Delegaties te Parijs hebben
één dag vrijaf
Indonesiërs bereid evacuatie
te hervatten
Een kennismaking in mineur
EUWE EN BOTWINNIK WINNEN
HUN VIERDE PARTIJ
Alexander protesteert tegen Russische
besch uldigingen
Minister Huysmans
ontvangt de pers
Tot hoofd en hart
69ste JAARGANG No. 23622
o
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
DE VREDESCONFERENTIE
COMMISSIES WERKEN
ONVERMOEID
Jhr. Tjarda over de
Vredesconferentie
NEDERLANDSCH MEISJE
GEDECOREERD
TRAMS IN BRUSSEL
RIJDEN WEER
Moordaanslag op
Soekarno
r?
Evacué's uit Australië
VEREENIGDE STATEN EN
DE DARDANELLEN
Pleitbezorger voor
Russische doorvaart
Radiorede over politieke
delinquenten
Szabo won in 16 zetten van O'Kelly
EXPORTDAGEN OP DE
NAJAARSBEURS
Dr. De Kleijn in vrijheid
gesteld
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
(Telefonisch van onzen Parijschen
correspondent
Vrijdag is het ter conferentie
van Parijs een dag zonder ple
naire zittingen geweest. Een
aantal gedelegeerden gevoelde
zich als schooljongens met een
dag vrijaf; nog sterker hebben
dit gevoel de harder werkende
journalisten van het Luxem
bourg. Wie het betreurt is de
barman, die op dagen als deze
zijn omzet in aperitief, witten
wijn en sandwiches naar droevi
ge dieptepunten omlaag ziet
schieten. Het zou nog erger
voor hem zijn, als vandaag een
stralende zon onweerstaanbaar
tot omdolingen ver van het
politieke v redeslaboratorium weg
lokte. Nu zwerven althans
steeds eenige broeders van het
groote pen- en schrijfmachine-
gilde in dit kleine Babyion
rond om neer te strijken bij
„Alphonse" en melancholiek
mijmerend te staren van de
druppels vermouth aan den
wand van hun glas naar de
druppels regen aan de joxia's,
die de gazons van den tuin om
zoomen.
Zoo althans is het middaguur.
Later op den dag vervullen luid
sprekers alle uithoeken van het pa
leis en dringen door tot diep in de
rust van den tuin, om den jour
nalisten, dien vertegenwoordigers
van het publiek der geheele wereld,
kond te doen van ieder woord, dat
in de oommissies wordt gesproken.
Daar er vele commissies tegelijk zit
ting houden is het resultaat nogal
verward en verwarrend. Maar de
beperkte plaats in de commissie
zalen maakt het onmogelijk, dat wij
ook met onze lijfelijke aanwezigheid
waar maken, dat alles zich in de
openbaarheid voltrekt. Enkele colle-
ga'3 van de persagentschappen zijn
geprivilegieerd, maar niet benijd.
De situatie is nu deze: vandaag
heeft de Vredesconferentie zich
eindelijk kunnen onderdompelen in
haar concrete werkzaamheden, nu
zij gisteren met het aanhooren van
de Hongaarsche en Finsche delega
ties op de plenaire zitting het sta
dium der algemeenheden achter
zich heeft gelaten en een aanvang
heeft kunnen maken met het min
der spectaculaire maar belangrijker
stadium van den commissiearbeid.
Het Nederlandsch aandeel hierin
beperkt zich tot vijf commissies, de
respectievelijk politiek-territoriale en
economische commissies voor het
verdrag met Italië, de militaire com
missie, de juridische commissie en de
algemeene commissie.
Het lijdt niet den minsten twijfel,
dat het bij de discussies in de com
missies tot menig geducht „corps k
corps" zal komen. De plenaire zit
tingen, die gewijd waren aan het
hooren der delegaties van de vijf
e?3-vijandelijke staten, hebben daar
op reeds voldoende gepreludeerd.
Maken wij hier een conferen
tie mede, die herstel van den
vrede met buitenstaanders be
oogt of de diplomatiek-propa-
gandistische phase van een oor
logvoering tusschen twee sta
tenblokken binnen deze confe
rentie? Dit is een in de wan
delgangen der Conferentie veel
vuldig opgeworpen vraag, die
wij eenige dagen geleden te
uwer kennis bedoelden te
brengen: bedoeling, die door
kruist werd door een niet al
tijd perfect werkende telefoon.
Een anderen ongunstigen indruk,
dien de thans afgesloten periode
der plenaire zittingen achter heeft
De leider van de Nederlandsche
delegatie in Parijs, Jonkheer Tjarda
van Starkenborgh Stachouer ver
klaarde Vrijdag aan een vertegen
woordiger van de ,Stem van Ame
rika dat het uiteindelijk doel van
de conferentie van veel grooter be
lang is dan de tijd die aan het na~
streven van dat doel besteed wordt.
