Schijn en werkelijkheid in
Oost-Duitschland
Het circus een onvolprezen
„paardenspel"
Critiek op Eenheidspartij kan leiden
tot arrestatie
Vriendschap met
kleine nazi's
NEURENBERG
in cijfers
Rustige Friezentrage Zeeuwen en
intelligente Gelderschen
ONDER HET
ARMBESTUUR
ZATERDAG 17 AUGUSTUS 1946
PAGINA 4
0e macht van S.E.D.
Critiek verboden
Bevolkingsafname in
België
Royal, de Fries, Kismcth, de Geldersman en Blondy, de Zeeuw, drie
vertegenwoordigers van Strassburger's onvolprezen paardenstal
INTERPLANETAIR
VERKEER
Het kleinste politiebureau ter
wereld bevindt zich op Trafal
gar Square te Londen. Van bui
ten gezien lijkt het op een
jlinken lantaarnpaal. Een po
litieagent betreedt het bureau
In het Staf College Camberley
luisterden Woensdag j.l. onge
veer 200 hoogere officieren en
afgezanten van de Royal Navy
en de R.A.F. naar de uiteenzet
ting van Montgomery over de
technische punten van den strijd
in het Rijnland. Montgomery
verduidelijkt zijn uitleg met be
hulp van een plattegrond van
het slagveld bij Nijmegen, waar
op wij vele bekende namen aan
treffen
Buitenlandsch overzicht
„Meteor 549" vliegt
1001.6 km. per uur
Congres over de Ned.
beschaving
(Eigen correspondentie)
De huidige politieke toestand :n
de Russische bezettingszone
van Duitschland kan worden
samengevat in het bekende ge
zegde „Wij hebben drie partijen, maar
één daarvan is de' partij" Terwijl
men naar buiten zooveel mogelijk den
schijn ophoudt van een normale par
tijpolitiek, wordt daaronder een één
partij-systeem opgebouwd.
Uiterlijk is er clechts één van de
Tier nationale partijen van Duitsch
land in de Russische bezettingszone
verdwenen, n.l. de So daal Democra
tische partij. Zij is overal, behalve
In Berlijn, samengesmolten met de
Communisten in de Socialistische
Eenheidspartij van Duitschland (So-
zialistische Einheitspartei Deutsch-
lands of S.E.D.).
Deze fusie bracht geen com-promis
tot stand tusschen de Communistische
en Sociaal-Democratische ideeën,
maar een partij, die in politieke pro
paganda, contacten en methodes geen
enkel verschil vertoont met haar
nationaal-soci^listischen voorganger.
Velen verwachten, dat de twee ove
rige partijen, de Christelijk Democra
ten en de Liberalen, spoedig het lot
van de Sociaal-Democraten zullen
deelen. Doch dit is nog niet gebeurd,
en de twee partijen zijn nog toege
laten. dank zij de publicatie aan deze
„verdraagzaamheid" geschonken. Eeni-
ge weken geleden mocht do Liberale
partij in de Russische zone te Erfurt
een nationale conferentie beleggen.
Doch de S.E.D. heeft het karakte
ristiek apparaat van een moderne to
talitaire staatspartij opgebouwd. Zij
heeft de uitsluitende controle over
de monopolistische half-gedwongen
Vrouwen-, Jeugd- en Boeren-organi
saties, zoowel als over de sterk ge
centraliseerde vakvereenigingen in de
Russische zone. Buiten de groote ste
den is zij de eenige bestaande partij.
Zij staat boven de openbare critiek
en is de sleutel geworden van iedere
invloedrijke en controleerende positie.
Kortom zij staat in de schoenen van
de voormalige Nazipartij, en het volk,
dat er een vertrouwde instelling in
ontdekt, accepteert haar min of meer
cynisch doch met weinig teckenen
Van actief verzet.
De macht van de S.E.D. is gebaseeici
op haar speciale verhouding tot den
bezetter. Zij wordt algemeen be
schouwd als de uitvei koren agent
van Rusland in Duitschland. Zien
tegen haar verzetten staat gelijk met
opstand tegen Rusland. Officieel ont
kent de S.E.D. dit alles. Zij noemt
jaich zelf een nationale Duitsche partij,
zij strijdt voor de Duitsche eenheid
doch ten gunste van den invloed van
Rusland, dat zij terwille tracht te
zijn door onbeschaamd op te treden
tegenover Engeland en Amerika. Te
gelijkertijd is zij maar al te vlug
klaar om lederen aanval, tegen haar
gericht, aan te duiden met: anti-
Sovjet propaganda, die niet wordt
toegestaan. De Russische autoriteiten
Van hun kant onderstrepen hun in
tieme verhouding tot de S E.D. door
vele belangrijke politieke maatregelen,
vooral de meer populaire, ui+ te vaar
digen op verzoek van de S.E.D.
