„Band met Indië moet
behouden blijven"
Daad van cultureele
beteekenis
Openluchtspel bij uitnemendheid
Streven naar wereldrijk, omvattende
Nederland, Oost- en West-lndië
MIJN KIND
„BLIJFT ZITTEN"
Tot hoofd en hart
69ste JAARGANG No. 23615
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weeK
MINISTER JONKMAN:
U.N.O.-UDMAATSCHAP
VOOR DE OOST
Rust en orde
De Koningin naar Twente
,DE VRIJHEID VLAGT"
Het weer
Ripperda: de krachtfiguur
(Vervolg op pag. 2)
Route van den historisch-
allegorischen optocht
Sluiting op den feestdag
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
„Behoud van een wereldrijk omvattende Nederland, Oost-Indië en
West-lndië met tenslotte volwaardig lidmaatschap van de Vereenigde
Naties voor Oost-Indië is hetgeen waarnaar de Nedcrlandsche regeering
streeft," verklaarde de minister van Overzeesche Gebiedsdeelen, mr.
J. A. Jonkman, in een interview met Associated Press. „Om onze taak
;n roeping overzee te vervullen," zoo vervolgde de minister, „moeten
onze banden met Indië behouden blijven. Dit zijn we aan ons zelf en
aan de Overzeesche Gebieden verschuldigd, en het is ook een internatio
naal belang. Wanneer de nieuwe betrekkingen grondwettelijk zijn vast
gelegd, zal de Nederlandsche regeering, naar het voorbeeld van de
Veneénigde Statten met de Phiiippijnen en van Rusland met Wit-
Rusland, volwaardig lidmaatschap van de Vereenigde Naties voor Oost-
Indië binnen het Koninkrijk trachten te bevorderen," verklaarde hij
voorts, er aan toevoegende, dat het lidmaatschap van West-lndië nog
.niet ter sprake was gebracht. Eventueele organisatie van een gemeen
schappelijk vardedigingsstelsel zal afhangen van de rechten en ver
plichtingen, welke de U.N.O. aan Nederland toekent.
Sprekende over de conferentie
van Malino, waar vorming van de
Vereenigde Sta-
ten van Indone- 9|
sië werd voor- H
gesteld, ver- S
klaarde minis- I
ter Jonkman, B
dat de huidige ifg
situatie op Java Hjp
en Sumatra een ^BL»> - Jfl
definitieve re- £ÊdÊÊ
geling in den WffiL Jr
„Soekarno, die JÊÊj
daar nu de fllpl «lil
macht heeft, is
geen Mussart", |§f§£i'
zei de minister, pHf iSpl
,en hij heeft
zeker de elementen vair- een natio-
nalistischen strijder in zich. In
verband echter met zijn collabora
tie met de Japanners en zijn ge
bruik van Japansche methoden is
dit niet voldoende. Aan den ande
ren kant is Sjahrir onbesmet."
Minister Jonkman gaf te ken
nen, dat vestiging van de nieuwe
rechtsorde voor Oost-Indië slechts
kan. geschieden als orde en
rust hersteld zijn, hetgeen afhangt
van de houding der Indonesische
republikeinen.
„Het zenden van troepen, die een
polibiioneele taak hebben, zal voort
gezet worden", zei hij, „daar we
ons verantwoordelijk voelen voor de
levens en goederen nlef'alleen van
de Nederlanders, maar ook van de
Indonesiërs en van de- Chineezen.
Bovendien zijn orde en rust de
eenige waarborgen voor de Neder
landsche, Amerikaansche en inter
nationale belangen daar", veegde
hjj er aan toe.
„Gehoopt wordt", aldus vervolg
de de minister, „dat vertegenwoor
digers van Java en Sumatra tegen
woordig zullen zijn op de in
Dan Haag te houden Rijksconferen
tie, maar wij wenschem alleen tot
een regeling te komen met hen, die
wij verantwoordelijk achten voor de
wenschem van de bevolking".
