Het uur der barmhartigheid
thans geslagen
De viersprong bij Hoofddorp
Drie Nederlandsche schepen uit
Brisbane ontsnapt
enkele malen
extra tabak
Tot hoofd en hart
Driekwart der gedetineerden rijp
om vrijgelaten te worden
Het weer
Penicilline-vervser per
K.L.M.
Laatste rustplaats van Britsche vliegeniers
en Nederl. soldaten
Zonder een steenkool in de bunkers
werd de blokkade doorbroken
De woning voor het
groote gezin
Raadsverkiezingen in vijf
gemeenten uitgesteld
69ste JAARGANG No. 23596
o
DINSDAG 16 JULI !946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
GEEF BEN ONTSLAGENE
EEN KANS
De woorden van dr. Beel
NOG DEZEN ZOMER:
„St. Christoffel"
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onzen speeialen verslaggever)
WÜ stonden In de cantine voor
het personeel van een der negen
tig Nederlandsche be waringskam
pen, wachtend op de gedoai neer
den, die wij tijdens een wandeling
door het kamp hadden aangewezen
en die wij vrijelijk zonden kunnen
spreken. Toen zij eenmaal binnen
waren, tikte een der bewakers een
onzer collega's op zijn schouder.
„Gaat u even mee?" vroeg hij.
Onze collega deed het. Hij werd
geleid voor een der andere deel
nemers aan de persexcursie, welke
liet Directoraat-Generaal voor Bij
zondere Rechtspleging dezer da
gen organiseerde. „Hier is een der
gedetineerden,zei de bewaker.
„Was ii het, die hem wilde spre
ken?" En toen pas bemerkte hjj
zijn vergissing. Een menschelijke
vergissing. De nummers, die één
jaar geleden op de colbertjas van
de kampbewoners werden genaaid,
zijn veemi tot op den draad ver
sleten. Men ziet ze nauwelijks
meer.
Zulke vergissingen zijn méér ge
maakt na de bevrijding van ons va
derland. Doch niet altijd werden zij
even vlug hersteld. Neg leven er In
de kampen, wier schuld geenszins
vaststaat. Zij wachten in de rij met
hun etensblikje en springen in de
houding als er „orde" wordt geroe
pen, omdat bezoekers hun barakken
betreden, twee kribben op elkaar ol
drie kribben op elkaar, of hun werk
plaatsen, waar zij met weinig mate
riaal, en zonder' werktuigen veelal,
speelgoed maken, rieten matten
vlechten en schoenen repareeren.
Mogelijk zal eens worden vastge
steld, dat zij schuld hebben, mis
schien echter ook, dat zij vrijuit
gaan. Moeten de volgens juridische
normen goeden, hoe gering in getal
wellicht cok, onder de kwaden lij
den? Of is het een eisch van bil
lijkheid. dat zij, die wel misdeden,
maar daarvoor reeds een jaar en
langer boeten, profiteeren van het
rechtsherstel der eersten? Het ant
woord op deze vraag is nog slechts
de minst gewichtige reden, welke
pleit, voor decimeering van het aan
tal gedetineerden. De afzondering
van hen, die in den bezettingstijd
lid waren der N.S.B. en voor het
overige geen grove misdaden pleeg
den, kan niet eeuwig duren, zeker
niet duren tot de afhandeling geval
na geval door de rechterlijke colle
ges. welke daarvoor in het leven wer-
den geroepen. Dat dreigt langer te
gaan duren dan een eeuwigheid. Ver
twijfeling en haat kunnen slechts
de gevolgen zijn en indien de uit
barstingen van wanhoop dan al kun
nen worden voorkomen, de wanhoop
zelf zal steeds meer en sterker gaan
leven onder de gedetineerden.
