HISTORIE EN ROMANTIEK IN HAARLEMS STRATEN Commissie-Gen. voor Ned.-lndië Mgr. J. P. Huilers en Prins Bernhard onder de gasten Grootsch schouwspel Dertig dooden bij ontploffing I1L ir§ Van 18 Augustus v MARGARINE OF VET NAAR KEUZE Boterrantsoen in den winter Tot hoofd en hart 69ste JAARGANG No. 23617 ZATERDAG 10 AUGUSTUS 19 4$ Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weelc (Vervolg op pag3) De Camera Obscura", een der glansnummers van den historisch-allegorischen optocht Er trok een stoet door de stad, een lange, bonte en feestelijke stoet, die ons in vlucht door zeven eeuwen heenvoerde, die tienduizenden van het Begin tot het einde boeide, een stoet, vol pracht en praal, afgewisseld door den zachtgevooisden zang van minnestreelen, door de grollen en grappen van de potsier lijke zottekens, door de levende have van de markskramers en veedrijvers, door een vlammende rede van Ripper da en de romantiek van Hildebrands onsterfelijke figuren. De voorbereidingen Eenige hooge gasten, mgr. J. P. Huïbers en de burgemeester van Echternach. Gent en Derby, die den historischen optocht gade sloegen Aardappelen goedkooper (Vervolg op pag. 3) Weerzinwekkend is het niet zeggen durven wat men denkt; niet doen, wat men I meent; niet toonen wat men is. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Het was vrijwel gelijktijdig met de totstandkoming van het kabinet-Beel, waarin prof. Schermerhorn. ondanks de pogingen van de Partij van den Arbeid, geen zitting kreeg, dat „Het Vrije Volk'1 met veel ophef en zeer positief het bericht publiceerde, dat de oud- prenUer lals Commissaris-Generaal haar Batavia zou vertrekken, Te- eelfder tijd gingen er geruchten, dat orof Logemann, minister van Overzeesche Gebiedsdeelen uit het vorige kabinet, voorzitter van de in uitzicht gestelde Rijksconferen tie zou worden. Al spoedig wist men, dat in regeeringskringen in Den Haag binnenskamers reeds nauwkeurig het plan voor een Com missie-Generaal. bestaande uit drie personen. was uitgewerkt hetgeen dan ook officieel tot uiting kwam in de Troonrede van 23 Juli j.l., waarop, zooals bekend, deze week het wetsontwerp tot instelling van een Commissie-Generaal voor Ned.- lndië is verschenen. Reeds meermalen hebben wij er op gewezen, dat dit, historisch gezien, geen novum is en ook de Memorie van Toelichting maakte hiervan Uitvoerig gewag. De vorige eeuw heeft men herhaaldelijk In critieke tijden Commissarissen-Generaal naar Indië gezonden. Het meest bekend Uit dp latere geschiedenis zijn de Commissarissen-Generaal van 1814 (Elout. Van der Capellen en Buys, kes). van 1825 (Burggraaf Du Bus de Gisignies een Belgisch edelman) en 1832 (Graaf Van den Bosch). Deze commissarissen waren met een buitengewone 'macht bekleed, zoo danig als de Koning, ware hij zelf ter plaatse, zou kunnen uitoefenen. Deze macht was dus alléén beperkt door de bijzondere instructies van den Koning persoonlijk. Bezien wij de critieke toestanden van toen en nu dan loopen zij in vele opzichten parallel, vooral die van 1814, toen de Commissie-Gene raal tot taak had Ned.-lndië over te nemen van het Engelsche tus- schenbewind van 18111816. Het Moederland was geteisterd door de Napoleontische oorlogen, revolution, naire golven waren over Europa gegaan en de stabilisatie van de politieke denkbeelden hier te lande was nog geenszins voltooid. Het besluursstelsel van de Compagnie wa, reeds tn 1795 afgesloten en ge heel nieuwe denkbeelden over het bestuur in Indië vonden ingang. Oppervlakkig beschouwd bestaat er dus gelijkenis tusschen de toestan den van toen en nu. Terecht wordt er echter in de Memorle van Toe lichting op gewezen, dat er eenige fundiamenteele verschillen bestaan. Een van die verschillen betreft de constitutioneele (grondwet tige) positie van den Koning als hebbende het opperbestuur der overzeesche gebiedsdeelen, een ander belangrijk verschil betreft het alge meen bestuur van den Gou verneur-Oeneraal of luit.-gouv.