HET KATHOLICISME IN
NOORWEGEN
N
Toekomst der Nederlandsche
beschaving
Frosio eerste bij de stayers
Botwinnik en Euwe winnen
Aanzien der Kerk zeer verhoogd
Beschouwingen over
düna-ooriogschepers
ROND DEN
BALKAN
Gewapende benden in
Macedonië
Evatt over gevaar van
derden wereldoorlog
Fietsen en banden
Geen luxe bij etentje
buitenshuis
Van der Voort eindigt als laatste
Verkiezingswetje
aangenomen
Negende remise-partij van Najdorf
VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1946
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
Liturgische weekkalender
Petroleum voor kook-
doeleinden
Uitbreiding van
algemeene gratie
Mgr. dr. J. Mangers
DE VERRASSING IN ZURICH
DerksenSeniftleben
Eerste Kamer
Van de strijdperken waar Oost
en West, Rusland en de Angel
saksische staten, hun politieke
gevechten voeren, is Zuid-
Europa een der belangrijkste. En
het is goed zich rekenschap te gi
ven van de gebeurtenissen, die hier
in de laatste dagen zijn voorgeval-
len.
De Russen dienden een eisch in
tot herziening van de Conventie van
Montreux, met de bedoeling, vennoot
te worden in het militaire beheer
over de Dardanellen, den toegangs
weg tot de Middellandsche Zee. De
V.S.. Engeland en Turkije hebben te
kennen gegeven, dat zij een derge
lijke medezeggenschap der Russen
nimmer zullen goedkeuren. Vervol
gens stelde Amerika een fel ultima
tum aan Joego-Slavië naar aanlei
ding van het neerschieten van twee
Amerikaansche vliegtuigen; en Tito
voldeed slechts ten halve aan dat
ultimatum: een werkelijke veront
schuldiging maakte hij niet.
Nauwelijks was de klank hiervan
weggestorven uit de wereldpers, ef
de Oekraïne, direct afhankelijk van
den dictator in het Kremlin, diende
bij den Veiligheidsraad een aanklacht,
in tegen Griekenland. Mr. van Klel-
fens en Sir Alexander Cadogan sle
pen over deze klacht de messen
scherp tegen den Russischen gedele
geerde Gromyko en wisten althans
eenig uitspel te verkrijgen van de
behandeling dezer kwestie.
Amerika weigerde nog langer voed
sel naar Joego-Slavië te zenden in
dien daar niet een normaal demo
cratisch bewind, d.i. een minder
R'ussisch-gezind bewind, zou zijn ge
vestigd op dezelfde wijze als En
geland financieelen steun onthoudt
aan Polen, zoolang daar geen behoor
lijke verhoudingen bestaan.
Op de vredesconferentie te Parijs
maakten de Australische afgevaar
digde Beasley en de Rus Molotof een
ruzie die de woordenwisselingen tus-
schen Bevin en Wvsjinski aan het
begin van dit jaar in de herinnering
terugroept. De Amerikaansche vloot
voert bewegingen in de Middelland
sche Zee uit, waarvan het doel, vol
gens den bevelvoerenden admiraal,
„niemand een bliksem aangaat",
maar die niet anders opgevat kun
nen worden dan als anti-Russisch
vlagvertoon. Het heette eergisteren
dat Sovjet-officieren in Albanië een
leger opleiden, en de Albaanscbe
aanvrage om lidmaatschap van de
TJ.N.O. is door Amerlkaansch veto
(overigens niet het eenige veto
dat over nieuwe lidmaatschapper.
werd uitgesproken) krachteloos ge
maakt.
Deze zaken zijn de oogst van
slechts twee, drie weken. Zij zijn
symptomen van een heftigen politie
leen strijd. Men wil eikaars lnvloeds-
gebieden binnendringen: de Russen
ln Griekenland, de Westerschen in
Joego-Slavië, Albanië, ja, uiteindelijk
ln alle landen waarvoor het ijzeren
gordijn is neergelaten. Evenmin als
de geheele wereld Is Zuid-Oost-
Europa verdeeld in stukken; die
voorgoed binnen de cirkels van de
twee wereldmachten liggen. Geen
afspraak, „slechts" de feiten hebben
zulk een verdeeling tot stand ge
bracht. Aan geen van beide kanten
berust men echter; men probeert de
feiten een anderen kant op te doen
gaan.