„Zoo kweekt men nihilisten,"
zei ons een aalmoezenier. En een
ander zei: „Nu is driekwart der
gedetineerden rijp om vrijgelaten
te worden; laat men oppassen
niet te wachten tot het rot
tingsproces begonnen is."
erffn ^"v061160' welke cie N.S.B.-
de kampen verarmd Nederland
krerhJ' varf +.oneebruikte arbeids-
SSw» tienduizenden, die tot
werken m staat zijn en voor het
Zhn deel C*n vak ^rstaan!
zijn uiteraard eveneens zwaarwegen
de redenen voor vrijlating op groo-
te schaal, doch de voornaamste blijft
dat het, indien men er te lang mee
wacht, onmogelijk zal blijken een
brug te slaan tusschen de vrije maat
schappij en de eilanden, welke de
kampen vormen.
De woorden van dr. Beel In de
Tweede Kamer, toen hij het ontslag
van ongeveer 50.000 gedetineerden
aankondigde, zijn daarom dan ook
neer wijze woorden. In de kampen
echter worden zij niet oeloofd „Dat
moet ik eerst zien, mijnheer", was
het stereotiepe antwoord op onze
mededeelingen daaromtrent. „Maar
stel dat het waar is", vroegen wij
„hoe denkt u dan ontvangen te
worden door de menschen, met wie
u vroeger samenwerkte en die uw
buren waren". „Wij hopen, dat zij
een kans zullen geven, mijnheer,
wij zitten al meer dan één jaar en
r>s?n tocïl Nederlanders gebleven."
dWt vertrouwen ls gebleven, zonder
immers zeen enkel uitzicht
J?^staan- „Moge het niet be-
S1na.5.a worden." zei de heer K.
ioornstra, Pen der leiders van de
Verwachting tot Woensdag
avond;
Wisselende bewolking met
plaatselijk regenbuien hier en
daar met onweer. Meest matigt
Jfhd tusschen Zuid-West en
«oord-West. weinig verandering
temperatuur.
«m onder 20.53. maan 22.53—
'•37. zon op 4.39
afdeelirg „Geestelijke en lichamelijke
verzorging" van het D.G.B.R. „Moge
naast kerkgenootschappen ock de
vakvereenigingen en de jeugdorga-
nisaties een werkzaam aandeel ne
men in de taak den vrijgelatenen een
eerlijke kans te geven."
Of er schuldgevoel bestaat
Och, in gesprekken, welke ten
hoogste één uur duren en die
gevoerd worden tusschen men
schen, die elkaar niet kennen,
kan men moeilijk verwachten,
dat de gedetineerde zijn hart laat
zien, zooals 't is. En bij den klei
nen man, die NS.K.K--chauffeur
werd om de vijftien gulden meer
per week, die N.S.B. er werd om
groente te mogen afleveren aan
een Duitsehe kazerne, kan men
nauwelijks van een politiek ge
weten spreken.
Maar voor de meesten geldt, ook
voor de s.S.-ers, de besten onder de
gedetineerden, zeggen alle kamp
commandanten en alle aalmoezeniers
en dominé's, beter dan de laffen
onder hen, die afzijdig bleven en
tusschen de klippen doorschipper-
den dat zij collectieve schuld, aan
wat de Duitschers misdeden, wel er
kennen, dat zij de haat van het volk
in de eerste maanden na de bevrij
ding begrijpen, dat zij dankbaar zijn
voor hun detentie in die dagen,
welke hun behoedde voor bijltjesdag',
dat zij tenslotte aelfs dankbaar
zijn een mensch moet nu eenmaal
eén lichtpuntje zoeken voor hun
detentie gedurende dertien maanden.
„Het heeft nu zoolang geduurd, dat
'net publiek er zelf mee zit,' het aal
er te eerder toe bereid zijn om ons
terug te nemen."
i
Hoewel de tabakspositie het niet
toelaat de rantsoenen blijvend te ver-
hoogen, is het toch mogelijk gebleken
gedurende de zomermaanden enkele
extra rantsoenen te verstrekken.
Hierbij moest in de eerste plaats
rekening worden gehouden met de
beschikbare voorraden tabaksartikc-
len, ten einde de normale distributie
niet in gevaar te brengen. In ver
band hiermede kunnen de extra
rantsoenen, welke 11 Juli j.I. zijn
aangewezen, uitsluitend worden ge
bruikt voor het koopen vah sigaren
in de prijsklassen t.m. 18 ct. per
stuk (exclusief opcenten) of, voer
zoover de voorraad bij den handel
dit mogelijk maakt, kerftabak in
pakjes van 40 gram. Ook bij de ko
mende extra verstrekkingen zal
steeds worden bekend gemaakt wat
hierop zal kunnen worden gekocht.