Deze speciale verhouding tot Rus
land is voor de S.E.D. zoowel haar
kracht als haar zwakke punt. Zij
wordt niet alleen deelgenoot in de
macht, maar ook ln de impopulariteit
van de bezetting.
Ondertusschen bloeit de S.E.D,
terwijl de andere twee wettige par
tijen een kwijnend bestaan leiden.
Buiten de groote steden mogen zij
geen locale organisatie hebben, en
zij mogen geen opposite voeren tegen
de S.E.D. Zelfs in hun pers mogen
zij geen onafhankelijke lijn volgen,
en deze is derhalve kleurloos. De
werkelijke alternatieven van de S.E D.
in de Russische zone zij a de twee
partijen, die officieel niet meer be
staan; de Nazi's, die, als overal in
Duitschland, nog een zekeren, op het
oogenblik ongeorganiseerden aanhang
hebben; en de Sociaal-Democraten.
Officieel zijn de Sociaal-Democraten
gefusionneerd met de S.E.D. en de
Nazi's zijn verboden. In werkelijkheid
echter ziet het er dikwijls naar uit
of het omgekeerd is. Want liet eigen
aardige geval doet zich voor, dat in
de geheele Russische ione aan de
Nazi's het hof gemaakt, wordt, terwijl
de Sociaal-Democraten door de S.E.D
vervolgd worden.
De politiek van de S.E.D. ten op
zichte van de Nazi's is bepaald door
haar voorzitter Herr Walter Ulbricht.
De partij heeft twee belangrijke fi
guren: den zeventig-jarigen Wilhelm
Pieck, een man met een dubbelen
bril, goedaardig, vaderlijk, die vaag
herinneringen opwekt aan Keizer Wil
helm of president Hindenburg, is de
populaire hoofdfiguur. De twintig
jaar jongere afgevaardigde: Walter
Ulbricht, een zakelijk cn bekwaam
organisator en tacticus, is de ware
leider. De andere medevooizitter .s
Otto Grotewohl, de vroegere leider
van de Sociaal-Democraten, wiens
taak voornamelijk hierin bestaat dat
hij met Pieck op elke massa-vergade
ring het podium beklimt, waarna hij
met een spontane en ontroerende
geste zijn handen legt in die van
den ouden man.
Overeenkomstig de richtlijnen van
Ulbrich maakt de S.E.D. stherp on
derscheid tusschen groote en klehie
Nazi's. De eersten moeten uitgeroeid
worden; aan de laatsten steekt de
S.E.D. de hand der vriendschap toe-
In de praktijk bestaat bet belangrijke
verschil tusschen een groote en een
kleine Nazi niet in de boosaardigheid
van zijn vroegere overtuigingen, doch
veeleer in zijn sociale positie. Een
„Groote Nazi" wil zeggen een grooc
zakenman, die Nazi of geen Nazi was,
en een „Kleine Nazi" wil zeggen een
kleine man, die Nazi was. De laatsten
zijn zoo talrijk onder het E.D.-per
soneel, dat de mop over den Blok-
leider, (een plaatselijke Nazi-ambte
naar), die zijn oude baan weer over
genomen heeft, al oudbakken is
De Sociaal-Democraten beleven een
veel moeilijker tijd. Officieel zijn zij
leden van de S.E.D. Deze laatste
wendt zich voornamelijk tot de vroe
gere functionarissen, die hun ambt
in de nieuwe partij niet mogen neer
leggen of zich uit de politiek terug
trekken, als zij de fusie afkeuren. Dit
zou beschouwd worden als sabotage
en zou hen in de gevangenis bren
gen. Zij moeten op hun post blijven
in de S.E.D. die hen in het oog houdt.
Afwijkende actie (openlijke critiek
op de lijn gevolgd door de partij), of
fascistische activiteit (pogingen om
de oude Sociaal-Democratische partij
te doen herleven), zou kunnen leiden
tot arrestatie. Deze arrestaties worden
door de Duitsche crimineele politie
verricht, die op haar beurt haar poli
tieke gevangenen weer aan de bezet
tende overheid overhandigd De be
handeling is verschillend. Lichte ge
vallen worden na een tijd van een tot
vier weken vrijgelaten uit een ge
vangenschap, waarin nogal eens ge
slagen wordt. Anderen verdwijnen zon
der een spoor, en het is met bekend
of zij nog in leven zijn of dood.