Is het dan wonder, dat de vrede
nog ver is?
Een regeeringscommuniqué te
Athene maakt melding van ge
regelde veldslagen, die sedert
Maandag in Macedonië tusschen
de gendarmerie en gewapende
bendes gevoerd worden en waar
door vele verliezen worden ver
oorzaakt.
Berichten van het Chalkidiki-
schlereiland ten Z. O. van Saloniki
zeggen, dat de situatie bij groote
activiteit van gewapende bendes
„verward" ls. Troepen deden 'n over
val op de kantoren van het commu
nistische blad „De Volksstem" ln
Salonikt.
In zijn eerste persconferentie 11a
zijn terugkeer van de Parijsche vre
desconferentie heeft de Australische
minister van Buitenlandsche Zaken.
Evatt, zjjn zienswijze over de situa
tie aldaar weergegeven. In de eer
ste plaats constateerde hij, <jat ln den
raad der Vereenlgde Volken van het
vetorecht ernstig misbruik wordt ge
maakt. Ten tweede achtte hij een
derden wereldoorlog onvermjjdelijK,
tenzij de zaken van den tweeden
wereidoorlog op vriendschappelijke
wijze werden geregeld.
ZONDAG 1 Sept. 12e Zondag na
Flnkst. 2 H. Aegtdius. 3 H.H. Twaalf
Broeders. Credo. Praef. H. Drievuld.
MAANDAG: H. Stephanus. 2 A cunc-
tis. 3 naar keuze. DINSDAG: Mis v
d. vorigen Zond. 2 A cunctis. 3 voor
alle overledenen. 4 naar keuze Gew.
Praef Roermond: Kerkwijding der
Kathedr. Credo. WOENSDAG: Mis v
c) vorigen Zond. 2 A cunctis. 3 naar
keuze. Gewone Praef. Roerm.Mis v
KerkW. 2 H Maagd. 3 Kerk of Paus.
Credo. DONDERDAG: H. Laurentlus
Justinianus. 2 A cunctis- 3 n. keuze.
Roerm.: 2 Oct. Kerkw. 3 H. Maagd.
Credo VRIJDAG: Mis als Woensdag.
Of wegens den len Vrijdag der maand
Mis V. h. H. Hart. Credo. Praef. H.
Bart. ZATERDAG: Mis van O. L.
Vrouw op Zaterdag. 2 H. Geest. 3 Kerk
of Paus. Praef H. Maagd. Roermond:
Mis als Woensdag. ZONDAG 8 Sept.
O. L. Vrouw Geboorte. 2 v. d. 13en
Zond. na Pinkst. 3 (in stille Kissen)
H. Hadrianus. Breda: 3 of 4 voor den
Bisschop. Credo. Praef. H. Maagd.
Laatste Evang. v. d. Zondag.
De zorgvolle positie van rijwieler.
en rijwielbanden en het uitblijven
van eenige merkbare verbetering
hebben den A.N.WB. aanleiding
gegeven zich opnieuw in een adres
tot den minister van Economische
Zaken te wenden. De bond verzoekt
den minister met aandrang er naar
te streven, dat de productie in be-
belangrijke mate wordt opgevoerd.
Een werkelijk algemeene distri
butie zal moeten worden gebaseerd
op een systeem, waarbij alle Ne
derlanders, die in het bezit zijn van
een rijwiel, successievelijk in de ge
legenheid worden gesteld dit van
behoorlijke banden te voorzien, al
dus de A.N.W.B.
De verruiming van verschillende
toewijzingen voor restaurants, maar
vooral het beschikbaar stellen van
vleesch op het bonlooze menu met
ingang van 1 Sept., heeft velen
blijkbaar ten onrechte in de mee
ning gebracht, dat men voortaan
zonder beperkingen in de restau
rants „terecht kan".
