D
Toekomstplannen van
vliegtuig-industrie
onze
Nederland moet verdienen
wat verteerd wordt
Nat. schaaktoumooi te Leiden
Engeland stelt zijn eisch
aan Italië
van productie
Botwinnik verloor wederom
EEN KONING
TERUG
Geheel nieuw type vliegtuig met
straalaandrijving
Balkanlanden handhaven onderlinge
oppositie
Korporaals in het ongelijk
gesteld
Export eerste zeven maanden valt tegen
Textiel-export 6#
Koloniale kwesties
De visie van Roosevelt
Euwe heeft thans een punt voorsprong
Nederlandsche titel
als inzet
DINSDAG 3 SEPTEMBER 1946
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
fiPlllilP
Door de afdeeling vliegtuigbouw vein „De Schelde" te Dordrecht
worden 130 aluminium autobussen gebouwdwelke bestemd zijn
voor de Nederlandsche Spoorwegen. De constructie is gebaseerd op
de ervaringen, welke door „De Schelde" met den vliegtuigbouw zijn
opgedaan. De eerstein staal uitgevoerde, zgn. „selfsupporting"
bus, die 420C kg. weegt, is gereed gekomen. In Zwitsersch licht
metaal vervaardigd weegt de bus 3700 kg.
Honkbal
Gesloten besprekingen
DE BOTSING TE LAREN
Wereldkamp schaken in
1947 te Noordwijk
Tweede nederlaag van
Aston Villa
Sportsnippers
e overwinning, die de Grieksche
koningsgezinden aan de stem
bus hebben behaald, is wel vol
komen onbetwistbaar. Na lange
agitatie tegen de stemming hebben de
communisten tenslotte toch deelge
nomen: de groote meerderheid van
rechtsch kan dus niet geweten worden
aan afzijdigheid der linkschen. Ook
de mogendheden hebben vrij invloed
op Griekenland kunnen uitoefenen:
Rusland met zijn aanklacht in den
Veiligheidsraad, Amerika met zijn
vloot bewegingen in de M'iddellandsche
Zee.
Intusschen is door den uitslag van
Zondag meer dan ooit duidelijk ge
worden, dat Griekenland niet com
munistisch is. De Westersche invloed
je hier sterker dan die der Sovjets.
De kruistocht, dien een Engelsch smal
deel eerstdaags door de Egeïsche Zee
gaat maken, is dan ook min of meer
een eererondje: de kampioen is En
geland, dat de regeering-Tsaldaris met
troepen heeft gesteund bij het bewa
ren der orde, die eerst vooral door
de E.A.M., maar later ook door de
royalisten verstoord werd. Kampioen
ook omdat de Dodekanesos, de on
langs aan Griekenland toegekende
eilandengroep in de Ègeïsche Zee, die
als een wachter voor de Dardanellen
ligt, nu nog meer dan voorheen een
door de Westersche mogendheden te
hanteeren stop op de flesch is.
De Russische Balkan-Middelland-
6che Zee-politiek ondervindt door de
cn-communJstische gezindheid van
Griekenland geduchten last. De bedoe
ling, geheel Zuid-Oost-Europa tot een
blok van vazallen der Sovjet-Unie te
maken, faalt juist in het land, dat
de belangrijkste schakel tusschen
Balkan en Zee vormt. En dit is een
reden voor de andere staten, voet bij
stuk te houden in de Dardanellen-
kwestie en in hun pogingen om in
Joego-Slavië, Bulgarije en Roemenië
de democratische partijen (die wel in
aantal doch niet in macht de sterk-
sten zijn) te steunen bij hun strijd
tegen de communistische dictatuur.
De stemmen, die Zondag vóór den
terugkeer van koning George werden
uitgebracht, hebben in nationaal op
zicht geweldige beteekenis, omdat de
regeeringsvorm van vroeger gehand
haafd wordt. Internationaal zijn zij
van belang omdat zij een krachtige
versterking aanbrengen in het brug-
gehoofd der Westersche mogendheden
op een front, waar de Russische aan
val wellicht machtiger is dan waar
ook.
Neen. de Nederlandsche pionier
zit niet stil. Hiervan overtuigde ons
opnieuw de persconferentie belegd
door de N.V. Nederlandsche Vlieg-
tuigenfabriek Fokker en de Frits
Diepen Vliegtuigen N.V., Maandag
middag te Amsterdam.
Juist eergisteren heeft de mili
taire luchtvaart het vliegveld Ypen-
burgh bij Den Haag ontruimd, waar
mee het tegelijkertijd overgenomen
wordt door de F. Diepen Vliegtui
gen N.V. Deze N.V. werkt thans
samen met de Fokkerfabrieken en
de eerste vrucht van de komende
fusie tusschen deze firma's is de
opdracht van eerstgenoemde N. V.
aan de Fokkerfabrieken om een
aantal luchttaxi's te bouwen, waar-
Op de Farijsche vredesconferentie
verdedigde gisteren Visjinsky ivoor
de commissie voor Italië den Rus-
sischen eisch van herstelbetalingen
en vroeg daarbij, dat de artikeleD,
Welke voor deze betalingen in aan
merking kwamen, zouden worden
vastgesteld door middel van een bi
laterale overeenkomst tusschen de
beide landen. De Australische afge
vaardigde verklaarde zich tegen di
recte onderhandelingen tusschen
Italië en de Sovjet-Unie en stelde
voor een commissie buiten de Vre
desconferentie om in het leven te
roepen, welke deze leveranties zou
moeten vaststellen. Dit amendement
Werd echter verworpen.
