Critiek der senatoren op
minister Lieftinck
Poging tot wapendiefstal te
Hoek van Holland
Beweegredenen nog onbekend
NA-OORLOGSCH NOORWEGEN
Eindelooze en slaapverwekkende
procedure herhaalde zich
VOLMACHT VERLENGD
Oogstvooruitzichten
Prijsverhooging van
grutterswaren
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1946
PAGINA 4
EERSTE KAMER
Veel kasfruit
DE „FRIESLAND"
VERTROKKEN
DIAMANTEN INGESLIKT
In Cowes op het eiland Wight
werd een demonstratie gehou
den met een nieuw type rubber
boot, een soort varende tent,
speciaal geconstrueerd voor de
walvisch-expeditie
Stichting van den Arbeid
wendt zich tot minister
De dood op den weg
Bakkersarbeid op
Koninginnedag
(Van onzen parlementairen
redacteur).
In de Eerste Kamer kreeg minis
ter Lieftinck het wetsontwerp tot
verlenging met een jaar van de
machtiging in verband met de geld-
Euivering te verdedigen tegen de
reviseerende critiek der senatoren,
waarbij zich de heele eindelooze en
slaapverwekkende procedure van
eenige weken geleden in de Twee
de Kamer herhaalde.
Prof. Van den Brink, die tot ae
meest gedecideerde opponenten van
den minister van Financiën be
hoort, (de minister zag er overigens
zoowaar vanaf om met prof. Van
den Brink een academisch debat
aan te gaan), opende de eerbied
waardige rij van sprekers met een
beschouwing, waarin hij de belang
rijke toeneming van den geldomloop
een monetair gevaar noemde. De
voornaamste oorzaak daarvan ziet
prof. Van den Brink in de deblok-
keeringspolitiek van den minister,
waarbij hij opmerkte, dat het sy
steem van credietverleening ver
keerd is en het bedrijfsleven duur
te staan komt.
De poging van den minister, om
tot geldspreiding te geraken achtte
hij niet geslaagd. Beter zou het naar
zijn meening geweest zijn eerst naar
redelijke maatstaven een zeker be
drag vrij te geven en de rest van ae
geblokkeerde kapitalen in verhandel
baar, doch niet beleenbaar staats
papier om te zetten. Prof. Van den
Brink achtte het gelukkig, dat de
minister tot dit laatste althans ge
neigd begint te raken, maar als hij
dit ï>lan pas over één jaar gereali
seerd wil hebben, dan achtte prof.
Van den Brink dit een te langen
termijn.
De heer Wijffels brak een
lans voor de credietverleening
aan de getroffen gebieden, waar
men den moed heelemaal heeft
opgegeven. De wederopbouw
noemde hij het eerste in aanmer
king te komen voor socialisee
ring. Of de geldsaneering een
succes is, de heer Wijffels wilde
dit in het midden laten, maar
zeker is zij een succes In zoo
verre als het volk er door ge
leerd heeft, dat het moet
werken.
De communisten zagen bij monde
van den heer Van Santen in een
werkelijk anti-kapitalistische poli
tiek, met de obligate drastische be
zuinigingen op de uitgaven voor le
ger en vloot, den waarborg voor de
betrouwbaarheid van het geld.
De heer Van der Kieft (P.v.d.A.)
klaagde er over, dat men eigenlijk
niet weet, welken koers de minister
van Financiën vaart en waar deze
ons zal brengen. Nu, dit weet in
derdaad niemand en men kan er
hoogstens van zeggen, dat de mi
nister het hoopt te weten.
Lang en omslachtig gaf de minis
ter repliek, dankbaar voor de waar
deering die allen jegens hem had
den uitgesproken. Als de grondbe
ginselen van zijn saneeringspolitiek
noemde hij: vastleggen van het stuk
overtollige koopkracht!, handhaving
van het evenwicht tusschen geld
en goederenstroom en bovendien het
crganiseeren van een rationeele pro
ductie ten dienste van den weder,
opbouw.
