„Band met Indië moet behouden blijven" Daad van cultureele beteekenis Openluchtspel bij uitnemendheid Streven naar wereldrijk, omvattende Nederland, Oost- en West-lndië MIJN KIND „BLIJFT ZITTEN" Tot hoofd en hart 69ste JAARGANG No. 23615 WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1946 Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weeK MINISTER JONKMAN: U.N.O.-UDMAATSCHAP VOOR DE OOST Rust en orde De Koningin naar Twente ,DE VRIJHEID VLAGT" Het weer Ripperda: de krachtfiguur (Vervolg op pag. 2) Route van den historisch- allegorischen optocht Sluiting op den feestdag NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT „Behoud van een wereldrijk omvattende Nederland, Oost-Indië en West-lndië met tenslotte volwaardig lidmaatschap van de Vereenigde Naties voor Oost-Indië is hetgeen waarnaar de Nedcrlandsche regeering streeft," verklaarde de minister van Overzeesche Gebiedsdeelen, mr. J. A. Jonkman, in een interview met Associated Press. „Om onze taak ;n roeping overzee te vervullen," zoo vervolgde de minister, „moeten onze banden met Indië behouden blijven. Dit zijn we aan ons zelf en aan de Overzeesche Gebieden verschuldigd, en het is ook een internatio naal belang. Wanneer de nieuwe betrekkingen grondwettelijk zijn vast gelegd, zal de Nederlandsche regeering, naar het voorbeeld van de Veneénigde Statten met de Phiiippijnen en van Rusland met Wit- Rusland, volwaardig lidmaatschap van de Vereenigde Naties voor Oost- Indië binnen het Koninkrijk trachten te bevorderen," verklaarde hij voorts, er aan toevoegende, dat het lidmaatschap van West-lndië nog .niet ter sprake was gebracht. Eventueele organisatie van een gemeen schappelijk vardedigingsstelsel zal afhangen van de rechten en ver plichtingen, welke de U.N.O. aan Nederland toekent. Sprekende over de conferentie van Malino, waar vorming van de Vereenigde Sta- ten van Indone- 9| sië werd voor- H gesteld, ver- S klaarde minis- I ter Jonkman, B dat de huidige ifg situatie op Java Hjp en Sumatra een ^BL»> - Jfl definitieve re- £ÊdÊÊ geling in den WffiL Jr „Soekarno, die JÊÊj daar nu de fllpl «lil macht heeft, is geen Mussart", |§f§£i' zei de minister, pHf iSpl ,en hij heeft zeker de elementen vair- een natio- nalistischen strijder in zich. In verband echter met zijn collabora tie met de Japanners en zijn ge bruik van Japansche methoden is dit niet voldoende. Aan den ande ren kant is Sjahrir onbesmet." Minister Jonkman gaf te ken nen, dat vestiging van de nieuwe rechtsorde voor Oost-Indië slechts kan. geschieden als orde en rust hersteld zijn, hetgeen afhangt van de houding der Indonesische republikeinen. „Het zenden van troepen, die een polibiioneele taak hebben, zal voort gezet worden", zei hij, „daar we ons verantwoordelijk voelen voor de levens en goederen nlef'alleen van de Nederlanders, maar ook van de Indonesiërs en van de- Chineezen. Bovendien zijn orde en rust de eenige waarborgen voor de Neder landsche, Amerikaansche en inter nationale belangen daar", veegde hjj er aan toe. „Gehoopt wordt", aldus vervolg de de minister, „dat vertegenwoor digers van Java en Sumatra tegen woordig zullen zijn op de in Dan Haag te houden Rijksconferen tie, maar wij wenschem alleen tot een regeling te komen met hen, die wij verantwoordelijk achten voor de wenschem van de bevolking". De nieuwe rechtsorde en de besprekingen van de Rijkscon ferentie zullen voorbereid wor- door door een commissariaat- generaal van drie leden, die bin nenkort naar Indië gaan om naast Luiit .-Gouverneur-Gene raal Van Mook te werken, die, zooals de minister zei: „een bovenmenscheüjke taak ver vult". H. M. de Koningin zal Vrijdag a.s. een bezoek aan Twente bren gen, waarbij Hengelo en Enschede zullen worden bezocht. De Koningin zal persoonlijkheden uit de illegali teit, uit de industrie zoowel werkgevers als werknemers uit den landbouw, alsmede uit het so ciale en cultureele leven ontvangen. •Mr. Jonkman eindigde met te verklaren, dat hij het verkeerde begrip van Australische zijde be treurde voor „wat wij als onze rechten zien. Dit is des te meer spijtig," voegde hij er aan toe, „om dat orde en rust in Ned. Oost-Indië ook een Australisch belang zijn." De ontploffing onder water van de atoombom in de lagune van Bikini op 25 Juli. De kloof aan den rechterkant ligt onge veer op de hoogte waar de „Ar kansas" zonk bij de explosie. Deze photo is gemaakt door een automatische camera, die op Bikini-Atol was opgesteld. Wij willen niet nalaten deze over zichtelijke photo, die ons eerst heden