Ontploffingsramp in den
IJ-polder
DE FEESTEN INGEZET
Vredesconferentie te Parijs
heden geopend
Vier kruithuizen geëxplodeerd
Broeiing waarschijnlijk
de oorzaak
Het weer
Achter wallen en poorten
Het begin van krachtsinspanningen voor
het opbouwen van den vrede
De feestgids is er!
Tot hoofd en hart
J
69ste JAARGANG No. 23607
o
MAANDAG 29 JULI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week'
Nieuwe ontploffingen
Telegrammen voor Indië
goedkooper
Bij ontvluchtingspoging
doodgeschoten
Nieuwe trajectkaarten
CONGRES KATHOLIEKE
JONGEREN
Nieuwe dienstregeling
bij de Spoorwegen
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Met een aantal daverende ontploffingen, die tientallen kilometers
In de omgeving hoorbaar waren, sprongen Zondagmiddag om kwart
over vijf vier kruithuizen, gelegen aan den Noorderweg in den IJpolder
bij Amsterdam, in de lucht. Enorme rookpaddenstoelen stegen op, om
liggende woningen werden totaal vernield, boerderijen in de omgeving
vlogen in brand of liepen zware schade op. De 500 K.G. zware sta (deur
van een boerderij op anderhalven kilometer afstand werd uit de hengels
gelicht, in Zaandam sprongen winkelruiten.
Naar ooggetuigen ons mededeelden,
Stegen korten tijd voor de eerste ex
plosie rookwolken op uit een der
magazijnen, waarin. Duitsche munitie
is opgeslagen, die na sorteering door
N.S.B.-geïnterneerden, naar zee wordt
vervoerd waar Duitsche krijgsgevan
genen voor de vernietiging zorg dra
gen. De gezagstroepen, die de maga
zijnen bewaken, waarschuwden nog
enkele omwonenden. Bij de eerste ex
plosie werden zij een viertal meters
door de lucht geslingerd, terwijl een
ware hel losbrak ln de brandende
magazijnen. Binnen enkele minuten
volgden nieuwe explosies. De militai
ren dekten zich in een sloot, de om
wonenden verborgen zich achter hooi
bergen of stallen. Series landmijnen
en granaten ontploften en maakten
het den brandweer en politie onmoge
lijk de plaats van de ramp te naderen.
Over het aantal slachtoffers
deden aanvankelijk de wildste ge
ruchten de ronde. Officieel meldde
de politie den dood van den 12-
jarigen zoon van den landarbeider
van Vlieren, die door een scherf
in een' sloot werd getroffen. Een
aantal gewonden werd ln het
Wilhelminagasthuis verbonden.
Omstreeks zeven uur deden opnieuw
eenige zware explosies Amsterdam
schudden. Drommen nieuwsgierigen
trokken uit om het angstwekkend
schouwspel van verre gade te slaan.
Tegen acht uur werd de omgeving
tot op drie kilometers van den brand
haard. waaruit onafgebroken explosies
weerklonken, ontruimd, daar het ge
vaar dreigde, dat ook een tweetal
gróote loodsen, die op 1500 meter af
stand gelegen, tot de nok gevuld wa
ren met landmijnen en Panzerfauste,
Verwachting tot Dinsdag
avond;
Zwaar bewolkt, met tijdelijke
opklaringen. Enkele regenbuien.
Overdag geleidelijk aanwakke
rende en naar Z.W. of Zuid krim_
pende wind. Weinig verandering
in temperatuur.
Zou ouder 20.36, maan 7.01
22.05, zon op 4.57.
De tarieven voor telegrammen
naar Ned.-Indië zullen met ingang
van 1 Augustus met 50 pet. worden
verlaagd. Tegelijkertijd zal de- dienst
der z.g. nationale telegrammen in
dit verkeer worden opgeheven.
Voorlobpig zijn alléén regeerings-
telegrammen, uitgestelde en pers
telegrammen toegelaten.
Tijdens het onweer boven Bra
bant hebben ln het kamp Vught
twee geïnterneerden getracht te ont
snappen. Maar nog voordat zij de
buitenste afsluiting bereikt hadden,
vuurde de wachtpost. Beiden werden
geraakt. Een hunner, Bastlaansen,
kreeg een schotwond in het achter
hoofd; hij was op slag dood. De an
dere vluchteling, die nog niet is ge-
indentificeerd, had een zware hoofd
wonde bekomen en ls in het zieken
huis opgenomen.
