Geen sprake van een motie
PRIJSRAADSEL
Spoorwegstaking kostte
42 miilioen
Actieve cultuurpolitiek wordt
doelmatiger gevoerd
m
m
rto
fr. Verwey ontslagen
Free Foresters-NCB
onbeslist
iï
is
IN if
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1946
PAGINA 7
TWEEDE KAMER
„Twoseaters"
Bureau voor de sport
Voorlöcpige overwinning
69
Groot winstsaldo
over 1944
Liturgische weekkalender
SCHAAKPROBLEEM
5..
i
1
i
i
-
iffc
(Van onzen parlementairen
redacteur)
De met groote spanning verbeide
Interpellatie-Joekes, aangaande de
geruchtmakende reorganisatie aan
het Departement van O., K. en W.
de tribunes puilden uit van be
langstellenden is op een sisser
uitgeloopen, hetgeen beteekent een
zeer duidelijke, zij het voorloopige
overwinning van minister Gielen.
Het was te verwachten, aangezien
de zaak in wezen bij lange na niet,
zoo schrikkelijk erg was, als men
haar van sommige zijden voorstelde.
De minister heeft, reeds spoedig na-
zijn portefeuille-aanvaarding, een
reorganisatie doorgevoerd, die echter
op zich zelf niet zooveel stof zou
hebben dóen opwaaien, indien zij
niet op een eenigszins abrupte en
niet bijzonder elegante wijze haai
beslag had gekregen. En ook dan
nog zou de deining vermoedelijk niet
zoo hoog zijn opgeloopen, indien de
regeering op een verstandiger wijze
de apparatuur zou hebben gebruikt,
welke haar ten dienste staat, maar
daarover straks.
De kern van de zaak is een reor
ganisatie van het Departement en
dus feitelijk een interne aangelegen
heid, welker nut en doeltreffendheid
zich grootendeels aan de beoordee
ling door buitenstaanders onttrekt.
Al met al waarlijk geen reden om
zeer groote politieke sensaties van
deze intèrpellatie tg verwachten.
De heer Joekes heeft dan ook wel
eens sterkere redevoeringen uitge
sproken dan deze, waaruit tien vra
gen aan den minister resulteerden.
Tien vragen, welke hij omkleedde
met uitingen van verontrusting en
ontevredenheid, de verontrusting
naar aanleiding van den politieken
koers, dien de minister wenscht in
te slaan, de ontevredenheid ter zake
van de manier, waarop hij directeu
ren-generaal, adviseurs en dergelijken
gewichtigen lieden hun ontslag heeft
gegeven. In de bovengeschetste situa
tie is de oorzaak te vinden voor het
feit, dat de redevoering gebaseerd
op kritiek niet sterk gelaarsd en ge
spoord-kon zijn.
De reorganisatie, die de kern van
de zaak uitmaakt, is een aangelegen
heid, welke den minister op directe
wijze, het kabinet zelfs maar in ver
wijderd en de Kamer in geen enkel
verband regardeert. En als wij dus
zeggen, dat. de heer Joekes ontevre
den was over de gevolgde methode
en ongerust, dat de minister de ac
tieve cultuurpolitiek zou willen
prijsgeven, dan is daarmee de teneur
van deze rede weergegeven, welis
waar zonder vermelding van veel
concrete punten, die er dan ook
echter niet waren.
Bezien' wij nu wat minister Gielen
te zeggen had. Het was concreet ge
noeg en het was zoo duidelijk, dat
het soms pijnlijk was. Dit naar ver
schillende zijden, ook naar die van
den minister zelf, want hij gaf ruiter
lijk toe, dat hij te voorbarig had ge
sproken van ontslag en terugneming
tegenover functionarissen, wien hij
geen ontslag te verleenen heeft, aan
gezien zij bij K. B. zijn benoemd, zoo
als hij persoonlijk ook geen Organen
kan opheffen, die met medewerking
van het geheele (vorige) kabinet en
bevestigd bij K.B. in het leven zijn
geroepen, maar hij liet er, al is er dus
nog altijd niemand ontslagen, geen
twijfel over bestaan, dat hij zal be
vorderen, dat ontslagen worden ver
leend en de opheffingen tot stand
komen. Waarom doet de minister dit?