De minister meende wel te mo
gen vaststellen, dat er een grootere
voorkeur voor ehartaal geld bestaat
dan voorheen, zooals uit het oppot
ten van bankpapier blijkt. Dit kon
de minister niet zien als een gebrek
aan vertrouwen in den gulden, an
ders zou er wel een vlucht in de
goederen zijn. Waar men,die goederen
moet koopen, dat wees de minister
niet aan, maar hij zag het nu een
maal niet anders dan dat er een
licht onbehagen schijnt te bestaan
om het geld op de bank te zetten,
vooral onder de boeren. Had de
minister in de Tweede Kamer toe
gegeven, dat de geldcirculatie groo-
ter is geworden dan hij zich aan
vankelijk had voorgesteld, hij ver
klaarde thans, daar toch niets ver
ontrustends in te kunnen zien.
Zeer goed kon de minister zien
voorstellen, dat de vraag rijst, waar
gaan we heen? Een vraag, die hij
overigens oploste, opmerkende, dat
dit in sterke mate afhankelijk is
van technische mogelijkheden en de
dynamiek van het economische le
ven. Inderdaad kon hij aankondi
gen. dat, als de technische om
standigheden het veroorloven, de
geblokkeerde saldi zullen kunnen
worden omgezet in verhandelbare,
doch niet beleenbare grootboek-cer
tificaten. Doch hij moest prof. Van
den Brink teleurstellen.
Het zal nog wel een jaar duren.
Voorts zei hij thans positief,
dat de begrooting van uitga
ven, volgens verwachting, met
ongeveer 1 (4 milliard zal kunnen
worden verlaagd. Dit beteekent
inmiddels nog niet een sluiten
de begrooting.
Over de subsidie-politiek betoog
de de minister, dat men deze moest
zien in liet lictit v&n de weield-
economie. De regeering verwacht,
dat de tendenzen tot prijsstijging
binnen afzienbaren tijd in tegenge
stelde richting zullen draaien. De
eerste internationale symptomen
wijzen daar reeds op. Dit plaatst
de gevolgde subsidie-politiek in een
ander licht. Intusschen weet de re
geering wel, dat die prijsverhoogm-
gen, welke van blijvenden aard zijn
in de binnenlandsche prijspolitiek,
moeten worden opgevangen.
Tenslotte sprak prof. Lieftinck
nog over de vermogensheffing in
eens. Daarbij zullen de zelfde peil
data gelden als bij de vermogens-
aanwasbelasting. Men kan er dus
geen argument uit putten, om het
sparen maar na te laten. De mi
nister hoopte dan ook, dat deze me-
dedeeling er toe zou medewerken,
dat het publiek vertrouwen blijft
stellen in het financieel beleid. De
Senaat deed het wel en nam het
wetsontwerp z. h. st. aan.
Het weer in Juni was met uit
zondering van enkele warme da
gen, koeler dan normaal het geval
is. In Juli verbeterde de weersge
steldheid en daalde de regenval tot
beneden de norm. Plaatselijk
brachten eenige hagelbuien schade
aan het glas en de gewassen toe.
De Juniregens bevorderden den
aanslag van jong geplante groen
ten.
Be oogstvooruitzichten der kool-
Soorten vertoonen eenigen achter
uitgang, daarentegen verbeterde de
stand der boonen, terwijl met be
trekking tot de overige groenten
een goede oogst verwacht wordt.
Appelen zullen een matig tot goe
den, peren en pruimen een matigen
en het kas-fruit een goeden oogst
geven.
Zweden en Zwitser*
land zijn twee klei
ne rijke eilanden in
den oceaan van ver
armde welvaart, die
het overige Europa
is. Als men in een
Zweedsche stad-
rondloopt en de
goed gekleede vrou
wen ziet, ervaart
men pijnlijk de ar
moede van het
eigen land en ont
komt men niet aan
de charme van
nieuwe, luxueuze
kleeren. Een Zwit-
sersche blouse als
de hier afgebeelde,
blijft voor ons toe
komstmuziek; zulke
fraaie stoffen zijn
voor ons nog niet
weggelegd.
