Belemmering van Katholieke
activiteit in Duitschland
Nieuwe oneenigheid op de
Parijsche conferentie
Euwe alleen aan den kop
Tot hoofd en hart
ONZE LANDSVROUWE
W. Vogt in vrijheid
gesteld
Priesters ondervinden tengevolge van
zone-indeeling veel moeilijkheden
Het weer.
DR. TUMBELAKA
VERMOORD
CONFERENTIE TE
SINGAPORE
Grieken werpen knuppel in het
hoenderhok
Heden vier pagina's
Botwinnik verloor van Kotov
PATER KERREMANS S.J.
NAAR ROME
Ned. valuta en reizen
naar het buitenland
Duitsche „gasten" hebben
Vaticaan veriaten
DE VIJFTIG COMPLEET
69ste JAARGANG No. 23634
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week'
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
De Engelsche historicus Carlyle
heeft eens geschreven, dat ln
iedere periode der wereld
geschiedenis .de Groote Man
de redder van zijn' tijd is geweest,
de bliksemstraal, zonder welken de
brandstof nooit zou zijn ontbrand
en dat de wereldgeschiedenis de
levensbeschrijving van Groote Man
nen is. Ongetwijfeld is ln den jong-
sten tijd Winston Churchill, de ge
boren oorlogsleider, zooals zelfs zijn
tegenstanders hem noemen, voor
het behoud van het Britsche Im
perium de Groote Man geweest.
Op den vooravond van den 66sten ver-
Jaardag van onze Koningin dachten
wij hieraan, omdat het de Engel-
schen geweest zijn, die Koningin
Wilheimina vaak den Nederlandsehen
„Churchill'' noemden, daar Zij even
verbeten en compromisloos Haar
volk tot verzet aanspoorde als Enge-
lands Groote Man dat meer dan
vijf jaren lang gedaan heeft. Zij is
daarom voor ons de Groote Vrouw,
omdat mede door Haar wijs beleid
Nederland zijn onafhankelijkheid
heeft herwonnen.
Als de stelling van Van Hamel in
zijn standaardwerk „Nederland tus
schen de mogendheden" juist is,
dat het zelfstandig bestaan van een
land steeds berust op twee funda
menten, n i. èn op de internationale
behoefte èn op de eigen nationale
kracht, dan zal ieder moeten toe
geven, dat onze Vorstin geen ge
legenheid heeft laten voorbijgaan
deze eigen nationale kracht tot het
uiterste te bevorderen en tot ont
plooiing te brengen. Het is immers
mede aan Haar te danken, dat ons
volk na drie eeuwen welvaart en
honderd jaar vrede de Duitschers
hebben het gevoelig genoeg onder
vonden nog niets van die eigen
kracht heeft ingeboet.
Het is misschien goed Juist op
een dag als vandaag nog eens te
wijzen op de groote verdiensten
onzer Landsvrouwe, ook op inter
nationaal gebied. Dat Nederland zoo
veel goodwill ln het buitenland heeft
gekweekt, waarvan de vruchten nu
reeds te zien zijn, is vooral ook te
danken aan Haar. die er niet tegen
opzag ln Haar ballingschap als onze
Ambassadrice te fungeeren. In En
geland en Amerika was Zij onze
groote pleitbezorgster en geen af
stand was Haar te groot voor Haar
doelNederlands onafhankelijkheid
te herwinnen en ons land weer zijn
belangrijke positie onder de mogend
heden te doen innemen. Als wy
denken aan de voortreffelijke ver
standhouding met onze Zuiderburen,
met wie een tolunle is afgesloten,
welke zeer gunstige perspectieven
opent, zoowel op economisch als
politiek gebied, en wij vergelijken
daarmede den gespannen toestand,
die tusschen beide landen heerschte
onmiddellijk na den eersten wereld
oorlog, dan bespeuren wij daarin de
goodwill, waarover wij hierboven
spraken, vooral als wij bedenken,
dat thans Engeland, ln tegenstel
ling tot vroeger toen het niets na
liet om een toiunle tusschen de
lage landen te Verhinderen, er mede
accoord gaat.