Omdat, kort en vrij weergegeven,
de minister al deze instellingen
overbodig vindt, noodeloos duur en
inefficient. Het kabinet moet be
zuinigen, maar de minister heeft
een zaakrijker motief dan de bèzui-
niging. Al deze directeuren-generaal,
die er tusschen geschoven zijn, staan
hem in den weg, wanneer hij con
tact wil met de hoofden der af dee
lingen, die de materie door en door
kennen en practisch het werk doen.
Adviseurs en commissies voor kun
sten belemmeren, naar zijn oordeel
een goeden en djoelmatigen gang
van zaken.
Hij vond aan het departement tal
van kleine afdeelingen onder hooge
functionarissen twoseater-afdee-
lingen noemde hij ze in zijn rede,
waarin hij menig bon-mot liet val
len, dat de Kamer van linies tot
rechts hartelijk aan het lachen
bracht en men krijgt den levendi-
gen indruk, dat hij dit allemaal om
slachtige gewichtigdoenerij vindt, te
meer omdat hij er van vertelt, dat.
deze afdeelingen de natuurlijke ten-
denz tot uitbreiding in zich dragen.
De afdeeling Vorming buiten school
verband legde hem een begrooting
voor 1947 voor van millioenen, waar
omtrent zij niet in staat was, ook
maar in de verste verte een bevre
digende verklaring te geven, terwijl
deze afdeeling bovendien van een vol
slagen gemis aan begrip blijk gaf, ter
zake van het eminente belang om hl
samenwerking met de cultureele orga
nen van het land de bestrijding van
de verwildering der jeugd ter hand te
nemen.
Deze situatie gaf den minister de
overtuiging, dat hij aan zijn verant
woording verplicht was direct ln te
grijpen, en dit heeft hem er toe ge
bracht de reorganisatie van andere af
deelingen, die hij aanvankelijk voor
.een wat later tijdstip gedacht had,
ook maar meteen te entameeren.
Dit wat de voornaamste1 motieven
betreft, al zijn er nog wel andere,
zooals de discrepantie in de ver
houding in de bezetting van de to
tale onderwijs-inspectie met 71 man
tegenover die van de inspectie voor
de Lichamelijke Opvoeding met niet
minder dan 68 man. Geeft dit alles
nu reden om te gefooven dat de mi
nister de actieve cultuurpolitiek wil
afbreken en dat hij de noodzakelijk
heid van zulk een politiek niet in
ziet? Hij verzekert bij herhaling en
met klem het tegendeel.
Zijn reorganisatie wil er slechts
toe 'bijdragen deze politiek doelma
tiger te voeren zooals hij ook dui
delijk maakt, dat al deze reorgani
saties waarllijk niet zoo ingrijpend
zijn als sommigen het voorstellen. De
vorming buiten schoolverband gaat
door. De actieve cultuurpolitiek zal
de minister krachtig voeren, doch
niet met de 7.00 sterke concentratie
op het departement. Hij stelt zich
veel voor van het contact met de
organisaties op cultureel gebied.
Waarom, zoo zeide hij, als men de
feunst-afdeeling zoo sterk uitbouwt,
dan oók niet de wetenschappelijke
afdeeling? Oudheidkunde en na
tuurbescherming zijn zeer omvang
rijk en van kardinaal belang. Én
wat den ijksdienst voor de Lichame
lijke Opvoeding betreft, ook daar
van beoogt de reorganisatie slechts
meer harmonie teweeg te brengen
in de begrooting 1947 van dezen
dienst.
VoOr de verzorging van de sport
blijft een apart bureau bestaan.
