Vlammend welkom
aan baai van Saumlakki
Avonturen van een losbol
Enhtisnu
ELTA
Concurrent van volkswagen?
Engelsche film van Gilliat
Stijgend postvervoer
des nachts
EN HUISMOEDERS VACANTIE?
JAPANSCHE
WREEDHEDEN
Kath. Vrouwenbeweging
vormt landelijk comité
Zestien ton in zes dagen
Benoemingen bij de paters
Augustijnen
Geen motoren uit
Dump-Deelen
Miniatuurvliegtuig maakt reis
door Europa
J
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1946
PAGINA 4
TERUGKEER DER KATH. MISSIE
T\rie maanden geleden zette een R.K. geestelijke met
I J eenige zusters, na vele jaren van afwezigheid, weer
voet aan wal te Saumlakki, de hoofdplaats van de
Tanimbar-eilanden in Ned.-Indië De aanblik, dien de baai van
Saumlakki bood, was weinig bemoedigend. Van heel het
vriendelijke plaatsje stonden nog slechts enkele huizen over
eind, deerlijk gehavend en doorzeefd met mitrailleurkogels.
Maar als een vlammend welkom, bemoedigend en bezielend,
wapperde hoog boven heel die ruïne de Nederlandsche drie
kleur voor het als B.B.-kantoor ingerichte huis.
ging. Het is vooral de fram-
boesia, vroeger met succes be
streden, die weer in alle felheid
is doorgebroken.
Tijdens de bezetting
Opbouw, voedsel en
kleeding
Rex Harrison, de held van „The
rake's progress", door een vriend
afgestraft
dè ideale stukken
huishoudzeep
Rijwielvervoer per trein
Het was een treffend oogenblik,
toen het hoofd van het plaatselijk
bestuur, de reserve 2de luitenant
van het K.N.IL. Bon Sititit, aan
boord kwam om de Nederlanders,
die bij den opbouw kwamen helpen,
welkom te heeten. En het was voor
het kleine groepje Nederlanders
een verblijdend teeken, dat de
moeilijke taak van her-opbouw in
deze onderafdeeling gelegd kon
worden in de handen van dezen
jeugdigen Indonesiër, wien het
kennelijk niet aan durf en door
zettingsvermogen ontbreekt.
Het juichend hoera waarmee de
terugkeerende Indonesische be
stuursambtenaar met het missie-
personeel begroet werd, deed te
meer beseffen, hoe verlangend ook
de bevolking was gezamenlijk de
omstandigheden te scheppen, waar
onder een rustig en vredig leven
kan opbloeien.
En deze vreugde was te dieper
gemeend, waar de Japanner de be
volking na de capitulatie had wijs
gemaakt, dat de geallieerden om
vrede hadden gesmeekt. En al zei
den pamfletten het dan anders,
het duurde zoo lang eer de bevrij
ders werkelijk kwamen, terwijl in
dien tijd de Japanner in plaats
van orde en rust te handhaven,
zooals hem was opgedragen, door
ging de bevolking voedsel af te per
sen, zooals dit vele jaren was ge
schied. Doch nu zijn vrede en rust
dan werkelijk weergekeerd. De
komst van den Indonesischen be-
stuurs-ambtenaar was er het eerste
bewijs van, de Nederlandsche R.K.
Missie bevestigde dit nog eens na
drukkelijk.
Nu ook komen de verhalen los
over den Japanschen bezettingstijd-
Hoe op 30 Juli 1942 de bevolking
meehielp het hoofd van het plaat
selijk bestuur met een radio-tele
grafist en enkele Australiërs te
doen ontvluchten. Via Larat kon
den deze menschen naar Australië
wegkomen. Hoe de Japanner de
bevolking tot bekentenissen preste,
toonen enkelen aan hun polsen,
die, met staaldraden geboeid, thans
nog pijnlijke striemen laten zien.
