Verborgen schatten worden
opgespoord
Verrukkelijk oogenblik voor
den Hagenaar
Enorme buit onder den vloer
Volgend jaar bouw van duizend
montage-woningen
STERKE
ZWAKKEN
Fabriek bij het werk
Gevangenpoort trekt meer belangstelling
dan Tweede Kamer
Beton het voornaamste materiaal
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 194<J
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
COMPENSATIE VOOR
BIJZ. RECHTSPLEGING
Eén nadeel
In schilderijen belegd
De bloedige botsing tusschen
Hindoes en Moslems te Cal
cutta, vergezeld van Mo-
hammedaansche betoogingen in tal
van andere groote steden, luidt een
nieuwe periode van den Britsch-
Indischen eindstrijd om de onaf
hankelijkheid in. De Mohamme-
daansche Liga verlangt evenzeer
als het Hindoesche volksdeel naar
de aigeheele vrijheid, en het is juist
dit verlangen dat haar tot buiten
sporigheden als die van Calcutta
bracht.
Hoe is namelijk de stand van za
ken in dit land van honderden mil-
lioenen menschen? De Engelschen-
zoeken sinds lang een mogelijkheid
om zelfstandigheid aan India te
geven. Zij zijn overtuigd dat dit
hun positie niet verzwakt doch ver
sterkt, want het valt te verwachten,
dat de nieuwe staat vrijwillig een
bondgenootschap met Groot-Brit-
tarrnië zal aangaan. De vele be
sprekingen over de onafhankelijk
heid bereikten hun hoogtepunt in
de uitzending van drie Bngelsche
ministers, die, tezamen met onder
koning Lord Wavell, overleg pleeg
den met de Hindoes (Congrespartij,
Nehroe) en de Mohammedanen
(Moslem Liga. Jinnah). De laatsten
zijn iets minder dan 100.009.00G man
sterk, dat is drie maal zwakker dan
het Congres.
Het resultaat van de ministe-
rieele missie was. dat men te Lon
den en New Delhi besloot, een mid
denweg te kiezen. De Moslems, die
een aparten Mohammedaanschen
staat, los van de rest van India,
wensohten, werden teleurgesteld:
deze staat zou niet gesticht wor
den. Maar zij werden ook bevre
digd: er zou binnen het eene, ver-
eenigde India groepsvorming tus
schen de verschillende provincies,
dus ook tusschen de Mohamme-
daansche provincies, mogelijk zijn.
Naast deze Vergadering zou er
echter een voorloopige Indische Re
geering gevormd moeten worden.
En hier ligt de meest nabije oor
zaak voor de botsingen der laatste
dagen. De Mohammedanen immers
zijn niet ten onrechte bevreesd dat
zij van den wal in de sloot zullen
raken, indien zij in de regeering
niet even sterk vertegenwoordigd
zullen zijn als de Hindoes. Zij zou
den dan een Engelsche overheer-
sching ruilen voor een Hindoesche.
Zij stelden dan ook als voorwaarde
voor hun deelname, dat men niet
op hun aantal zou letten en hen
niet als minderheid zou behande
len. Deze eisch nu is niet ingewil
ligd- De onderkoning droeg den
leider van de Congrespartij, Nehroe,
de vorming van een voorloopige
regeering op; en het lijdt geen twij
fel of deze streefde een kabinets
meerderheid van Hindoes na. De
Moslem-leider Jinnah zegde dan
ook alle samenwerking, ook in da
Constitueerende Vergadering, op
en maande zijn volgelingen aan tot
gedisciplineerd, lijdelijk verzet.
Dit lijdelijk verzet biedt goede
kansen. De Mohammedaansche pro
vincies zouden immers in feite reeds
een Pakistan vormen door zich aan
de beschikkingen van de centrale
regeering niet te storen. En deze
toestand die dan niet meer slechts
een bedreiging maar een werkelijk
heid was, zou ongetwijfeld de an
deren tot "grooter toegeeflijkheid
bewegen.
Tegen den wil van de leiders
evenwel zijn thans de Moslems van
het lijdelijk naar het daadwerkelijk
verzet overgegaan. Dit kost hun
een beduidend deel der sympathie
in Engeland, dat tegen opstand
slechts tegenstand kent. En Engel
sche sympathie heeft de Liga
broodnoodig, omdat voor alles voor
komen moet worden dat Londen,
toch al voorstander van het eene
onverdeelde India, zich geheel aan
den kant van het Congres plaatst
en een meerderheidsregeering door
drijft nu een nationale regeering
Volmaakt onmogelijk blijkt te zijn.
Wat de gevechten te Calcutta
duidelijk maken is dit: de Moham
medanen zijn vastbesloten, zich niet
te voegen in een staatsbestel dat
niet aan hun eischen beantwoordt.
