Verloren spel
Beginselverklaring van het kabinet
Europeesche vredesconferentie
begint 29 Juli
Voor Ned. Oost-Indië een
nieuw bestuursorgaan
3
Indische politiek aanpassen aan
veranderde omstandigheden
Het weer
Hevige storm aan de
Kanaalkust
Basis gevonden voor de regeling
der ItaL herstelbetalingen
Scheepvaart iHsr het
Ministerie van Verkeer
Tot hoofd en hart
o
VRIJDAG 5 JULI 1946
Het warme weer
voorbij
1 ERKENNING DER WAARDEN
1 VAN HET GEZIN
SOEKARMO'S ONBEPERKTE
MACHT
i
69ste JAARGANG No. 23587
E HAARLEMSCHE COURANT
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weelc
Eindelijk dan is de rust in de
Amsterdamsche en Rotterdam-
sche havens teruggekeerd. Bijna
drie maanden heeft het con
flict, waarbij duizenden arbeiders
waren betrokken, geduurd. Voor een
waarde aan millloenen guldens is
verloren gegaan, groote hoeveelheden
goederen zijn aan ons in nood ver-
keerende volk onthouden, kortom de
wederopbouw is dit eerste jaar na-de
bevrijding aanzienlijk geremd. En
waarom? ,,Het Vrije Volk" geeft onder
den titel „Nederlaag'' het volgende
antwoord:
„De offers zijn vergeefs gebracht
en de strijd is vergeefs gestreden. De
havenarbeiders hebben weinig reden
hun, die hen in dezen strijd gedreven
hebben, dankbaar te zijn. Want deze
leiders hebben er geen bezwaar in
gezien, groote groepen arbeiders
maandenlang aan den rand van den
honger te brengen, den goederen-aan
voer naar ons, land te belemmeren en
de bona-flde organisaties der arbei
ders te verzwakken, terwille van
hun prestige, want om Iets anders
ging het niet."
„Overwinning" schrijft „De Waar
heid" boven een hoofdartikel en
roept triomfeerend uit:
„Na 'n harden strijd van maanden
ls de zeeliedenstaking ten einde. Met
opgeheven hoofd en ongebroken
kracht keeren de arbeiders naar hun
plaatsen terug."
„Parool" zet een domper op den
overwinningskreet van het commu
nistische blad en concludeert als
volgt:
„Het ging er nog slechts om, wie
over de grootste reserves beschikte.
En aangezien een staking nu een
maal niet alleen een geestelijke in
spanning beteekent, maar de mate-
rieele kant uiteindelijk een beslissen
de factor is, moet de partij die ma
terieel het zwakst staat, verliezen,
als de omstandigheden eenmaal zoo
geworden zijn, dat de partijen wei
geren een stap in eikaars richting te
ondernemen.
De E.V.C. stond in materieel op
zicht van het begin af - zwak en de
E.V.C. verloor d u s, zonder meer
dan een fractie van haar gerecht
vaardigde wenschen te zien ingewil
ligd."
De lezer zal misschien verwonderd
zijn over deze tegenstrijdigheid der
meeningen. Toch is dit niet zoo be
vreemdend. In de laatste phase der
staking was het oorspronkelijk con
flict nauwelijks meer te herkennen.
De communistische E.V.C. had krach
ten ontketend, welke zij reeds lang
niet meer de baas was.
Het "begon met 'n door de E.V.C.
geleide zeeliedenstaking, maar
deze verliep al spoedig Om
haar gezicht te redden kon
digde de E.V.C. een solidarlteitssta-
king voor de havenarbeiders af. Dui
zenden arbeiders, in de hoop, dat
hun P03itie hierdoor uiteindelijk zou
worden verbeterd, volgden slaafs de
leiding van de Eenheidsvakcentrale.
Met een minimalen steun hebbdn zij
maandenlang den strijd trachten vol
te houden Waarom? Bij de E.V.C.-
leiding ging het niet om het weg
nemen van de grieven der arbeiders
Het ging om haar prestige, zij eischte
erkenning als zelfstandige vak
organisatie door de regeering, zij
eischte als gelijkgerechtigde behan
deld te worden als de andere vak
organisaties. Men kan zich voorstel
len. hoe gedupeerd de stakende ar
beiders zich voelden, toen zij bemerk
ten, dat hier niet gevochten werd
om hun belangen, maar om die van
eenige stakingsleiders. Is het wönder,
dat de staking geheel verliep? Het
aantal werkwilligen groeide met den
dag; vele havenstakers vonden elders
werk, bijv. bij den aardbeien- en ker
senpluk; bij tientallen kon men hen
's morgens de polders zien intrekken.