Er Is voorzien in de oprichting
van sportleidersscholen. Alle uni
versiteiten krijgen hun sportleider
en er zijn plannen op de kweek
scholen de komende onderwijzers
zelf te scholen voor de Lichame
lijke Opvoeding.
Ten aanzien van de functionaris
sen, die ontslag zullen krijgen, is de
minister voornemens hen in de af
deelingen in te schakelen voorzoover
dit nuttig is. Ten aanzien van de
plannen om de Stichting Nederland-
sche Onderwijsfilm los te laten, gaf
de minister toe, dat hil waarschijn
lijk iets te voorbarig. is geweest; hij
wilde dit punt hog nader Overwegen
al blijft hij vooralsnog bij zijn voor
nemen. Ziedaar in het kort de uit-
eenoetting van den minister weer
gegeven en hij besloot haar over
duidelijk en concreet door op de
vragen van den heer Joekes kortweg
ja of neen te antwoorden
Zelfs op de vraag' of hij zijn voor
nemens niet als voorloopig wilde
beschouwen en er nog eens met de
Staten-Generaal overleg over wilde
plegen, zeide hij rondweg: „Neen. Eir
zijn geen credieten voor noodig;
overleg met de Staten-Generaal is
dus niet vereischt."
Hi t was ook uit de repliek van
den heer Joekes duidelijk, dat hij
verslagen was. Prof. Ronime merkte
op, dat de heer joekes beter had ge
daan door slechts aan den minister
te vragen hoe de reorganisatie zich
verhield tot de actieve cultuurpo
litiek, die de regeering moet voeren.
De meeste fracties bleken achter den
minister te staan en de heer Van der
Goes van Naters kwam sussende
woorden spreken. Van een motie was
zelfs geen sprake.
De minister is sterker naar huis
gegaan, dan hij was gekomen, maar
zijn overwinning is voorloopig. Hij
moet nu aan een aantal menschen
duidelijk maken, dat hij inderdaad
een krachtige cultuurpolitiek wii
voeren en deze last drukt awaardcr
cp hem, dan wanneer dit incident
was uitgebleven. Hij heeft overigens
zelf gezegd: wacht met uw oordeel
tot de begrooting komt. Dit dienen
wij dus te doen. Maar de minister
en dit is zelfs een zaak van het
geheele kabinet had dit kabaal
van de laatste week waarschijnlijk
grootendeels kunnen voorkomen in
dien men had zorg gedragen voor 'n
afdoende perspublicatie. Als de mi
nister betoogt, dat hij een superieure
minachting heeft vóór het lawaai in
de pers, dan toont hij weinig onder
scheidingsvermogen voor de pers,
maar ook weinig onderscheidings
vermogen vo'or dë methoden waar
mee de pers gehanteerd moet worden.
Niet de pers, doch sommige deelen
van de pers, voor welke deze stok om
den hond te slaan maar al te welkom
was en dien stok heeft de regeering
'n zeker deel van de pers zelf in han
den gegeven, doofr allerongelukkigst
geformuleerde communique's de we
reld in te sturen, en vervolgens elke
gelegenheid, om door middel van
haar voorlichtingsapparaat nadere
verduidelijking te geven, hooghartig
onbenut te laten. Daaraan is het
in eerste instantie te wijten, dat er
valsche voorlichting en misleidende
ophitsing in de wereld zijn gekomen.
Als de minister en met hem het
geheele kabinet odk no,? ruiterlijk
deze fout willen inzien, dan zou
deae conclusie voor de toekomst de
belangrijkste zijn, omdat dan daar
uit een wijze bestuurlijke gedrags
lijn ware te trekken, die dergelijke
in wezen overbodige interpellaties
weet te voorkomen.
President Truman heeft gisteren
de wet tot oprichting van een Ame-
rikaansch burgerlijk controle-orgaan
voor de binnenlandsche ontwikke
ling van de atoom-energie getee-
kend.