Als een donkere schaduw hangt
nog steeds over ons koninkrijk
het probleem-Indië, dat een
jaar na Japans capitulatie nog
geen oplossing gevonden heeft. Als
symbool van Nederlands taak in
Oost-Indië, tevens opdracht aan
de troepen, heeft H.M. de Koningin
Donderdag j.l. te Assen aan de
eerste divisie, die over eenige weken
naar Indië vertrekt, den naam toe
gekend van „7 December-divisle".
Men herinnert zich ln dit verband
de veel-besproken radiorede van
Koningin Wilheimina van 7 Decem
ber 1942, waarin de regeering haar
voornemen uitsprak Nederlandsch-
Indlë als geheel gelijkwaardig aan
het H.yk in Europa te gaan beschou
wen en behandelen. De overwinning
der Geallieerden op Japan moet in
Oost-Indië echter nog worden vol
tooid.
Velerlei onrecht, door de Japan
ners in het leven geroepen, bestaat
daar nog. Tot dusver hebben Brit
sche en Britsch-Indische troepen
hier aan de uitvoering van de nog
resteerende taak gewerkt. Dit moet
zoo spoedig mogelijk door Neder-
landsche troepen worden overge
nomen.
In de rede van 7 December 1942
zijn staatkundige hervormingen van
het Koninkrijk der Nederlanden en
van de Rijksdeelen aangekondigd.
Behoud van het staatsverband staat
dus voorop, maar dit zal zijn een
hervormd staatsverband. In de uit
voering van een Juister hervorming
en het waarborgen hiervan ligt voor
Nederland-overzee een belangrijke
roeping.
In de rede van 7 December 1942
werd mede de nadruk gelegd op
het vrijwillig karakter van het ver
der samengaan van de verschillende
volkeren van het Koninkrijk ter-
wille van een duurzaam verband.
Erkend werd het recht van de
Indonesische volkeren op een eigen
staatsverband, waarin zij naar
het voord der Jongste troonrede
vrij hun eigen karakter kunnen
ontplooien en een eigen rol in de
geschiedenis der Vereenigde Volke
ren zullen kunnen gaan vervullen.
Deze bekroning van het Nederland-
sche bestuur in den Indischen ar
chipel te helpen verwezenlijken is
eveneens een taak van ons volk
en du3 mede van onze troepen.
In dezen zin moge de naam „7 De
cember" een devies worden voor
onze troepen bij de volvoering van
hun opdracht. Van het goed begrip
hiervan zai in sterke mate afhanke
lijk zijn of Nederland een historische
taak in de wereld kan blijven ver
vullen. H. M. de Koningin heeft dit
door Haar gebaar thans duidelijk
onderstreept.
Op dezen heugiyken dag willen wij
HHSi
Ter gelegenheid
van den verjaar
dag van H. M. de
Koningin publi-
ceeren wij deze
recente opname
van de Lands-
vorstin geen
officieel statie
portret, maar een
toevallig dezer
dagen bij de
uitoefening van
Haar dagelijksche
plichten genomen
foto.Wij lieten
dit pretentielooze
kiekje vergroo-
ten, omdat hel
ons de jarige
Vrouwe toont, we
zenlijk zooals zij
is in het leven
van allen dag.
Priesters krijgen, volgens alge-
meenen regel, geen paspoorten.
Voor het geheele gebied van Ber
lijn zijn er tot nu toe slechts vier
priesters, die ongehinderd in de
vier bezetje zones mogen komen.
Maar zelfs de Bisschoppen van
de westelijke zones van bezet
Duitschiand kunnen nog geen
vergunning krijgen dat deel van
hun diocees, dat onder de Sov*t-
contröle valt, te bezoeken.
De werkzaamheden van „Caritas"
en van de Katholieke Jeugdactie
worden meer en meer belemmerd.
„Caritas" zal zelfs genoodzaakt sijn
binnen afzienbaren tijd haar wel
dadige activiteit geheel en al te
Verwachting tot Zondagavond:
Geleidelik verder afnemende
wind tusschen Zuidwest en
Zuidoost, aan de Noordzeekust
voornamelijk in den laten nacht en
ochtend, in het Midden en het
Oosten van het land ln den loop
van den dag plaatselijk een regen-
bul. Overigens vrij zonnig weer
met iets hoogere temperatuur.
Zon onder 19.31, Maan 18.03
21.47. Zondag zon 5.50—19.39,
Maan 13.1822.08. Maandag zon
op 5.51.