Deze onjuiste meening brengt
den restaurateur in moeilijkheden
en bezorgt den gast een teleurstel
ling. De restaurateur wordt voor
de moeilijkheid geplaatst zijn gas
ten duidelijk te maken dat het
vleesch in beperkte mate wordt toe
gewezen, n.l. per warmen maaltijd
50 gram en dat het rantsoen vet
niet verhoogd wordt, doch op 15
gram blijft vastgesteld, hetgeen den
omvang van den maaltijd beperkt.
Houders van petroleumkaarten
voor kookdoeleinden en verlichting
kunnen gedurende September op de
bonnen 49 t.m. 52 der kaart UA 510,
de bonnen 49 en 51 der kaarten U
510, den bon 73 der kaarten UC 510
en den bon 128 der kaarten UD 510
vier liter petroleum betrekken.
H. M. de Koningin heeft bij Kon
Besluit van 23 Augustus 1.1. eenige
uitbreiding gegeven aan de bij Kon.
Besluit van 29 April verleende al
gemeene gratie van geringe straffen
uit den bezettingstijd.
Voor dit gunstvertoon werd eer,
aantalpersonen voorgedragen, die
veroordeeld zijn ter zake van tij
dens de bezetting of kort na de
bevrijding gepleegde strafbare fei
ten.
Dc openingsdatum voor den Zuid-
Atlantischen dienst der K.L.M. zal
niet zijn 21 October, maar op een dag
in begin November.
ederiand kan en zal U helpen",
zeide Paus Pius XI 24 jaar
geleden tot den Nederlander
Mgr. J. Olav Smit, die zich als
Vicaris Apostolicus van Oslo Noor
wegen zag toegewezen. Nederland
hééft geholpen en Nederland blijft
helpen, wellicht in versterkte mate,
nu de vriendschapsband door de be
zettingsjaren zoozeer is aangehaald.
De huidige Apostolische Vicaris,
Mgr. dr. J. Mangers, die thans voor
eenigen tijd in ons land vertoeft, om
den band tusschen katholiek Noor
wegen en katholiek Nederland nauwer
aan te halen, ontvangt ons in het
St. Olavshuis te Bussum, waar de Pro
cure van net Noorsche Vicariaat ge
vestigd is. Zeer hartelijk is de begroe
ting, niet lang geleden toch hadden
Ook op den tweeden dag van het
congres, dat het Nationaal Instituut
te Nijmegen heeft georganiseerd ter
bespreking van vraagstukken, samen
hangende met de toekomst der Ne
derlandsche beschaving, zijn de
discussies over het algemeen niet
bijzonder levendig en spannend ge
weest. Van een botsing der ideeën is
•noch bü de bespreking der referaten
van Dr. A. Old end or ff en Dr. J. P.
Kruyt, respectievelijk over ,.De eco
nomische invloeden op het moderne
maatschappelijk-cultureele leven" en
over „Sociaal-economische verande
ringen in Nederland", noch bij die
van het referaat van Dr K. Basch-
witz over „Naweeën der doorstane
gelijkschakeling" sprake geweest.
Evenmin heeft, het congres tot nu
toe practische conclusies uit zijn be
sprekingen getrokken. Wei kan men
zeggen, dat de discussie over deze
referaten op enkele punten verhel
derend heeft gewerkt. Met name
was dit het geval bij de bespreking
van het referaat van Dr. Baschwitz;
die een uitvoerig overzicht had ge
geven van de perstoestanden onder
de Duitsche overheersching en die
tot de conclusie was gekomen, dat
het Nederlandsche volk de proef
tegen het geweldige propaganda-ap-
paraat van den vijand volledig
doorstaan heeft en dat daarmede is
bewezen, dat propaganda den geest
van een a&n vrijheid gewend volk
niet vermag te breken Niettemin
meende dr. Baschwitz, dal deze pro-
naganda haar sporen heeft nagela
ten in het zieleleven der nienschen.