Voor de komende plaatse.'ij ke ver
kiezingen in September en October,
heeft men een nieuwen stap gedaan
in de richting van het eenpartij-
systeem. Het lang verwachte, maar
dikwijls gedementeerde voorstel van
een één-partij-lijst heeft de S.E.D
reeds ve/trouwelijk aan de twee par
tijen gedaan. Voor het uiterlijk zou
den er echter nog altijd vier lijsten
zijn.
De eerste zou de „politieke lijst"
zijn van de drie gecombineerde par
tijen, terwijl de andere drie de lijsten
zouden zijn van de „partijlooze" vrou
wen-, jeugd- en boerenovganisaties,
die alle onder controle staan van de
S.E.D. Het plan staat den centralen
bureaux te Berlijn van de Liberalen
en Christelijk-Democraten r-iet aan,
doch het staat te bez'en, hoe lang
zij aan den op hen uitgeoefenden
druk weerstand zullen kunnen bieden.
België is nog steeds met zijn 107
inwoners per km2. het dichtst be
volkte land ter wereld.
Volgens de gegevens van het Na
tionaal Bureau voor de Statistiek
had België eind 194*5 een. bevolking
van 8.345.000 zielen, waarvan
4.088.000 mannen en 4.256.000 vrou
wen, tegen een bevolking van
8.396.000 in eind 1939.
De kleinste georganiseerde gemeen
schap in België en misschien in de
geheele wereld is Zoutenaaie in
Vlaanderen met een bevolking van
22 vrouwen en 13 mannen.
Een jong geleerde, werkzaam op
het Departement van Oorlog in de
Vereenigde Staten, verklaarde een
dezer dagen, dat hij den tijd neg
wel beleven zou van een reis naar
de maan
Sprekende over het werk van
Amerikaansche geleerden en militai
re etperts, die van plan zijn een
raket naar de maan af te schieten,
voegde hij er aan toedat de jon
gere generatie het interplanetaire
verkeer van de toekomst als een
gewone zaak zou beschouwen.
Hij zeide voorts te geloovendat
de menschen in raketten naar de
planeten en naar de maan zouden
reizen
Het internationale tribunaal voor
oorlogsmisdadigers te Neurenberg
houdt zich bezig met 21 levende
beklaagden en een geest. Den geest
van Martin Bormann, die weliswaar
dood gewaand wordt, maar die voor
alle veiligheid bij verstek wordt be
recht voor het geval, dat hij later
onder de levenden mocht opduiken.
Sinds het proces begon, zijn naar
A. P. uit Neurenberg meldt volgens
de officieele verslagen op de zittin
gen meer dan 4 millioen woorden
gesproken. Vijftienhonderd perso
nen en negen electrische stencil
machines zijn nog steeds doende
met het copieeren van getuigenis
sen, betoogen en bewijsvoeringen, die
thans reeds 14.000 bladzijden vullen
en waaraan meer dan honderd blad
zijden per dag worden toegevoegd.
Iii den beginne weTden de zittingen
bijgewoond door 300 journalisten, die
23 landen vertegenwoordigden, thans
zijn er nog slechts 75 uit 8 landen.
Op den dag, waarop de Amerikaan
sche aankla,g'er, rechter Robert Jack
son, zijn openingsrede hield, verzon
den de journalisten 249.837 woorden
kopie, op 1 Juli j.l, was die h re-
veelheid geslonken tot niet meer dan
1200 woorden per dag. Het gemid
delde gedurende het geheele proces
was 65000 woorden.
De belangstelling is dus wel wat
verminderd, hetgeen overigens ook
blijkt uit de kranten, waar men zoe
ken moet naar eenige regels over dit
proces, dat aanvankelijk een der
hoofdschotels van het dagelijk.-ch
nieuwsmenu is geweest.
Van ouds is in Nederland het
„paardenspel" in trek en Circus
Mikkenie Strassburger zet dan
ook de goede traditie voort
door in zijn programma aan het
paard de eerste plaats toe te ken
nen. Van alle na-oorlogsche Buro-
peesche circussen beschikt Strass
burger over den grootsten paardenstal
en het beste materiaal. De kern
daarvan wordt gevormd door de in-
heemsche rassen, de Friezen, de
Gelderschen, de Zeeuwen. Bij nun
optreden verbleekt de heugenis aan
wat eens de roem was der groote
Europeesehe paardenspelen, de Lip-
piz'aner, Trakehner en Hongaarsche
rassen. Karei Strassburger's experi
ment met paarden van Nederlaxid-
schen bodem is volkomen geslaagd;
de Friezen in het bijzonder oogst
ten groot succes tot ver over onze
grenzen.