Naar A.N.P.-Aneta uit Batavia
verneemt, is het vrijwel zeker, dat
dr. Tumbelaka, die dezer dagen
ontvoerd is, vermoord is.
Eenige dagen geleden bezocht hij
Buitenzorg om een bespreking te
voeren met Indonesische doktoren
aan het Krankzinnigengesticht al
daar. Toen hij terugkeerde hebben
terroristen hem ontvoerd.
Dr. Tumbelaka, die oud-Inspec
teur van het Krankzinnigenwezen
in Ned -Indië is, was vóór den oor.
log na zijn pensionneering naar Ne-
derland vertrokken, waar hij zich
had gevestigd. Na den oorlog bood
hij zijn diensten aan, waarna hij
per vliegtuig naar Indië vertrok.
Lord Kilieam is, ssooals reeds
gemeld, Vrijdag te Singapore te
ruggekeerd, om de zitting van de
defensie-commissie van Singapore
bij te wonen. De bijeenkomst wordt
verder bijgewoond coor den gouver
neur-generaal van de Unie van
Malakka, Malcolm Macdonald, den
gouverneur van de Unie van Ma
lakka, Sir Edward Sent, den gou
verneur van Hongkong Sir Mark
Young en den gouverneur van Sin
gapore Sir Franklin Gimpson. Over
de resultaten der zitting is tot dus
verre niets bekend gemaakt.
De voltallige vergadering: van de
Pary»che conferentie bood gisteren
aanvankelijk weinig sensationeels.
De Iraansche gedelegeerde zette
het standpunt van z|jn land uiteen
ten aanzien van het ontwerp
verdrag met Italië. Het verzoek
van Griekenland echter om een
resolutie op de agenda van de vol
gende vergadering te plaatsen,
bracht de gemoederen in beweging-
In deze resolutie werd gevraagd
de territoriale geschillen tusschen
Griekenland en Albanië te, onder
zoeken en op te lossen.
Onmiddellijk diende Molotof van
repliek. Hij verklaarde, dat de Griek,
sche delegatie de cortferentie tracht
te te gebruiken om aanspraken naar
voren te brengen, die geen betrek
king hebben op een vijandelijk land,
doen op een vredelievende bevriende
natie. Hij beschuldigde de Grieksche
regeering er van deze kwestie op te
werpen om het a.s. plebesciet over
de monarchie te beïnvloeden. Daarna
richtte hij een felle -xritiek aan het
adres van Engeland, wegens de aan
wezigheid van Britsche troepen in
Griekenland, hetgeen volgens hem de
oorzaak was van den huidigen toe
stand.
Hierna volgde een hevige ver
warring. De Chineesclie voorzittei
trachtte tusschenbeide te komen door
te zeggen, dat de eenige kwestie was
of de Grieksche kwestie op de agen
da van de volgende vergadering zou
worden geplaatst of niet. Doch h|j
vond geen gehoor.
De Yoego-Slavische afgevaardigde,
Pijade, zette een hevigen aanval in
In verband met de viering van
den Koninginnedag verschijnt
onze courant hedenmorgen en
wel ter grootte van vier pagina's.
De daardoor vrij gekomen extra
pagina's, die wij anders op za
terdag plegen te geven, zullen
later worden opgebruikt.
De Directie.
De groote sensatie in het wereld-
schaaktournooi te Groningen was
gisteren de nederlaag, die Botwin
nik te slikken kreeg van Kotov.
Dit feit is des te merkwaardiger,
omdat de Russische kampioen
geen enkelen blunder heeft ge-
echter ons artikel niet eindigen met
misschien wel de somberste blad
zijde uit onze geschiedenis. De
vreugdevolle mededeeling, welke het
Nederlandsche volk dezer dagen uit
het palels Soestdijk bereikte en de
enthousiaste wyae, waarop zoowel in
eigen als in het buitenland op dat
iieugiyk nieuws is gereageerd, be-
wyzen hoe diep de liefde tot het
Oranjehuls ln ons volk veranwerd
ligt en ha j hoog en sympathiek het
c k buiten ons land staat aange
schreven.
