Bartholomeusnacht in
vrouwenkamp
BEGINSPEL
Japansch sadist voor zijn
rechters
Sonei herinnert zich
niets meer...
Volewijckers verliest
in Zweden
NIEUWE BONNEN
Op den bon
Euwe raakt weer achterop
Remise tegen Lundin
Van der Voort wint voor Besson
Stand der gewassen
Flamingo's verliezen in
Engeland
DONDERDAG 22 AUGUSTUS 1946
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
WAPENDEPOTS VERRADEN
Zijn daden in
vrouwenkamp
Merkwaardige verklaring
MILITAIR ELFTAL MET
WEINIG VERBAND
ZEILTOCHT ROND DE
WERELD
H. M. de Koningin heelt Engelsche "padvinders, behoorende
tot de Colchester Cathedral-groep, die voor een bezoek aan
ons land te Eindhoven vertoeven, ten paleize Het Loo ont
vangen. De padvinders brachten onze vorstin een aubade.
H. M. ontving hen later ten paleize
Afkeuring voordracht
F. Goedhart
Vporloopig geen haishos.dzeep
Spannende eerste manche
Nauwelijks meer dan een jaar
na den verschrikkelijksten al
ler oorlogen, die naar schat
ting 14.000.000 menschen-
levens heeft gekost, biedt de wereld
een onbegrijpelijk schouwspel: dat
van een jacht der groote mogend
heden naar militaire posities, die
als het ware reeds een schema ont
werpen voor de strategieën in een
volgenden oorlog. Aan dezen indruk
kan men zich niet onttrekken bil
het gadeslaan van sommige gebeur
tenissen ih het Midden-Oosten, die
in een voortdurende reeks op el
kaar volgen.
Het begon met het blijven der
Russen in Iran en, toen Engeland
en Amerika door de hulp van de
U.N.O. aan deze onrechtmatige be
zetting een eind hadden gemaakt,
den opstand van de Iraansche pro
vincie Azerbeidsjan. In nauw ver
band hiermede staan de Sovjet-po
gingen, in het Turkschs deel van
Armenië het nationale gevoel zoo
hoog op te voeren, dat het tot een
uitbarsting komt, pogingen die niets
anders ten doel kunnen hebben dan
de eventueele zelfstandigheid van
Armenië te doen verkeeren in af
hankelijkheid van dat land jegens
Rusland.
Als een stellingen kiezen dient
men ook het feit on te vatten, dat
Britsch-Indische troepen aan de
Zuidzijde van Iran (od Iraksch
grondgebied) zijn gearriveerd en
dat Engelsche vlooteenheden in de
Perzische Golf ziln gestationneerd.
terwijl aan den Noordkant van Iran
Russische troepenconcentraties wor
den gemeld. Wie van beiden het
eerst was is onduidelijk en van wei
nig belang: in ieder geval houden
beide machten elkaar daar angst
vallig in evenwicht.
En wat te denken van den Rus-
sischen eisch tot deelgenootschap
in het militaire beheer over de Dar-
danellen, die voorloopig geheel is
afgewezen door de andere groote
mogendheden? En wat van de aan
wezigheid van Amerikaansche oor
logsschepen in de Middellandsche
Zee?
Men Is nog slechts aan de opening
bezig van het wereldbelangrijke
schaaksjjel. Maar hoe spoedig breekt
het middensnel aan, en wanneer de
eindstrijd? En zal iemand remise
aanbieden, of speelt men door tot
mat?