Het wijde rokje op
strakken band ech
ter is internationaal
modern, ieder ma
teriaal leent er zich
voor. Men ziet het
dan ook dragen van
Stockholm tot Parijs
en waarschijnlijk
verder óók nog well
Na ruim één uur vertraging ver
trok Dinsdagmiddag om kwart over
vier van Schiphol de Skymaster
„Friesland" met gezagvoerder
Frijns voor de eerste proefvlucht
naar Zuid-Amerika. Het ligt in de
bedoeling in September nog twee
proefvluchten te maken om dan
begin October een geregelde lucht
lijn op Zuid-Amerika te openen
met aansluiting op de andere in
ternationale lijnen. Met de „Fries
land" gingen 30 passagiers mee_ in
Lissabon komen er nog 6 bij, zoo
dat in totaal 36 passagiers deze
eerste officieele vlucht meemaken.
Te Hoogerheide bij Woensdrecht
heeft dezer dagen een dame, die
uit België kwam, toen zij gevisi
teerd werd, eenige diamanten in
geslikt. Een dokter werd er bij ge
haald: toen deze een middel toe
paste kwamen de diaenanten te
voorschijn. Zij werden in beslag
genomen.
(Van onzen specialen verslaggever)
Gisteravond gaven wij reeds en
kele algemeenheden over de mu
nitie-affaire in Hoek van Holland.
Aan de hand van inlichtingen uit
betrouwbare bron ter plaatse, kun
nen we hieraan nog het volgende
toevoegen.
Voorop staat, dat de verdachten
in deze zaak zeker geen poging
ondernomen hebben een mu
nitiedepot in de lucht te latten
vliegen, doch alléén wapenen
en munitie weg te halen. De in
houd van de opslagplaats, dien zij
op het ccs Jiariden, maakt op
blazen vrijwel onmogelijk terwijl
ook de vrachtwagen, die de uit
voerders in kwestie opwachtte, het
oogmerk diefstal voor de hand
doet liggen.
Onder de vijf verdachten, die
zijn aangehouden, bevinden zich
drie oud-militairen van de vijfde
comp. gezagstroepen, die met de
bewaking van het kamp voor po
litieke delinquenten „Vianda" te
Hoek van Holland belast geweest
waren. Onlangs is de bewaking
van dit kamp overgenomen door
de Justitie en zijn de militairen,
die de bewaking in handen had
den, grootendeels afgezwaaid. On
der de vertrekkende soldaten be
vonden zich ook de sergeants L. en
M. en de korporaal-motor-ordon
nans de R„ die Zondagavond bij
het munitie-depot gearresteerd
werden. Zij zijn op de hoogte ge
weest van het feit, dat men Vrij
dag jl. de munitie en de wapens
van het kamp „Vienda'> naar een
■blarak in de buurt had ovefrge-,
bracht. Va.n de twee burgers, die
Zondagavond eveneens gearres
teerd werden, is één 'n caféhou
der, woonachtig te Rotterdam.
Zondagavond omstreeks half
elf hebben de vijf omschreven
personen geprobeerd wapens en
munitie uit de barak te stelen. Het
tijdstip moet voor het plan zeer
geschikt geweest zijn.
Be militaire politie was ech
ter op de hoogte en met 35
marechaussees ter plaatse om
de poging te verijdelen. Ter
wijl de twee burgers in een ge
stolen militairen vrachtwagen
wachtten, slopen de soldaten
naar de barak. De M.P.-ers wa
ren verdekt opgesteld en had
den geen moeite hen te arres
teeren. Ook de twee burgers
werden aangehouden en met
a'n vijven zijn zijl naar Rotter
dam vervoerd.
Aangaande het motief tast men
in het onzekere1. Het is niet te
hopen, dat de arrestanten een re
latie hadden met gevangenen van
het kamp. Volgens sommigen wil
de de bewaker wapenen bezitten
cm zich sterk te weten tegen de
politieke gevangenen, die vrij ge
laten zijn en die met hun vroege-
ren bewaker wellicht nog 'n appel
tje willen schillen. De aanwezigheid
van de twee burgers in de affaire
maakt dit niet geloofwaardig.