Op dezen dag danken wy God voor
den Zegen, welken Hij ons Konings
huis heeft willen schenken. Het is
de zegen, die ln onze katholieke
kerken lederen Zondag van God
wordt afgesmeekt in het „Domine
salvam fac Reglnam nostram" en
welken wij op dezen dag van Haar
verjaardag by zonder Gode afbidden.
maakt. 7,\Jn tegenstander speelde
een dermate superieur spel, dat de
leider in het klassement er niet
tegen opgewassen bleek.
Euwe, wiens partij tegen Bernstein
na de middagzitting ln een schit
terend pionneneindspel werd afge
broken, slaagde erin de volle winst
te behalen en zich zoodoende aan
het hoofd van de ranglijst te plaat
sen. Hterby dient echter rekening
te worden gehouden met het feit,
dat Botwinnik vandaag nog een
hanggartij moet uitspelen.
De ontmoeting DenkerTartako-
wer eindigde in remise wegens her
haling van zetten, chrlstoffel moest
na 3jj zetten ln Lundin zyn meerdere
erkennen. Kottnauer verloor na 21
zetten van Smislof, die hem ver
hinderde tf, rocheeren na een hevi
gen koningsaanval.
Steiner en Guimard gaven de afge
broken partijen, respectievelijk tegen
Yanofski en Szabo, gewonnen.
O'Kelly moest zich ln de voortzet
ting van zyn partij tegen Stoltz ge
wonnen geven.
De party VIdmar-NaJdorf werd na
58 zetten afgebroken en wordt heden
uitgespeeld. BoleslafskiejFlohr ein
digde in remise.
op Griekenland. Hy werd onderbro
ken door Alexander (Engeland) die
protesteerde, dat men thans het
voorstel zou bespreken.
Molotof protesteerde tegen de be
perking der redevoeringen en Pijade
ging voort, steeds luider schreeu
wend. daar zoowel afgevaardigden
als voorzitter om orde riepen. Aan
het einde van zijn rede werd hij van
Slavische zijde luide toegejuicht.
Hierna nam Alexander 't woord.
Hij noemde de redevoeringen van
den Yoego-Slaaf en Molotof provo-
ceerend en drong er op aan de
resolutie op de agenda te plaat
sen omdat Griekenland het recht
heeft gehoord te worden over
iedere kwestie waarover 't wenscht
te spreken.
Zoowel Alexander als Byrnes na
men dgel aan het debat dat hierop
volgde.
Ondanks den heftigen tegenstand
van Rusland heeft de vergadering
het besluit aangenomen om tijdens
de volgende byeenkomst 't Grieksch-
Albanee3che grensgeschil te be
spreken.
Tegen stemden Wit-Rusland
Frankryk. Polen. Tsjeeho-Slowakije,
Oekraïne.' de Sovjet-Unie en Yoego-
Slavië.
De hoogeerw. pater C. Kerre-
mans S.J. Is Vrijdag per vliegtuig
naar Rome vertrokken, tot bijwo
ning van de algemeene congrega
tie, die 6 September te Rome zal
gehouden worden en waar o.a. een
nieuwe generaal wordt gekozen.
Zooals bekend, mag men bij reizen
naar het buitenland een bedrag van
f 30 ia Nederlandsche valuta mee
nemen, uitsluitend met het doel by
terugkeer in Nederland de eerste
reisonkosten te kunnen bestrijden.
Men moet- dus bij. terugkeer in Ne
derland aan het grensstation die
f 30 kunnen toonen. Reizigers ech
ter, die met Nederlandsche schepen
van Hoek van Holland naar Har
wich reizen of uit Engeland terug-
keeren, kunnen reeds hun onkosten
aan boord van die schepen met Ne-
derlandsch geld betalen, waarby men
echter by het passeeren der douane-
contróle te Hoek van Holland i.p.v.
het ontbrekende geld betalingsbon
nen voor het aan boord gekochte
moet overleggen. Het Nederlandsche
schip wordt dus al3 Nederlandsen
grondgebied beschouwd. Hetzelfde
geldt thans voor de reizigers in de
slaaprljtuigen van de verbinding
AmsterdamKopenhagen en terug.
De laatste Duitsche diplomaten,
die als „gasten" op het Vaticaan
vertoefden sinds het einde van den
oorlog, zyn Vrydag naar Frankfort
vertrokken. Het staatssecetaiaat van
het Vaticaan had het gezelschap een
reeks auto's ter beschikking gesteld.