Velen op de conferentie en mil-
lioenen daarbuiten maken zich on
gerust over het slakkentempo der
Parijsche besprekingen. De confe
rentie is nu op het punt gekomen,
waarop zij de werkelijke problemen
zal aanvatten met hetdoel tot aan
bevelingen te komen die in het be
lang van den vrede zijn. Ons doel
is van meer belang dan het aantal
weken die voor het bereiken daar
van noodig zijn", aldus van Star
kenborgh. (U.P.)
gelaten en die den bovenstaanden
completeert, heeft de eerste gedele
geerde van het Vereenigde Konink
rijk Alexander gistermiddag onder
woorden gebracht, den indruk, dat
deze Conferentie aangevreten is
door wat wij zouden willen noemen
den worm van onoprechtheid en
onwaarachtigheid. Alexander's in
terventie was uitgelokt als protest
tegen een aantal Russische beschul
digingen en insinuaties. Het was
hoffelijk van hem te spreken van
de „wederkeerige vrees en argwaan,
die ons hier bezielen".
Dit belette niet, dat zijn klacht:
„Ongetwijfeld als gevolg van die
vrees is ons optreden hier als dat
van iemand, die zegt: ik ben niet
heelemaal hier", algemeen opgevat
werd als een aanklacht tegen de
Russische delegatie.
Maar misschien hebben diegenen
gelijk, volgens wie de omstandig
heid. dat alle officieele discussies
in de openbaarheid geschieden, er
de diplomatieke draagwijdte aan
ontneemt, om er een propagandis
tische voor in de plaats te stellen,
al was het maar voor binnenlandsch
gebruik. Verdragen zijn niet moge
lijk zonder diplomatie, en diploma
tie is niet mogelijk zonder geheim
houding. De werkelijke Conferentie
van Parijs speelt zich dan ook af
in de beslotenheid der Parijsche ho
telkamers.
Johanna Maria Pomer, een 22-
jarig Nederlandsch meisje, is Vrij
dag te Parijs voor haar hulp bij
het ontvluchten uit het bezette Ne
derland van 320 leden van de
luchtmacht, gedecoreerd met de
Amerikaansche Vrijheidsmedaille
met de gouden palmtakken.
Zij was 19 jaar oud, toen ze als
vrijwilligster tot de ondergrond-
sche beweging toetrad. Eén jaar
voor de bevrijding van Nederland
werd zij ter dood veroordeeld,
maar later werd dit vonnis ge
wijzigd in gevangenisstraf in
Duitschland.
Het Brusselsche trampersoneel,
dat verschenen Zondag in staking
ging voor hoogere loonen en betere
arbeidsvoorwaarden, heeft Vrijdag
avond besloten het werk heden
morgen te hervatten.
De regeering zal hun eischen on
derzoeken.
Twee leden van de reddingsbrigade
van de Julia-mijn zij 11 doode'ijk
verongelukt bil «en verkenning',
noodzakelijk, voor de opruimings
werkzaamheden in verband met den
brand van Zaterdag-op Zondagnacht.
Terwijl overal in de Rotterdamsche haven de opbouwwerkzaam-
hed enin vollen gang zijn, heerscht er groote bedrijvigheid bij
het laden en lossen van schepen
De Indonesiërs hebben het ge
allieerde hoofdkwartier ervan in
kennig gesteld, dat zij bereid zijn
de evacuatie uit het binnenland
te hervatten.
A. N. P.-Aneta verneemt nader:
Onmiddellijk nadat Sjahrir gister
avond in Batavia was teruggekeerd,
werd het geallieerde hoofdkwartier
mondeling medegedeeld, dat de In
donesische republikeinen bereid
waren de evacuatie in de onmid
dellijke toekomst te hervatten. Men
verzocht een vertegenwoordiger
van de geallieerden naar Djokja
karta te sturen, teneinde over de
Het een-jarig bestaan der radio-
uitzending voor de Nederland
sche strijdkrachten. Gen. Kruis
complimenteert Karei Nort,
omroeper en geestelijk vader van
dit radioprogram, terwijl admi
raal Helfrich lachend zijn
instemming betuigt
Vrijdagmiddag hebben eenige ver
tegenwoordigers van de pers ten de-
partemente van Economische Za
ken in Den Haag kennis gemaakt
met den minister, dr. G. W. M.