Voor het Bijzonder Gerechts
hof heeft de 34-jarige verdach
te J. W. Brouwer uit Amster
dam terecht gestaan, omdat
hij aan den SD. heeft verraden
dat er in een boerderij in den
Grooten IJpolder en in het oude
Entrepotdok wapens van de
illegaliteit waren verborgen, het
geen hij als illegaal werker
hij was verbonden aan „Vrij
Nederland" wist
Verdachte gaf dit toe, maar zeide
dat hij door den S.D. gearresteerd
was, die dreigde zijn geheele gezin
te zullen arresteeren als hij niet
vertelde, waar de wapens verborgen
waren. Hij was toen vrijgelaten,
maar werd opnieuw opgepikt. De
6.D bleef dreigen en daarom heeft
hii dan maar verteld waar de wa
pens verborgen waren, temeer om
dat de SD. beloofde veen arresta
tie* van er bij betrokken personen
te zullen verrichten. Het was den
S.D. alleen om de wapens te doen
Twee beruchte S.D.-leiders Vlebahn
en Ruhi beweerden als getuigen, dat
zij verdachte heelemaal niet be
dreigd hadden, zij zouden zelfs op
niemand ooit dwang hebben uitge
oefend Verdachte was volgens
hen uit vrijen wil naar hen toege
gaan en bad de wapendepots verra
den. Hij heeft daarvoor o.a. f 900,
levensmiddelen. brandstoffen en
een ausweis ontvangen als beloo
ning.
De heer H. M. van Rardwijk,
hoofdredacteur van ,,Vrlj Neder
land". zette uiteen, dat de S.D. in
het begin van 1945, toen men zag,
dat Duitschland wel verliezen zou,
inderdaad ..zachtaardiger" is gaan
optreden en zelfs aan bepaalde
illegale groepen heeft voorgesteld
samen met den S.D het commu
nisme te gaan bestrijden. De S.D.
trachtte tenslotte onder te duiken.
De advocaat-fiscaal geloofde niet,
dat verdachte vrijwillig verraad
heeft gepleegd. Maar een illegaal
werker aanvaardt risico's, met alle
consequenties, daaraan verbonden
Verdachte had na zijn vrijlating
zijn illegale groep moeten waar
schuwen en niet de wapendepots
verraden Spr eischte zes Vaar ge
vangenisstraf met verlies van de
burgerrechten voor het leven. De
verdediger pleitte vrijspraak
De S.D.'er Vlebahn dprfde het
te bestaan om den heer Van Rand
wijk te beschuldigen, dat deze laat
ste hem heeft trachten over te ha
len te verklaren, dat hij wel dwang
op den verdachte heeft uitgeoefend.
De heer Van Randwijk noemde dit
een schandelijke leugen.
Het Hof vond het niet noodig
verdachte onmiddellijk gevangen
te doen nemen. Uitspraak 30 Aug
De optimistische toon met be
trekking tot den stand der gewas
sen kan gehandhaafd worden. De
opbrengst van de granen is in
het algemeen niet ongunstig en
van de aardappelen bepaald goed.
Ook de suiker- en voederbieten
haalden in Juli verder den achter
stand in en zijn niet onder nor
maal. De opbrengst van tarwe is
vrij goed tot goed. De haver be
looft een goede opbrengst. Iets
minder, maar toch nog goed, is de
opbrengst van de zomergerst. De
peulvruchten hebben hun achter
stand door het slechte voorjaars
weer niet ingehaald.
Als eerste van een reeks oorlogs
misdadigers, die in Nederlandsch-
Indië hun wandaden hebben bedre
ven. is dezer dagen, zooals reeds in
het kort gemeld, voor den Tempo-
rairen Krijgsraad te Batavia, de be
ruchte Japansche beul, kapitein
Sonei, verschenen. Het is een ge
dwee, zeer bedeesd mannetje, dat
de zaal wordt binnengeleid. Be
klaagde is in kapiteinsuniform,
klaarblijkelijk om des te duidelijker
te doen uitkomen, hoe hij door zijn
onmenschelifke wreedheden zijn
krijgsmans-eer besmeurd heeft. Zijn
oogen houdt hij steeds neerge
slagen en zijn stem klinkt fluiste
rend.
Deze super-sadist, die talrijke
krijgsgevangenen en geïnterneerden,
mannen, vrouwen en kinderen tij
dens het schrikbewind, dat hij over
het 10de bataljon en liet Tjideng
vrouwenkamp uitoefende, heeft
blootgesteld aan de schrijnendste
lichamelijke en geestelijke pijnen,
die een mensch kan ondergaan, is
thans een toonbeeld van ootmoe
digheid. Men heeft, indien men hem
voor zijn rechters ziet zitten met
gebogen hoofd, moeite zieh voor te
stellen, dat zich hier te verantwoor
den heeft een van de wreedste Ja-
panneezen uit den Nipponschen tUd.