Hoe de dorpshoofden meegingen
met de Japanners om zoogenaamd
Japansche propaganda te voeren,
maar hoe dan een sneer, een be-
leediging in de volkstaal aan het
adres van de Japanners alle pro
paganda van nul en geener waarde
maakte. Hoe bij een der feesten,
toen de oorlog nog in vollen gang
was, door een der dorpshoofden
een danslied werd gemaakt, dat
een vervloeking der Japanners in
hield. Jammer genoeg werd dit
door de Japanners achterhaald,
waardoor de maker van het lied
een zwaar pak knuppelslagen op
liep. Een volk dat zóó zijn onder
drukker hoont en haat, dat zoo'n
vitaliteit, zelfs onder de moeilijk
ste omstandigheden toont, is en
blijft ook in staat thans de moei
lijkheden van het herstel en den
wederopbouw ter hand te nemen.
En dankbaar wordt daarbij
de door de Missie geboden hulp
aanvaard. In alle haast is een
polikliniek geopend. Dag in
dag uit staat daar een lange
rij van menschelijke ellende,
want tijdens de bezetting ge
beurde er voor de volksgezond
heid niets. Vele gevallen
eischen opname in een zieken
huis. Het ziekenhuis bestond
echter niet meer en zoo is men
dan met man en macht aan
den bouw van een hospitaal be
gonnen. Het ziekenhuis is klaar
gekomen en patiënten, waar
laren niet naar omgekeken is,
1 ;nden weer liefderijke verple-
Een andere zorg is de opbouw
van Saumlakki. Langzaam aan
worden de huizen hersteld met
materiaal, dat men overal vandaan
sleept. De wil is er en de weg v/ordt
gevonden in het passen en meten
wat met uit de ruïne nog bruik
baar is. Tenslotte is er de zorg
voor voedsel en kleeding. Voedsel
zal er in ruimere mate komen nu
er geen Japanner meer is, die
groote partijen van den oogst op-
eischt. Voor landbouwwerktuigen
wordt gezorgd, zooals ook benoo-
digdheden voor vischvangst naar
de eilanden worden gezonden. En
met de kleeding zal het in de toe
komst in orde komen. Doch wat de
bevolking zelf het belangrijkste
acht is, dat zij verlost is van den
Japanschen druk en de terreur, dat
zij bevrijd is van een overweldiger.
Zoo is er thans weer de ver
trouwde sfeer teruggekeerd, waar
in belangeloos hulp wordt geboden,
waarin raad wordt gegeven bij
moeilijkheden, waarin medewerking
wordt verleend, wanneer men het
alleen niet meer af kan. In het
ver afgelegen plaatsje, zuidelijk
van Ambon, in het vernielde Saum
lakki, heeft de bevolking haar
priester en de zusters zien terug-
keeren. Met hen en met den be
stuursambtenaar, die uit haar mid
den gekozen werd, zullen de Ta-
nimbareezen arbeiden aan de vrede
en de welvaart van Saumlakki.
Sydney Gilliat Is een regisseur,
scenarioschrijver en producer,
van wien wij tot dusver nau
welijks hebben gehoord, al heelt
hij reeds meer dan een dozijn films
op zijn naam staan. Een van zijn
laatste films is „The rake's progress",
hetgeen men zou kunnen vertalen
met „De carrière van een losbol'',
een vertaling, die vermoedelijk niet
overgenomen zal worden.
De film is kenmerkend voor de
mogelijkheden van de Engelsche
cinematografie, uie hier bewijst niet
voor Hollywood onder te doen als
het er om gaat een bepaalde stof
in filmischen vorm te vertellen
Eigenlijk is deze stof geknipt voor
de Amerikaansche droomfabrieken,
maar men moet zich verheugen, dat,
niet zij maar de Engelschen ha»r
hebben aangegrepen, want de Ameri
kanen zouden het te bont hebben
gemaakt met den losbol, die dertien
maal mislukt bij het uitoefenen van
twaalf ambachten en ze zouden het
slot, waar de held als commandant
van een tankwagen sneuvelt, zeker
veel pathetischer hebben verteld,
dan in deze Engelsche film geschiedt.
Rex Harrison is deze held en hij was
het reeds van veel Engelsche films.