Zij zijn eensgezind, onbevreesd
voor strijd. Hun eischen afwijzen
kan men niet; nu zijn nog slechts
de bewoners van Calcutta slaags
geraakt, maar wat wordt het als
honderd millioen man zich gewa
pend verheffen? Hun eischen aan
nemen wilde men niet. Maar het
ziet er naar uit dat men zal moeten.
Al zijn zij zwakker wat hun aantal
betreft, de Mohammedanen zijn
sterk door hun felle vasthoudend
heid.
Directeur; J. j. w Boerrlgter.
Waara. Hoofdredacteur; W. Se verin
Er wordt veel geklaagd over de
hooge kosten, die de Bijzondere
Rechtspleging met zich brengt en
daarom kan het wellicht nuttig zijn
eens de aandacht te vestigen op een
kant van deze zaak, die een com
pensatie biedt voor het vele geld,
dat aan de bewaring en berechting
der politieke misdadigers ten koste
moet worden gelegd. Wij bedoelen
hier het opsporen en in beslag ne
men van de bezittingen, die deze
lieden, als vrucht van hun politiek-
foute activiteit, hebben verworven-
Het Trbunaalbesluit houdt in, dat
het vermogen van de veroordeelden
geheel of gedeeltelijk kan worden
verbeurd verklaard. Wil deze bepa
ling echter eenige uitwerking heb
ben, dan moet er worden gezorgd,
dat er hangende de berechting geen
eigendommen verdwijnen, waartoe
de arrestanten onder beheer wor
den gesteld.
Velen van hen hebben echter
reeds vóór het einde van hun „eer
lijkheid" gezorgd, dat zij na hun
vrijlating, nog iets achter de hand
zouden hebben. Het zijn deze weg
gestopte eigendommen, waarnaar
door verschillende organen gezocht
wordt. Deze diensten zijn thans
samengebracht in den Centralen
Vermogensopsporingsdienst en ook
de P.R.A.-agenten zullen, wanneer
de omstandigheden ertoe leiden,
beslag leggen op dergelijke eigen
dommen, om ze dan over te dragen
aan den Vermogensopsporings-
dienst.
Op deze wijze werden in den af-
geloopen tijd zeer aanzienlijke be
dragen opgespoord en in beslag ge
nomen.
■goede oude schilderijen van mees
ters van het tweede plan. Ondanks
het ontbreken van Rembrandts en
Frans Halsen was het toch een
waardevolle verzameling van tegen
het half millioen.
Dit alles was natuurlijk interes
sant, maar nog belangwekkender
was de vraag: „waar zijn al die
schilderijen?" Na eindeloos recon-
strueeren van de gangen van Lif-
fers in de bewogen bevrijdings
dagen, kwam uit, dat hij met een
auto een groot gebouw in het mid
den van het land bezocht. Ten
slotte kwam aan het licht, dat hij
daar ontvangen was door een sto
ker, een feit, waarvan de leiding
van de daar gevestigde inrichting
geheel onkundig was. De stoker
wist bif de ondervraging eerst
niets, maar een beetje langer aan
den tand gevoeld, zei hij plotse
ling: „Ze staan onder de trap".
De stoker bracht de onder
vragers bij een deur, die zorg
vuldig dichtgespijkerd was. Na
veel moeite gelukte het de
deur te openen en daarachter
was een wenteltrap. En werke
lijk, onder de wenteltrap
stond. netjes gerangschikt,
'n groot deel van de gezoch
te schilderijen. Een tweede
partijtje werd gevonden bij 'n
vroegere secretaresse, weer
een ander in een huls, dat, via
een schijnverkoop, bleek toe te
behooren aan Liffers. Elders
in het land werden nog meer
vaste eigendommen gevonden.
Een van de sensationeelste ge
vallen was dat van het leege huis
in Den Haag, waarin de buren
's nachts geklop hoorden. Zij ver
trouwden de zaak niet en waar
schuwden eenige rechercheurs van
de P.R.A., die een onderzoek in
stelden. Zij vonden iemand, die
bezig was den vloer op te breken,
om daaronder verstopte zaken te
voorschijn te brengen. In het be
wuste huis had namelijk een N. S.
B.-er gewoond, die zijn „verdien
sten" belegd had in juweelen en
deze waren het, die onder den vloer
verborgen lagen.
Deze buit was werkelijk min of
meer fantastisch Er was vrijwel
geen artikel uit den juwelierswin
kel, dat niet vertegenwoordigd was,
van dasspelden tot horloges, van
armbanden tot oorknoppen, kortom
een stroom, edel metaal en ge
steente, een sprookje uit duizend
en-een-nacht waardig.