Het Rijksbureau voor Tabak en Ta
baksproducten is er zich van bewust
dat door de aanwijzingen van deze
extra rantsoenen niet iedereen kan
worden bevredigd. Men staat echter
voor de keuae ds extra verstrek
kingen op deze wijze te doen ge
schieden of haar geheel achterwege
te laten.
Het vliegtuig „Rotterdam" van de
K.L.M., dat dezer dagen uit New-
York op Schiphol landde, had 620
kg. penicilline aan boord. Na over
lading in het Indië-toestel is deze
waardevolle lading den volgenden
ochtend naar Karachi doorgezonden.
Vrouwelijk protest tegen broodrantsoeneering in Engeland. Mrs.
Mary Wereleidster van een groote demonstratie van huismoe
ders tegen de broodrantsoeneeringspreekt de op Trafalgar
Square toegestroomde menigte toe
Mssehen een prachtig patroon
van groen en bloemen, met als
achtergrond naar den hemel rei
kende populieren, welker wui
vende toppen dag en nacht het
lied der vrijheid zingen, ligt de
laatste rustplaats van een aan
tal vliegers, die tijdens den oor
log hun leven voor het vaderland
gaven.
Iedere bewoner van de Haarlem
mermeer, die langs deze begraaf
plaats op den viersprong bij Hoofd
dorp komt, kan niet nalat ,.i even
stil te blijven staan, om de tragi
sche gebeurtenissen, welke zich in
deze streek tijdens de bezetting
hebben afgespeeld, de revue te la
ten passeeren. Het geratel der
moordende mitrailleurs, het gieren
IS®
Graf van een onbekenden sol
daat op de begraafplaats van
militairen te Hoofddorp
Drie Nederlandsche schepen, „De
Both", de „Van Outhoorn" en
de „Bontekoe", zijn hedenmorgen
in alle stilte, zonder dat de vak-
vereenigingsleiding er iets van
wist, uit de haven van Brisbane
weggevaren en hebben op eigen
kracht de zee bereikt. Dit zijn de
eerste schepen, die de blokkade,
welke de onder communistische
leiding staande vakvereeniging
van havenarbeiders reeds sinds
September van het vorige jaar toe
past. hebben doorbroken.
Het plan. om de blokkade te door
breken. ls' een der best bewaarde
„haven"-geheimen sinds het eind van
den oorlog geweest. Verschillende
malen hebben de schepen gedurende
hun gedwongen verblijf In Brisbane
zich van de eene ankerplaats naar de
andere verplaatst, zoodat hun beweging
van vandaag slechts geringe aandacht
trok. Kapitein Stokker van de „Van
Outshoorn" deelde mede, dat hij Bris
bane verliet zonder een ons steenkool
in de bunkers. De ketels worden ge
stookt met hont, dat men voorzichtig
in de omgeving van Brisbane en in
andere deelen van het land had bijeen
gegaard. „Wij varen naar Java en op
zee zullen wij kolen krijgen," zei ka
pitein Stokker nog. Men neemt aan,
dat de schepen een ontmoeting zullen
hebben met een lichter, die In Sydney
kolen "heeft ingenomen ter voorberei
ding van den hedenmorgen gedanen
zet. Het ls evenwel niet bekend, hoe
de lichter ls geladen.
In een afscheidsboodschap heeft ka
pitein Stokker het volgende gezegd:
„De gastvrijheid van de bevolking van
Brisbane als geheel kan lk niet hoog
genoeg roemen. Men was vriendelijk
en vol begrip voor al mijn moeUijk-
heden. Over den polltieken kant van
de kwestie wil lk niets zeggen. Ik ben
een zeeman en geen politicus."
der duikende jagers, het Batanische
gelach der Duitschers, wanneer een
geallieerd v'iegtuig brandend naar
beneden startte, kamt hun weer
voor den geest bij het aanschou
wen van de eenvoudige houten
kmisen, waarop niets anders ver
meldt staat dan: Flyer of Pilot-
Officer met daaronder een nummer
en een naam.
