Boog van Zaltbommelsche
spoorbrug geplaatst
Algemeen spoorwegabonnement
weer ingesteld
Haarlems groentemarkt
AAN DEN ZELFKANT
Tot hoofd en hart
Ongeveer tweemaal zoo duur als
vóór den oorlog
Meer ruimte eerste eisch l hal?
Het weer
Spoorwegverbinding Noord-Zuid een stap
dichter bij verwerkelijking
69ste JAARGANG No. 23593
o
VRIJDAG 12 JULI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weelc
De „Jacob van Heems-
kerck" naar ons land
Er is vaak heel wat noodig
om beweging in sommige
menschen te krijgen. Zij ko
men soms pas naar hun
naaste kijken, als deze op
sterven ligt of reeds dood iSy
De tweede faze van de vernielingwerken aan de oude Duitsche
snelboothaven te IJmuiden is gisteren een feit geworden. Pre
cies op den vastgestelden tijd explodeerde de lading, die ditmaal
uit 500 kg. trotyl bestond. Het opblazen geschiedde evenals de
vorige maal geheel volgens de plannen van de Nederlandsche
militaire instanties. Er werden vier pilaren en drie muren ver
nietigd. Schade aan particuliere woningen en gebouwen werd
niet aangericht. Het ligt in de bedoeling de achterzijde van den
bunker ineens te laten springen
overdekte
Zoover het oog maar reiken kan, ziet men langs de loshaven
aan den koudenhorn, kisten, en nog eens kisten met
groenten en fruit, tn bonte mengeling broederlijk naast,
op en door elkaar, wachtend op hun koopers. Deze ,JKoudenhom-
Wal" van kisten, door schuiten uit ons groenten- en fruitreser-
vaat het Westland aangevoerd, vormt een stille doch duidelijke
aanklacht tegen de bekrompen behuizing, waarmede zich de
steeds in omvang toenemende groentemarkt tevreden moet
stellen.
snoode annexatie-neigingen van
collega's te vrijwaren.
Aan den overkant van den Kou
denhorn ligt aan de HoutmaTtot de
„Fusten-Centrale" waar men de
leege kisten moet inleveren. Da
aanvoer immers bedraagt, buiten
den aanvoer per as, toch nog
100.000 colli. Hl een onafzienbare rij
staan de groentehandelaren, van
de Catharijnebrug tot aan de
Houtmarkt toe, hun beurt af te
wachten. Het laat zioh gemakkelijk
aanzien, dat het verkeer daardoor
veel hinder ondervindt.
Weinig zindelijk
De verkeersbrug
Oorlogsschade aan
roerende goederen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Als de bevolking van onze ste
den en vooral de kinderen na
de Jarenlange systematische
uithongering door de bezet
ters op het oogenblik lets noodig
hebben, om hun gezondheid weer
op peil te brengen, dan is het wel
het zoo vitamine-rijke fruit, dat
thans ln overvloed aanwezig Is.
Hoewel de étalages vol liggen met
de aanlokkelijkste zonne-producten
en er vrijwel geen straat is of er
staat wel een venter met een kar
vol van het heerlijkste fruit, dat
men vroeger alleen in de meest
luxueuze zaken kon vinden, durven
wij toch te beweren, dat zij, die het
't hardst noodig hebben, het minst
kans hebben er lets van te krijgen.
Iedereen weet waarom. De prijzen
zijn voor de meeste gezinnen niet te
betalen. Is het wonder, dat wij vrij
wel dagelijks brieven ontvangen van
lezers met de vraag: waarom grijpt
de Overheid niet in? En het ant
woord?
Dezer dagen hield een ambtenaar
van het departement van Land
bouw en Voedselvoorziening voor de
radio een causerie over de dure prij
zen. Aan wien de schuld? De hooge
prijzen zijn volgens dezen regee-
ringsambtenaar voornamelijk aan
het publiek zelf te wyten, dat maar
niet zoo hard op de primeurs had
moeten toeloopen en beter had kun
nen afwachten tot de prijzen gezakt
zijn. Een merkwaardige redeneering.