Huysmans. Zonder dat hier van een
persconferentie sprake was, zijn
uiteraard wel eenige vraagstukken
van meer algemeen belang naar vo
ren gekomen; de sfeer en ook het
doel van deze bijeenkomst leende
zich echter niet tot een concrete
behandeling van al datgene, wat
zoowel den minister als de pers zeer
na aan het hart bleek te liggen. Het
viel ons echter bij herhaling op, dat
de algemeene toon, waarin dr. Huys
mans zijn gesprek voerde, zeer sterk
in mineur lag. Ook van het spel:
„veel beloven", dat vroeger nogal
eens werd gespeeld, was niets te
bespeuren. Integendeel, het eerste
wat wij uit 's ministers mond ver
namen, drukte al direct den ernst
uit van de huidige situatie: „Laten
wij toch vooral de verwachtingen
van het publiek betreffende de bin-
nenlandsche goederenvoorzièning niet
te hoog spannen." Hij herhaalde deze
uitdrukking nog verscheidene malen
en hij nam er afscheid mee.
De minister was somber en wij
gelooven met recht. Wanneer dr.
Huysmans ons b.v. vertelde, dat de
steenkoolvoorziening gunstiger werd,
dan voegde hij er onmiddellijk aan
toe, dat dit beeld louter en alleen
gebaseerd was op de beschouwing
van het quantum. Immers bezien wij
het aantal bruikbare soorten, dat
ons ter beschikking staat, dan wordt
oogenblikkelijk een domper gezet op
ons optimisme.
Wij bevinden ons momenteel mid
den In het tulnbouwseizoen en de
export van de snel bedervende pro
ducten moet met alle middelen wor
den gestimuleerd. Als verpakkings
materiaal is hiervoor echter hout
noodig. En dit is een artikel, waar
wij zoo slecht inzitten, dat de fa
bricatie van de kistjes, waarin wij
b.v. onze tomaten naar het buiten
land versturen, ipso facto remmend
moet werken op den wederopbouw
als geheel. Het dilemma is hier ai
zeer sterk, temeer daar onze export
toch ai op het gecalculeerde schema
ten achter loopt. En wat deviezen
voor ons beteekenen, weet tegen
woordig iedereen.
De kernvraag is volgens dr. Huys
mans deze: „Hoe voeren wij de ar
beidsproductiviteit in ons land op?"
De regeering is zich er zeer wel van
bewust, dat er iets wringt in de ver
houding tusschen loonen en prijzen.
Theoretisch echter blijkt, dat onze
arbeidsproductiviteit feitelijk geen
loonsverhooging toelaat, m.a.w. dat
het totale inkomen uit den arbeid
bij de productie ten achter staat
De realiteit echter op dit gebied 1e
in het dagelijkseh leven van het
meerendeel der Nederlanders wel
uitermate somber.
Somber, dat was de sfeer, waarin
wij met minister- Huysmans kennis
maakten. Maar het pleit voor de per
soonlijkheid van den man, die het
aandurft deze sfeer wetens en wil
lens te wekken.
bijzonderheden van de evacuatie
in het begin van de volgende week
te onderhandelen.
Het Fransche persbureau
A. F. P. bericht, dat volgens
berichten uit geloofwaardige
Nederlandsche particuliere bron
twee weken geleden een moord
aanslag op Soekarno zou ge
pleegd zijn. De aanslag zou
gepleegd zijn door een groep
van zes onbekend gebleven In
donesiërs. Re^ublikei.nsche
kringen bewaren hierover het
diepste stilzwijgen. Volgens de
zelfde bron zou Soekarno in
verband met minder goeden ge
zondheidstoestand een kort ver
lof hebben genomen.
Gisteren zijn 500 gelukkige Ne
derlandsche repatrianten in de ha
ven van Brisbane aangekomen,
waar zij aan boord zullen gaan van
de „Volendam", die vandaag naar
Nederland vertrekt.
De V. S. waren Vrijdag bereid
eenige speciale rechten te bepleiten
voor de Russische doorvaart door da
Dardanellen, waarschijnlijk inhou
dende een wijziging van die bepalin
gen van het verdrag van Montreux,
die aan de Turken het recht geven,
om de zeeëngte in tijden van oor
log en andere gevaren te sluiten.
Tegelijkertijd werd uit betrouw
bare bron vernomen, dat de Ver.
Staten sterk gekant zijn tegen den
nieuwen Russischen eisch voor een
gezamenlijk Russisch-Turksch be
heer van den strategischen Bosporus
en de Dardanellen, welke zee-engten
voor Rusland een uitgang vormen
naar de Middellandsche Zee.
Diplomatieke autoriteiten zijn
van meening, dat Turkije uit deze
controverse met Rusland zal trach
ten te geraken door een conferen
tie bijeen te roepen van de mo
gendheden, die in 1936 het verdrag
van Montreux onderteekend heb
ben.