Hij is een koelbloedige, droge, nuch
tere verschijning, geschikt type voor
de hoofdfiguur van dit product, naar
mijn smaak te zeer op den voor
grond tredend als acteur en te wei
nig als filmobject, hetgeen niet hem
maar Gilliat moet verweten worden.
Men kan ook niet verwachten, dat
de Engelsche film plotseling niets
anders meer dan autonome regis
seurs zal toelaten.
Als overgang naar die zelfstan
dige filmkunst echter kan „The
rake's progress" dienen als een goed
exempel, dat althans het wezen van
de film niet miskent. Gilliat mon
teert nog altijd meer tafreelen dan
enkelvoudige beelden, doch meer dan
eens weet hij een scène aantrekkelijk
te maken door een vernuftige, zij
het weinig opvallende découpage.
De historie
Het onderwerp leent zich, zodals
ik zei, tot verfilming. De jongeheer
Kenway, die in Oxford wordt weg
gejaagd, een korte wijl op een ko
loniale plantage vertoeft en ook
daar zijn congé krijgt, dan overgaat
naar eenige andere werkkringen die
alle mislukken, komt tenslotte in
Weenen terecht, als Hitier daar al
de baas is en de Jodenvervolging in
vollen gang is. Daar is hij weer aan
lager wal geraakt, als zoo dikwijls
m zijn jonge leven, en als hij op
het punt staat uit zijn hotel te
vluchten om de rekening te ontgaan,
staat een charmante jongedame voor
hem, die hem trouwen wil om aan
de vervolging van de nazi's te ont
komen. Hij neemt haar mee naar
Engeland, zegt van haar te houden,
valt tenslotte in de armen van zijns
vaders secretaresse, waarop het jonge
vrouwtje een poging tot aelfmoorci
waagt, die mislukt. De stukken en
brokken van leven en huwelijk wor
den met moeite aan elkaar gelijmd
en nauwelijks is deze operatie ge
lukt, of een auto-ongeluk maakt een
einde aan het leven van het jonge
vrouwtje en haar schoonvader, zoo
dat secretaresse en losbol over blij
ven. Dan is het inmiddels oorlóg
geworden in Europa en op een goe
den dag vindt het meisje een kort
briefje, dat haar vriend vertrokken
is. Het laatste beeld toont de omge
vallen tank, waarin Kenway gesneu
veld is. Chronologisch volgt dit beeld
op de eerste beelden van de film en
hef is alsof na het treffen het heele
d-ukke, avontuurlijke leven van dezen
niet slechten maar zwakken en al
te gemakkelijk levenden jongeman
aan zijn eigen oogen voorbijtrekt.
Verantwoorde film
Deze conceptie van de film is aan
trekkelijk en beantwoordt aan de ver
langens van het filminstrument, dat
nier een bijna overladen opeenvol
ging van gegevens te verwerken
Krijgt. Geschiedt dit met het juiste
maatgevoel, dan kan men inderdaad
reeds van een verantwoorde film
spreken. Zouden de beelden onder
ling afgewisseld worden op de wijze,
waarop dit met de tafreelen ge
beurt, dan bewondert men zelfs een
superieur werk. Daaraan is deze film
nog niet toe, maar dat Gilliat net
vermogen bezit zulk een film tot
stand te brengen, moet men na het
zien van „The rake's progress" wel
aannemen.
Het zij inmiddels opgemerkt, dat
sommige momenten voor kinderen
allerminst geschikt zdjn. Dbg
Ten einde tot een organisatie te
komen, die alle Nederlandsche Ka
tholieke vrouwen omvat, hebben op
verzoek van het Episcopaat bespre
kingen plaats gehad, waaraan ver
tegenwoordigsters van de federatie
van R. K. Vrouwenbonden, van den
Arbeidersvrouwenbond, van de Boe-
rinnenbonden en van de R.K. Vrou
wengemeenschap in het Aartsdiocees
deelnamen.
Als resultaat van de besprekingen
is een voorloopig landelijk comité tot
stand gekomen, dat tot taak heeft de
groeiende vrouwenbeweging te leiden
en te stimuleeren. In dit landelijk
comité zal ieder diocees drie verte
genwoordigsters afvaardigen: één uit
den arbeidenden stand, één uit den
Boerinnenbond en één uit de andere
standen.
