Haarlem landskampioen
Plannen voor constitutie
besproken
pél
mét
KATH. ARBEIDERS
BEWEGING IN
OORLOGSTIJD
Het nooit verwachte
is geschied
Toekomstige status
van Curacao
Belgische kabinets
crisis
Binnen het kader van het Koninkrijk
der Nederlanden
i a«! WARc°llirriN8
jgMwtam BttOD
ecqmistenf
Tot hoofd en hart'
69ste JAARGANG No. 23598
DONDERDAG 18 JULI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Geen tegenstellingen over
het memorandum?
Het weer.
Twee dooden bij
auto-botsing
Struye formateur?
MALINO-CONFERENTIE
i CONSTtT UTiE
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
Er is tijdens, maar vooral na de
bezetting nogal eens begrips
verwarring te constateeren ge
weest met betrekking tot wat
verstaan moest worden onder verzet
en illegaliteit. Men wekt vaak den
schijn alsof alleen liet opblazen van
voor de Duitschers belangrijke objec
ten. het doorsnijden van telefoon
kabels of het onklaar maken van
spoorwegrails het verzet in Neder
land beteekenden en 't ondergrond-
sche werk van verschillende groe
pen d e illegaliteit uitmaakte. Zon
der in het geringste aan neze hoogst
belangrijke en noodzakelijke onder-
grondsche actie, die velen met den
dood hebben moeten bekoopen, ook
maar iets te kort te willen doen, lijkt
het ons toch goed nog eens te wijzen
op de niet minder belangrijke en
noodzakelijke verzetsactie, welke b o-
vengrondsch door duizenden
karaktervolle Nederlanders verricht
is. En dat ze zeker niet minder ge
vaarlijk was, is eveneens wel geble
ken uit de honderden slachtoffers,
die in dezen strijd, waarbij met open
vizier gevochten werd, gevallen zijn.
Als illuster voorbeeld noemen wij
slechts een held als prof. dr. Titus
Brandsma.
Deze gedachte kwam ons levendi
ger dan ooit weer in den geest bij
het lezen van het boek van Mag. Dr.
8. Stokman O.F.M. over zie katho
lieke arbeidersbeweging in oorlogs
tijd". De schrijver van het documen
taire werk over het verzet der Neder-
landsche Bisschoppen tegen nat.-
sociallsme eh Duitsche tyrannie
heeft in een 160 bladzijden de ge
schiedenis geschreven van de Neder-
landsche katholieke arbeidersbewe
ging in oorlogstijd. Het is 'n boeiend
relaas van den onverzoenlijken te
genstand der katholieke arbeiders,
hierin voorgegaan door het Episco
paat en de leiders hunner organisa
ties tegen eiken vorm van inlijving
en gelijkschakeling. Wanneer men de
Worsteling volgt van het begin der
bezetting af tot de opheffing van de
confessioneele arbeidersorganisaties
in 1941. dan ontkomt men soms niet
aan den indruk, dat dit een verloren
strijd is geweest. Niets Is echter min
der waar; deze strijd is gewonnen en
de vruchten ervan worden nu ge
plukt, nu het aantal aangesloten
leden grooter dan ooit is. Het is ge-
faan, zooals Mgr. J. G. van Schaik.
eestelijk adviseur van de Ned. Kath.
Arbeidersbeweging, in zijn ,,ten ge
lelde" zegt: „roemvol ging -t Werk
liedenverbond onder, de Nederland-
sche en katholieke vlag onbesmeurd
opbergen^ tot de herrijzenis".
Ook bi) het lezen van dit boek
valt'weer onmiddellijk op, hoe
systematisch de Duitschers en
hun handlangers in ons eigen
land steeds opnieuw te werk gingen
vergeefs overigens om ons volk
murw te maken voor het nat.-socla-
Itsme. En als ooit de kracht en nood
zaak van confessioneele organisaties
in ons land bewezen is, dan is het
wel tijdens de jongste oorlogsjaren,
waar het principieele, openlijke ver
zet dezer organisaties een lichtend
voorbeeld is geweest voor heel ons
volk. Het Is goed dit thans nog eens
nadrukkelijk uit te spreken en met
documenten vast te leggen, omdat er
andere vakorganisaties en groepen
zijn, die, misbruik makend van de
bescheidenheid van onze organisa
ties, met luid geschreeuw en veel
lawaai doen alsof zij, en zij alleen
het waren, die den bezetter weer
staan hebben, terwijl het voor velen
hunner passender zou zijn met be
schaamde kaken zich op den achter
grond te houden.