Allereerst worden schriftelijke ge
tuigenverklaringen voorgelezen van
Australische krijgsgevangenen uit
het 10de bataljon. Het is een lange
reeks van korte relazen van de
meest gruwzame mishandelingen, de
meest satanische wreedheden door
Sonei begaan tegenover weerlooze
gevangenen.
Telkens nadat de president
een der verklaringen heeft voor
gelezen en de tolk ze in het
Japansch heeft vertaald, wordt
Sonei gevraagd of de feiten,
zooals zij vermeld werden, juist
zijn. En het stereotiepe telkens
weerkeerende antwoord Is: „Dat
herinner lk me niet meer."
Sonei scheen het vooral op Ne
derlanders begrepen te hebben, dit
wordt althans eenige malen in de
schriftelijke getuigenverklaringen
beweerd. Het verhaal hoe een Ne-
derlandschen officier met een stuk
ijzerdraad door den man. die „altijd
het beste voor had met de aan zijn
hoede toevertrouwde krijgsgevange
nen". het gelaat werd opengescheurd
en de oogen werden verwond, is
ijselijk om aan te hooren
Hóewei toegezegd was. dat men
minstens eens in de maand mocht
schrijven, ging er in werkelijkheid
niet meer dan één brief in de vijf
k zes maanden uit. En bij wijze van
intermezzo in de correspondentie
verbrandde Sonei zoo nu en dan
een heelen mailzak.
Heel bezwarend zijn de verklarin
gen van den Nederlandschen marine
officier Dieckerhof, die melding
maakt van gevallen, dat Ambonee-
zen zes tot vier en twintig uur in
het gelid moesten staan, waarbij de
gebruikelijke mishandelingen na
tuurlijk niet ontbraken. Wanneer
Sonei' moe van het ranselen was,
moesten andere Japanneezen deze
taak overnemen. D*e heer Diecker
hof zelf werd eens aan heide han
den opgehangen, waarbij Sonei hem
nog een slag in het gezicht gaf.
Oolr dit alles ls echter uit de her
innering van beklaagde gevloden. De
verdediger van beklaagde, rar.
Rjjckmans, verklaart, dat Sonei hem
verteld heeft, dat het ranselen hem
in het bloed zit. Beklaagde voegt
hieraan toe, dat hij Inderdaad niet
huiten slaan kon en dat hij zoo
lang ranselde, totdat hii zich daar
door gekalmeerd gevoelde.
In volgende zittingen zijn zijn
daden, n het Tjideng-vrouwenkamp
bedreven, behandeld. Opmerkelijk is
een verklaring van prof. Van Wulff-
ten Palthe over de toestanden 'n
dit kamp. waar het vrouwen en kin
deren waren, over wie Sonei den
geestelijken schepter ewaaide. Wat
Sonei zelf betreft, zoo merkt deze
professor op, was het zeer merkwaar
dig, dat hij, vooral wanneer het
volle maan was, volkomen ontoe
rekenbaar was. De man was zgu.
maanziek en ging dan te keer als
een duivel.
Het meest onteerende, aldus prof.
Van Wulfften Palthe, was ongetwij
feld de straf van het haar afknip
pen en scheren, die verscheidene
malen werd toegepast. De uitvoe
ring hiervan werd aan helho's over
gelaten.
Voorgelezen wordt ook een
schriftelijke verklaring van mevr.
Van Eendenburg. een der blok-
leidsters in het Tjideng-kamp. Zij
verhaalt hierin van de ondraaglijke
toestanden op hygiënisch gebied,
die steeds slechter werden. Het
zijn overigens bekende klanken,
die wij uit dit rapport vernemen:
zware, vernederende arbeid, dien
de vrouwen en meisjes moesten
verrichten, zooals het schoonma
ken van beerputten en patjollen.
Het ergste was echter, dat be
klaagde een permanente angst
psychose onder de kampbewoon
sters kweekte. Sonei maakte van
een bestraffing een heele show.
