Haarlem landskampioen Plannen voor constitutie besproken pél mét KATH. ARBEIDERS BEWEGING IN OORLOGSTIJD Het nooit verwachte is geschied Toekomstige status van Curacao Belgische kabinets crisis Binnen het kader van het Koninkrijk der Nederlanden i a«! WARc°llirriN8 jgMwtam BttOD ecqmistenf Tot hoofd en hart' 69ste JAARGANG No. 23598 DONDERDAG 18 JULI 1946 Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week Geen tegenstellingen over het memorandum? Het weer. Twee dooden bij auto-botsing Struye formateur? MALINO-CONFERENTIE i CONSTtT UTiE NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT Er is tijdens, maar vooral na de bezetting nogal eens begrips verwarring te constateeren ge weest met betrekking tot wat verstaan moest worden onder verzet en illegaliteit. Men wekt vaak den schijn alsof alleen liet opblazen van voor de Duitschers belangrijke objec ten. het doorsnijden van telefoon kabels of het onklaar maken van spoorwegrails het verzet in Neder land beteekenden en 't ondergrond- sche werk van verschillende groe pen d e illegaliteit uitmaakte. Zon der in het geringste aan neze hoogst belangrijke en noodzakelijke onder- grondsche actie, die velen met den dood hebben moeten bekoopen, ook maar iets te kort te willen doen, lijkt het ons toch goed nog eens te wijzen op de niet minder belangrijke en noodzakelijke verzetsactie, welke b o- vengrondsch door duizenden karaktervolle Nederlanders verricht is. En dat ze zeker niet minder ge vaarlijk was, is eveneens wel geble ken uit de honderden slachtoffers, die in dezen strijd, waarbij met open vizier gevochten werd, gevallen zijn. Als illuster voorbeeld noemen wij slechts een held als prof. dr. Titus Brandsma. Deze gedachte kwam ons levendi ger dan ooit weer in den geest bij het lezen van het boek van Mag. Dr. 8. Stokman O.F.M. over zie katho lieke arbeidersbeweging in oorlogs tijd". De schrijver van het documen taire werk over het verzet der Neder- landsche Bisschoppen tegen nat.- sociallsme eh Duitsche tyrannie heeft in een 160 bladzijden de ge schiedenis geschreven van de Neder- landsche katholieke arbeidersbewe ging in oorlogstijd. Het is 'n boeiend relaas van den onverzoenlijken te genstand der katholieke arbeiders, hierin voorgegaan door het Episco paat en de leiders hunner organisa ties tegen eiken vorm van inlijving en gelijkschakeling. Wanneer men de Worsteling volgt van het begin der bezetting af tot de opheffing van de confessioneele arbeidersorganisaties in 1941. dan ontkomt men soms niet aan den indruk, dat dit een verloren strijd is geweest. Niets Is echter min der waar; deze strijd is gewonnen en de vruchten ervan worden nu ge plukt, nu het aantal aangesloten leden grooter dan ooit is. Het is ge- faan, zooals Mgr. J. G. van Schaik. eestelijk adviseur van de Ned. Kath. Arbeidersbeweging, in zijn ,,ten ge lelde" zegt: „roemvol ging -t Werk liedenverbond onder, de Nederland- sche en katholieke vlag onbesmeurd opbergen^ tot de herrijzenis". Ook bi) het lezen van dit boek valt'weer onmiddellijk op, hoe systematisch de Duitschers en hun handlangers in ons eigen land steeds opnieuw te werk gingen vergeefs overigens om ons volk murw te maken voor het nat.-socla- Itsme. En als ooit de kracht en nood zaak van confessioneele organisaties in ons land bewezen is, dan is het wel tijdens de jongste oorlogsjaren, waar het principieele, openlijke ver zet dezer organisaties een lichtend voorbeeld is geweest voor heel ons volk. Het Is goed dit thans nog eens nadrukkelijk uit te spreken en met documenten vast te leggen, omdat er andere vakorganisaties en groepen zijn, die, misbruik makend van de bescheidenheid van onze organisa ties, met luid geschreeuw en veel lawaai doen alsof zij, en zij alleen het waren, die den bezetter weer staan hebben, terwijl het voor velen hunner passender zou zijn met be schaamde kaken zich op den achter grond te houden. Zooals steeds en overal hebben de Duitschers in de eerste maanden van de bezetting ook de confessioneele organisaties met schoone beloften trachten