Een aan angst grenzend wantrouwen
jegens alles wat naar propaganda
zweemt en vooral regeer ingspropa-
ganda is werkzaam gebleven. En
ook is er een gevoel van leegte ach-
(Van onzen sportredacteur)
Wy seinen vanavond verrassend
nieuws uit de stad van de wereld
kampioenschappen niet Besson,
niet Chaillot, maar Elia Frosio, de
33jarige Italiaan, is winnaar ge
worden van de finale achter
groote motoren! Een overwinning
in de laatste 50 meter van de
1CO.COO,
Chaillot die. tegen een combine
van het zuiverste water vocht, was
van de eerste plaats gestart en reed
niet alleen tegen Besson, maar ooit
tegen diens landgenoot Heimann en
Frosio. De eigenlijke strijd begon
na 20 kilometer toen de Zwitser-
sche favoriet zijn pionnen in het
veld bracht. Hij liet eerst Heimann
en daarna Frosio voorbijgaan en
wachtte in vierde positie op het
resultaat van hun meedoogenloos
afmattend offensief. Vijftien kilo
meter verder bracht deze tactiek
nut op, want Heimann slaagde er
in den Franschman te passeeren.
Het zich nimmer verlooche
nende allure van den waren kam
pioen bracht hem geleidelijk van
de vierde plaats weer naar de
derde en van daar naar de tweede,
waar hij zich 35 km. voor het
einde achter den inmiddels naar
den kop gekropen Besson herstel
de. Het duel, waar men al weken
over sprak, ging zijn hoogtepunt
tegemoet. Nog 25 km., nog 20, nog
15, nog 4, nog daér gaat Chaillot!
Daar is het groote duel, zij aan
zij. Nog 2, 3 ronden lang en Chail
lot schijnt te winnen. Hij raakt
wel los, maar komt in volle spurt
weer bij en zijn voorwiel passeert
dat van den Zwitser. Het publiek,
dat zijn landgenoot Besson uit alle
macht aanmoedigt, verstomt. Maar
opeens begint het weer te juichen.
Chaillot zwemt! Zal hij het wéér
halen? Maar ditmaal is de
Franschman definitief los.
Maar dan opeens, twee ronden
voor het einde, ligt Frosio op de
derde plaats in volle spurt.
Nog één ronde en tien meter
verschil met Besson. Frosio ontwik
kelt een van die felle spurts, die
hij hier al zoo vaak heeft laten
zien. In de voorlaatste bocht be
reikt hij het achterwiel van Bes
son. Zal die hem nog kunnen hou
den? Maar neen, het laatste duel
met Chaillot heeft te veel van Bes-
son's krachten gevergd, zijn laatste
reserves verbruikt. Zijn zeker
schijnend wereldkampioenschap
gaat in de laatste 50 meter ver
loren als Frosio hem onweerstaan
baar voorbijschiet en met 3 meter
voorsprong over de eindstreep
sprint.
Onze landgenoot Van der Voort
is niet opgevallen. Na 30 km.
kreeg hij een lap van Besson en
Chaillot en in het eindklassement
eindigde hij als vijfde.
De uitslag was:
1 Frosio 1 uur 29 min. 9,4 sec.;
2 Besson op 3 meter; 3 Chaillot
op 180 meter; 4 Heimann op 465
meter; 5 Van der Voort op 500
meter.
Naar wij vernemen wordt nog
in den loep van deze week een ver
gadering gehouden van het bestuur
der U.C.I. inzake de finale Derk-
sen-Senfftleben. De Franschman
heeft inmiddels het ziekenhuis
verlaten en was vanavond al weer
op de Oerlikonbaan. De finale is
thans definitief vastgesteld op 6
October in Zürich.
tergebleven, alsof men het vertrou
wen in de macht der openbare mee
ning heeft verloren. Uit het congres
werd er nu terecht de aandacht op
gevestigd, dat dit wantrouwen je
gens de na-oorlogsche pers ten deele
ook zijn oorzaak vindt in die pers
zelf, die door verschillende omstan
digheden niet ln staat is haar taak
naar bebooren te vervullen. Gebrek
aan voldoende papier belet den kran
ten de voorlichting te geven, die
van haar verwacht mag worden.
Het tekort aan geschoolde krach
ten en de toevloed van ongeschool
de krachten in de journalistiek, die
in de afgeloopen jaren niet konden
worden opgeleid, is een andere oor
zaak." Als oorzaak van het wantrou
wen van het lezend publiek werd
voorts genoemd het feit, dat de
overheidsvoorlichting zich in het af
geloopen, jaar lang niet altijd tot het
zakelijke 'heeft beperkt, maar zich
heeft begeven op politiek gebied, dat
het terrein is van de bladen der pu
blieke opinie.