Eenigen tijd geleden hebben de
Amerikanen hun landgenooten. die
op deze plaats begraven waren,
doen overbrengen naar Margraten,
waar alle in Nederland omgeko
men militairen van Amerikaansche
nationaliteit worden bijeengebracht.
Thans bevinden zich te Hoofddorp
nog vijf graven van Nederlandsche
soldaten, van zes Britsche vliege
niers en vijf graven van niet ge-
identificeerde slachtoffers, welke
aangegeven zijn met vijf houten
paaltjes, waarop een emaille num
merbordje is bevestigd. „Gevallen
voor het vaderland. Onbekend Ne-
derlandsch militair" staat op het
laatste kruis, waartegen zich en
kele vergeet-mij-naetj&s vlijen.
Tusschen de voortreffelijk door
de gemeente onderhouden gazons
hebben vaardige kinderhanden van
geurige Iavendelbioemetjes onder
schriften vervaardigd, zooals „Rust
zacht" en „Voor hen, die vielen".
De ronkende vliegtuigen, die dage
lijks van Schiphol opstijgen en da
len en st 'ds deze begraafplaats
pr.sseeren, doen denken aan een
eeresaluut, welke deze piloten hun
gevallen collega's brengen als blijk
van waardeering voor hetgeen zij
tijdens den oorlog gedaan hebben
en als eerherstel voor hetgeen men
hen na hun dood nog aandeed.
De ex-burgemeester van Hoofd
dorp, J. Derks, meende zich name
lijk bij de Duitschers bemind te
maken, door deze vliegeniers op
mestwagens te laten begraven of
liever gezegd in een kuil te laten
werpen, want van graven kon men
toen nog niet spreken. Voor deze
wandaden zal hij zich niet alleen
voor het Nederlandsche, doch ook
vror het geallieerde gerecht moeten
verantwoorden. De tegenwoordige
burgemeester van Hoofddorp, mr.
J. J. Jansonius, heeft thans een op
roep tot de bevolking gericht een
steentje bij te dragen, om de be
graafplaats nog meer te verfraaien
en de houten kruisen te vervangen
door grafsteenen.
De Haarlemsche afdeeling St.
Paulus van de Ned. R. K. Vereeni-
ging van Handelsreizigers en Ver
zekeringsinspecteurs „St. Christof
fel" heeft dezer dagen een vergade
ring gehouden in hotel „De Leeu
werik". Hierop werd o.a. de
beschrijvingsbrief voor de algemeene
jaarvergadering te Utrecht op 27
Juli behandeld. Verder werden de
vakgroepverslagen uitgebracht. De
heer Jansen Muis werd gekozen als
afgevaardigde voor de jaarverga
dering te Utrecht.
In verband met de artikelen in
ons blad over de nooden van het
groote gezin schrijft „een huisva
der" ons nog het volgende:
De reeks artikelen over het groo
te gezin heb ik met voldoening ge
lezen en bemerkt, dat de vele pro
blemen, waarvoor een groot gezin
staat, toch nog wel eenige publieke
aandacht hebben. Maar over een
van de grootste problemen heb ik
nog maar weinig gelezen, n.l. de
woning. Hoe toch wonen de groote
gezinnen? Meestal in kleine en te
kleine woningen. Men kan het over
al om zich heen zien. Gezinnen met
4. 5 of meer kinderen in een woning,
die voor 2, hoogstens 3, personen be
rekend is, den heerschenden woning
nood daargelaten. In normale tijden
is daaraan m.i. veel te weinig aan
dacht besteed. Er werden te weinig
woningen gebouwd voor groote ge
zinnen. Aan een behoorlijke woning
komen deze menschen trouwens ook
niet toe! ze worden er uit geweerd.