Het voornaamste punt van de
Amerikaansche politiek ten opzich
te van de Russische eischen voor
speciale rechten in de zee-engte is,
dat de Zwarte-Zee-mogendheden
te allen tijde toegang moeten heb
ben tot de straat voor de doorvaart
van hun oorlogsschepen.
Autoriteiten van het departement
van Buitenlandsche Zaken deelen
mede. dat zij geen enkele reden
aanwezig achten voor een verande
ring in deze politiek.
Donderdagavond 22 Augustus om
9 uur zal de minister van Justitie,
mr. J. H. van Maarseveen over de
beide zenders Hilversum 1 en 2 een
radiorede houden over het probleem
van de vrijlating der politieke de
linquenten.
In de vierde ronde van het
wereldschaaklournooi te Groningen
wisten Euwe en Botwinnik hun lei
dende positie te handhaven. Onze
landgenoot had ditmaal den Argen
tijn Guimard tegenover zich aan het
bord. Deze ïaatste maakte een stra
tegische fout, waar Euwe afdoende
op reageerde. Na uitstekend spel
won onze landgenoot in 35 zetten.
De Rus Botwinnik maakte met
Steiner korte metten; zijn aanval
was in hoofdzaak op Steiner's ko
ning gericht. Laatstgenoemde maak
te enkele strategische fouten, het
geen ten gevolge had, dat Botwin
nik slechts 28 zetten noodig had om
als overwinnaar te eindigen.
De verdere uitslagen van de vierde
rende waren; FlohrKottnauer en
YanofskyTartakower remise, Bo-
leslawski won van Lundin, Smislof
Denker en VidmarKotov remise,
Christoffel verloor van Stoltz, Bern
steinNajdorf remise, tenslotte
won Szabo in 16 zetten van O'Kelly.
De stand is thans:
Euwe en Botwinnik ieder 4 pun
ten. Denker en Stoltz 3 punten,
Najdorf, Smislof en Kotov 2% punt,
Nederland is een van de weinige
landen, die zoowel een Voorjaars-
beurs als een Najaarsbeurs hou
den. Ondanks deze verzwarende
omstandigheden komt het bestuur
van de Jaarbeurs te Utrecht met
een novum voor de 10 September
a.s. beginnende Najaarsbeurs. De
eerste twee dagen zullen n.l.
„exportdagen" zijn.
Bedroeg het aantal afgewezenen
voor de Voorjaarsbeurs 500, thans
heeft men nog 300 firma's moeten
teleurstellen en dat terwijl 't aan
tal exposities op de Najaarsbeurs
met 400 is toegenomen. Wel een
bewijs, dat het Nederlandsche be
drijfsleven een groote activiteit
ontplooit.
Tartakower 2 punten en 1 afgebr.
partij, O'Kelly en Szabo 2 punten,
Flohr 114 punt plus 1 afgebr. party,
Boleslawski VA punt, Guimard 1
punt plus 1 afgebr. partij, Christof
fel, Lundin, Yanofsky en Vidmar
ieder 1 punt, Bernstein 14 punt plus
2 afgebr. partijen, Kottnauer 14
punt plus 1 afgebr. partij, Steiner
14 punt.
Vandaag worden de volgende par
tijen gespeeld: Botwinnik—Vidmar,
Denker—Steiner, Boleslawski—
Smislof, O'KellyLundin, Bernstein
Szabo, EuweNajdorf, Stoltz
Guimard, FlohrChristoffel, Tar
takowerKottnauer, KotovYa
nofsky.
De Utrechtsche arts, dr. G. H. de
Kleijn, die er o.m. van beschuldigd
was op verzoek der Duitschers ge
ëxperimenteerd te hebben met het
bekende bloedgroepteeken, aange
bracht onder den arm van SS-sol-
daten, is veroordeeld tot een inter-
neering van tien maanden, met af
trek van den tijd, dien de beschul
digde sedert 15 October 1945 in
voorlnterneering heeft doorgebracht.
Dr. de Kleijn is dientengevolge he
den in vrijheid gesteld. Van zijn
vermogen werd een bedrag van
f 50.00o verbeurd verklaard. Voorts
werd de arts voor het leven uit de
belde kiesrechten en het recht tot
bekleeden van openbare ambten
ontzet.
Evenals de voorwerpen er
heel anders uitzien in een
vlakken, hollen of bollen
spiegel, zoo spiegelen zich
de dingen en gebeurtenissen
in uio ziel heel anders af
naar den aard uwer gedach
ten; stemmen u blij of droef,
werken storend of bedarend,
bemoedigend of terneer-
slaand, heiligend of ver-
doemend j