Zooals steeds en overal hebben de
Duitschers in de eerste maanden van
de bezetting ook de confessioneele
organisaties met schoone beloften
trachten te paaien. Naïef als velen
aanvankelijk waren, hechtten zij ge
loof aan den aartshuichelaar Seyss-
Inquart, die hier volgens zijn zeggen
immers niet kwam ,,om ons volks
karakter in het nauw te brengen en
te vernielen en om aan ons land de
vrijheid te ontnemen". Vijf jaar na
zi-bezetting heeft ons geleerd, dat
zij geen enkele belofte gehouden heb
ben en alles gedaan hebben om onze
rechten en vrijheden, welvaart en
cultuur te vernielen. Ook dit boek
van Mag. Stokman is er het zooveel-
ste duidelijke bewijs van.
Nadat het N.V.Y. den beruchten
Woudenberg tot bewindvoerder had
gekregen, gingen de Duitschers lang
zaam maar zeker tot het offensief
tegen de confessioneele bonden over.
Natuurlijk konden zij aanvankelijk
hun werkzaamheden zelfstandig
voortzetten, maar in Juli 1940 be
gonnen de Duitschers reeds het net
te weven waarin 't R.K. Werklieden
verbond een jaar later gevangen
moest worden. Er verscheen een z.g.
Duitsche contact-commissaris, er
kwamen Duitsche eischen het
Duitsche Rijk snakte naar arbeiders
en de eerste aanvallen op het
principieel karakter der organisatie
kwamen los.
U wilt een staaltje van hun duis
tere bedoelingen? Pater Stokman ver
telt het volgende:
In September '40 werd een aantal
personen geïnterneerd als represaille
maatregel tegen de gevangenneming
van Duitschers in Ned.-Indië. Onder
hen was ook de voorzitter van het
Werkliedenverbond, A. C. de Bruyn.
Kaute, de Duitsche contact-com
missaris, stelde zich onmiddellijk
verbinding met de Dienststelle-
Hellwig en bepleitte de invrijheid
stelling van De Bruyn met het oog
2P de functie door hem bekleed.
tne Oienststelle kreeg by de Duit-
T-i n bolitie-instanties gedaan, dat
De Brqyn nog (jen welfden dag van
HAARLEM, 17 Juli. Er is
feest in onze stad, feest omdat de
populaire Roodbroeken erin ge
slaagd zijn het kampioenschap van
Nederland voor het eerst in hun
geschiedenis en voor de tweede
maal in de historie van het Haar-
lemsche sportleven naar de Spaar-
nestad te brengen. De 20-over-
winning, die De Winter en de zij
nen vanavond op Heerenveen be
haalden, heeft de laatste onzeker
heid omtrent dit feit weggenomen.
Daarmee heeft de competitie om
het Nederlandsch kampioenschap
een bekroning gevonden, die men
onder insiders bij het begin van
deze competitie niet verwachtte.
Men meende dat Ajax en NAC de
twee ernstigste candidaten voor de
hoogste onderscheiding zouden zijn
en al rangschikte men Haarlem
dan wel niet onder de kansloozen
als Limburgia en Heerenveen, men
was toch van meening, dat de
roodbroeken, samen met NEC, niet
dan tot de outsiders behoorden.
Wel lieten de jongens van Van Ba
len Blanken al in lilm eerste kam-
pioensweekeinde zien, dat er met
hen niet te spotten viel en behaal
den zij in het stadion een verras
sende 2—0-zege op het groote Ajax,
maar toen de dag daarop de dé-
bacie kwam, voelde men zelfs
onder de meest geheide Haarlem
supporters weinig neiging om de
kansen nog erg hoog aan te slaan.
Plotseling echter, zoo plotseling
als in ons dierbaar vaderland het
De Avierikaansche leening aan En
geland. Bovenstaande, per radio
overgebrachte, foto geeft het mo
ment weer, waarop president Tru
man de overeenkomst der leening
aan Engeland ten bedrage van
937.500.000 onderteekent. Staande,
achter den president, de Amerikaan-
sche staatssecretaris Byrnes en de
Engelsche ambassadeur, Lord
In vercha pel
zijn arrestatie in vrijheid gesteld
werd. Een paar weken later werd
hem vertrouwelijk medegedeeld, dat
de Dienststelle min of meer ver
wachtte, dat hij eens naar Den Haag
zou komen om' van zijn erkentelijk
heid voor den hem bewezen dienst
blijk te geven. De Dienststelle reken
de op een tegenprestatieDe
Bruyn's antwoord aan den Duitschen
woordvoerder was: „Ik neem aan. dat
u een man van karakter bent en dat
u van mij geen medewerking zult
verlangen, die ik om principieele
redenen niet geven kan."