Van links naar rechts: 1. pers.
voorn,; 3. zuilvoet; 8. pers. voorn.;
10. vochtig; 12. hemellichaam; 13.
kreet; 14. hert; 16. deel v. d. Bijbel
(afk.); 17. lidwoord; 18. heilige
(afk.); 19. bewijsvoering; 22. maand-
stand (afk.); 24. dakbedekking; 26.
windzijde; 27. ongemanierd; 28.
plaats in Gelderland; 30. de onbe
kende (afk.); 31. titel; 32. plomp;
33. tweetal; 34. diepe afkeer; 36.'
noot; 38. verdedigingswerk; 40. mak;
41. druivensap; 43. vadsig; 44. de
oudste (afk.); 45. nooit; 47. pers.
voorn.; 48. spoedig; 50. rivier in
Italië; 51. pers. voorn.; 53. vragend
voorn.; 54. besmettelijke ziekte; 56.
bevestiging; 58. landbouwwerktuig;
59. halsjuk voor trekdieren; 60.
reeks.
Van boven naar beneden; 1. voor
zetsel; 2. trust; 4. voorzetsel; 5. dis-
E E DE
DE VEN TER
TER HOR NE
NE TER
SEL
trict; 6. weefsel; 7. voegwoord; 8.
kleine terts; 9. verdund; 11. voor
zetsel; 13. pers. voorn.; 15. water
stand; 17. landbouwwerktuig; 18. al
leenlijk;. 20. lengtemaat; 21. voeg
woord; 23. geschil; 25. Mohammeda
nisme; 27. ondergrondsche afvoerpijp;.
29. voorzetsel; 31. droomerig; 35.
leuk; 36. kaarsendoover; 37. onder
linge vermenging van twee vloeistof
fen door een poreuzen wand heen;
39. getier; 41. noot; 42. voorzetsel;
45. voorzetsel; 46. noot; 49. noot;
52. pers. voorn.; 53. pers. voorn.; 54.
familielid; 55. voorzetsel; 57. li
chaamsdeel.
Inzending t.e.m. Dinsdag 13 Augus
tus op open. briefkaart aan het
Kasteel van Aemstel (afd. Prijs
vraag), N. Z. Voorburgwal 6573,
Amsterdam.
Oplossing 20 Juli
SEL
LIN GEN
GEN DRI N GEN
GEN— DE REN
REN KUM
PrijswinnaarsJ. v. d. Weetering, man, Keizer Ottostraat 97, Bussum,
Pienemanstraat 1II en J. J. de Ans van Dam, O. Amersfoortscheweg
Munck, Willem Pastoorsstraat 12 hs., 1126, Hilversum, en mej. Regina Du
beiden te Amsterdam, H. J. Sweer- I belaar, Teslastraat 32, Haarlem.
89. En dat gelukteTegen deze overmacht bleek het beest niet bestand,
het werd het visschenleven moe. kreeg een vreeselijken lust om op zijn zij
te gaan liggen wat bij visschen een teeken is. dat hun einde nabij is,
.en legde zich na verloop van tijd ook op de zij om niet meer de vinnen t®
roeren. Het werd tezamen met zijn overwinnaars aan boord geholpen. Zwij-
gend dankten de druipende Vinkolini en Toscanini den hertog voor hun be
houd. Maar de dappere man wilde van geen dank weten. „Het was een
kleinigheid", zei hij, ,,we praten er niet meer over". De baron stond han
denwrijvend'toe te zien. ,,Ik ben trotsch, dat ik jouw vriend ben, Willem
Caspar" zei de baron, ,,en ik hoop nog menigen levensdag met je te slijten."