Een heel eigenaardige rol in deze
heeft de vorige regeering gespeelt}.
Zij heeft de verwarring eerder rrooter
t'ar. kleiner gemaakt. Nu eens dreig
de zij met de scherpste maatregelen,
een 'ocgenblik later ging Scherm' r-
horn met de stakingsleiders „prat»
Herinneren wij ons nog eens,
gebeurde aan den vooravond v>
Tweede-Kamerverkiezingen. De uu-
nister-president hield een rede
waarin hij de actie der E.V.C fel
veroordeelde en dreigde met rigou
reuze middelen te zullen ingrijpen.
Heel Nederland voelde zich opge
lucht en dachteindelijir Een
paar dagen later hoor,en wij dienzelf-
den minister verklaren, dat ae E.V C
erkend behoorde te worc'ien. Een
„doorbreken van den viciouzen cir
kel" noemde bil dat. Is het wonder,
dat de E V.C. opniauw m oed va' le?
Zij heeft dan ook herhaaldelijk Scher-
merhorn's houding uit'.'speeld om
aldus de staking zoo long mogelijk
te rekken.
Is de E V.C. nu e: d. omdat zij
contact heeft opgeno niet de Rljks-
bemiddelaars en is d .t nu haar over
winning? Geenszins Het is duidelijk
dat de" E.V.C. de taking verloren
heeft en duizendei ar ïlder.s gedu
rende maanden zwaar heeft gedu
peerd En zij ma het. departement
van Soc. Zaken dankbaar zijn. dat
door de werkg- rers oen rancune
maatregelen wr den getroffen. Ben
offlcleele erker n van de EV.C. is
er evenmin. r> is wellicht moge
lijk als de lei» zich aan de „regels
van hef spel" noudt. Hier raken wij
echter de kern. De E.V.C. wenscht
zich niet aan spelregels te binden,
Want dan verschilt züj niet van' de
endere organisaties. Haar doel is
riet: erkenning, zooals zil voorgeeft,
maar macht Macht om den chaos
te vergroot en, macht om de arhei-
ders rijp t e maken voor het com
munism- -ar, Moskou. Wie dit niet
inziet stekeblind. Haar eerste
groote val is mislukt, het snel ls
verlore? looft echter niet, dat zij
den s - a opgeven. Men blljve op
zUn hoede.
Verwachting tot Zaterdag
avond:
Plaatselijk een enkel regen
bultje. Overdag wisselende be
wolking. Matige Westelijke wind.
Niet warm.
Zon onder 2102, maan 13.08
0.35, zon op 4.27.
Het warme weer van de laatste
dagen is voorbij! Begon gisteravond
reeds een frissche wind te waaien,
die de noodige afkoeling bracht, het
weerbericht van vandaag zegt dat
het niet meer heet zal zijn. Wèl zal
er hier en daar wat regen vallen.
En zoo behooren de warme dagen
van begin Juli 194G weer tot het
verleden.
1
Aan de Engelsche kust heer3Chte
Woensdagavond de ergste storm
van de afgeloopen Jaren gedurende
den zomer. De wind had de snel
heid van een orkaan, de hagelstee-
nen waren zoo groot als duiven
eieren, de bliksem was gedurende
zeven uur meester van het lucht
ruim en de straten in Folkestone
stonden blank.
In de hedenmiddag gehouden vergadering der Tweede Kamer heeft
minister-president dr. L. J. M, Reel de beginselverklaring van het nieuwe
kabinet afgelegd. Daarin heeft hij medegedeeld, dat het kabinet zich
zelf naar den inhoud beschouwt als een uiting van vernieuwing.