Met Ingang van 1 Augustus nul
len de Ned. Spoorwegen voor het
geheele land nle-uwe trajectkaarten
invoeren. Een cellophaan huls zal
aan houders van trajectkaarten gra
tis beschikbaar worden gesteld. Tra
jectkaarten voor 12 maanden wor
den niet meer afgegeven en de z.g.
automatische verlenging van maand-
kaarten ls vervallen.
Dr. A. L. wurfbain, de Nederland-
sche consul-generaal te Kaapstad, is
bij het beklimmen van den Tafel
berg verongelukt.
De gemeenteraadsverkiezingen te
Nijmegen zullen zeer waarschijnlijk
3 September gehouden worden.
door rondvliegende ammunitie zou
worden getroffen. Een half uur later
daverde opnieuw een zware explosie.
Een zwarte rookzuil steeg pijlsnel om
hoog, terwijl een regen van scherven
en lichtspoormunitie op de omgeving
neerdaalde. Het gerommel van nieuwe
ontploffingen was tot diep ln den
nacht ln Amsterdam hoorbaar.
Militairen, die met de situatie
op de hoogte waren, beweerden, dat
de voorzorgsmaatregelen in de
magazijnen onvoldoende waren.
Nog onlangs moest de brandweer
uitrukken toen een op het dak
liggend fosforprojectiel door de
hitte vlam vatte.
Als oorzaak van de ramp wordt
algemeen aangenomen, dat door
broeiing onder het ijzeren dak van
de oude betonnen bergplaatsen, licht
ontvlambare munitie tot ontploffing
is gebracht. Ook schijnt moedwil van
de zijde der geïnterneerden uit de
kampen van Halfweg en Haarlem, die
hier dagelijks werken en onder wie
zich vele voormalige S.S.'s bevinden,
niet uitgesloten.
Omstreeks middernacht was het
nog steeds onmogelijk de brandende
overblijfselen van dë magazijnen te
naderen, daar de omgeving bezaaid
lag met weggeslingerde munitie.
Zaterdagavond ging de première van „Achter wallen en poor
ten" in den Haarlamschen Stadsschouwburg, welke uitvoering
in het kader van het 7-jarig eeuivjeest van Haarlem viel
Een historisch tooneelspel, dat
bovendien een gelegenheidskarak
ter draagt, moet wel heel bijzon
dere kwaliteiten bezitten, wil het
bij de opvoering een meer dan
lokaal succes boeken. Min of meer
vooringenomen togen wij dan
ook Zaterdagavond naar de
galavoorstelling van Jan van
Dam's „Achter wallen en poor-
7'
Met enorme knal
len is de muni
tieopslagplaats in
den IJpolder bij
Halfweg in de
lucht gevlogen-
Tot ver in den
l omtrek kwamen
de granaten neer.
Verschillendg
boerderijen en
schuren zijn in
brand geraakt;
zij brandden ge
heel uit. De
brandweer kon
hierbij niets uit
richten
ff
(Van onzen correspondent)
Hedenmiddag om 4 uur opende de
Fransche minister van Buitenland-
sche Zaken de vredesconferentie, die
de historie zal Ingaan onder den
officieelen naam „Conferentie van
Parijs".
Zij had, overeenkomstig de vorig
jaar December te Moskou gehouden
conferentie, uiterlijk 1 Mei 1946 bij
een geroepen m-oeten worden. Het
uitstel ls te wijten geweest aan de
moeite welke de Groote Vier hebben
gehad om het eens te worden over
de ontwerp-vredesverdragen met de
satellietstaten van het Derde Rijk:
Italië, Hongarije, Bulgarije en Fin
land. Men is gereserveerd over de
kansen van het slagen van een, vrede
metxDuitschland. Dit is een van de
redenen, waarom aan de conferentie
van Parijs een zeer beperkte betee-
kenis wordt toegekend: zij zal na
melijk in geen geval de essentieele
voorwaarden scheppen voor den te
rugkeer van betrouwbare vredesver-
houdingen. Bovendien zijn haar be
raadslagingen slechts van advisee-
renden aard. Zij mag wijzigingen
voorstellen in de door de Groote
Vier ontworpen verdragteksten; in
het uiterste geval mogen de Groote
Vier deze echter naast zich neerleg
gen, wanneer zij later een aanvang
maken met het opstellen van de de
finitieve teksten. Het wordt waar
schijnlijk geacht, dat door deze of
gene delegatie der 21 Vereenigde
Naties of der vijf ex-vijandelijke mo
gendheden een poging zal worden
ondernomen om de oneenigheid der
Groote Vier weer te openen. Wat
dergelijke pogingen zullen vermogen
zal men moeten afwachten.