Wij gelooven, dat vele leveranciers
het fruit liever op de mestvaalt
zouden werpen, dan er voor een
paar dubbeltjes het publiek van te
laten profiteeren. Dat is met de
groenten al meermalen gebeurd en
zoo zou het waarschijnlijk ook met
het fruit gaan. De strijd om de ha
rinkjes. die nu plotseling wél voor
8 en 10 cent per stuk verkocht kun
nen worden, na een drastisch in
grijpen der regeering, heeft ons veel
geleerd.
Wij weten wel, dat als er een on
derzoek naar de oorzaken van de
dure fruitprijzen Ingesteld wordt, we
weer ln den bekenden vlcleuzen
cirkel zullen belanden: handel,
grossiers, tuinders, telers enz. Het
bekende gezelschap. Maar waar niet
over gesproken wordt, dat zijn zij,
die meehelpen den oogst binnen te
halen. Twintig gulden dagloon is
Immers niets bijzonders.
In sommige streken van ons land,
aldus lazen wij dezer dagen, kijken
de fabrieksdirecteuren lederen mor
gen bezorgd uit of hun personeel
wel komt opdagen en de hoofdon
derwijzer. die op z'n school met de
absentielijst rondgaat, heeft druk
werkwant er worden Immers
„sprookjesloonen" betaald. Soms trek
ken heele gezinnen het veld in en
verdienen niet minder dan 70 tot 80
gulden per dag. Hetgeen per week
vier tot vijf honderd gulden betee-
kent.
Het is duidelijk op wien deze prij -
zen tenslotte verhaald zullen worden.
En de kleine man ln de stad, de
ouders van groote gezinnen, zij mo
gen toekijken. Toch bestaan er offi-
cieele maximumloonenen de
overheid ziet toe.
De kleine man in de stad, de
eenvoudige arbeider, die hard
werkt om ons land weer op de
been te helpen, die er niet aan
denkt zijn werk in deu steek te la
ten, om van het eene grof betaalde
baantje ln het andere te schuiven,
hij doet zijn plicht en betaalt zijn
belasting tot den laatsten penning.
Er is echter een groep, die altijd
aan den zelfkant der maatschappij
leeft. Onder de Duitschers hielpen
zij mee by de O. T. aan het bouwen
van bunkers aan onze kust; toen de
Canadeezen kwamen zwermden zij
rondom de overwinnaars als bijen
om den honing; aan den greep van
Lieftinck wisten velen te ontkomen,
vallen er bij de boeren honderden
guldens te verdienen, zij ontbreken
niet op het appèl, om als deze job
voorbij ls, weer op de hoeken van
onze drukke straten te verschijnen
met; sigaretten meneer? En zou de
overheid het hun eens lastig maken,
dan kan men er op rekenen, dat men
sommigen van hen onder de hard
ste schreeuwers zal aantreffen by de
politiek uiterst llnks-georiënteerden,
om het onrecht dat hun wordt
aangedaan. Als zij kans zien, zullen
zij nog profiteeren van de door de
regeering in uitzicht gestelde con-
sumenten-credieten en waarschijn
lijk zullen ze ook wel tot de eerste
lingen behooren. aan wie het ver
leende voorschot weer zal worden
kwijtgescholden.
Zoo leven er velen aan den zelf
kant. Het wordt hoog tijd deze on-
grilpbaren eens te grijpen. Hoe dan
ook.
Hr. Ms. flpttieljeleider „Jacob van
Heemskerck" zal 22 Juli van Batavia
naar Nederland vertrekken. Het
schip, dat onder commando staat van
kapitein ter zee F. J. van de Poll, zal
vermoedelijk 29 Augustus in het va
derland terugkeeren.