-gen., onder de constitutioneele verhou dingen van toen en nu. De grondwettige positie van den Koning verouderde in 1848 volkomen en de verantwoordelijke minister, niet meer alleen 's Konings dienaar deed zijn Intrede in de staatkundige verhoudingen, hetgeen gelijken tred hield met de ontwikkeling van den Invloed der Sta ten-Generaal. De re geermacht des Konings was niet meer absoluut, doch werd door de Staten- Generaal vla den verantwoordelijken minister gecontroleerd. De Koning kon dus voortaan geen Commissarissen-Generaal uitzenden, die met de Hoogst Deszelfs volledige regeermacht in de koloniën waren be kleed. Ook de wet bepaalt, dat de uitoefening van de regeering in In dië is opgedragen aan een gouver neur-generaal, respectievelijk een luit.-gouverneur-generaal. Er is dus thans een Opperbestuur (Den Haag) en een Algemeen Bestuur (Batavia). De Commissaris-Generaal van vroeger verrichtte zijn functie op beide gebieden, thans moet men dat gescheiden houden. Wij hebben hierbij de Memorie van Toelichting op den voet ge volgd, omdat de thans noodzakelij ke gescheidenheid van Opperbestuur en Algemeen Bestuur, welke de regeering ook wil handhaven, in de toekomst wel eens een belangrijk punt van wrijving kon gaan uitma ken. Waarom immers acht de re geering een Commissie-Ge neraal noodzakelijk en wat zijn haar beweegredenen? Ten eerste is de overname begon nen van het gezag van den Brit- schen opperbevelhebber in het south -East Asia-Command. Ten is er 6611 financieel, econo misch en sociaal reconstructiepro bleem van ontzagwekkenden om vang en ten derde, zeker niet het minst belangrijke, is er een poli tiek vraagstuk van zorgwekkende zwaarte. Deze problemen vallen vol gens de regeering buiten de nor male sfeer van het algemeen be stuur in Ned. Indië. Bovendien remt de afstand tusschen Den Haag en Batavia het nemen van snelle beslissingen. Er is uit den aard der zaak een voortdurend contact ook met den minister van Overzeesche Gebiedsdeelen noodig, zooals tijdens en vooral na de bevrijding herhaal delijk gebleken is. GU allen hebt ze ongetwijfeld gezien: Hille Babtfe, de heks van Haarem, achterstevoren op haar ezel gezeten, Graaf Willem II, die Haarlem het stadsrecht ver leende, Lonrens Jansz. Coster, die geen Haarlemmer de uitvinding van de boekdrukkunst ontzegt, Keesje, het diakenhuismannetje, Lodewïjk Napoleon, Prins Mauri ts, Pieter Langendijk en Frans Hals. E,»n en thousiaste bewondering oogstten verschillende praalwagens: de jonge Mozart, spelende op ons wereldbe roemde orgel, de dwaze tulpenhan delaren in de narrenkap, de ver- guldparty uit de Camera en de al legorische uitbeelding van Haar lem als bloemenstad. Het is moei lijk te zeggen, wat ons het meeste trof, de fijne kleeding, die het oog bekoorde, de humor, die een dave renden lach ontlokte of de rijke blocmenschat, die natuurlijk bij dit feest in deze stad niet ontbre ken mocht. Het 700-jarig verleden van Haar. lem begon reeds te herleven in den vroegen morgen van dien langver- beiden Vrijdag, die tevens een vrije i dag zou zijn. Eeuwen troffen elkan der gelijktijdig op een plaats, waar eens de grens van de stadsveste lag. In de groote schoolgebouwen aan de Raaks en de Zijlvest werd de historisch-allegorische optocht, die des middags Haarlemmers en niet-Haarlemmers op de been zou roepen, voorbereid. Jacoba van Beieren (zonder kannetje) was reeds aangekleeed en zij klampte even de baker van Hildebrand aan, overbrugde eeni ge honderden jaren en begon met haar een babbeltje over moderne en hygiënische baby-verzorging. Ergens anders liep de stcere Rip- perda heel vriendschappelijk te wandelen met een Dominicaner monnik, terwijl de fameuze schrijver Beets met een middel- eeuwsche jonkvrouw flirtte. Op het schoolplein dansten eenige schildknechten en wapen dragers een foxtrot op radio- muziek en Mercurius, de god van den handel, rookte een Belgisch shagje, om den tjjd een weinig te dooden. Er waren verschillende deelne mers, die hun ongeduld niet kon den bedwingen. De patriarch van Jeruzalem keek telkens op zijn hor loge, of het oogenblik nog niet was aangebroken, dat de stoet gefor meerd zou worden. Een paladijn, die het wachten eveneens moe was, had een bezigheid gevonden en probeerde een spiksplinternieuwe motorfiets, die moederloos aan den kant stond. Verderop vereeuwigde een Camerafiguur de zoete en lief tallige kinderen uit zijn groep met een Leica-apparaat, De merkwaar digste tegenstellingen ontmoette men daar in 't wel zeer gevarieer de bijna duizendkoppige gezelschap, dat reeds uren voordat de optocht begon, aanwezig was, om zich te