„Stil", zei de hertog, „het is de moeite niet waard." Toen klonk er geroep
van béneden. Dadelijk schoten zg er op af. Daar stonden de lijfwachters bij
het gat. dat de zaagvisch gemaakt had en probeerden het binnenstroomen-
de water tegen te houden. Maar het lukte niet. Het gat werd grooter en
grooter en de kans op behoud kleiner en kleiner. Het leed geen twyfel of
de schuit ging zinken. .Allemaal in de booten", riep de schildwacht weer
volop kapitein. Er bleek echter maar één roeiboot op het heele schip. Ge.
lukkig kon die het gezelschap geheel bevatten en zdo daalden zij af in de
boot en lieten bet vaartuig in den steek. Het zonk, sneller en sneller. Ba
ron Paulus de Potter wilde nog een rat meenemen, die hem zoo trouw ge
zelschap had gehouden, maar de lijfwachters protesteerden. De rat zag in,
dat het niet kon en zonk op staanden voet in het diepe. Het waren werke
lijk ontroerende tafereelen.
Voor het eerst sedert het begin
van den oorlog is thans het .jaar
verslag van de N.V. Ned. Spoorwe
gen over het jaar 1944 gepubliceerd.
De late verschijning houdt verband
niet de schade, die ook aan de ad
ministratie berokkend is gedurende
de stakingsperiode. De thans gepu
bliceerde balans geeft nog geen in
zicht in de schade, die het bedrijf
in de periode van de staking- heeft
geleden, onulat de afboeking 'van de
beschadigde en vernietigde objecten
eerst in de balans over 1945 zal ge-
schelden. De winst over 1944, ad
f 22.3 miilioen. zal worden gerescr-
Overwegende, dat uit een ter
zake ingesteld onderzoek is geble
ken, dat ir. R. A. Verwey, wnd. se
cretaris-generaal van het departe
ment van Sociale Zaken, tevens
directeur-generaal van het Rijks
arbeidsbureau, in ernstige mate is
te kort geschoten in het betrach
ten van de juiste houding in ver
band met de bezetting, heeft de
minister van Sociale Zaken hem
met ingang van 1 Augustus J.1, in
afwijking van het advies van de
Commissie van Advies, doch in
overeenstemming met het advies
van het Centraal Orgaan op de
Zuivering van het overheidsperso
neel, krachtens het Zuiveringsbe
sluit 1945, ontslag uit zijn functie
verleend.
(Van onzen specialen verslaggever)
HAARLEM, 2 Aug. De tweedaag-
sche erlcketwedstrijd tusschen het
N.C.Il.-elftiA en de Free Foresters
is in een draw geëindigd. Het En-
gelsche totaal kwam in de eerste in
nings op 267 runs, waarmee welis
waar het Nederlandsche totaal van
231 werd gepasseerd, maar het
N.C.B.-elftad speelde hierna ln da
tweede Innings den t(jd uit, waarin
het met 103 runs voor twee wickets
een zeer goed figuur sloeg.
Het terrein was door den regen
glad geworden, waardoor de bal niet
zoo snel liep als op den eersten dag.
Hawkins en Wilson zetten de En-
gelsche innings, die bij een stand
van 181 onderbroken was, voort.
Op 93 nam Klink het wicket van
Hawkins (55), waarna Crutchley (2)
en Douglas (5) spoedig volgden. Wil
son kreeg hierna Villiers als part
ner en dit battingpaar vergastte de
toeschouwers op prachtig cricket. De
Nederlandsche bowlars kwamen
voor een uiterst lastige taak te
staan en hoewel vooral Klink uit
stekend bowlde, kon hij niet ver
hinderen, dat Wilson eerst na een
score van 68 en Villiers na 55 runs
het paviljoen weer kónden opzoeken.
Het Nederlandsche totaal werd dan
ook gepasseerd, waaraan Newman
met 28 not out ook een belangrijk
aandeel had bijlgedragen. Het to
taal werd tenslotte 267 runs. Van
de Nederlanders had Flink met 7/76
het beste gebowld. Leeftinck 3/94,
Visser 0/8, Harmsen 0/16 en Alders
0/58. Het N.C.B.-elftal trok hierna
tot zes uur voor de tweede maal
naar de wickets en wist voor het
verlies van twee wickets 103 runs
te scoren. Visser scoorde 14 en v. d.