'f>'- v,
mmiËËÊÊÉiÉÉÈ*^^^
De algemeene abonnementskaarten
der Ned. Spoorwegen zullen binnen
kort weer verkrijgbaar zyn. Waar
schijnlijk in de tweede helft van
Augustus zal riien weer aan alle sta
tionsloketten en by de erkende
relsbureaux een algemeen abonne
ment kunnen nemen.
De pryzen, die voor den oorlog
voor de abonnementen golden, wa
ren zelfs in de oogen van de ge
bruikers veel te laag en zij waren
dat zeker uit exploitatie-oogpunt.
Volgens gegevens, ontleend aan de
internationale spoorwegstatistiek had
een voor-oorlogsch abonnement 3e
kl. f44.per maand moeten kosten.
Sedert 1939 zyn de relaigerstarieven
met gemiddeld 50 procent verhoogd.
Deze verhöoging wordt thans ook op
de algemeene abonnementen toege
past, die dus voor de 3e kl. f 82.50
voor de eerste maand en f 66.— voor
Iedere onmiddellijk aansluitende
maand zullen kosten. Voor de 2e kl
bedragen deze prijzen resp. f 118.75
en f 95.Eerste kl. abonnementen
worden voorloopig niet ingevoerd.
In een lang gevoelde behoefte
wordt hier doorzien. Van talrijke
zijden uit het bedrijfsleven wordt
sedert lang aandrang uitgeoefend
op de N. S. om de algemeene abon
nementen weer ln te voeren.
Uit een enquête, die onder vroe
gere abonnementskaarthouders is in
gesteld, is n.l. gebleken, dat er za-
kenmenschen zijn, die voor f 250 a
300 per maand verreizen, zoodat we
derinvoering van het algemeene
abonnement voor deze personen een
besparing van honderden proeenten
op hun reiskosten beteckent. Ge
middeld bed raagt, deze besparing
40 procent.
Ook voor de tegenwoordige tra-
jfetkaarthouders beteekent de invoe
ring* van het algemeen abonnement
in veel gevallen een voordeel.
Een trajectkaarthouder Bcrtterdam
Amsterdam, die nu f 100.90 2e
kl.) of f71.50 (3e kl.) per maand
betaalt, kan dus voortaan beter de
goedkoopere algemeene abonne
mentskaart nemen; hij betaalt dan
minder en mag het geheele land be-
i elzen.
De boog van de Zaltbommelsche
spoorbrug, die heden versleept en
op zijn plaats gebracht werd.
N auwelijks heeft de markt
meester in den prillen och
tend de bel geluid, nauwe
lijks is het ijle geluid over het
marktplein verstomd, of de koop
lieden, 500 tot 600 in getal, duwen
en wringen zioh, gelijk bijen in een
korf, met kisten en al tusschen de
stands en banen zich moeizaam
een weg tusschen de op elkaar ge
stapelde kisten.
Een ongeveer 1 meter breed
middenpad, zucht en steunt onder
dit geweld en doet meer denken
aan een weg, met in panidk ver-
keerende vluchtelingen.
Aan de andere zijde van het ver
hoogde gedeelte aan den openbaren
weg Koudenhorn, welke is ingericht
voor verkoop van groenten en fruit
door grossiers, staan als een mozaïek
allerlei transportmiddelen, auto's,
bakfietsen, peepers en handwa
gens opgesteld. Aan weerszijden
van den „verkeersader" wordt eiken
dag een verwoede strijd geleverd,
niet zoozeer om de goederen te
kunnen koopen, maar veeleer om
de beperkte ruimte, welke de han
delaar toegewezen krijgt, tegen
(Van onze speciale verslaggeefster)
Zwaar trekken de twee met water
gevulde zandbakken tegen
den sterken Waalstroom op en
gaan voor anker ln de Noorde
lijke doorvaartopenlng van de oude
Zaltbommelsche spoorbrug. De pom
pen slaan aan, zuigen het water uit
en het ongeloofehjke gebeurt werke
lijk: langzaam nemen de nu sty-
gende schepen de zware overspan
ning op hun Jukken en de kolos
sale boog komt los, verheft zich
zoetjes, nauwelijks merkbaar eerst,
maar allengs hooger en hooger, van
zijn pijlers. De zandbakken zet
ten zich weer in beweging en glijden
over de eeuwig stroomende Waal
naar den Zuidelijken doorgang, waar
het gevaarte zoo aanstonds op die
andere gemetselde pijlers zal wor
den gelegd. Nóg steken die, leeg en
log, wachtend op hun last, uit het
water omhoog. Maar reeds werken de
pompen weer. De schepen zakken,
centimeter na centimeter, door den
ballast van het instroomende water.