Mag. Dr. S. Stokman O.F.M.De
Katholieke Arbeidersbeweging in
oorlogstijd. Uitgeverij Het Spectrum,
Utrecht.
weer kan omslaan, veranderde het
aspect van den strijd. Tweemaal
achtereen versloeg Haarlem het
leidende NAC, Ajax verloor bij
Limburgia, NEC en Heerenveen
verspeelden aan en onder elkaar
twee punten.... Haarlem leidde
met duidelijk verschil! Toen de ze
ge op Limburgia; een overwinning-
op-het-kantje, die echter vast en
zeker door een nederlaag in Bruns-
sum zou gevolgd worden, omdat er
kwetsures waren in de gelederen
waarvan Roozen het voornaamste
slachtoffer was.
Maar zelfs onder déze omstan
digheden gaf Haarlem zich niet
gewonnen. De slag in Brunssum
werd een victorie! En nu wappert
dan, met nog één wedstrijd voor
den boeg. de rood-blauwe vlag aan
de hoogste top en is reeds, het
eerste afdeelingskampioenschap
met de algeheele suprematie be
kroond.
Bravo, mannen van De Winter,
het is onverwacht en daarom des
te vreugdevoller!
Zelden zal er zooveel vreugde om
een sporlieve gebeurtenis hebben
geheerscht als in de Spaarnestad,
toen Haarlem zijn kans kreeg, om
de kampioenen te huldigen. Het
publiek stroomde van alle kanten
het veld op, tilde de spelers op de
schouders en droeg hen juichend
rond. En op de tribunes zaten de
genen, die minder rap over de af
sluiting heen konden komen of er
te ver vandaan waren en ook zij
stemden in met den hartelijken
bijval.
De tocht naar de stad, wij schre
ven het reeds, was triomfantelijk,
in één woord. Hoewel het al vol
slagen donker was, toen de spelers
hun rit naar het feestlokaal maak
ten, stonden de toeschouwers in
dikke rijen langs den weg. De vlag
gen wapperden. Men juichte, ap-
plaudiseerde en zong liederen. En
nog lang, zeer lang werd dezen
nacht in Haarlem gesproken en
gejubeld, gehuldigd en gefeest, nu
de populaire roodbroeken op zoo
fraaie wijze den kroon op hun
werk van het eerste na-oorlogsche
seizoen hadden gezet.
Well done boys
In pen memorandum met betrek
king tot de erkenning van de toe
komstige autonomie van YVest-
Indlë, dat de delegatie van Cura
sao onder leiding van den heer
I)a Costa Gomez aan den minis
ter van overzeesehe Gebiedsdeelen
beert overhandigd, en welk memo
randum de staten van Curasao
hebben goedgekeurd, wordt ver
zocht onverwijld principieele ver
anderingen met betrekking tot de
wetgeving, het bestuur en de
nieuwe structuur van Curasao in
te voeren.
Ten aanzien van de essentieels
veranderingen wordt het volgende
gevraagd: Een college van algemeen
bestuur zal het bestuur van de Ne-
derlandsche Antillen uitoefenen. Dit
college wordt bekleed met de uit
voerende macht t.a.v. inwendige aan
gelegenheden. Het ls voor zijn doen
en laten verantwoordelijk op de wijze,
by landsverordening te bepalen. Het
college kiest een voorzitter uit zijn
midden en wordt gevormd door de
hoofden van de departementen van
algemeen bestuur. Bij landsverorde
ning worden departementen van al
gemeen bestuur ingesteld.
De hoofden van de departementen
van algemeen bestuur benoemt de
Verwachting tot Vrijdagavond:
Zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen. Enkele regenbuien,
liier en daar met onweer. Weinig
verandering in temperatuur. Ma
tige Zuidelijke wind.
Zon onder 20.51. maan 23.28
10.09, ze.ll op 4.42.
Nabij Nieuw- en oud-Millingen is
een vrachtauto van de Kon. Marine
uit Amsterdam op een personenauto
uit Enschede gereden. Van de 8 in
zittenden van den personenauto wer
den er twee, n.l. mevr. A. Nijenhuis-
Knapmeier en A. G. J. Lobach, bei
den uit Enschede, doodeiyk gewond.
De overige personen, te weten de
bestuurder, drie dames en twee
jongetjes werden zwaar gewond,
doch levensgevaar moet thans als
geweken worden beschouwd. Drie
lifters die zich in den marinewagen
bevonden werden licht gewond.
De prins-regent van België heeft
den heer De Schrijver verzocht,
zich met de formatie van een ka
binet te willen belasten. De heer
De Schrijver heeft om persoonlijke
redenen de opdracht van de hand
gewezen en verzocht dat de heer
Struye als kabinetsformateur zou
optreden.