Ieder diocees neemt als uitgangs
punt het bestaande werkprogram, om
geleidelijk uit te groeien tot een fede
ratief verband van standsgroepeerin-
gen. Plaatselijk en diocesaan treedt
het federatief verband der autonome
standsgroepeeringen op als de verte
genwoordiging der Katholieke vrou
wen. De verhouding van de vrouwen
organisatie tot de K. A. zal gelijk
zijn aan de verhouding van de orga
nisatie der mannen tot de K. A.
Hoewel, dank zij het nachtelijk
luchtverkeer wel wat post aan de
dagdiensten wordt onttrokken, is
het postverkeer op Schiphol toch
gestegen, daar veel brieven en
paketten, die voorheen niet via
Schiphol gingen, sinds het instel
len van het nachtpostverkeer wèl
op deze luchthaven worden behan
deld.
Zooals men weet, verzorgt de
K. L. M. wekelijks vijf nachtvluch
ten AmsterdamLonden v.v., de
Deensche maatschappij D. D. L.
vliegt vijf maal per week Kopen
hagenAmsterdam v.v. en geeft
aansluiting op Oslo en Stockholm.
De Swissair komt ook vijf maal per
week van Basel/Mulhouse en
sinds 13 Augustus onderhoudt ook
de Belgische mij. Sabena een
nachtdienst BrusselAmsterdam
v.v., eveneens vijf maal per week.
Een telling over de w^ek van 13
18 Augustus leverde de volgende
resultaten op: inkomende post voor
Amsterdam 3.156 kg, uitgaande
post van Amsterdam 4.408 kg,
transito post via Amsterdam
8.273 kg, totaal 15.837 kg. Bij deze
bijna 16 ton in zes dagen is de
post afkomstig uit en bestemd voor
Indië niet inbegrepen.
Op het onlangs gehouden Provin
ciaal Kapittel der paters Augustijnen
zijn benoemd tot prior te Haarlem
pater drs. N. de Wit, tot rector van.
het Triniteitslyceum te Haarlem pater
dr. L. M). van Straaten en tot prior
te Amsterdam pater E. Frantzen (H.
Rita) en pater M. Agasi (H. Eucha
ristie).
Bij velen leeft nog de verwach
ting, dat binnen afzienbaren tijd
motorrijwielen uit dumps ter be
schikking zullen komen voor par
ticulieren. Van bevoegde zijde deelt
men ons hieromtrent mede, dat
deze verwachting niet verwerkelijkt
kan worden. Wat er aan bruikbare
motorrijwielen uit de veel bespro
ken „Dump-Deelen" komt, is méér
dan noodig voor militaire doelein
den, voor politie, brandweer enz.
Evenals dit vorige Vrijdag en Za
terdag het geval was zullen ook 23
en 24 Augustus rijwielen op afstan
den boven 40 K.M. alléén worden ver
voerd in speciale rijwieltreinen, dus
niet naar keuze van den reiziger.
Op Schiphol stond een klein
doch sierlijk vliegtuigje met op
den romp den naam Sokol, hetgeen
adelaar beteekent. Het stak wel
sterk af tegen de luchtreuzen, die
links en rechts van dit kleine
toestel geparkeerd stonden en on
der wier vleugels het zonder moeite
door kon taxiën.