Dr. A. Oldendorff ging in zijn re
feraat de psychologische en sociale
gevolgen na van de ontwikkeling
van het economische en sociale le
ven in de laatste eeuw op de Neder
landsche cultuur.
Dr. J. P. Kruyt hield in zijn refe
raat een pleidooi voor de ordening
van het sociale en economische leven,
waarvoor de meerderheid van ons
volk, namelijk de arbeiders en de
middenstanders, veel voelt.
(Van onzen parlementairen
redacteur)
Goedgekeurd werden voorts de
Akte van Wijziging van het statuut
der internationale arbeidsorgani
satie, het Wetsontwerp Afwijking
van de Termijnen, bedoeld in het
tweede lid van art. 199 van de
Hooger Onderwijswet ten aanzien
van de R. K. Universiteit, de rege
ling inzake uiterlijke kenmerken
van effecten of onderdeelen daar
van, het Wetsontwerp om onder
bepaalde voorwaarden de in Rijks
marken luidende bezittingen van
de Nederlandsche Bank op den
Staat der Nedei landen te doen
overgaan, het Wetsontwerp Verlen
ging van eenige verjarings- en
vervaltermijnen inzake registratie,
successie en zegel, de bekrachti
ging van een met toepassing van
het tweede lid van art. 183 van
de Indische Staatsregeling vastge
legde ordonnantie, alsmede de af
wijking van de wet tot invoering
van een wettelijken tijd.
wij het voorrecht In Oslo Mgr. Man
gers te bezoeken, die de minzaam
heid heeft van den Luxemburger en
de ongedwongenheid van wie den
Noorschen omgang gewend ls.
Wij spreken over den groei van het
katholieke leven in dit land en zijn
het roerend eens, dat wij met be
trekking op Noorwegen het woord
„missie" maar voorgoed in den ban
zullen doen. Het ls Immers zoo deni-
greerend tegenover een zoo beschaafd
land, dat, cmdat het nu eenmaal een
te gering aantal katholieken heeft,
geen zelfstandige kerkprovincie kan
zijn.
Drieduizend katholieken telt 't Vi
cariaat Oslo (de praefecturen Mid
den- en Noord-Noorwegen vierhon
derd). Dat ls een op de duizend,
waarbij het vermeldenswaard is, dat
China een katholiek op de honderd
inwoners heeft. Thans werken er 'n
kleine vijftig seculiere en reguliere
priesters, waarvan het grootste aan
tal Nederlanders. Acht priestejs heeft
het eigen land reeds voortgebracht-
Van de zes zustercongregaties zijn de
zusters van Franciscus Xaverius eu
de Sint Jozef-zusters van Chambérv
de voornaamste. In het geheel zijn
er ongeveer vijfhonderd vrouwelijke
kloosterlingen, waarvan twintig van
eigen land, die zich verdienstelijk
maken in ziekenhuizen en scholen.
Maar te weinig roepingen, te weinig
krachten, is ook hier thans de klacht.
Van de 25 staties, die het heele
land telt, is het meest Intense ka
tholiek leven te vinden in de hoofd
stad Oslo, de tweede stad Bergen en
ln de Zuidkustplaatsen Stavan-
ger en Chrlstlansand.
Gedurende de bezetting ls er on
der de studenten in Oslo een groote
tendenz naar het katholicisme ont
staan. Er zijn nog steeds vele con-
vertieten onder de jongeren.
Mgr. Mangers vertelt ons, dat er
op 29 September ln Oslo een groot
congres van alle Noorsche katholie
ken zal worden geopend. Aan dit
congres zal een veertiendaagsehe
tentoonstelling verbonden worden
van de katholieke liturgie. Een groo
te voldoening voor de pioniers, die
zooveel wanbegrip en tegenkanting
openlijk hebben moeten trotseereu.
Het is niet te loochenen, dat de ka
tholieken de openbare meening in
Noorwegen tegen hebben De pers
doet echter geen enkelen uitval meer
sinds de bevrijding.