Alles bijeengenomen mag men
waarlijk niet zeggen, dat de Bij
zondere Rechtspleging alléén maar
geld kost. er komen ook gelukkig
aanzienlijke bedragen binnen.
Eenigen tijd geleden heeft een
drietal Nederlandsche wederop-
bouw-autoriteiten in Engeland den
montage-bouw bestudeerd. Van een
achttal bouwsystemen scheen het
systeem van Sir Edwin Airey voor
Nederland het meest geschikte, om
dat de daarbij gebruikte materialen
in Nederland minder schaarsch
zijn dan de voor de andere bouw
systemen benoodigde materialen.
Onderhandelingen met de firma
Airey leidden tot het resultaat, dat
deze firma haar ervaring ter be
schikking van den Nederlandschen
In Kees Boeke's werkplaats doen
onze prinsesjes ook nog iets an
ders dan leeren. Zij spelen en
ravotten er naar hartelust met
haar kameraadjes. lederen mor
gen als de bakker komt mogen
er eenige kinderen meerijden
op zijn bestelwagentje. Zij loo-
pen dan wat zij kunnen, want
wie het eerst komt, heeft het
beste plaatsje. Vandaag heeft
prinses Beatrix het wel mooi
uitgezocht
Wederopbouw zal stellen- Om rou
tine bjj de arbeiders aan te kwee
ken is men van plan in Nederland
te beginnen met het bouwen van
een 1000-tal van deze montage-wo
ningen in de grootere gemeenten.
In de resteerende maanden van
dit jaar zal de fabrieksoutillage, die
voor dezen bouw noodig is, in orde
gebracht worden, waarna de maat
schappijen „De Vries Robbé" en
„Betondak Arkel" resp. de staal-
en betonondérdeelen voor vier wo
ningen per dag zullen kunnen af
leveren. In 1947 zullen ten minste
1000 „Airey-woningen" boven het in
het bouwprogramma vastgestelde
aantal huizen worden opgetrokken.
Op een persconferentie ten de-
partemente van Openbare Werken
en Wederopbouw gaf Sir Edwin
Airey een uiteenzetting over het
toegepaste systeem: Op een uit be
tonplaten bestaande vloer worden
op 45 centimeter van elkaar be
tonnen stijlen geplaatst, die gewa
pend zijn met Ijzeren buizen. Aan
den voorkant van deze stijlen zul
len 90 centimeter lange betonpla
ten worden aangebracht, waarvan
weg te laten, waardoor de bouw
onderkant potdeksels-gewijze op
een smallere, toegespitsten boven
kant komt. Tusschen de platen
wordt geen mortel gebruikt, doch
de naden worden met bitumen-
pasta bestreken om het vochtwe
rend vermogen van de muren ta
vergrooten. De betonplaten, waar
in koperen haken gemetseld zijn,
worden met koperdraad aan da
stijlen bevestigd. De binnenwan
den. die in Engeland uit op da
stijlen gespijkerde gipsplaten be
staan, zullen in Nederland van
ander materiaal moeten worden
vervaardigd, omdat gips hier new;
schaarsch is. De ruimte tusschen
de wanden zal met glaswol wor
den opgevuld. Vloeren en dak
worden uit hout gemaakt.
Een nadeel bjj dezen bouw is,
dat, waar de stijlen op 45 centi
meter van elkaar staan, de ramen
niet breeder kunnen zijn. Dit kan
worden ondervangen door stijlen
de breedere overlangs-ingesneden
echter gecompliceerder zou wor
den. In de praktijk komt het er
op neer, dat men verschillende
ramen naast elkaar plaatst, waar
tusschen telkens een acht centi
meter dikke balk komt. De huizen
kunnen in iedere grootte en iede-
ren vorm worden gebouwd. In En
geland kan men op het oogenblik
50 woningen in 2 maanden bou
wen. De eerste huizen, die van dit
type in Nederland zullen worden
gebouwd, zullen even duur zijn als
de traditioneel gebouwde huizen.
Het eenige voordeel is de snellere
bouw.
Daar de speciale outillage,
die een betonfabriek voor de
zen bouw noodig heeft, voorna
melijk uit mallen voor het ma
ken van de onderdeden be
staat, is het overal, waar ten
minste duizend huizen van dit
type moeten worden gebouwd,
loonend een fabriek voor het
maken van de onderdeden op
te richten, waardoor de trans
portkosten aanzienlijk lager
zjjn.
Bij dit zoeken hebben zich vele
interessante gevallen voorgedaan
waarvan wij er eenige willen ver
melden. Een der jongste daarvan
is het geval Boer.
Boer had jarenlang zijn bes
te krachten gegeven aan het
veilen en wegwerken van goe
deren, toebehoorende aan Jo
den en buitenlanders. Hierbij
heeft hij kans gezien een en
ander „achterover te drukken".