Het opbouwen van deae inland-
sche paardennummers is niet een
voudig. Alleen reeds de aankoop der
dieren vordert groote kennis van
zaken, veel tijd en geduld. Niet
alleen geeft de heer Strassburger als
bij door het land gaat zelf zijn oogen
dén kost, maar ook tal van opkoo-
pers zijn waakzaam en als zij mee-
nen een geschikt paard te hebben
gevonden, waarschuwen aij den
directeur, die het dier nauwkeurig'
komt Dekijken. Want het gaat er
om zooveel mogelijk gelijke paarden
in een nummer samen te brengen
en pas na lang en volhardend zoe
ken en keuren wordt het vereisch-
te aantal verkregen.
Bij het oefenen met de nieuwe
paarden moet dan blijken hoe zij ge
aard zijn. Natuurlijk heeft elk der
rassen zijn typische eigenschappen,
de Friezen rustig, vlug van begrip en
aanhankelijk, de Geldersche paarden
intelligent, maar nerveus, de Zeeu
wen goedaardig en traag; bovendien
echter is elk dier verschillend van
karakter en geschiktheid. Daar komt
de dresseur spoedig achter en hij
houdt er bij het stage oefenen reke
ning mee. Hij kent dan ook zijn pu
pillen, niet alleen uit honderden bij
gezicht en naam, maar ook met al
hun hebbelijkheden, hun goede
eigenschappen, hun nukken of ku
ren. Het is vanzelfsprekend, dat een
Fries vlugger 'leert dan een Zeeuw;
alleen het draven is bij zoo'n log
paard reeds een kunst, die slechts
met groot geduld kan worden aan
geleerd. Maar ook individueel moet
het eene paard anders worden aan
gepakt dan het andere.
Het is lederen morgen opnieuw een
boelend gezicht het oefenen der-
paarden gade te slaan. In het ge
temperd licht onder de hooge cha-
piteau ligt het circus leeg en kaal,
armelijk haast zonder den feilen
schijn der lampen, de beweging en
het stemgeroes van een duizendkop
pig publiek, de opwindende muziek.
De piste is stoffig en vuil, de arena
onverzorgd. Een enkele stalknecht
loopt rond, zonder uniform, ln hemds
mouwen. Ér zitten een paar artisten
op de leege banken. Zij rooken en
kijken naar den baas of naar den
ouden Wilke, die in een lange stof
jas midden in de arena staat. Een
voor een of met enkele tegelijk ko
men de paarden binnen. Zij worden
aangesproken bij hun naam en aan
de lange lijn de lounge rond
geleid of wel zij draven vrij rond,
in eindeloos herhalen de figuren be
schrijvend en zijgangen makend, die
van hen worden verwacht.
Boven den monotonen dreun van
den gang der paardenhoeven in de
piste, het snuiven en proesten der
dieren uit klinkt de stem van den
dresseur, een beetje hoog en zange
rig, vleiend en bemoedigend, in één
toon en aan één stuk door: Ja, zoo,
jaBraaf, bra afmooiEn
telkens knalt de lange chambrière
of klakt de dresseur met zijn tong
om maat en tempo aan te geven. En
na volbrachte taak wordt het paard
weer afgevoerd, maar niet dan na een
klontje in den bek, een vleiend klop
je in den hals en heel zoete woord
jes ln het groote luisterende oor.
E enigen tijd geleden schreven
wij over een artikel, dat Lord
Robert Vansittart, een zeer
gezaghebbend Britsch politi
cus, publiceerde in het Canadeesche
tijdschrift „Macleans". Hij waar
schuwde reeds i-n December 1944
voor het gevaar, dat de wereld thans
evenals na den eersten wereldoorlog
door de Duitschers tot medelijden
bewogen zou worden, indien zij den
strijd andermaal verloren Een soort
gelijk geluid laat de Fransche pre
mier en minister van Euitenland-
sche Zaken, George Bidault, hooren
in het Juli-nummer van het Ame
rikaansche tijdschrift „Foreign Af
fairs". Deze staatsman herinnert
aan een viitlating van een Duitscher
tijdens den vorigen oorlog, die, in
antwoord op de vraag wat zijn volk
na de nederlaag zou doen, zeide:
„O, dan zullen wij het medelijden
organiseeren." En Bidault vermaant,
dat men daar tenminste dezen keer
niet in moet loopen. Doet men dit
toch, dan zal men op een goeden
dag Goebbels nog eens het hoofd
uit het graf zien steken en hem
hooren juichen; ,,Und wir haben
doch gesiegt!" „Wij hebben toch
overwonnen!"