JDe Stichting van den Arbeid
heeft zich naair aanleiding van de
vaststelling, van hoogere prijzen in
den kleinhandel voor grutterswa
ren, stroop en g-oene erwten tot
den minister van Landbouw, Vis-
seherij' en Voedselvoorziening ge
wend. De voortdurende spanning
tusschen de loonen en prijzen heb
ben een hernieuwd onderzoek naar
de grondslagen voor de loon- en
prijspolitiek naar de meening van
de Stichting van den Arbeid wen-
schelijk gemaakt. Teneinde een
rustig overleg hierover mogelijk te
maken, acht het bestuur van de
Stichting van den Arbeid het
wenschelijk alles te voorkomen, dat
de huidige spanning tusschen loo
nen en prijzen zou doen toenemen.
Naar aanleiding hiervan heeft het
bestuur van de Stichting den mi
nister verzocht de invoering van
de prijsverhooging van grutterswa
ren nog eenige weken op te schor
ten, totdat het standpunt, dat het
georganiseerd bedrijfsleven ten aan
zien van de loon- en prijspolitiek
inneemt, bekend is gemaakt.
Begin van dit jaar scheen het
wegverkeer in ons land relatief
minder onveilig te zijn geworden.
Per maand werden gemiddeld 62
dooden en 364 ernstig gewonden'
geteld, tegenover 103 daoden eti
386 zwaar gewonden in 1945, afge
zien van de zeer vele lichtere ge
wonden en de groote mateirieele
schade.
Het aantal en de hevigheid van
de ongelukken op den weg zijn
tijdens de laatste maanden zeer
teleurstellend. Het peil van het
vorige jaar, n.l. ongeveer 500 doo
den en zwaar gewonden per maand,
(gemiddeld 17 per dag), is weer
bereikt, zij het dat het aantal fa
tale ongevallen iets kleiner, het
aantal ernstig gewonden evenwel
grooter is dan vorig jaar.
In verband met de viering van
Koninginnedag mag in den nacht
van Donderdag 29 op Vrijdag 30
Augustus te 0 uur met den bak
kersarbeid worden begonnen, met
dien verstande, dat, voor zoover
broodbakkerijen betreft, voor welke
een vergunning is verleend, Don
derdag 29 Aug. te 22 uur met ar
beid, bestaande uit het gereed
maken van deeg en ovens, mag
worden begonnen. Ondernemin
gen, die van deze vergunning ge
bruik maken, mogen 31 Aug. niet
werken.
(Van onze speciale
verslaggeefster).
et in 'den oorlog
H doorstane is een
gemeengoed, dat
hechte banden ge
legd heeft, ook over afstan
den van bijna duizend ki
lometer. Men ervaart het
als men in een land als
Noorwegen zijn vrienden
bezoekt en overal met
spontaan-warme hartelijk
heid ontvangen wordt. De
Noren toonen oprechte be
langstelling voor hetgeen
wij, in heviger graad dan
zij, ook omdat onze be
volkingsdichtheid zooveel
grooter Is, hebben meege
maakt, en ze spreken met
een warm hart over de
verwantschap, die ze voe
len met dat land van de
„tulipaner", de bollenvel
den. De Noren hebben een
vereering voor gekweekte
bloemen! Inderdaad, Noren
en Nederlanders kunnen
uitstekend met elkaar op
schieten en elkaar over en
weer zeer waardeeren. Het
is jammer, dat dit prach
tige stuk Noordsche na
tuur met zijn fjorden, wa
tervallen en bergen en zijn
hartelijk-gastvrlje, onge
compliceerd levende bevol
king zoo ver van ons af
ligt. Liever gezegd, zoo
kostbaar is in .het herei
ken, want de KLM.
maakt het mogelijk bijna
op dit land te forensen!
Wat ons, hectisch le
venden In dezen na-oor-
logschen tijd meer dan
ooit weldadig hier aan
doet is de bedaardheid van
de Noren, die het mate-
rieel-goede van het leven
weten uit te buiten, ech
ter zonder overdaad, want
ze zijn niet veeleischend.