bereikte, alsnog te publi- ceeren. De massale water- en rook-paddenstoel die uit de zee opstijgt, geeft wel een indruk van het ontzaglijk onheil dat de atoombom kom aanrichten. De overweldigende indrukken, die wë hebben meegenomen na de première van het grootsche openluchtspel „De Vrijheid Vlagt", culmineeren in die eene veelzeggende gedachte: Haarlem heeft bij haar zevenhonderdjarig feest een daad van benijdenswaardig cultureele betee kenis gesteld. De hooge autoriteiten en de bijna 18000 toeschouwers, die deze week de tribunes op de Groote Markt bevolken, zullen de opvoering, met haar dramatische hoogtepunten, haar fijnen humor, haar individueele en massa-prestaties, haar artistieke, kleurrijke en zoo tot in de puntjes verzorgde aankleeding, haar ware karakter als historisch spel, op historischen grond nooit vergeten. Toen de heraut van het balcon van het stadhuis het 1ste tafereel aankondigde en het oude gebouw, waarin zich sinds 1530 zooveel geschiedenis afspeelde, in een wa zige belichting gehuld werd, was het niet moeilijk om de tragiek van het beleg en den onsterfelijken moed van Ripperda voor den geest te halen. Dit spel kon men zich waarlijk op geen andere plek in denken ondanks de bezwaren, die blijven zoolang niet tienduizenden méér zelf hebben ondervonden welk een volmaakt cultureel genot „De Vrijheid Vlagt" onder de meester hand van Louis Saalborn en met medewerking van een drietal be roepsacteurs en van dilettanten uit alle kringen vermag te geven. We zijn niet alleen sporthelden in Haarlem, we kennen ook den geest en de toewijding van de rede rijkers. Meer dan driehonderd dilettanten gaven zich weken en weken, heele nachten om iets schoons te bereiken. De vrucht is rijp en sappig. Elk onderdeeltje van de massa- tafereelen was verantwoord, ieder speelde zijn spel, natuur lijk en begeesterend, elk cos- tuum was verzorgd, elke grime was getroffen, alle opstellin gen waren goed gekozen, het tempo' wist men vol te houden tot de laatste scène. Als Saal born ooit kransen verdiend heeft, dan was het nu. De auteur, dr. P. H. Schroder, heeft tot dit alles de gelegenheid gegeven door zijn goed begrip van het openluchtspel. De hoofdrol spelers Ripperda en Kenau Si- monsd. Hasselaar, omgeven door een tiental andere figuren uit de dagen van het beleg, konden blij ven boeien door een geraffineerde afwisseling met grootsche taferee- len, waarbij het volk volop gele genheid kreeg om mee te spelen in woord en gebaar; daartusschen door schiep hij het komische op treden van Claes, den bakker uit de Barteljorisstraat, den egoïst en zwarten handelaar. Optrekkende legers met vliegende vaandels en slaande trom, komen- Na de première van het openluchtspel „De Vrijheid Vlagt" biedt wethouder Geluk Kenau (mevr. A. Sioart) bloemen aan. Verwachting tot Donderdag avond: Wisselend bewolkt, eenige bui tjes. koel, meest matige Zuid westelijke wind. Zon onder 20.21. Maan 17.42— 0.30, ZOI1 On 5.11. de uit de Barteljorisstraat, de Ko ningstraat of de Zijlstraat wat een mogelijkheden en wat een kos telijk gebruik daarvan redevoe ringen zoowel van het bordes van het stadhuis als van een kleine verhooging nabij den trouwingang, korte scènes bij den waterput, een vechtpartij voor het front, het gelui van de klokken in de oude St. Baaf, het wisselen van het rood-wit-blauw voor de zwarte vlag in den stadhuistorendat al les was geen ordinaire show, maar een harmonisch geheel, een fees' voor oog en oor. Stoer, overtuigend en bewust stond daar Paul Huf als Ripperda voor ons. Zóó hebben we hem ge dacht als we de geschiedenis lazen: de krachtfiguur, de held, de vol houder, de bezieler. Mevrouw Swart een dilettante met opmerkelijk speeltalent, stelde ons nu Kenau voor, zooals de traditie haar wil, de onverzettelijke, moedige vrouw Haar redevoering na de overgave der stad, wanneer Ripperda zich wil opofferen, was een hoogtepunt en raakte iets in de ziel. Kostelijk, een figuur uit Shakespeare's brein, was Constant van Kerckhoven, de goed-gevulde, lamenteerende bak ker; het denkbeeldig vechten tegen zijn belagers riep herinneringen op aan Don Quichotte, waaraan de schrijver ook gedacht moet hebben. Wim Faauw muntte uit door zijn helder geluid, dat trouwens ook velen anderen spelers eigen was. Een scène van heel bijzondere allure was de opkomst van de verslagen vendels in het derde tafereel, een knap staaltje regie, dat diepen indruk maakte. Vrijdagmiddag 2 uur vertrekt de historisch-allegorische optocht van de Raaks langs de volgende route: Wilhelminastraat, Koninginneweg, Stolbergstraat, Julianaatraat, Lo- rentzplein, Florapark, Dreef, Plein, Groote Houtstraat, Lange Veer- straat, Klokhuisplein, Riviervisch- markt, Jansstraat, Jansweg, Ken- nemerplein, Frans Halsplein, Scho- terweg, Gen. Cronjéstraat, Kloos terstraat, Schoterweg, Kennemer- straat, Frans Halsplein, Kruis straat, Barteljorisstraat, Groote Markt, Koningstraat, Ged. Oude Gracht en Raaks, waar de stoet tenslotte wordt ontbonden- De bureaux van den Rijksbelas tingdienst te Haarlem zullen, voor zoover dit mogelijk is, op Vrijdag 9 Augustus gesloten zijn. Te Bandoeng is gearresteerd on der ernstige verdenking van colla boratie met den vijand P. G. Jon- gejan, 31 jaar en geboren te IJmuiden. Hij is in het huis van bewaring opgesloten. (Van een bijzonderen medewerker) Dit is de jammerkreet, die. mis schien in stilte, is opgestegen toen enkele dagen vóór de va- cantie de kinderen met hun rapporten thuis kwamen. Het schijnt zelfs een veelvuldige jammerkreet geweest te zijn, want, zooals van verschillende kanten blijkt, heeft de schoolleiding dit jaar flink het^ mes erin gezet, heeft zij terdege „gezui verd" en veel leerlingen laten zitten om straks het nieuwe jaar met groo. ter kans op succes te kunnen begin nen. Er zijn ouders, die zich, al willen zij dat niet bekennen, in hun eer ge krenkt voelen, als hun kind een klas moet doubleeren. Anderen leggen een volkomen misplaatst medelijden met den zittenblijver aan den dag, terwijl er ten slotte helaas ook dusdanige onverstandige ouders zijn, die het zitten-bljjven van één of meer hun ner kindéren op de school, op den onderwijzer, ja zelfs op hun eigen kind verhalen. Zoo ooit, dan is er zeker dit jaap alle reden om dit alles n i e t te doen. Want de „zuivering" was hard noo- dig. Ze is een noodzakelijk, zij het laat. gevolg van de oorlogsmisère. Gedurende het hongerjaar 19441945 zijn de kinderen bij massa's naar buiten gegaande één voor enkel© weken, de ander voor maanden. De schooltijd voor de nog aanwezigq leerlingen was practisch gehalveerd: 's morgens werd er wat onderwijs gegeven 's middags was de school een eetzaal. En er was niemand, die daar aanmerking op maakte. Men was zelfs dankbaar voor de mede werking van de school om het eene groote doel van die dagen te berei ken hoe bewaren we onze kinderen voor ondervoeding en hongerdood Het onderwijs, de geestelijke vorde ringen waren geheel op de tweede plaats gedrongen. Dit feit mogen we thans niet ver geten of verdoezelen. Niet alleen een groote achterstand hij alle leerlingen, maar ook een groot verschil in vor deringen is ontstaan. By den eersten overgang, enkele maanden na de be vrijding, waren deze achterstand en dit verschil nog niet te overzien, ook al, omdat vele kinderen nog niet eens van hun buitenverblijven terug waren. De eenige radicale oplossing zou geweest zijn: we tellen het hon gerjaar niet mee; we doen alle klas sen over. De meeste ouders zouden dit toen als een logisch gevolg van het hongerjaar aanvaard hebben. Het zou echter eenigszins onrecht vaardig geweest zijn tegenover hen, die wel zoo goed en zooveel mogelijk het onderwijs gevolgd hadden. Maar daar zoowel de inschrijving van nieuwe leerlingen als de toelatings- en eindexamens voortgang vonden, en iedere afdoende bepaling van hoo- gerhand uitbleef waren de schoollei dingen wel genoodzaakt, plaats te maken en daarom hebben zij toen in vele gevallen radicaal het andere uiterste toegepast en alle kinderen naar de volgende klas bevorderd. Natuurlijk is er in het nieuwe jaar terdege rekening mede gehouden, dat er achterstand was en heeft het per soneel teruggegrepen naar de stof van de vorige klassen. Al heeft men, ten gevhlge van de oorlogsnaweeën, na een jèar harden arbeid, het voor-' oorlogsche peil nog niet bereikt, over het geheel mogen de resultaten be vredigend genoemd'worden. Wat echter in heviger mate dan ooit aan het einde van het leerjaar 19451946 gebleken is dat is het groote verschil tusschën de leerlin gen eener zelfde klas. Dat verschil móest en kón voor een groot deel weggewerkt worden, door in de ver schillende klassen een groot aantal leerlingen te laten zitten. Het moge door deze korte uiteen zetting duidelijk zyn dat noch de school, noch de onderwijzer, noch het kind aansprakelijk zijn voor het ..zit ten blijven". Pas op. dat uw vacantie u niet alles rooft: de onschuld van uw ziel, den adel van uw leven, alle echt geluk hier beneden en wie iveet misschien ook voor later.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1