De nieuwe rechtsorde en de
besprekingen van de Rijkscon
ferentie zullen voorbereid wor-
door door een commissariaat-
generaal van drie leden, die bin
nenkort naar Indië gaan om
naast Luiit .-Gouverneur-Gene
raal Van Mook te werken, die,
zooals de minister zei: „een
bovenmenscheüjke taak ver
vult".
H. M. de Koningin zal Vrijdag
a.s. een bezoek aan Twente bren
gen, waarbij Hengelo en Enschede
zullen worden bezocht. De Koningin
zal persoonlijkheden uit de illegali
teit, uit de industrie zoowel
werkgevers als werknemers uit
den landbouw, alsmede uit het so
ciale en cultureele leven ontvangen.
•Mr. Jonkman eindigde met te
verklaren, dat hij het verkeerde
begrip van Australische zijde be
treurde voor „wat wij als onze
rechten zien. Dit is des te meer
spijtig," voegde hij er aan toe, „om
dat orde en rust in Ned. Oost-Indië
ook een Australisch belang zijn."
De ontploffing onder water
van de atoombom in de lagune
van Bikini op 25 Juli. De kloof
aan den rechterkant ligt onge
veer op de hoogte waar de „Ar
kansas" zonk bij de explosie.
Deze photo is gemaakt door een
automatische camera, die op
Bikini-Atol was opgesteld. Wij
willen niet nalaten deze over
zichtelijke photo, die ons eerst
heden bereikte, alsnog te publi-
ceeren. De massale water- en
rook-paddenstoel die uit de zee
opstijgt, geeft wel een indruk
van het ontzaglijk onheil dat de
atoombom kom aanrichten.
De overweldigende indrukken, die wë hebben meegenomen na de
première van het grootsche openluchtspel „De Vrijheid Vlagt",
culmineeren in die eene veelzeggende gedachte: Haarlem heeft bij haar
zevenhonderdjarig feest een daad van benijdenswaardig cultureele betee
kenis gesteld. De hooge autoriteiten en de bijna 18000 toeschouwers, die
deze week de tribunes op de Groote Markt bevolken, zullen de opvoering,
met haar dramatische hoogtepunten, haar fijnen humor, haar
individueele en massa-prestaties, haar artistieke, kleurrijke en zoo tot in
de puntjes verzorgde aankleeding, haar ware karakter als historisch spel,
op historischen grond nooit vergeten.
Toen de heraut van het balcon
van het stadhuis het 1ste tafereel
aankondigde en het oude gebouw,
waarin zich sinds 1530 zooveel
geschiedenis afspeelde, in een wa
zige belichting gehuld werd, was
het niet moeilijk om de tragiek
van het beleg en den onsterfelijken
moed van Ripperda voor den geest
te halen. Dit spel kon men zich
waarlijk op geen andere plek in
denken ondanks de bezwaren, die
blijven zoolang niet tienduizenden
méér zelf hebben ondervonden welk
een volmaakt cultureel genot „De
Vrijheid Vlagt" onder de meester
hand van Louis Saalborn en met
medewerking van een drietal be
roepsacteurs en van dilettanten uit
alle kringen vermag te geven.
We zijn niet alleen sporthelden
in Haarlem, we kennen ook den
geest en de toewijding van de rede
rijkers. Meer dan driehonderd
dilettanten gaven zich weken en
weken, heele nachten om iets
schoons te bereiken.
De vrucht is rijp en sappig.
Elk onderdeeltje van de massa-
tafereelen was verantwoord,
ieder speelde zijn spel, natuur
lijk en begeesterend, elk cos-
tuum was verzorgd, elke grime
was getroffen, alle opstellin
gen waren goed gekozen, het
tempo' wist men vol te houden
tot de laatste scène. Als Saal
born ooit kransen verdiend
heeft, dan was het nu.