in geen enkele levens
uiting. Maar ze hebben
het graag goed en pret
tig: hun werkdag is niet
lang, tegen vier uur slui
ten de kantoren en win
kels, dan wordt er warm
gegeten en de rest van den
dag, 's zomers met het
lange licht tot elf, twaalf
uur, is er, om te genieten
van wat de natuur in haar
overdadige wilde ongerept-
.heid altijd weer biedt. Het
grootestadsleven kent
men in Noorwegen niet,
want de steden zijn er
klein en rustiek en ver
dwijnen als het ware in
de majesteit der om
ringende natuur. De
hoofdstad Oslo met het
machtige, bijna klaarge-
bouwde nieuwe stadhuis
in modernen stijl net
was reeds voor den oorlog
in aanbouw domineert
tusschen de blauwige aasen
(met bosch begroeide
bergruggen) als men de
fjord invaart. Maar als
men in de stad, een
straat bestijgend, voor en
achter, zich kijkt, dan
domineeren de wijde
blauwe fjord en de berg
ruggen, die ons, laagland
bewoners, fascineeren ln
hun eeuwige onbewogen
heid en ons uitdagen om
te onderzoeken wat er bo
venop en achter die rug
gen ligt....
Oslo's breede hoofdstraat,
de slagader van het zo-
mersche stadsleven, heeft
weinig van haar vroegere
fleurigheid ingeboet, al
zijn de winkels minder
goed voorzien, de trams
voller. Queue wordt er
nooit gemaakt waar
schijnlijk een gezegend
gevolg der bevolkingsdun
heid alleen nu, met de
vele Deensche zomergas
ten, voor de stations, en
een enkele maal voor een
kleinen ijswinkel, want in
de warme maanden, als het
hier warmer is dan bij
ons, eet iedereen op straat
ijs.
Amerika heeft met klee
ren geholpen, men ziet
het aan de katoenen Jur
ken, waar de meeste
meisjes, hoedioos en kous
loos, ln loopen, voor zoo
ver ze niet fier en recht
voorbijstappen in eenkleu
rig effen pak, dat het mid
den houdt tusschen een
Papaverrood de
mode in Oslo
straatpyama en een over
all. Een kleedingstuk,
waarvan kordate vrouwen,
als de Noorsche zijn, al
leen de efficiency zien en
niet het onvrouwelijke.
Toch kan men niet zeg
gen, dat de Noorsche vrouw
hypeb-onvrouwelijk is,
maar ze stóét haar man
netje; ze kan weven,
spinnen, bakken, skiën en
speeqhen, ze kan een
huishouden hebben en
een kind en een kantoor
baan en toch nog tijd heb
ben om te léven.
De domineerende mode
kleur in Oslo op het oogen-
blik is ontegenzeglijk
papaverrood. Op de tien
Noorsche meisjes draagt
er één een roode blazer
of swagger. Het schijnt uit
Zweden te komen, al krij
gen de Noren geen Zweed
sche kronen en kunnen ze
zelfs maar een spoorkaart
je krijgen tot aan de
Zweedsche grens! Maar
iedere Noorsche familie
heeft wel een kanaaltje
naar het rijke, welvoorzie
ne buurland. In ieder ge
val heeft rood ook daarom
de voorliefde, omdat het
taboe was tijdens de be
zetting. Op de Quisling
aanhangers werkte al wat
rood was, als een zoodanige
lap op 'n stier. Babies, die
onschuldig in hun wagen
lagen te slapen met een
rood wollen mutsje op,
zooals mannelijke Noren
van jong tot oud dragen,
werd dit uitdagend hoofd
deksel ruw afgerukt. Rood
was nationalistisch.
Dezen zomer is het vol
ledig in eere hersteld. Het
rood bloeit er aan de
vrouwen even uitbundig
als de begonia's op het
pleintje bij de ondergrond-
sche, die België uit sym-
pathie-gevoelens aanbood.
Men heeft het gevoel, dat
Noorwegen, waar uitslui
tend in het Noorden en
Westen veel boerderijen
zijn verbrand, zich mak
kelijker herstelt dan Neder
land, dat met zijn zware
problemen zit. De Noren
zijn tevreden: „We hebben
het goed", zeggen ze. In
derdaad is het er beter
dan bij ons, maar de Noor
is dan ook veel minder
eischend in zijn levensbe
hoeften. Het gebrek aan
woonruimte en de groote
werkschuwheid, d e pro
blemen van den tijd,
vindt men ook hier. Maar
de Noor is laconiek en
waait er niet al te veel
stof over op. Hij accep
teert wat komt. De mach
tige woeste natuur waar
in hij leeft heeft hem ge
leerd, dat de mensch maar
héél klein is.
^gl-