Ende 38 runs, waarna Alders met
28 en Sillêvis met 18 not out ble
ven. Bowlingcijfers Free Foresters:
Wilsón 0/15, Newman 0/14, Barbero
0/20, Douglas l 18, Brlns 0/19 en
Neathercost 1/12.
veerd tot dekking van het over 1945
te verwachten nadeellg saldo.
Uit de balans blijkt, dat gedu
rende de oorlogsjaren de afschrij
vingen belangrijk hooger zijn ge
weest aan de nieuwe investeeringen,
zoodat. de boekwaarde is gedaald.
Het belangrijkste actief van het be
drijf, de spoorwegen, daalde van
f 269 miilioen tot f 169 miilioen,.
het rollend materieel van f77 mii
lioen tot f55 miilioen. Door des-
investeering is dus een bedrag van
f 122 miilioen vrijgekomen. In ver
band met den wederopbouw van do
Spoorwegen zal aeker niet kunnen
worden volstaan met bet Inhalen
tan dezen achterstand. De bedragen,
die nieuw ln het bedrijf geïnvesteerd
zullen moeten worden ln verband
met den wederopbouw en moderni-
seering, zullen zeker een veelvoud
van het hiervoren genoemde bedrag
zijn.
De totale ontvangsten van de
Spoorwegen zijn in het jaar 1943
opgeloopen tot f 257 miilioen.
Gedurende de 8 maand van ex
ploitatie in 1944 waren de ont
vangsten nog ruim f 180 miilioen
en gedurende het eerste gedeelte
van het jaar 1944 werd dus het
in 1943 behaalde nog gehand
haafd. De sterke stijging van de
ontvangsten had voornamelijk
betrekking op het reizigersver-
voer.
De door den Staat te vergoeden
stakingsschade komt op de credit
zijde van de verlies- en winstreke
ning voor ten bedrage van
f 41.784.000.
ZONDAG 4 Aug. 8e Zondag na
Pinksteren. 2 H. Dominicus. Credo.
Praef. H. Drievuldigheid. MAAN
DAG: O- L. vr. ter Sneeuw. Credo.
Praef. H. Maagd. DINSDAG; Ge
daanteverandering des Heeren. 2
(in stille Missen) H.H. Hystus enz
C'redo. Praef. Kerstmis. WOENS
DAG: H. Cajetanus. 2 H. Donatus.
DONDERDAG: H.H. Cyriacus enz.
2 A cunctls. 3 naar keuae. VRIJDAG:
H Joannes IS. V'ianney. 2 Vig. v.
H Laurentius. 3 H. Romanus. Laat
ste Evang. Vigilie. Of Mis van Vi
gilie v. St. Laur. 2 H. Joannes M.
V. 3 H. Romanus. ZATERDAG
H. Laurentius. ZONDAG 11 Aug. 9e
Zondag na Pinkst. 2 H.H. Tiburtiu»
enz. 3 A Cunctis. Credo. Praef. H.
Drievuldigheid.
LADDERWEDSTRIJD. Oplossing
van den tweezet nr. 744 van J.
Schiffmann, Bristol Times ana Mir
ror, 1927. 1. Df3 dreigt 2. Pb4 mat.
1Dxf3f; 2. Te4 mat. 1
Txf3; 2. Tg4 mat. 1bi. onv.
2. Tc2 mat. Cross-check en batterij-
spel. Ideale structuur! Hier houdt
het schaken op spel te zijn, doch is
het kunst.
Omstreeks 1920 begon <je zwierige
stijl van Schiffmann de aandacht te
trekken. Het laatste probleem, dat
wij van den op jeugdigen leeftijd ge
storven componist kennen, is van
1930 en volgt hier.
Probleem nr. 747 van J. Schiffmann,
B.C.P.S. 1-930
'i/M/
■;mz;
lÉp
aoodsteo
Wit geeft mat in twee zetten.
Oplossingen binnen drie weken t#
zenden aan Jos. Duvergé, Binnen
Brouwersstraat 40, Amsterdam-C.
t
