtige figuren in het nieuave Ka binet te missen. Het blad wil ten slotte wachten op „de daden". „Het Vrije Volk" (P. v. d. A.) Is op het program gerust, want: „De Partij van de Arbeid is waarlijk niet zoo brandend van verlangen naar ministerzetels om er principiële concessies voor over te hebben. Veeleer ging zij o.a. in de jongste Partijraad uit van de gedachte: graag of niet; met ons program of zonder ons." Na een beschouwing aan ne minis ters gewijd te hebben, merkt het blad op, dat het aangaande de voortzet ting van de politiek van het vorige kabinet voorloopig gerust is. „Dit is een kabinet met een krachtigen so- cialistischen inslag." Het communistische orgaan „De Waarheid" geeft als zijn voorloopi- gen indruk, dat het nieuwe kabinet er de duidelijke sporen van draagt, dat men heeft trachten te vereeni gen, wat feitelijk niet te vereenigen is. „Men heef wat vooruitstrevende loten willen enten op een reaction- naire stam. Het is zeer de vraag of deze daar tot ontwikkeling kunnen, komen. Het nieuwe kabinet treedt op, belast met een onverkwikkelijke voorgeschiedenis, waarvan de Lon- densche conspiratie het hoogtepunt vormde. Beel heeft de voornemens die hij daar koesterde niet ten uit voer kunnen leggen, starkenborgh ea van Helsdingen werden van de baan gekegeld. Maar het voorval toonde voldoen de, welke geest den formateur be zielt." Het blad hekelt dan het feit. dat Beel de communistische partij hoog hartig voorbij ging" en besluit: „Een kabinet dat onder zulke om standigheden is geboren, als een re sultaat van een eindeloos gepingel, kan ïnen nauwelijks een lang leven toekennen. Toewénschen doet men het zulks zeker niet." Er zal ln de Nederlandsche poli tiek ten aanzien van Indië geen principicele wijziging komen. Zod was de eerste reactie te Batavia op het nieuwe kabinet. De belangstel ling gaat in het bijzonder uit naar den minister van Overzeesche Ge biedsdeelen, mr. J. A. Jonkman, die in niet-offlcieele Nederlandsche kringen als een sterker man dan Lögemann wordt beschouwd, en in republikeinsche kringen toch verre van reactionnair wordt geacht. Hij behoort evenals Van Mook en Loge mann tot de „Stuw"-groep. Zijn ar beid in Ned.-Indië is steeds bë- schouwd als zeer vooruitstreveix' en niet-Nederlandsche kringen noem den de keuze voor de vervulling van de functie van minister van Over zeesche Gebiedsdeelen „een heel ge lukkige". De „Karei Doorman" wordt Vrijdag ochtend 5 Juli te Rotterdam verwacht. Aan het strand ten Westen van Schouwen zijn 2 lijken aangespoeld, namelijk een Laskaar en een persoon van onbekende nationaliteit. Vermoe delijk zijn beide slachtoffers van de „Meerkerk" afkomstig.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 3