Socialisatie der Nederlahdsche Bank zal worden bevorderd; voorstellen
tot socialisatie van andere bedrijven worden voorbereid. De regeering
is voornemens, opvoering der productie te bevorderen met voldoende
mogelijkheden tot verruiming der werkgelegenheid. Redelijke bestaans
zekerheid wil de regeering verschaffen door constructieve loon- en prijs
politiek, door uitbreiding der sociale verzekering, door ouderdomszorg.
Gestreefd wordt naar versteviging van de positie van land- en tuinbouw.
Bijzondere aandacht zal de regeering geven aan de geestelijke volks
welvaart door versterking van het gezag, herstel der publieke moraliteit
en een wettelijke, zoowel als sociaal-economische erkenning van de
hooge waarde van het gezin en door vernieuwing van het onderwijs.
Met kiacht zal worden vcortgewerkt aan den opbouw van een effec
tieve strijdmacht ter zee, te land en in de lucht. Overheidsbemoeiing
moet plaats maken voor zelfwerkzaamheid van individuen en la
gere organen.
Bij de Indische politiek zullen de richtlijnen van de koninklijke rede
van December 1942 aangepast worden aan de veranderde omstandig
heden. Een geëigend bestuursorgaan zal voor Ned. Oost-Indië wor
den gevormd.
Hieronder volgt de letterlijke tekst
van de verklaring:
Het kabinet, dat Ik hiermede de
eer heb aan de Kamer voor te stel
len. acht het zich tot een voorrecht
aanstonds na zijn optreden de volks
vertegenwoordiging .mededeel Int: te
doen van de beginselen, waarop het
zijn beleid wenscht te grondvesten.
Het vorige kabinet, mijnheer de
voorzitter, heeft bij zijn optreden
verklaard zijn werkzaamheden te
zullen richten op herstel en ver
nieuwing. en onder de bezielende lei
ding van zijn voorzitter wien ik van
deze plaats gaarne hulde brepg.
heeft het inderdaad menige brede
op den weg naar dit dooi gezet.
Dit kabinet beschouwt zijn op
treden als een Veeken, dat tbans,
ruim een las .- na de bevrijding, her
stel er, vernieuwing voortgang heb
ben gemaakt in ons land. Voor het
eerst immers na zeven jaren treedt
thans eer kabinet oo dat wederom
naar normale constitutioneele ge
bruiken tot stand kwam. Ik zou zelfs
nog verder kunnen gaan; voor het
eerst sinds 1925. toen naar een uit
drukking in deze Kamer gebezigd,
'n oud bestand ten val Wam treedt
Foto boven:
havenstaking
De
te
Amsterdam
en Rotterdam is
thans geëindigd-
Ook de zeelieden
staking werd op
geheven. De ar
beiders aan de
Amsterdamsche
haven hebben het
werk weer her
vat. Foto links:
De invallers ver
laten het schip,
dat zij losten
Het belangrijkste nieuws, dat
ons van de ministersconferentie
te Parijs Bereikte, was, dat de
Groote Vier overeengekomen zijn
de vredesconferentie der een-en-
twintig landen op 29 Juli a.s.
bijeen te roepen en dat zij een
basis gevonden hebben waarop
de Italiaansclie herstelbetalingen
geregeld zullen kunnen worden.
Het plan voor de regeling van het
internationaal bestuur over Triest,
dat door de conferentie van minis
ters te Parijs ls aanvaard, ls als volgt
De ministers van Buitenlandsche
Zaken kwamen overeen, dat een vrij
gebied van Triest, met inbegrip van
het gebied ten westen van de in het
Fransche plan voorgestelde lijn vanaf
Dulno ten zuiden van Citanova,
wordt Ingesteld.
De onschendbaarheid en de onaf
hankelijkheid van dit vrije gebied zal
verzekerd worden door den Veilig
heidsraad.
Er zal een speciale commissie,
waarin vertegenwoordigers van de
vier groote mogendheden ln den vei
ligheidsraad, worden benoemd, om,
na overleg met Joego-Slavische en
Italiaansche vertegenwoordigers, bi)
de vredesconferentie der 21 Ver. Na
ties aanbevelingen omtrent het be
stuur van het gebied te doen.
Het statuut voor het gebied zal
worden goedgekeurd door den Vei
ligheidsraad.