De auteur, dr. P. H. Schroder,
heeft tot dit alles de gelegenheid
gegeven door zijn goed begrip van
het openluchtspel. De hoofdrol
spelers Ripperda en Kenau Si-
monsd. Hasselaar, omgeven door
een tiental andere figuren uit de
dagen van het beleg, konden blij
ven boeien door een geraffineerde
afwisseling met grootsche taferee-
len, waarbij het volk volop gele
genheid kreeg om mee te spelen in
woord en gebaar; daartusschen
door schiep hij het komische op
treden van Claes, den bakker uit
de Barteljorisstraat, den egoïst en
zwarten handelaar.
Optrekkende legers met vliegende
vaandels en slaande trom, komen-
Na de première van het openluchtspel „De Vrijheid Vlagt" biedt
wethouder Geluk Kenau (mevr. A. Sioart) bloemen aan.
Verwachting tot Donderdag
avond:
Wisselend bewolkt, eenige bui
tjes. koel, meest matige Zuid
westelijke wind.
Zon onder 20.21. Maan 17.42—
0.30, ZOI1 On 5.11.
de uit de Barteljorisstraat, de Ko
ningstraat of de Zijlstraat wat
een mogelijkheden en wat een kos
telijk gebruik daarvan redevoe
ringen zoowel van het bordes van
het stadhuis als van een kleine
verhooging nabij den trouwingang,
korte scènes bij den waterput,
een vechtpartij voor het front, het
gelui van de klokken in de oude
St. Baaf, het wisselen van het
rood-wit-blauw voor de zwarte vlag
in den stadhuistorendat al
les was geen ordinaire show, maar
een harmonisch geheel, een fees'
voor oog en oor.
Stoer, overtuigend en bewust
stond daar Paul Huf als Ripperda
voor ons. Zóó hebben we hem ge
dacht als we de geschiedenis lazen:
de krachtfiguur, de held, de vol
houder, de bezieler. Mevrouw Swart
een dilettante met opmerkelijk
speeltalent, stelde ons nu Kenau
voor, zooals de traditie haar wil,
de onverzettelijke, moedige vrouw
Haar redevoering na de overgave
der stad, wanneer Ripperda zich
wil opofferen, was een hoogtepunt
en raakte iets in de ziel. Kostelijk,
een figuur uit Shakespeare's brein,
was Constant van Kerckhoven, de
goed-gevulde, lamenteerende bak
ker; het denkbeeldig vechten tegen
zijn belagers riep herinneringen op
aan Don Quichotte, waaraan de
schrijver ook gedacht moet hebben.
Wim Faauw muntte uit door zijn
helder geluid, dat trouwens ook
velen anderen spelers eigen was.
Een scène van heel bijzondere
allure was de opkomst van de
verslagen vendels in het derde
tafereel, een knap staaltje regie,
dat diepen indruk maakte.
Vrijdagmiddag 2 uur vertrekt de
historisch-allegorische optocht van
de Raaks langs de volgende route:
Wilhelminastraat, Koninginneweg,
Stolbergstraat, Julianaatraat, Lo-
rentzplein, Florapark, Dreef, Plein,
Groote Houtstraat, Lange Veer-
straat, Klokhuisplein, Riviervisch-
markt, Jansstraat, Jansweg, Ken-
nemerplein, Frans Halsplein, Scho-
terweg, Gen. Cronjéstraat, Kloos
terstraat, Schoterweg, Kennemer-
straat, Frans Halsplein, Kruis
straat, Barteljorisstraat, Groote
Markt, Koningstraat, Ged. Oude
Gracht en Raaks, waar de stoet
tenslotte wordt ontbonden-
De bureaux van den Rijksbelas
tingdienst te Haarlem zullen, voor
zoover dit mogelijk is, op Vrijdag
9 Augustus gesloten zijn.
Te Bandoeng is gearresteerd on
der ernstige verdenking van colla
boratie met den vijand P. G. Jon-
gejan, 31 jaar en geboren te
IJmuiden. Hij is in het huis van
bewaring opgesloten.
(Van een bijzonderen medewerker)
Dit is de jammerkreet, die. mis
schien in stilte, is opgestegen
toen enkele dagen vóór de va-
cantie de kinderen met hun
rapporten thuis kwamen. Het schijnt
zelfs een veelvuldige jammerkreet
geweest te zijn, want, zooals van
verschillende kanten blijkt, heeft de
schoolleiding dit jaar flink het^ mes
erin gezet, heeft zij terdege „gezui
verd" en veel leerlingen laten zitten
om straks het nieuwe jaar met groo.
ter kans op succes te kunnen begin
nen.