Zonder ons aan eigen berekenin
gen over te geven kunnen wij ons
toch wel eenlgszins een beeld vor
men van den economischen toestand
aan den overkant van onze grenzen.
De Ccntröleraad te Berlijn heeft een
raming opgesteld van den in- en
uitvoer van Duitschland in 1949. De
Engelsche deskundigen verwachtten,
dat de invoer iets grooter zou zijn
dan de uitvoer. Amerika. Rusland
en Frankrijk verwachtten een uit-
voer-overschot. Hetgeen beteekent,
dat Duitschland bijna of geheel ge
noeg deviezen zal verkrijgen om te
betalen wat het uit het buitenland
moet betrekken. De Fransche voor
stellen tot afscheiding van de Roer
zullen, indien ze aangenomen zou
den worden, hieraan niets verande
ren, daar ook in het geval van een
afscheiding het Roergebied nog
economisch met Duitschland verbon
den zou blijven.
Intusschen, de oorlog heeft
Duitschland ontzettend veel ge
kost. De Bank voor Internatio
nale Vereffeningen te Bazel
heeft uitgerekend, dat Duitschland
500.000.000.000 Rijksmark heeft uit
gegeven. Hier dient men dan nog
o.a. alle vernielingen tijdens en na
den oorlog, de bijdrage in de bezet-
tingskosten en dé herstelbetalingen,
die nog niet zijn vastgesteld, bij te
voegen. Het gigantische bedrag, dat
de uitkomst van deze optelsom is,
baart den Geallieerden groote zorg.
Het enthousiasme, de tekorten door
een leening te dekksn, kan niet erg
vurig zijn: de Dawes- en Young-
leeningen, die na den vorigen oorlog
aan Duitschland zijn verstrekt,
wachten nog steeds op afbetaling en
hebben in feite minder voor aflos
sing van schulden dan voor het
herbegin der Duitsche bewapening
gediend.
Ook neemt een gunstige balans
over 1949 het feit niet weg, dat er
in 1946 honger geleden wordt, on
geveer zoo erg als Nederland-boven-
de-rivieren in den laatsten oorlogs
winter gekend heeft. Volgens cor
respondenten is het in de Engelsche
en Amerikaansche zenes uiterst
moeilijk, de bevolking ook maar een
mager rantsoen te verschaffen. Is
dit eensdeels te verklaren uit het
door de bezetters al dadelijk aange
troffen tekort aan levensmiddelen
en uit een uitgebreiden zwarten
handel, anderdeels wordt het nog
vererger^ door de stroomen uitwij
kelingen en uitgewezenen, die de
grens tusschen de Russ.sche en de
andere zones hebben overschreden.
En men dient ook wel voor oogen
te houden, dat de door Rusland en
Frankrijk bezette gebieden aanslui
ten op de eigen economie dter lan
den, hetgeen bij de zones der Angel-
saksers. wier landen ver weg liggen,
niet het geval is. Het gevolg van dat
alles is, dat vooral de Engelsche en
de Amerikaansche belastingbetalers
handen vol geld uitgeven om hun
vroegere vijanden m het leven te
houden.
Om de voorloopige onkosten ge
lijk te verdeelen willen Engeland en
Amerika de vier zones tot één eco
nomisch geheel maken. Zij zijn over
eengekomen, hun eigen zones op
dit punt te doen samensmelten en
hebben daarmee reeds een begin ge
maakt. Of de beide anderen hier op
in zullen gaan is nog een vraag.
Rusland, dat geen belang heeft bij
economische wederopstanding van
Duitschland, integendeel zal zich
zeker niet zonder meer accoord ver-
kldrcn.
Klemmender echter is nog de
vraag, hoe de wat verdere toekomst
van het overwonnen Rijk zal zijn.
De hier genoemde punten (slechts
enkele van een lange lijst) toonen
wel. dat het armbestuur een zware
taak heeft!
Escadrille-commandant Donaldson
heeft medegedeeld, dat de „Meteor
549" in een Woensdag gehouden
proefvlucht gedurende 3 min. een
snelheid van 1001,6 km. per uur
heeft gehaald, terwijl het toestel zich
op een hoogte van 900 meter be
vond.
2'8, 29 en 30 Augustus a.s. organi
seert het Nationaal Instituut te Nij
megen een congres, gewijd aan de
toekomst der Nederlandsche bescha
ving. Voorzitters zullen zijn de pro
fessoren Waterink, Cobbenhagen en
Kohnstamm. Z.K.H. Prins Bernhard
zal het congres openen. Acht spre
kers zullen de discussiepunten in
korte referaten inleiden, waarna de
150 genoodigden hierover van ge
dachten kunnen wisselen.