te paaien. Naïef als velen aanvankelijk waren, hechtten zij ge loof aan den aartshuichelaar Seyss- Inquart, die hier volgens zijn zeggen immers niet kwam ,,om ons volks karakter in het nauw te brengen en te vernielen en om aan ons land de vrijheid te ontnemen". Vijf jaar na zi-bezetting heeft ons geleerd, dat zij geen enkele belofte gehouden heb ben en alles gedaan hebben om onze rechten en vrijheden, welvaart en cultuur te vernielen. Ook dit boek van Mag. Stokman is er het zooveel- ste duidelijke bewijs van. Nadat het N.V.Y. den beruchten Woudenberg tot bewindvoerder had gekregen, gingen de Duitschers lang zaam maar zeker tot het offensief tegen de confessioneele bonden over. Natuurlijk konden zij aanvankelijk hun werkzaamheden zelfstandig voortzetten, maar in Juli 1940 be gonnen de Duitschers reeds het net te weven waarin 't R.K. Werklieden verbond een jaar later gevangen moest worden. Er verscheen een z.g. Duitsche contact-commissaris, er kwamen Duitsche eischen het Duitsche Rijk snakte naar arbeiders en de eerste aanvallen op het principieel karakter der organisatie kwamen los. U wilt een staaltje van hun duis tere bedoelingen? Pater Stokman ver telt het volgende: In September '40 werd een aantal personen geïnterneerd als represaille maatregel tegen de gevangenneming van Duitschers in Ned.-Indië. Onder hen was ook de voorzitter van het Werkliedenverbond, A. C. de Bruyn. Kaute, de Duitsche contact-com missaris, stelde zich onmiddellijk verbinding met de Dienststelle- Hellwig en bepleitte de invrijheid stelling van De Bruyn met het oog 2P de functie door hem bekleed. tne Oienststelle kreeg by de Duit- T-i n bolitie-instanties gedaan, dat De Brqyn nog (jen welfden dag van HAARLEM, 17 Juli. Er is feest in onze stad, feest omdat de populaire Roodbroeken erin ge slaagd zijn het kampioenschap van Nederland voor het eerst in hun geschiedenis en voor de tweede maal in de historie van het Haar- lemsche sportleven naar de Spaar- nestad te brengen. De 20-over- winning, die De Winter en de zij nen vanavond op Heerenveen be haalden, heeft de laatste onzeker heid omtrent dit feit weggenomen. Daarmee heeft de competitie om het Nederlandsch kampioenschap een bekroning gevonden, die men onder insiders bij het begin van deze competitie niet verwachtte. Men meende dat Ajax en NAC de twee ernstigste candidaten voor de hoogste onderscheiding zouden zijn en al rangschikte men Haarlem dan wel niet onder de kansloozen als Limburgia en Heerenveen, men was toch van meening, dat de roodbroeken, samen met NEC, niet dan tot de outsiders behoorden. Wel lieten de jongens van Van Ba len Blanken al in lilm eerste kam- pioensweekeinde zien, dat er met hen niet te spotten viel en behaal den zij in het stadion een verras sende 2—0-zege op het groote Ajax, maar toen de dag daarop de dé- bacie kwam, voelde men zelfs onder de meest geheide Haarlem supporters weinig neiging om de kansen nog erg hoog aan te slaan. Plotseling echter, zoo plotseling als in ons dierbaar vaderland het De Avierikaansche leening aan En geland. Bovenstaande, per radio overgebrachte, foto geeft het mo ment weer, waarop president Tru man de overeenkomst der leening aan Engeland ten bedrage van 937.500.000 onderteekent. Staande, achter den president, de Amerikaan- sche staatssecretaris Byrnes en de Engelsche ambassadeur, Lord In vercha pel zijn arrestatie in vrijheid gesteld werd. Een paar weken later werd hem vertrouwelijk medegedeeld, dat de Dienststelle min of meer ver wachtte, dat hij eens naar Den Haag zou komen om' van zijn erkentelijk heid voor den hem bewezen dienst blijk te geven. De Dienststelle reken de op een tegenprestatieDe Bruyn's antwoord aan den Duitschen woordvoerder was: „Ik neem aan. dat u een man van karakter bent en dat u van mij geen medewerking zult verlangen, die ik om principieele redenen niet geven kan." Mag. Dr. S. Stokman O.F.M.De Katholieke Arbeidersbeweging in oorlogstijd. Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht. weer kan omslaan, veranderde het aspect van den strijd. Tweemaal achtereen versloeg Haarlem het leidende NAC, Ajax verloor bij Limburgia, NEC en Heerenveen verspeelden aan en onder elkaar twee punten.... Haarlem leidde met duidelijk verschil! Toen de ze ge op Limburgia; een overwinning- op-het-kantje, die echter vast en zeker door een nederlaag in Bruns- sum zou gevolgd worden, omdat er kwetsures waren in de gelederen waarvan Roozen het voornaamste slachtoffer was. Maar zelfs onder déze omstan digheden gaf Haarlem zich niet gewonnen. De slag in Brunssum werd een victorie! En nu wappert dan, met nog één wedstrijd voor den boeg. de rood-blauwe vlag aan de hoogste top en is reeds, het eerste afdeelingskampioenschap met de algeheele suprematie be kroond. Bravo, mannen van De Winter, het is onverwacht en daarom des te vreugdevoller! Zelden zal er zooveel vreugde om een sporlieve gebeurtenis hebben geheerscht als in de Spaarnestad, toen Haarlem zijn kans kreeg, om de kampioenen te huldigen. Het publiek stroomde van alle kanten het veld op, tilde de spelers op de schouders en droeg hen juichend rond. En op de tribunes zaten de genen, die minder rap over de af sluiting heen konden komen of er te ver vandaan waren en ook zij stemden in met den hartelijken bijval. De tocht naar de stad, wij schre ven het reeds, was triomfantelijk, in één woord. Hoewel het al vol slagen donker was, toen de spelers hun rit naar het feestlokaal maak ten, stonden de toeschouwers in dikke rijen langs den weg. De vlag gen wapperden. Men juichte, ap- plaudiseerde en zong liederen. En nog lang, zeer lang werd dezen nacht in Haarlem gesproken en gejubeld, gehuldigd en gefeest, nu de populaire roodbroeken op zoo fraaie wijze den kroon op hun werk van het eerste na-oorlogsche seizoen hadden gezet. Well done boys In pen memorandum met betrek king tot de erkenning van de toe komstige autonomie van YVest- Indlë, dat de delegatie van Cura sao onder leiding van den heer I)a Costa Gomez aan den minis ter van overzeesehe Gebiedsdeelen beert overhandigd, en welk memo randum de staten van Curasao hebben goedgekeurd, wordt ver zocht onverwijld principieele ver anderingen met betrekking tot de wetgeving, het bestuur en de nieuwe structuur van Curasao in te voeren. Ten aanzien van de essentieels veranderingen wordt het volgende gevraagd: Een college van algemeen bestuur zal het bestuur van de Ne- derlandsche Antillen uitoefenen. Dit college wordt bekleed met de uit voerende macht t.a.v. inwendige aan gelegenheden. Het ls voor zijn doen en laten verantwoordelijk op de wijze, by landsverordening te bepalen. Het college kiest een voorzitter uit zijn midden en wordt gevormd door de hoofden van de departementen van algemeen bestuur. Bij landsverorde ning worden departementen van al gemeen bestuur ingesteld. De hoofden van de departementen van algemeen bestuur benoemt de Verwachting tot Vrijdagavond: Zwaar bewolkt met tijdelijke opklaringen. Enkele regenbuien, liier en daar met onweer. Weinig verandering in temperatuur. Ma tige Zuidelijke wind. Zon onder 20.51. maan 23.28 10.09, ze.ll op 4.42. Nabij Nieuw- en oud-Millingen is een vrachtauto van de Kon. Marine uit Amsterdam op een personenauto uit Enschede gereden. Van de 8 in zittenden van den personenauto wer den er twee, n.l. mevr. A. Nijenhuis- Knapmeier en A. G. J. Lobach, bei den uit Enschede, doodeiyk gewond. De overige personen, te weten de bestuurder, drie dames en twee jongetjes werden zwaar gewond, doch levensgevaar moet thans als geweken worden beschouwd. Drie lifters die zich in den marinewagen bevonden werden licht gewond. De prins-regent van België heeft den heer De Schrijver verzocht, zich met de formatie van een ka binet te willen belasten. De heer De Schrijver heeft om persoonlijke redenen de opdracht van de hand gewezen en verzocht dat de heer Struye als kabinetsformateur zou optreden. De heer De Schrijver is landelijk voorzitter van de Christelijke Volks partij. De heer Struye is voorzitter van de senaats-fractie der Christelijk» Volkspartij en voorzitter van de