Dit geschiedde o.a. in den befaam-
den „Bartholomeusnacht."
Sonei hield toen een toespraak en
zeide, dat hij, alvorens de eigenlijke
bestraffing zou beginnen, zich eerst,
aan sterken drank te goed zou gaan
doen. En dan zouden ze wel eens
zien, wat er zou gaan gebeuren. Ze
hebben het niet alleen gezien, maar
ook aan den lijve gevoeld. Het was
in een woord barbaarsch. De vrouwen
werden tegen den grond geslagen, er
werd getierd en gescholden enz. enz.
Zoo wisselden de getuigenverkla
ringen elkander af en geven een
schril beeld van dezen beestmensch
Sonei.
Op den laatsten dag legt beklaag
de plotseling een verklaring af. Het
is een heel merkwaardige verklaring,
want hit zegt inderdaad tot het in
richt gekomen te zijn, dat zijn han
delingen tegenover krijgsgevangenen
en geïnterneerden niet zijn geweest,
zooals zij behoorden te gijn. Hij biedt
zijn verontschuldigingen aan, ook
tegenover zijn slachtoffers, voor
alles wat hij misdaan heeft.
In zijn réquisitoir legt de audi
teur-generaal er den nadruk op, dat
vóór de komst van beklaagde liet
sterftecijfer in Tjideng practiseh
nihil was.
Beklaagde wist precies hoe vér
hij kon gaan. Hij trachtte door
onmenschelijke behandeling en
het uitoefenen van terreur het
moreel der geïnterneerden en
krijgsgevangenen te breken. Dit
ging gepaard met een volstrekt
onvoldoende verstrekking van
voedsel, waardoor het sterftecijfer
moest stijgen. Voor hetgeen be
klaagde misdreven heeft, aldus
de auditeur, is maar één straf
mogelijk: de doodstraf.
Verdachte bewaar^ zijn kalmte, als
hij dezen eisch tegen zich hoort uit
spreken. Hij laat de verdediging aen
zijn raadsman over. die met zachfe
stem een zeer lang betoog houdt
gebaseerd op de veronderstelling, dat
men beklaagde nier verantwoordelijk
mag stellen voor alles, wat er in de
kampen is geschied. Beklaagde heeft
zijn schuld bekend en wacht thans
kalm zijn vonnis af. Hij is bereid
de doodstraf te ondergaan. De ver
dediger eindigt met een beroep te
doen op de mensehelijke gevoelens
van de rechters en roept hun clemen
tie in.
De uitspraak zal vallen op een
nader te bepalen datum.
De gisterenavond te Eindhoven
gespeelde wedstrijd tusschen het
voorloooig Nederlandsch militair elf
tal en P.S.V. ls erg tegengevallen. Bij
de militairen werd individueel vaak
aardig gespeeld, maar het verband
was te eenenmale zoek, hetgeen m
de voorhoede zeer sterk tot uiting
kwam. Voor de rust waren de mili
tairen iets in de meerderheid, het
geen in een doelpunt van Dërr werd
uitgedrukt. Kort na de thee bracht
Mulders de partijen op gelijken voet
Tegen het einde van den wedstrijd
kwam het militair elftal opzetten en
vijf minuten voor het eindsignaal
was het de linkshalf Roubos, die
met een hard schot P.S.V. de neder
laag bezorgde.
Vijf Nederlanders hebben Boulogne
(Frankrijk) verlaten om in een 42-
voets zeilboot, de „Vliegende Hollan
der", een tocht rond de wereld te ma
ken. Zij verwachten hiervoor een jaar
noodig te hebben. De reis gaat over
Lissabon, Dakar en Panama. Het
schip is uitgerust met een motor van
4 P.K.
Uit Liberaal-Democratische kringen
te Berlijn wordt vernomen, dat de
Kottbus is gearresteerd. Hij zou in
de étalage van zijn winkel een op
roep aan de Berlijnsche moeders heb
ben geplaatst, om hem alle inlich
tingen aangaande verdwenen kinde
ren te verstrekken.
BATAVIA. 21 Aug. (A.N.P.-Anetal.