En dan dan ligt daar de boog op
zijn plaats. Heel eenvoudig, alsof
het maar een handomdraai kostte
hem daar te brengen. En wéér ls de
spoorwegverbinding tusschen Noord
en Zuid een stap dichter by haar
verwerkelijking gekomen
In 1945, een dag of wat maar voor
de bevrydlng van het Westen, is de
lading van de spoorbrug bij Zalt-
bommel bij toeval getroffen door
een verdwaalde bom en na een he
vige explosie stortte een van onze
mooiste brugwerken ln de diepte.
Niet meer dan een derde van de
overspanning bleef gespaard
slechts één boog zou, na grondig
herstel, later weer dienst kunnen
doen. En het ls deze boog, die aan
vankelijk de Noordelijke geul over
brugde, een staal- en ijzerconstructie
van 125 meter lang en 1100 ton
zwaar, die vandaag ls „opgelicht"
en op ingenieuze wijze naar zijn
nieuwe plaats gebracht. Twee met
water gevulde schepen, die, toen
men ze onder den boog bracht, wer
den leeggepompt, kwamen omhoog
en tilden den kolos op, om er daar.
op mee weg te varen, en hem een
eind verder weer neer te laten. On
derling verbonden, werden ze tus
schen de kribben vastgehouden door
kabels aan sterke lieren. Eenmaal in
den middenstroom gekomen, zwaai
den zij, zonder verdere hulp, als een
pierpont, naar de plaats van be
stemming.
Op de vrij gekomen plaats zullen
nu weldra twee zoogenaamde aan-
bruggen, door een hulppijler ge-
De resten van groenten kunnen
in een speciaal daarvoor liggende
schuit worden geworpen. Indien die
schuit om de een of andere oorzaak
er -niet ligt, wat ook wel eens voor
komt, raakt men het toch wel
kwijt. De straat aldaar ligt dan
ibezaaid met afval van diverse
■groentensoorten, fruit en papier en
biedt een troostekxraen aanblik, een
storend beeld, een schrille tegen
stelling met onze zoo spreekwoor
delijk geworden HoUandsche zinde
lijkheid.
Bij dit feit, dat overigens genoeg
voor zich zelf spreekt, bomt nog de
omstandigheid, dat dit afval een
dorado is voor muggen en vliegen»
vooral des zomers. De bewoners
kunnen hier, naast het onfrissche
stadsbeeld zoo vlak bij de deur, te
vens nog genieten van de mono
tone herkenningsmelodie der mug
gen, met zoo nu en dan een venij
nig prikje op den koop toe als dank
voor het aangenaam verpoozen in
het groentenafval.
Geheel weggedrukt, het daglicht
schuwend, groot twee meter in het
vierkant, bouwvallig en verveloos,
merken we het „marktkan-boortje"
op, het domein van den markt
meester, belast met de handha
ving van het marktverkeer en in
ning der marbtgelden.