Een eenigszins vlot verloop
van de conferentie der V.N.,
waaraan een 3000-tal gedelegeer
den en experts onder het oog
van 2000 journalisten deelneemt,
zal er veel toe bijdragen den on-
gelukkigen indruk van het ein-
delooze gemarchandeer van de
voorbereiding te verzachten. Zoo
als „L'Aube", het orgaan van
Bidault opmerkt: „In hun een
voud begrijpen de volkeren, dat,
Indien de vrede op zich laat
wachten, dit beteekent, dat de
regeeringen niet van den oorlog
hebben afgezien.
Minister Byrnes heeft voor zijn
vertrek naar Parijs verklaard, dat de
V.S. vastbesloten zijn, dat de confe
rentie in Parijs „het begin en niet
het einde van de krachtsinspannin
gen voor het opbouwen van den Vre
de moet zijn."
ten", dat Haarlemsche amateurs
zouden spelen. Kort gezegd: de
tooneellitteratuur is met dit
oeuvre verrijkt, wanneer het be
ruchte blauwe potlood gehanteerd
wordt. De climax van elk bedrijf
de inhoud is reeds gepubliceerd
was verrassend, het tweede
stond op zeer hoog peil en wist
een aantrekkelijke en aanneme
lijke dramatische spanning op te
roepen, het eerst» en derde ver
veelden soms door te veel woor
den en te weinig handeling, welk
euvel echter kan worden opge
heven. Men moet dergelijke op-
oeringen zien met een intens be
grip van de innerlijke bedoeling,
in dit geval de verheerlijking van
den heldenstrijd in het Haarlem
van 1572, ter viering van het
stadsfeest en ter leering voor de
toekomst. Zoo bekeken is er een
prestatie geleverd, waarmede we
voor den dag kunnen komen.
De regie van Wim Paauw was
te formeel, leed o. i. aan een tekort
aan fantasie, waardoor de sfeer
herhaaldelijk bedreigd werd. Men
kon echter waarnemen, dat er met
e ist en liefde gewerkt was en er
kennelijk naar gestreefd was het
show-karakter, dat wij straks in het
openluchtspel zullen vinden, zoo
veel mogelijk te verdringen, een op.
vatting, die zeker niet tot een mis
lukking geleid heeft, maar waar
over men van meening kan ver
schillen.
En nu de spelers. De beste van
allen was Francisca Busquet, die
van Brechtje, de dienstbode, een
gave creatie maakte en het tweede
bedrijf droeg. Dat was spel van
klasse! De heer G. A. Koppen had
de moeilijke taak Ripperda tot
leven te brengen; zijn zware rol,
die hij zonder hapering vertolkte,
waardeerden we naar mate we meer
met hem vertrouwd raakten,
Mr- M- C. Wijt maakte van den
Spaansch-gezinden burgemeester
Talesius 'n aartvaderlijke figuur,
streng volgehouden, goed van ex
pressie. Mevrouw Swart zagen we
dan in haar eerste.Kenau, helaas
te weinig en daardoor te opper
vlakkig. In „De vrijheid vlagt"
krijgt ze waarschijnlijk een betere
kans.
Jo Stam, de dochter van den bur
gemeester vermocht te boeien en
acteerde uitstekend. G. Hurkmans
had Ripperda ook kunnen spelen,
maar voelde zich nu als adjudant
teveel. L. van den Broek, zoon van
den burgemeester, maar dienende
onder Oranje, kon ons het meest
bekoren in zijn slot-optreden. N.
Drost imponeerde in de scène,
waarin hij verslag uitbrengt over
zijn reis naar Delft. Ad. Spruyt en
J. van Eeden vulden het geheel
aan.