Als een vader van veel kinderen op
een woning uitgaat, durft hij niet ta
spreken over het aantal kinderen,
dat hij heeft, want hij weet uit erva
ring. dat hij dan toch niet gehol
pen wordt. Ja, het komt zelfs voor,
dat jonge menschen, die willen gaan
trouwen, niet in aanmerking komen
voor een woning, alleen omdat ze
katholiek zijn; uit angst voor een
komend groot gezin. Want als ze er
eenmaal in wonen, zijn ze er zoo
nog niet uit.
De meeste woningen zijn ook niet
geschikt voor groote gezinnen, ziet
al die massale woningcomplexen'
bijv. in Amsterdam, zelfs de „bete
re woning" in Zuid. Wel een groote
woning, een prachtige aanleg in een
mooie omgeving, trapportaal, groote
hal, salon, woonkamer, badkamer,
keuken, berghok, maar slechts twee
slaapkamers. Uiterste zorg is be
steed aan verfraaiing en comfort,
centrale verwarming e.d., maar de
slaapruimte is tot een minimum be
perkt. Dus een groot gezin komt
daar nooit te wonen. Dat zal de be
doeling ook wel geweest zijn. want
bij groote gezinnen wordt de boel
niet zoo netjes onderhouden, zegt
„men". (Die „men" zijn dan meestal
menschen met geen of weinig kin
deren). Maar dan vraag ik me af:
moeten de groote gezinnen dan maar
onderdak zoeken in die huurkazer
nes of buurten, waar het er niet zoo
precies op aan komt en waar geen
zonlicht doordringt? Juist die men
schen hebben veel zon noodig om
van hun drukke huishouding op
verhaal te komen. Voor die ouders
moet men respect hebben, die den
heelen dag moeten ploeteren in een
veel te kleine woning met alle moei
lijkheden. daaraan verbonden. Vrij
hebben ze nooit. Ze hebben het al
druk genoeg om alle levensmiddelen
op hun bonnen binnen te kriigen.
Om dan van geldzorgen nog maar
niet te spreken. Ze hebben het rscht,
in een behoorlijke woonruimte te
wonen en ze zijn het waard, kloet
een eenzaam echtpaar of een dame
op leeftijd in groote kasten van"wo
ningen leven, waarvan ze de helft
der kamers nooit betreden of om al
leen het stof van hun pronk af te
halen? Hiertegen ziin wel verorde
ningen uitgevaardigd, maar daar
komt in de practijk niet veel van
terecht. Als men daarmee begint,
stuit men od zooveel tegenstand van
de bewoner (s> en worden er zooveel
bezwaren naar voren gebracht, dat
uiteindelijk de bewoners rustig kun
nen blijven wonen. Hier is iets
scheef. Als in deze zaak resoluut
doorgepakt werd zonder aanzien des
persoons, zou er nog heel veel recht
gezet kunnen worden.
Nu wordt er een begin gemaakt
met het bouwen van nieuwe wonin
gen. Laat men nu ook beginnen
woningen te bouwen, die berekend
zijn voor groote gezinnen. En laten
deze ze dan krijgen ooit.
De Staatscourant zal heden
avond een beschikking bevatten
van den minister van Binnen-
landsrhe Zaken, waarbij in Co
gemeenten Nijmegen, Deventer,
Geleen, Odoorn en zwijndreciit
de gemcnterandsverkiezing'en
worden uitgesteld tot nader
order.
Het ligt in de bedoeling van
de regeering, de totstandkoming
van eén wet te bevorderen, waar
bij de candidaatstelling voor d?n
gemeenteraad in bovengenoemde
gemeenten komt te vervallen en
een nieuwe mogelijk wordt ge
maakt.
Tot leden van het College van Al
gemeene commissarissen voor den We
deropbouw zijn benoemd: lr. W. J. H.
Harmsen, directeur-generaal van den
Rijkswaterstaat en ir. C. T. C. Hey-
ning. directeur-generaal van den
Rijksgebouwendienst.
Leugenaars liegen zich in
den regel vast. Zij mengen
hoe langer hoe meer valsch
geld onder hun munt, tot zij
eindelijk op de toonbank een
valsch stuk teruggeschoven
ykrijgen.