Een writ smakeloos bord, aan dit
.gebouwtje" vastgespijkerd, met een
verbod volgens art. 178IB, is het
eerste wat ons opvalt. En daardoor
worden we geconfronteerd met het
zoo urgente probleem van het te
kort, of beter gezegd de totale af
wezigheid van sanitaire gelegenhe
den. In de reeds gesignaleerde
misstanden dient men zulks in
het algemeen belang zoo spoedig
mogelijk verandering te brengen,
Men weet, dat reeds lang het
plan bestaat om de groentemarkt
te verplaatsen naar den Waarder -
polder. Hier zou dan een groote
overdekte ljal komen, maar helaas
heeft de oorlog de plannen, welke
toch al dikwijls moesten worden
uitgesteld, nog meer naar de toe
komst verschoven. En toch is het
vraagstuk urgent!
De nieuwe groentemarkt krijgt
de beschikking over meer ruimte,
waardoor de capaciteit niet onbe
langrijk kan worden opgevoerd,
aan- en afvoer buiten de stad
om kan geschieden, hetgeen be
langrijk is voor het verkeer.
Bankgebouw, fustencentrale en
een ruime gelegenheid voor het
storten van afval, alles op één
terrein gecentraliseerd, vereen
voudigen de werkzaamheden ten
zeerste.
Verwachting tot Zaterdag
avond,;
Vry zonnig, warm zomerweer.
Meest zwakke wind uit Zuide
lijke richtingen. Kans op plaat
selijke onweders. Algemeene voor.
uitzichten; Toenemende onweers
kansen.
Zon om der 20.57, maan 20.45
3.19, zon op 4.35.
steund worden aangebracht. Zulk
een hulppijler kan alleen in de
Noordelijke doorvaartopenlng wor
den geplaatst, want de Zuidelijke
opening moet vrijblijven voor het
scheepvaartverkeer.
Be samenstelling van de nieuwe
brug wordt inmiddels drieërlei; bo-
van de Noordelijke doorvaartopenlng
een aanbrug en een Hamilton-
brug, boven de middelste geul een
nog te bouwen vakwerkbrug. terwijl
de Zuidelijke doorvaartopenlng
wordt overspannen met den ge
spaarden, nu juist geplaatsten boog.
Nog rijzen er enkele breede, logge
pijlers als reuzen uit de Waal op,
maar weldra zullen zij den zwaren
last van de Zaltbommelsche spoor
brug torsen en het treinverkeer
tusschen Noor,) en Zuid zal weer
voor een goed deel hersteld zijn,
dank zij het knappe werk van onze
over de heele wereld befaamde wa
terbouwkundigen.
Ook de verkeersbrug van Zaltbom-
mel kwam niet ongedeerd uit den
stryd te voorschijn. Deze was ech
ter. in tegenstelling tot de spoor,
brug. waarvan de munitieladingen
met elkaar ln verbinding, stonden,
separatief geladen. Een naar ver
houding minder hevige explosie,
eveneens veroorzaakt door een gra
naat, spleet het wegdek over een
lengte van 18o meter, met het ge
volg, dat het naar beneden zakte tot
een diepte van vier-en-een-halven
meter onder normaal peil. Hydrauli
sche vijzels, met een gewicht van ln
totaal 24O0 ton, lichten de ver
nielde brug lederen dag een tot au~
derhalven centimeter omhoog en,
naar Jhefc zich laat aanzien ls de
tijd niet ver meer, dat, als vanouds,
de auto's over de Waal snorren.
Ryksbijdragen, wegens oorlogs
schade aan roerende goederen, welke
tot een bedrijf behooren of het uit
oefenen van een beroep dienen, zul
len, f400 te boven gaande, betaal
baar worden gesteld bil de „Herstel-
bank", voor zoover zij rechtstreeks
aan den rechthebbende worden uit
betaald op vrije rekening of in be
taalmiddelen. Over de bij haar ge
storte bedragen zal de Herstelbank
een rente van 2.1673; 's jaars uitkee-
ren. Deze regeling beoogt een doel
matige besteding van de desbetref
fende bijdragen ln het herstelproces
te waarborgen.