De première werd bijgewoond
door een breede schaar van auto
riteiten en ingeleid door wethouder
Geluk. Met veel bloemen gingen
schrijver, regisseur en spelers naar
huis. Vanavond en morgenavond
vindt in den Stadsschouwburg een
herhaling plaats. Men zal van zijn
komst geen spijt hebben.
v. W.
Honderd vier eij zestig bladzijden
telt de thans verschenen, keurig
uitgevoerde en om zijn inhoud in
teressante feestgids „Haarlem 700
jaar stad". Het boekwerk, dat wel
geen stadgenoot ais herinnering zal
willen missen, opent met een in
kleuren gereproduceerd schilderij
van Frans Hals, waarna de Com
missaris der Koningin o.a. schrijft:
,3aarlem is het waard, dat men
er zich voor inspant". De burge
meester zet uiteen waarom er reden
ls feest te vieren en vervolgt: „De
jongeren zullen aanstonds op hun
beurt weer de beschaving, met ons
eigen geestesmerk, moeten over
dragen."
Achtereenvolgens hebben dan het
woord dr. C. Spoelder, over Haar
lem voorheen en thans, G. M.
Nieuwenhuis over „De Haarlem
mer", Herman Moerkerk over zijn
optocht, H. P. Baard over de Haar
lemsche Meesters, A. Rauwerda
over „Haarlems Bloei", L. Staal
over sport, J. A. Dorresteyn over de
gemeentelijke kweekerij etc.
Wist U, dat we zooveel specifieke
Haarlem-liederen hebben? In het
programma staan ze, zelfs een met
muziek. De Bloembol, de bankbil
jetten-drukkerij en wat al niet meer
ontbreken niet enwant daar
gaat het toch om, een complete
gedetailleerde opsomming van de
feestelijkheden.
Den samenstellers en uitvoerders
komt lof toe, omdat zij beseft heb
ben, dat dit visitekaartje door land
en wereld gaat, en het artistiek en
aantrekkelijk gemaakt hebben.
De Katholieke Jongeren ln het
bisdom Haarlem hebben Zaterdag
en Zondag in de hoofdstad een
congres gehouden. 550 leden van de
Kath. Jonge Middenstanders, de
Kath. Jonge Arbeiders en de Kath.
Jonge Land- en Tuinbouwers waren
daartoe bijeengekomen in het ge
bouw van de St. Jozefsgezellen aan
de Stadhouderskade.
De heer G. de Vos opende dit con
gres. Dr. W. Dijsselbloem besprak
het program van de Kath. Actie:
„Herstel van het recht en de liefde
in de samenleving". Zondagmorgen
werd het congres voortgezet met een
plechtige H. Mis, opgedragen door
rector H. Drost. Op de hierna ge
houden slotvergadering waren ook
mgr. J. P. Huibers en de deken van
Amsterdam, mgr. G. v. d. Burg,
aanwezig. Rector Drost hield een
rede over den opbouw van de drie
jongerengroepeeringen. Mgr. Hui
bers uitte zijn vreugde over de
aanwezigheid van zooveel jongeren
en wees op de beteekenis van het
leiderschap in de Jongerenorganisa
tie en de noodzaak van de Katho
lieke Actie. Tenslotte gaf de bis
schop allen zijn bisschoppelijken
zegen.
Met ingang vah 5 Augustus
as. treedt een nieuwe dienstre
geling in werking, waarvoor de
nieuwe vouwbladen reeds Dins
dag op de stations verkrijgbaar
zijn. Het betreft hier slechts be
trekkelijk geringe wijzigingen,
waarvan als voornaamste moet
worden genoemd de her-electri-
ficatie van 't baanvak Utrecht
Hilversum. Op dit baanvak rij
den tot nu toe dagelijks onge
veer 16 treinen in beide richtin
gen, welk aantal thans zal kun
nen worden opgevoerd lot onge
veer 25' treinen in beide rich
tingen. De rijtijd, die 28 minu
ten bedroeg, zal tot 19 minuten
worden teruggebracht.
De koop, verkoop en aflevering van
motorbenzol, van toluolvrije benzol,
van handelsbenzol en van benzeen,
wordt met Ingang van 1 Augustus
a.s. vrijgegeven.
Er zijn er, die als hun vacan-
tie is aangebroken, den in
druk geven, alsof ze plotse
ling van natuur wisselen, als
of ze hun gewoonten als een
kleed uitschieten, alsof zc
veranderen van ziel.