Er zijn ouders, die zich, al willen
zij dat niet bekennen, in hun eer ge
krenkt voelen, als hun kind een klas
moet doubleeren. Anderen leggen een
volkomen misplaatst medelijden met
den zittenblijver aan den dag, terwijl
er ten slotte helaas ook dusdanige
onverstandige ouders zijn, die het
zitten-bljjven van één of meer hun
ner kindéren op de school, op den
onderwijzer, ja zelfs op hun eigen
kind verhalen.
Zoo ooit, dan is er zeker dit jaap
alle reden om dit alles n i e t te doen.
Want de „zuivering" was hard noo-
dig. Ze is een noodzakelijk, zij het
laat. gevolg van de oorlogsmisère.
Gedurende het hongerjaar 19441945
zijn de kinderen bij massa's naar
buiten gegaande één voor enkel©
weken, de ander voor maanden. De
schooltijd voor de nog aanwezigq
leerlingen was practisch gehalveerd:
's morgens werd er wat onderwijs
gegeven 's middags was de school
een eetzaal. En er was niemand, die
daar aanmerking op maakte. Men
was zelfs dankbaar voor de mede
werking van de school om het eene
groote doel van die dagen te berei
ken hoe bewaren we onze kinderen
voor ondervoeding en hongerdood
Het onderwijs, de geestelijke vorde
ringen waren geheel op de tweede
plaats gedrongen.
Dit feit mogen we thans niet ver
geten of verdoezelen. Niet alleen een
groote achterstand hij alle leerlingen,
maar ook een groot verschil in vor
deringen is ontstaan. By den eersten
overgang, enkele maanden na de be
vrijding, waren deze achterstand en
dit verschil nog niet te overzien, ook
al, omdat vele kinderen nog niet
eens van hun buitenverblijven terug
waren. De eenige radicale oplossing
zou geweest zijn: we tellen het hon
gerjaar niet mee; we doen alle klas
sen over. De meeste ouders zouden
dit toen als een logisch gevolg van
het hongerjaar aanvaard hebben.
Het zou echter eenigszins onrecht
vaardig geweest zijn tegenover hen,
die wel zoo goed en zooveel mogelijk
het onderwijs gevolgd hadden. Maar
daar zoowel de inschrijving van
nieuwe leerlingen als de toelatings-
en eindexamens voortgang vonden,
en iedere afdoende bepaling van hoo-
gerhand uitbleef waren de schoollei
dingen wel genoodzaakt, plaats te
maken en daarom hebben zij toen in
vele gevallen radicaal het andere
uiterste toegepast en alle kinderen
naar de volgende klas bevorderd.
Natuurlijk is er in het nieuwe jaar
terdege rekening mede gehouden, dat
er achterstand was en heeft het per
soneel teruggegrepen naar de stof
van de vorige klassen. Al heeft men,
ten gevhlge van de oorlogsnaweeën,
na een jèar harden arbeid, het voor-'
oorlogsche peil nog niet bereikt, over
het geheel mogen de resultaten be
vredigend genoemd'worden.
Wat echter in heviger mate dan
ooit aan het einde van het leerjaar
19451946 gebleken is dat is het
groote verschil tusschën de leerlin
gen eener zelfde klas. Dat verschil
móest en kón voor een groot deel
weggewerkt worden, door in de ver
schillende klassen een groot aantal
leerlingen te laten zitten.
Het moge door deze korte uiteen
zetting duidelijk zyn dat noch de
school, noch de onderwijzer, noch het
kind aansprakelijk zijn voor het ..zit
ten blijven".
Pas op. dat uw vacantie u
niet alles rooft: de onschuld
van uw ziel, den adel van
uw leven, alle echt geluk
hier beneden en wie iveet
misschien ook voor later.