Na veel speuren en vragen
kwam men er achter waar hij
het had ver-stopt en toen kwam
voldoende voor den dag, om een
klein warenhuis mee te be
voorraden, afgezien van goud
en zilver, benevens kostbare
camera's, die men gewoonlijk
in warenhuizen niet vindt. Al
les bij elkaar bedroeg dit
spaarpotje eenige tonnen
gouds.
Een ander geval was dat
van den Duitscher Liffers, die ge
durende den oorlog onder meer
zeer actief werkzaam was, om te
zorgen dat de Rijkscommissaris en
zijn kornuiten behoorlijk in de
levensmiddelen zaten. Het geld, dat
hij hiermee en met het transpor
teeren van duizenden tonnen aan
goederen naar Duitsohland ver
diende, had Liffers voor een deel
belegd in schilderijen.
Van deze schilderijen had hy een
catalogus laten maken, waarvan
echter geen enkel exemplaar meer
te vinden was. Tcch werd door
zoeken in zijn papieren en uit an
dere bronnen een lijst samenge
steld van het schildci'ijenbezit, alle
(Van onzen Haagschen redacteur)
Wanneer wij, Hagenaars, met 'n
kennis van buiten de stad zittend
op een der terrasjes aan het Bui
tenhof, zoo losjes weg, van achter
ons kopje koffie, kunnen opmer
ken: „Kijk, daar gaat Lieftinck",
beleven wij een verrukkelijk oogen
blik. Die kennis van buiten de
stad mag dan zelfs een Amster
dammer zijn, met alle meerder-
waardigheidsbesef van een Am
sterdammer, iets zal hij toch moe
ten toegeven, dat alléén Den Haag
iets van dezen aard bieden kan:
wandelende ministers, winkelende
ambassadeurs en oppositieleiders,
die een bioscoop binnenwippen.
Het mag dan waar zijn, dat de
Hoefkade nauwlijks in een adem
kan worden genoemd met de Jor-
daan, dat het Spui het Leidsche-
piein niet is, noch de Zuidoostbin
nensingel de Keizersgracht, voor
wat deze attracties betreft, spant
Den Haag dan toch maar onbetwist
de kroon. En als de Amsterdam
mers zeggen, dat op den Dam het
hart van Neerlands grootste stad
klopt, dan stellen wij daartegen
over, dat het Binnenhof het cen-
-
Evenals duizenden andere kinderen In Nederland blijven de
prinsesjes 's middags op school over. Temidden van andere leer
lingen van Kees Boeke's werkplaats eten zij haar boterhammen
trum is van Neerlands staatkundig
leven. En het geeft ons een diepe
vreugde dat te beseffen en uit te
spreken juist tegenover een ken
nis uit Amsterdam.
Maar op onze diepe vreugden
volgen maar al te dikwijls ont
goochelingen. Het antwoord op
onze achteloos gehouden op
merking, dat daar Lieftinck
gaat, getuigt te vaak van een
ontstellend gebrek aan ontzag,
waarvan allicht iets op onszelf
wordt afgestraald. Met onge
veinsde achteloosheid kan het
luiden: „Zoo, dat is dus Lief
tinck. Het lijkt niet eens zoo'n
erg nare man."
En het centrum van staatkundig
leven, met de eendjes langszij In
den Hofvijver, is geenszins een at
tractie van formaat gebleken. Dat
hebben de vacantlemaanden pijn
lijk duidelijk in het licht gesteld.
De duizenden, die de Residentie
bezoeken om wat zij meer heeft te
bieden dan wandelende ministers,
cok zonder dat wij de troefkaart
Scheveningen op tafel leggen, heb
ben geduldig gewacht in rijen met
de allure van Nylonkousen als
troostprijs voor de Gevangenpoort,
het Panorama Mesdag en het Vre
despaleis.
De rüen voor de publieke tribune
van de Tweede Kamer, zoo zij zich
al formeeren, waren echter daarbij
vergeleken van geen beteekenis.
IJselijk magere dingetjes, nauwe
lijks goed voor een paar katoenen
sokken. En die er dan nog stonden
kwamen na verloop van tijd met
/.-en verongelijkt gezicht van deze
bezienswaardigheid terug. De poli
tieke arena had hen niet in het
minst vermogen te boeien.
Dat is de desillusie van het jaar
voor lederen oprechten Hagenaar
geweest: Wij hadden ons er zooveel
van voorgesteld na al die bezet
tingsjaren. Maar de overweging,
waarmede wij ons troosten, is te
vens onze glorie: dat men ook
eigenlijk niet kan verwachten van
menschen buiten de stad en spe
ciaal niet van Amsterdammers, dat
zij rijp zouden zijn voor deze zaken.