af- deeling Brussel. Struye heeft in den loop van Woensdagmiddag een bezoelc gebracht aan den prins-regent. Toen men Struye de vraag stelde, of weldra een nieuwe regeering zou sa mengesteld zijn, antwoordde deze: ..Ik heb den indruk, dat men opschiet". Op de conferentie voor de Bui tengewesten te Malino is, na het officieele openingswoord van dr. Van Mook, van Nederlandsche re- geeringszijde een overzicht gegeven van de gebeurtenissen sinds de Ja- pansche capitulatie en van de be sprekingen met de Indonesische „regeering". In groote lijnen werden de plannen aangegeven voor de constitutioneele organisatie van Indonesië binnen het Koninkrijk der Nederlanden, gelijk is voorge steld in het Nederlandsche plan, dat de vorige maand aan Sjahrir is overhandigd. De besprekingen, die daarop volgden, waren gewijd aan het organisatie-program voor de eilanden „binnen het kader der Indonesische constitutie". De Nederlandsche Regeering zal aan de gedelegeerden voor stellen een Raad van Gouver neurs te vormen, die zorg zal dragen voor de tenuitvoerleg ging van de hervormingsplan nen, welke de conferentie zal uitvaardigen. De conferentie zal worden be sloten met een regeeringsverklaring over zaken van algemeen belang, met betrekking tot de ontwikkeling van een autonoom Indonesië en de benoeming van afgevaardigden voor de Rijksconferentie, die de volgende maand te Batavia zal wor den gehouden De republikeinsche ..regeering" heeft de conferentie van Malino, reeds toen zij aangekondigd werd, een poging genoemd om een split sing ln de eenheid van Indonesië te weeg te brengen. De uitsluiting van Java en Su matra van de conferentie wordt in republikeinsche kringen een symp toom genoemd van de „verdeel-en- heerscli-politiek". Aan de ander» zijde constateeren de Nederlanders, dat de bevolking van Java en tot op zekere hoogte ook die van Su matra in de afgeloopen tien maan den ruimschoots gelegenheid heelt gehad haar politieke aspiraties ken baar te maken, dit ln tegenstelling! met de Buitengewesten. De Nederlanders staan afwijzend tegenover republikeinsche verlan gens Inzake een contr<51e-de-fac.o over de Buitengewesten en stellen vast, dat, wanneer de vertegen woordigers van Java en Sumatra voor de conferentie waren uitge- noodigd, deze belde eilanden de be sprekingen volkomen zouden domi- neeren. Indien Oost-Indië op het gebied van ras en cultuur een homogeen geheel zou vormen, zou een derge lijke overheersehing gerechtvaardigd zijn. Gezien de groote onderlinge verschillen echter, aldus de Neder landsche opvatting, zou dit echter beteekenen dat de minderheden, zooals b.v. de Hindoes op Bali, in de verdrukking raken. Op weg van Makassar naar Malino ls een jeep verongelukt, waardoor drie inzittenden werden gedood on der wie de hoofdaalmoezenier J. J. Bruno en aalmoezenier J. Meu wisse. gouverneur op voordracht van de Staten. Verder staat in het memo randum: „De gouverneur wordt „het college van algemeen bestuur" (dagelijksche leiding). De leden van de Curagaosche commissie en de mi nister van Overzeesehe Gebiedsdee len hebben alle aspecten van dit me morandum besproken. Er bleken geen tegenstellingen te bestaan. Volgens een der woordvoerders van de Cura- caosche delegatie wordt verwacht, dat binnen 3 M maanden een wets ontwerp met betrekking tot het me morandum aan de Staten van Cu- ragao en aan de Nederlandsche Sta- ten-Generaal zal worden voorge legd. Volgens het Dusseldorfsche blail „Echo" ls ln de laboratoria van de IG. Farben een nieuw sproeimiddel ter bestrijding van den. colorado kever samengesteld. In vertiünd met de protesten ten opzichte van de petitie, welke door de West-Indische deleqa- tie aan H. M. de Koningin werd aangebodenwerd dezer dagen in het Rifstadion op Curacao een massa-vergadering gehou den. De mensch wordt later voor eeuwig beoordeeld niet naar het gewicht van zijn vet of naar de snit van zijn costuum, doch naar zijn wil. Wat deze waard is, dat geldt de mensch zelf hier en later. N

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1