verkleeden in die kostbare tooneel- costuums en om gekapt en gegri meerd te worden. De organisatoren en hun mede werkers hadden hun handen vol werk, maar zij vonden gelukkig willig materiaal en bovendien was reeds te voren veel geregeld, zoodat den deelnemers dadelijk na aan komst in de school een bepaald lokaal gewezen werd, waar de klee ding voor een ieder, genummerd en wel, klaar lag. Een 15-tal kappers en posticheurs waren van des mor gens 9 uur af druk bezig de meis jes en vrouwen, jongens en man nen te schminken en hun een pruik op het hoofd te zetten. Dit gebeurde snel en vaardig, maar toch nam dit werk geruimen tijd in beslag, want er komt heel wat kijken, voordat er een markante kop geteekend is! Over het algemeen waren de rol len echter goed verdeeld en de ver schillende personen raak getypeerd. Het frêle gezichtje van den 13- jarigen Mozart en het als in steen uitgehouwen gelaat van Lourens Coster waren hiervan een voor beeld. Tegen één uur waren de meeste personen in hun historisch costuum gestoken. Voor de stoet opgesteld zou worden, repeteerden de kostelijk gekleede narren hun fratsen en grimassen, waarmee zij het vrouwelijk deel van het pu bliek de stuipen dp het lijf zouden jagen. De ridders uit het steekspel zwoegden met moeite in hun zware harnassen voort en wenschten het oogenblik nabij, dat ze te paard zouden zitten, want te yoet was het niets gedaan In de school, waar de vrouwe lijke deelnemers gecostumeerd werden, was het een leven van belang. De dames raakten niet uitgepraat over de elegante klee ding van vroeger en zij bewon- Met ingang van 18 Augustus zal de gescheiden distributie van mar garine en vet werden opgeheven en zal een ben worden aangewezen waarop naar keuze vet of marga rine kan worden gekocht. Daar naast zal de bon, waarop uitslui tend boler verkrijgbaar is, gehand haafd werden. Deze maatregel heeft tot doel den consumenten meer ruimte te verschaffen om in de wisselende behoeften aan spijs- vetten en margarine te voorzien. Voor de periode van 18 t/m 31 Augustus zijn de volgende rant soenen vastgesteld vcor kinderen geboren in 1942 of later een bon voor 250 gram boter en een bon voor 125 gram margarine of 100 gram vetvcor personen geboren in 1941 of vroeger een bon voor 125 gram boter en een bon voor 375 gram margarine of 300 gram vet. Naar het A. N. P. van bevoegde zijde verneemt zal het huidige bo terrantsoen. gedurende de winter maanden, zoo mogelijk, gehand haafd blijven. De kans bestaat ech ter, dat minder boter, doch daar entegen meer margarine zal worden verstrekt. Men streeft er naar geen verandering te brengen in het to.ale vet-, boter- en margarinerantsoen. Een en ander is evenwe'. geheel af hankelijk van den invoer. Bij de opruiming van een muni tiedepót tusschen .Makassar en Malino is een bom ontploft, waar bij 30 personen, onder wie 3 mili tairen, werden gedood en 27 ern stig gewond. Met ingang van 12 Augustus zal de prijs voor consumptie-aardap pelen 13 cent per K.G. bedragen. derden elkaar naar hartelust. Zij probeerden het hoofsche knikje van de edelvrouwen na te doea en den gracieuzen gang te imi- teeren, die 't vrouwelijk geslacht ongetwijfeld gehad moet hebben, toen de lange en wijde rok hoogtij vierden. Teekenaars, die zich dit kansje niet wilden laten ontgaan, waren ook aanwezig. Zij maakten schet sen aan de hand van de zeldzame collectie costuums, welke daar voor hun oogen getooverd werd en von den dankbare modellen in de éaarlemsche vrouwen en meisjes. Om half twee ongeveer begon men met het arrangeeren van den stoet. En dit had heel wat voeten in de aarde. Hoe kan het anders, een optocht met zooveel honderden deelnemers is niet in een minimum van tijd opgesteld. Zeker niet, wan neer er nog strubbelingen zijn met paarden. Zoo wilde bijvoorbeeld een schimmel, die samen met zijn zusje twee jonkvrouwen ln een koets mocht dragen, niet meer mee doen, omdat het hem te lang duurde. HU ging eerst op het lage hekje zitten, dat het plantsoentje voor de H.B.S, omboordt, en vleide zich vervol gens neder. Met veel moeite heeft men hem bewogen op te staan, doch toen hij eenmaal stond, wei gerde hij resoluut zich te laten in spannen, dus moesten de dame3 met den beenenwagen gaan.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1