Door de vredesconferentie van- de
21 Ver. Naties zullen aanbevelingen
omtrent het voorloopige bestuur en
de vorming van een permanent sta
tuut voor het vrije gebied gedaan
worden.
De benoeming van een gouverneur
van het gebied zal geschieden door
den Veiligheidsraad, na overleg met
Joego-Slavische en Italiaansche af
gevaardigden en de wetgevende en
rechtsprekende lichamen van het
voorloopige bestuur zullen volgens
"emocratische beginselen worden in
gericht.
Betreffende de Italiaansche
herstelbetalingen zijn de minis
ters principieel tot overeenstem
ming gekomen, dat Italië hon
derd millioen dollar aan de Sov
jet-Unie moet betalen. De ter
mijn daarvoor werd op zeven jaar
gesteld.
Deze betalingen worden verhaald
op de loopende productie, doch de
betalingsvoorwaarden zullen eerst
over twee jaar in werking tre
den. Ook andere bronnen zullen
dienen als herstelbetaling, zooals o.a.
machines, schepen enz.
Met tevredenheid mogen de minis
ters terugzien op het resultaat waar
in elk van hen het zijne heeft bij
gedragen.
Het tweejarig uitstel dér herstel
betalingen Uit de loopende produc
tie voor Italië ls een voorstel van
Bldault Molotov deed z}jn conces
sie door een soepeler houding aan
te nemen ten aanzien van de bljeen-
roeptng van de vredesconferentie. De
Engelschen en Amerikanen hebben
hun concessies gedaan Inzake de In
ternationalisatie van Trlëst.
thans een kabinet op dat wederom
tot stand kwam in nauw overleg met
die groepen in de volksvertegenwoor
diging waarop het steunt. In zoo
verre dit kabinet de traditie der
goede verbindingen met een geves
tigde meerderheid in de Kamer uit
den ouden tijd der parlementaire
kabinetten weer opneemt, waarbij
het nochtans vertrouwt., dat zi1n be
leid veelal breeder instemming zal
verkrijgen, beschouwt dit kab'net
zijn optreden als een herstel va n
een vorm die in ons constitutioneele
leven tot sterke regeeringen placht
te lelden. Naar den vorm derhalve
een uiting van herstel beschouwt
dit kabinet zichzelf echter naar den
inhoud als een uiting van vernieu
wing. Het oude bestand heeft plaats
gemaakt voor een nieuw, dat over
eenkomstig den wensch, door de
meerderheid van het Nederlandsehe
volk bii de verkiezingen van cle
Staten-Generaal uitgesproken, een
vooruitstrevend karakter draagt.
Dit kabinet, mijnheer de voorzitter,
stelt zich ten doel alle krachten,
waarover het Nederlandsehe volk
beschikt, te rieliten op een zoo
snel en zoo volledig mogelijk her
stel van onze volkswelvaart, da
stoffelijke zoowel als de geestelijke,
en op een zoo rechtvaardig moge-
liUce verdeeling van en een zo»
gelijk inogelijken toegang tot do
stoffelijke en geestelijke goederen,
waarvan het bezit de welvaart der
gemeenschap bepaalt.
Herstel van de stoffelijke wel
vaart zal moeten geschieden ln de
eerste plaats door de opvoering
van de nationale productie, welke
voorwaarde ls voor het bereiken
van een hooger welvaartspeil.
Behalve aan voortbrenging voor de
binnenlandsche markt zal bijzondere
aandacht worden besteed aan export
en het leveren van diensten aan het
buitenland, waarvan de mogelijkheid
tot handhaving van den noodzake-
lijken Invoer afhangt. Osarnaast
staat een krachtige voortzetting vil
den v®deropbo\- ln het bijzonder
in c'e {^teisterde gebieden. De regee
ring echt het noodzakelijk ook aan
het" herstel van de welvaart krach
tige leiding te geven. leiding in dier
voege, dat de regeering, voorgelicht
door een voorbereidend en advisee-
rend planbureau, ln nauw overleg
met de volkvertegenwoordiging richt
lijnen zal aangeven, samengevat tot
ren nationaal welvaartsplan. volgens
welke het herstel der welvaart zal
worden nagestreefd mede door bit de
uitvoering het volle nrofijt te trek
ken van de zelfwerkzaamheid van
individuen en groepen, wier activi
teit de regeer'rg zich voorstelt zo»
krachtig mogelijk te bevorderen-.