Hun chef, de vroegere Duitsche
ambassadeur Baron von Weis&cker
had Rome Maandag reeds verlaten.
De laatst gebleven functionarissen
van de Duitsche ambassade in Va
ticaanstad ayn per auto vandaar ver
trokken. De diplomaten begeven zich
naar Frankfort, waar zU ter be
schikking van den geallieerden be
stuursraad gesteld aullen worden.
staken. Met uitzondering van Ber
lijn, waar men meent nog aekera
reserves in acht te moeten nemen
ten opzichte van de andere bezet
ters, worden overal elders de socia
le afdeelingen van Caritas opge
heven. Blijkbaar tracht men dui
delijk te doen uitkomen, dat iedera
hulp voor hongerige» en zieken
uitsluitend uit het Ossten komen
kan. Het spreekt daarbij vanzelf,
dat aEeen de communistische orga
nisaties de kanalen kunnen zijn
waarlangs deze „weldaden" dien
volke toesfcroomen.
De activiteit, van de Kerk gaat
niet verder dan de godsdienstige
oefeningen. De scheiding tusschen
school en Kerk is, behalve in Ber
lijn, een voldongen feit. In Ber
lijn wordt nog godsdienstonderricht
op school gegeven maar de speci
fiek confessioneele scholen zijn op
geheven.
Naar het A.N.P. verneemt, is de
directeur van de A.V.R.O., de heer
W. Vogt, die Vrijdag 23 Augustus op
zijn kantoor in Hilversum werd ge
arresteerd en naar het Huis van
Bewaring aan de Weteringschans
te Amsterdam werd overgebracht,
Vrijdagavond 7 uur, op last van
den advocaat-fiscaal te Amster
dam, mr. W. P. Bakhoven, in vrij
heid gesteld.
Naar men weet, was de heer Vogt
gearresteerd, om apt ernstige
zwaien waren gerezen tegen tjyn
houaing als directeur van ua
A.V.R.O. tijdens de bezetting. On
middellijk na zijn in bewaring stel
ling heeft de zuiveringscommissie-
Drost aan den minister van O., K.
en W. een rapport overgelegd, bet-
welk een conclusie bevatte, ge
baseerd op het door de commissie
samengestelde dossier. De hoofd
zaak van deze conclusie was, dat
uaar de meening van de zuiverings
commissie de heer Vogt niet.onge-'
schikt was gebleken voor het ver
vullen van een leidende functie in
het omroepbestel.
Aan een A.N .F.-verslaggever deel
de mr. Bakhoven mede, dat hem
dit rapport van de commissie-Drost
nog niet is toegezonden. Hij ver
wachtte hiervan eerst inzage ta
zullen krijgen, nadat de minister,
die thans op vacantie is, het heeft
gelezen.
„Wel heb ik inzage gekre
gen," aldus de advocaat-fiscaal,
,,in het cfoor cloze commissi»
samengestelde dossier en in da
afgenomen verhooren. Deze ver-
hooren hebben mijns inziens
over verschillende punten geen
of niet voldoende opheldering
verschaft."
Thans stelt de Justitie, die uit
den aard der zaak de beschikking
heeft over een eigen opsporingsappa
raat, een nader onderzoek in. Aan
gezien dit vermoedelijk nog gerui-
men tyd in beslag zal nemen en
mr. Bakhoven van meening is, dat
voor het belang van het onderzoek
een verdere detentie van den heer
Vogt niet langer noodzakelijk 16,
heeft de advocaat-fiscaal Vrydag-
avond opdracht gegeven hem in
vrijheid te stellen.
Nog gedurende uen oorlog heeft
de toenmalige Nederlandsche regee
ring in Londen ln het kader van
haar voorbereidingen voor het her
stel van ons land. wanneer eenmaal
de bevrydlng een feit zou zijn. vijf
tig locomotieven in Zweden besteld.
De levering van deze machines is
prompt geschied en dezer dagen,
passeerde de vijftigste de Nederland
sche grens.
De sectie zeep van het Rijksbureau
voor chemische producten zal met
Ingang van 1 September worden op
geheven. i
Wie bewondert een schilderij
of beeldhouwwerk zonder te
denken aan schilder of kun
stenaar? En toch, voor hoe
veel menschen is de natuur
dood; hoevelen verstaan geen
woord van hei wondere boek
der schepping.