De heer De Schrijver is landelijk
voorzitter van de Christelijke Volks
partij. De heer Struye is voorzitter
van de senaats-fractie der Christelijk»
Volkspartij en voorzitter van de af-
deeling Brussel. Struye heeft in den
loop van Woensdagmiddag een bezoelc
gebracht aan den prins-regent.
Toen men Struye de vraag stelde, of
weldra een nieuwe regeering zou sa
mengesteld zijn, antwoordde deze: ..Ik
heb den indruk, dat men opschiet".
Op de conferentie voor de Bui
tengewesten te Malino is, na het
officieele openingswoord van dr.
Van Mook, van Nederlandsche re-
geeringszijde een overzicht gegeven
van de gebeurtenissen sinds de Ja-
pansche capitulatie en van de be
sprekingen met de Indonesische
„regeering". In groote lijnen werden
de plannen aangegeven voor de
constitutioneele organisatie van
Indonesië binnen het Koninkrijk
der Nederlanden, gelijk is voorge
steld in het Nederlandsche plan,
dat de vorige maand aan Sjahrir
is overhandigd. De besprekingen,
die daarop volgden, waren gewijd
aan het organisatie-program voor
de eilanden „binnen het kader der
Indonesische constitutie".
De Nederlandsche Regeering
zal aan de gedelegeerden voor
stellen een Raad van Gouver
neurs te vormen, die zorg zal
dragen voor de tenuitvoerleg
ging van de hervormingsplan
nen, welke de conferentie zal
uitvaardigen.
De conferentie zal worden be
sloten met een regeeringsverklaring
over zaken van algemeen belang,
met betrekking tot de ontwikkeling
van een autonoom Indonesië en de
benoeming van afgevaardigden
voor de Rijksconferentie, die de
volgende maand te Batavia zal wor
den gehouden
De republikeinsche ..regeering"
heeft de conferentie van Malino,
reeds toen zij aangekondigd werd,
een poging genoemd om een split
sing ln de eenheid van Indonesië
te weeg te brengen.
De uitsluiting van Java en Su
matra van de conferentie wordt in
republikeinsche kringen een symp
toom genoemd van de „verdeel-en-
heerscli-politiek". Aan de ander»
zijde constateeren de Nederlanders,
dat de bevolking van Java en tot
op zekere hoogte ook die van Su
matra in de afgeloopen tien maan
den ruimschoots gelegenheid heelt
gehad haar politieke aspiraties ken
baar te maken, dit ln tegenstelling!
met de Buitengewesten.
De Nederlanders staan afwijzend
tegenover republikeinsche verlan
gens Inzake een contr<51e-de-fac.o
over de Buitengewesten en stellen
vast, dat, wanneer de vertegen
woordigers van Java en Sumatra
voor de conferentie waren uitge-
noodigd, deze belde eilanden de be
sprekingen volkomen zouden domi-
neeren.
Indien Oost-Indië op het gebied
van ras en cultuur een homogeen
geheel zou vormen, zou een derge
lijke overheersehing gerechtvaardigd
zijn. Gezien de groote onderlinge
verschillen echter, aldus de Neder
landsche opvatting, zou dit echter
beteekenen dat de minderheden,
zooals b.v. de Hindoes op Bali, in
de verdrukking raken.
Op weg van Makassar naar Malino
ls een jeep verongelukt, waardoor
drie inzittenden werden gedood on
der wie de hoofdaalmoezenier J. J.
Bruno en aalmoezenier J. Meu wisse.
gouverneur op voordracht van de
Staten. Verder staat in het memo
randum: „De gouverneur wordt
„het college van algemeen bestuur"
(dagelijksche leiding). De leden van
de Curagaosche commissie en de mi
nister van Overzeesehe Gebiedsdee
len hebben alle aspecten van dit me
morandum besproken. Er bleken geen
tegenstellingen te bestaan. Volgens
een der woordvoerders van de Cura-
caosche delegatie wordt verwacht,
dat binnen 3 M maanden een wets
ontwerp met betrekking tot het me
morandum aan de Staten van Cu-
ragao en aan de Nederlandsche Sta-
ten-Generaal zal worden voorge
legd.
Volgens het Dusseldorfsche blail
„Echo" ls ln de laboratoria van de
IG. Farben een nieuw sproeimiddel
ter bestrijding van den. colorado
kever samengesteld.
In vertiünd met de protesten ten
opzichte van de petitie, welke
door de West-Indische deleqa-
tie aan H. M. de Koningin werd
aangebodenwerd dezer dagen
in het Rifstadion op Curacao
een massa-vergadering gehou
den.
De mensch wordt later voor
eeuwig beoordeeld niet naar
het gewicht van zijn vet
of naar de snit van zijn
costuum, doch naar zijn wil.
Wat deze waard is, dat geldt
de mensch zelf hier en later.
N