(Vervolq ov Va<7- 31
In zijn regeeringsverklaring sprak
de minister-president als volgt over
de politiek ten aanzien van Ned
Oost-Indië en West-Indië.
Ik kom thans tot het punt, dat
ln de laatste maanden aller ge
dachten gespannen houdt: n.l. de
herziening van de positie van de
overzeesche staatsdeelen en van
hun verhouding tot Nederland. De
regeering blijft zich stellen op den
grondslag der Koninklijke rede van
7 December 1942. De daarin aan
gegeven richtlijnen zullen echter
in"hare uitwerking aannassing be
hoeven aan de veranderde omstan
digheden.
Aan de bijeen te roepen Rijkscon
ferentie zal' de regeeringsverklaring
van lo Februari 1946, als bevattende
het kader waarbinnen ook de huidige
regeering bereid is tot de regeling
van eene nieuwe staatkundige ver
houding te komen, worden voorge
legd.
Ten aanzien van Oost-Iiulie
streeft de regeering er voorts naar
voor de uitvoering van de taak
tan het oort-rh-stmir in dit.rijks
Voor onbepaalden tijd
BATAVIA. 5 Juli. (A N P.-Aneta
Van gezaghebbende Indonesische
zijde wordt bevestigd, dat Soekaroo
alle bevoegdheden, welke hij bij de
ontvoering van Sjahrir aan zich
heeft getrokken, zal behouden en
wel voor tot dusver nog onbepaal
den tijd.
Gisteren heeft Soekarno te Djok
Jakarta met verschillende ..partij
leiders" geconfereerd in verband m°t
de benoeming van drie „ministers"
op de vacante posten in Sjahrlrs
•..kabinet". Men verwacht, dat Soe
karno zijn tijdelijke volmachten zal
gebruiken om deze functionarissen
zelf te benoemen.
- De laatste dagen is ln het bin
nenland van Java een aantal ar
restaties verricht, verband houden
de met de ontvoering van Sjahrir
Men verwacht, dat ln de komende da
gen nog meer personen zullen wor
den gearresteerd Onder de arrestan
'en bevinden zich eenige hnogere if
flcieren en een aantal minder be
kende politici.
deel voor den huidigen overgangs
tijd, in.a.w. tot een nieuwe rechts
orde, waarvoor het Koninkrijk de
verantwoordelijkheid zal kunnen
dragen, kan worden gevestigd, een
voor deze periode geëigend be
stuursorgaan te vormen. Hiertoe
worden voorstellen ontworpen.
Ten aanzien van West-'ndlë zal
het, naar de regeering vertrouwt,
mogelijk blijken om \oor Suriname
en de Nederlandsehe Antillen bin
nen het huidige grondwetteliflc
verband reeds tot een aantal
voorloopige herzieningen te ko
men, d'e aan d» daar heerschen-
de verlangens bevrediging zullen
schenken.
De regeering is zich den ernst van
het Indonesisch probleem ten vo'lo
bewust, nochtans vertrouwt zij. dat
^en vredelievende oplossing daarvan,
welke het welzijn zoowel van het
Tndones'sche els van het Nederland
sehe volk, alsmede van allp and°re
bevolkingsgroepen zal dienen zoo
spoedig als maa- mogellik is. mede
denk zij eener-iids de alcalde ban-'
den en anderzijds het. ook hier le
en* bezTin voor den drang naar
zelfstandigheidzal kunnen worden
verwezenlijkt en hierdoor ook de e„-
eamenlijke taak van alle staatsdeelen
in de Internationale' sameni°viog
weer zal kunnen worden o"°enomeii
n vervuld.
Naar het ANP. verneemt, heeft
de reteering afgezien van baar
aanvankeliik voornemen, de econo
mische aspecten van de scheep
vaart onder t° brengen bii het mi
nisterie van Economische 7cken.
De geheele scheepvaart, zoowel
verkeerstechnisch als economisch,
zal onder Jiet ministerie van Ver
keer komen te ressorteeren.
Ais toii smeden aan onze per
soonlijkheid. dan moet iedere
i slag raak. zijn-