De vergadering van de Ambonneesclie
vereeniging Pembangoenan Masjp-a-
kat Maloekoe (wederopboouw var de
Molukkenj heeft haar schrepe af
keuring uitgesproken over de uitla
tingen van F. Goedhart over het
optreden der Ambonneezen, tijdens
een voordracht, 13 Augustus te Ba
tavia onder auspiciën van de afd
Batavia van de „progressieve groep"
gehouden
Zij protesteerde tegen de sarcas
tische wijsje, waarop Goedhart rea
geerde tegen de opmerking, dat Vi-
elevn Nikljuluw voor alles Neier-
ander was. Hierbij sloot dr. W. Ho
ven, directeur van het binnenlancisch
bestuur, tevens algemeen regeerincs-
commissaris voor Borneo en de
Groote Oost. zich aan.
De Volewijckers kregen in het
Stockholmsche stadion een 82
nederlaag van de Zweedsche club
Djurgardens te slikken. De rust
stand was 62. Het veld was ten
gevolge van den regen, die den
geheelen dag gevallen was, zeer
nat, doch het spel was aan beide
zijden goed, waarbij de Zweden
door grootere snelheid opvielen.
Het spel der Nederlandsche voet
ballers maakte een eenigszins ner-
veuzen indruk. Doelman Bruist
moest in de tweede helft, nadat hij
door den bal aan de keel geraakt
was, het veld verlaten.
„Na maaltijden zooals men in
dit land krijgt, ls het onmogelijk
tot het beste spel te komen",
meende aanvoerder De Busser na
den wedstrijd
BONKAARTEN LA, LB, LC 608:
A77 melk 2 liter melk.
B77, C77 melk 3VSs liter melk.
BONKAARTEN LD, LE 608:
D77, E77 melk 6 liter melk
TABAK SKAARTEN
T44 2 rantsoenen tabaksartikelen.
De bonnen voor tabak zijn reeds
Vrijdag 23 Augustus geldig.
Op de bonnen voor aardappelen,
die nader zullen worden aangewe
zen, kan eerst met ingang van
Maandag 26 Augustus gekocht
worden.
„Wat een strop, de bon voor huis
houdzeep is uitgesteld. Dat wordt
woekeren met wat we hebben."
„Ja, 't is wel naar. Als de menschen
nu maar zoo verstandig zijn geen
zeep te gebruiken, als het met VIM
even goed kan. Laten we daar toch
goed aan denken!"
(Adv.)
Bij beschikking van den minister
van Landbouw, Visscherij en Voed
selvoorziening zjjn als distributie
goederen in den zin van de Distri-
butiewet 1939 aangewezen: le. alle
soorten fruit, zooals appelen, peren,
pruimen, bananen, citroenen, man
darijnen en sinaasappelen; 2e. alle
soorten gedroogd fruit, zooals ge
droogde abrikozen, appelen, peren,
pruimen, krenten en rozijnen, en
3e. alle soorten specerijen, zooais
notemuskaat en peper.
Euwe heeft zieh slechts één dag
aan den kop kunnen handhaven.
Gisteren moest hlij tegen Lundin
met remise genoegen nemen. Eot-
winnlk won van Boleslafsky, zoodat
de Rus thans weer alleen de leiding
heeft.
Euwe speelde een dame-gambiet
iegen Lundin, die de Tarrasch-ver-
dediging koos. De Zweed verkreeg
-en behoorlijke stelling, zoodat de ba
lans lang in evenwicht bleef. Toen
tenslotte de dames geruild werden
was de mogelijkheid voor nieuw
voordeel uitgesloten.
Botwlnnlk beëindigde zijn partij in
53 zetten. Boleslafsky opende on ge-
(Van onzen specialen verslaggever)
AMSTERDAM, 21 Aug. Op de
Stadionbaan werden hedenavond de
wielerwedstrijden verreden, die Dins
dagavond tengevolge van den stroo
menden regen moesten worden af
gelast. De toeschouwers hebben
waar voor hun geld gekregen.