De fiere aansluiting van Bisschop
Mangers bij het verzet der Luth.
geestelijken heeft het aanzien Ier
Kerk zeer verhoogd, wy spreken over
den Noorschen volksaard, die den
Noor zoo ontoegankelijk maakt voor
iet katholicisme. De natuurgevoelige
Noren met hun weinig eischenden
aard zijn over het algemeen zeer
tevreden met hun bestaan Zij zijn
in dit aardsche gelukkig, er ls geen
greote innerlijke aandrang, die hen
naar religieuze verdieping drijft.
En zoo die er is, zijn er fanatieke
sekten genoeg om zich bij aan te
sluiten.
Maar de Noren zijn schoonheids-
gevoelig. De liturgie trekt hen.
Daarom vragen wij of een klooster
van Benedictijnen niet op zijn
plaats zou zijn ln dit land, waar de
grondwet niet, zooals ln Zweden,
contemplatieve orden verbiedt.
„Het ls mijn levenswensen.zegt
Mgr. Mangers met vuur „En als
contemplatieve vrouwenorae dan de
Birgitinessen zeggen wij. „van den
ouden Zweedschen stam, die hier in
Uden en Weert nog kloosters heb
ben
,.Er ls sprake van Fransche con
templatieve Dominicanessen." zegt
de Bisschop, maar het hoofd der
Staatskerk adviseerde de regeering
indertijd geen toestemmine te geven.
De vooroordeelen zullen echter
gaandeweg verdwijnen met het toe
nemen van de erkenning door de
Staatskerk En met voldoening ver
telt Mgr. Mangers, hoe hij kort ge
leden werd uitgenoodigd tijdens een
bijeenkomst van de Bisschoppen der
Luthersche Kerk, om met hen het
middagmaal te gebruiken.
„Zou niet een instelling als ..De
Open Deur" in Oslo op zijn plaats
zijn?"
„We moeten handenvol geld heb
ben", aagt Mgr. zuchtend.
,,Het groeiend katholiek leven in
Noorwegen moet hier meer bekend
worden", is ons wederwoord.
De leiders in het schaaktournooi
te Groningen zijn de dertiende
ronde goed doorgekomen. Euwe had
het niet zoo moeilijk tegen O'Kelly
en had slechts 35 zetten noodig
om winnaar te worden. Botwinnik
had een heel wat zwaardere opgave
tegen Tartakower. Na een feilen
eindstrijd dwong de Rus zijn te
genstander echter tot opgave na
den 54en zet.
Kottnauer won na een snelle
partij in 21 zetter van Lundin.
Szabo komt steeds meer naar vo
ren. Thans bond hij Christoffel aan
zijn zegekar. Najdorf speelde weer
eens remise voor de negende
maal nu tegen Guimard. Flohr
en Denker konden het ook niet
verder brengen dan een puntenver-
deeling Boleslafsky won van Stoltz.
Bernstein—Vidmar eindigde in re
mise. Twee partijen werden afge
ronde FlohrSteiner is zonder
verder spelen remise gegeven. Den
ker z'ag het hopelooze in van zijn
stelling in de partij tegen Stolz uit
de twaalfde ronde en gaf zich
eveneens zonder verder spelen ge
wonnen.
De stand is thans;
Botwinnik, 11 punten en 1 af-
gebr. partij, Euwe 1014 punt,
Szabo 8% punt, Smislof 8 punten
en 1 afgebr. party, Najdorf 7%
punt en 1 afgebr. party, Denker
714 punt, Flohr 7 punten en 1
afgebr. party, Tartakower en
Stoltz elk 7 punten, Boleslafsky
614 punt, Kottnauer 6 punten en
1 afgebr. partij, Lundin 6 punten,
Kotov 5% punt en 1 afgebr. partij,
Guimard 5 punten, Bernstein 414
punt en 1 afgebr. partij, Yanofsky
4 punten en 1 afgebr. partij, Chris
toffel 4 punten, Steiner 3% punt
broken, namelijk Kotov—Steiner enien x afgebr. partij, Vidmar 314
YanofskySmislof. punt, O'Kelly 214 punt en 1 al-
De afgebroken party uit de elfde lgebr. party.