De Tsjechische fabriek Mraz uit
Chocen heeft dit vliegtuig gecon-
Een verstandige dokter geeft aan Iemand die altijd maar voortmoet,
de doodvermoeide, overwerkte, eiken dag weer de kleine maar vele
tot in hun binnenste versleten na-oorlogsche tobberijen verdraagt,
moeders, die het jaren zonder altijd maar weer voor anderen moet
hulp hebben moeten doen, den raad: klaarstaan, is op een gegeven moment
ga er uit, houd eens volledige rust, totaal versleten. Haar voeten, haar
neem vacantie: Het. is zijn recept, zijn hoofd, haar fut en haar plezier in
medisch bevel. En hij heeft zijn argu- het leven willen niet meer. Er is maar
menten klaar tegen het mat verweer: één ding, waar ze naar haakt. Dat
„Dokter, hoe kan ik nu weg". In- is rust. De rust, die haar zal vernieu-
derdaad is het uiterst moeilijk om wen en haar fut weer bij zal doen
er uit te breken als men het hart groeien,
en de motor is van
die kleine gecom-
pliceerde wereld f y QQr de yrouw
O-
Doktoren zijn als
biechtvaders, ze we
ten van zeer nabij,
wat er in de men
schen leeft. De
dokters van nu
binnenshuis, maar
de kruik gaat zoo
lang te water tot
zij breekt. Oftewel de overwerkte wéten, hoe doodmoe de hulsmoeders
huismoeder werkt dóór tot ze af- zijn, die nooit heelemaal hebben kun-
knapt en dan is ze óók uitgeschakeld, nen bijkomen van hun onmensche-
Dan moet het zonder haar, of het lijke zware taak in het laatst van den
kan of niet. Dan gaat het force ma- oorlog. Ze wéten, dat een huishouden
Jeure, en haar er-uit-breken is voor ontwricht wordt als de moeder er
haarzelf en de huisgenooten nog on- een tijd voor vacantie uitbreekt, maar
aangenamer. ze weten, dat het veel meer ont
wricht zal zijn als moeder uitge-
Een mensch, ook een moeder, al schakeld moet worden omdat haar
kan die bijna het bovenmenschelijke, gezondheid ernstig bedreigd is.
kan niet altijd maar van zichzelf ge- De vacantie van de kinderen loopt
ven, maar uitgeven en weggeven van ten einde. Nu hebben de vermoeide
haar kracht en haar persoon, zonder moeders den plicht om aan zichzelf
dat ze de gelegenheid krijgt om eens te denken, en ter harte te nemen,
volledig te ontspannen en bij te ko- wat haar dokter gezegd heeft. Een
men. Een schoen, dien men draagt, wég is er, met goeden wil, altijd te
moet om den zooveel tijd verzoold vinden. En ze doet het per slot toch
worden, er is een moment, dat men niet voor zichzelf, maar voor de
er niet meer op voort kan, of men ónderen. Zou dat argument den door
loopt den heelen schoen uit elkaar, slag niet kunnen geven? A. Bgl.
strueerd voor particuliere doelein
den en poogt thans de interesse
van het buitenland voor dit product
te webken door het maken van
een Europa-vlucht.
Voor dit doel heeft de fabriek
twee prominente vliegers aange
zocht of liever een vlieger en een
vliegster, want de tweede pilote is
Luda Zaviskova, de eenige Tsje
chische pilote, die op het oogenblik
dienst doet. De eerste piloot is
Joseph Bednar, die gedurende den
geheelen oorlog in dienst was bij
de R- A. P„ 95 vluchten boven
Duitschland en de bezette gebie
den op zijn naam heeft staan en
bovendien onafscheidenlijk was in
de escorte van den Engelschen
Koning en Churchill bij hun vluch
ten tijdens den oorlog.
Het vliegtuig, dat slechts 11 li
ter benzine op 100 K.M. verbruikt,
practisch geheel tan hout is en
een maximum-snelheid van 140
K.M- per uur heeft, kan 120 liter
benzine meevoeren en kost veer
tien duizend gulden. In Frankrijk
en België zijn reeds eenige orders
geplaatst en wanneer ook In an
dere landen het resultaat bevredi
gend zal zijn, zullen deze minia
tuurvliegtuigen in serie worden
vervaardigd.
De Sokol is thans weer van
Schiphol vertrokken met bestem
ming Malmö. Vandaar gaat de reis
naar Stockholm, Oslo, Kopenha
gen, waarna de terugreis via
Frankrijk en Zwitserland zal wor
den genomen- Na veertig meter
was het toestel reeds los, trok het
intrekbare landingsgestel onmid
dellijk in en was binnen enkele
oogenblikken aan het oog onttrok
ken. Een concurrentie van den
volkswagen?