In het stayersnummer werd felle
strijd geleverd, speciaal ln de eerste
manche. De loting was als volgt:
v. d. Voort, Cbocque (die voor zijn
landgenoot Chaillot Inviel), Mi-
chaux, Pronk. Besson en Bakker.
Nauwelijks hadden de renners de
rol te pakken of Pronk en Besson
nestelden zich reeds achter onzen
nationalen kampioen. Na 7« K.M.
veroverde Pronk de leiding, welke
Bakker, die van de vijfde plaats
naar voren kwam stormen, spoedig
overnam. Hoe levendig de strijd was
moge blijken uit het feit, dat hier
na Michaux en Besson nog den kop
hebben gehad alvorens v. d. Voort
vijftien ronden voor het einde er
definitief beslag op legde.
De tweede rit was van geheel
andere allure. Na 4 K.M. ging de
Zwitser aan het hoofd om zich daar
een veertig ronden te handhaven,
ondanks verwoede aanvallen van
Pronk en Bakker op zijn leiders
positie. Na 30 K.M. kwam Pronk
weer eens terug en toen ging hij in
derdaad over Besson heen. v. d.
Voort profiteerde van dezen aanval
en kwam achter den Helvetiaan te
liggen, op wien hij niet meer dan
ongeveer 45 M. mocht verliezen om
als eerste ln het totaalklassement
te eindigen. Hierin slaagde hij in
derdaad.
De totaaluitslag luidt: 1. v. d.
Voort, 4 punten: 2. Besson, 4 punten;
3. Pronk, 5 punten; 4. Michaux, 8
punten; 5. Bakker. 9 punten en 6
Chocque, 12 punten.
De sprintwedstrijd voor amateurs
werd in verband met de wereld
kampioenschappen in Zurich tus
schen de mindere goden uitgevoch
ten. Van Gelder plaatste zich als
eerste. In het nummer achtervol
ging over maximaal 4 K.M. liep Gle-
seler een flink stuk in op Krever
In den wedstrijd over onbekenden
afstand trok Van Gelder wederom
aan het langste eind.
tukklg, hetgeen Botwinnik resoluut
afstrafte.
De partij DenkerVidmar f tnd'-de
in remise, evenals de ontmoeting
SmyslovBernstein. Szabo en Chris-
toffel wonnen respectievelijk van
Stoltz en Kotof. stelner sleepte zijn
eerste winst in de wacht tegen
O'Kelly door een prachtig teven-
eindspel. Najdorf was uitgelaten van
vreusrde toen hij door een geniale
combinatie van zijn zeer moeilijke
verdedigingsstelling Flohr remise al-
dwong. Guimard verloor van Tar,a-
kower (tijdnood).
De stand is thans:
Botwinnik 6'/ punt; Euwe 6 pun
ten; Denker, Smislof en Tartakower
5 punten: Stolta en Flohr ieder 4Vj
punt; Najdorf 4 punten; Szabo en
Kottnauer ieder 3 ft punt; Kotof cn
Bernstein leder 3 punten; Boleslafs
ky, Yanofsky, Lundin en Chrlstof-
fél'leder 2% punt; O'Kelly 2 punten;
Guimard, Vidmar en Steiner ieuer
l'/2 punt.
Heden worden de volgende partijen
espeeld Vidmar—Kottnauer, Chns-
toffelYanofsky, Guimard—Kotof,
NajdorfTartakower, SzaboFlohr.
Uinjin—Stoltz, Smyslof—Euwe, Stel
nerBernstein. BotwinnikO'KGly,
DenkerBoleslafsky.
Na een afwezigheid van zeven
jaar zij de Flamingo's thans voor
het eerst weer in Engeland can daar
wedstrijden te spelen tegen diverse
clirbs. Zij arriveerden Dinsdagmor
gen in Harwich en speelden giste
ren hun eersten wedstrijd in de
tournée tegen het garnizoen van
Colchester. De Flamingo's gingen
het eerst aan bat en scoorden 168
runs voor drie wickets. Toen vielen
evenwel 6 wickets voor slechts 40
runs. Colchester, dat daarop aan
bat ging verloor in de 50 minuten,
welke er nog gespeeld werden,
slechts 1 wicket.