Engeland eisclit van Italië een
herstelbetaling tot een bedrag van
2.800 millioen pond sterling. In
dezen eisch zijn geen vorderingen
van de dominions begrepen. Het
grootste gedeelte van dit bedrag
hoopt men te kunnen dekken dooi
de verbeurdverklaring van Itali-
aanselte activa in Engeland en
de koloniën In de Engelsche ver
klaring worden de sclicepvaartver-
liezen geraamd op 70 millioen
pond sterling en de schade aan de
koloniën op 1 millioen. Voorts
wordt er op gewezen, dat Engeland
in Italië 33.000 man heeft ver
loren.
In de commissie voor Bulgarije
wees de B'ulgaarsche vertegenwoor
diger Kolarov, weer de beschuldiging
van de hand als zou Bulgarije een
daad van agressie tegenover Grie
kenland begaan hebben toen, tij
dens den oorlog, Bulgarije zekere
gebieden van Griekenland bezette
Voorts herhaalde hij Bulgarije s
eisch op een uitgang naar de Aegeï-
scïie z60
Tijdens een gemeenschappelijke
zitting van de Roemeensche en
Hongaarsche commissies werd Je
eisch van Hongarije besproken, een
gebied van Roemeenkch Transsylva-
Na ongeslagen het kampioen
schap van de 2e klasse C te heb
ben behaald, heeft de H. P. C.
„Haarlem" haar eersten promotie
wedstrijd gewonnen van D. W. V.
(19-3)-
Aangezien de overgangsklasser
D. O. S. zich inmiddels heeft te
ruggetrokken, speelt de H.. P. c.
„Haarlem" Zaterdag 7 September
a s. 5 uur op het terrein aan de
Kleverlaan bij de Delft haar be-
slissenden promotie-wedstrijd tegen
„Kanaries".
Het „Haarlem"-team bestaat uit
de volgende spelers: R. Sieswerda,
C. Koning, K. Lassche, A. v- Gooi,
P- Groeneveld, D. Beets, J. v. Ba
len Blanken, A- de Winter, F.
Sprokkreeff
nië aan Hongarije terug te geven.
De Roemeensche gedelegeerde, Ta-
tarescoe, verzocht de commissies
alle Hongaarsche eischen van de
hand te wijzen.
Byrnes en Bevin hebben vandaag
in verband met de voortdurende im
passe der vredesconferentie drie par
ticuliere besprekingen in twee da
gen gehouden Noch in Britsche
noch in Amerikaansche kringen
wilde men zich over het besprokene
van Zondag of van gisteren uitla
ten. De wandelgangen van de con
ferentie zijn door deze besprekingen
en het plotselinge vertrek van Mo-
lotov naar Moskou danig in be
roering gebracht. Men» wees er op
dat gedurende de vijf eerste weken
van de conferentie noch Byrnes
noch Bevin larticulier met Molotov
hebben geconfereerd. De bilaterale
besprekingen droegen alle een An-
glo-Amerikaansch karakter.
De president van de Haagsche
rechtbank heeft uitspraak gedaan
in het kort geding van een aantal
korporaals, dat meende ten onrech-'
te opgeroepen te zijn, contra den
staat der Nederlanden. De vorde
ring van de korporaals werd afge
wezen. Zij werden veroordeeld ln de
kosten van het geding, zijnde f 130
Omtrent% de botsing tusschen
Gooische tram en vrachtauto, gis
termorgen te Laren, kunnen wij
nog de volgende bijzonderheden
vermelden.
In totaal werden acht personen
min of meer zwaar gewond naar
het St. Jansziekenhuis vervoerd,
van wie zeven arbeiders die op den
vrachtauto waren gezeten en een
passagiere van de Gooische tram.
De namen fan de gewonden
van den vrachtauto zijn: de 47-
jarige P. v- d. Westend uit Haar
lem; de 42-jarige P. Schavema-
kers, eveneens uit Haarlem; de 38-
jarige G. P. Molenaar, de 62-jarige
M. v. d. Haagen. de 34-jarige J- J.
Bosman, de 49-jarige Ph. Lotstra
en de 29-jarige H. Smeekes, allen
uit Amsterdam. De passagiere
van de Gooische Tram was de 23-
jarige mevr. E. H. Groenendaal uit
Blaricum.
Men vreest voor het leven van
P. Schavemaker uit Haarlem.
De tramdienst was tot 's middags
half één gestremd.
mee men binnenkort voor minder
dan 50 cent per kilometer van
vliegveld naar vliegveld gevoerd
kan worden.
Tevens werkt men thans aan den
bouw van een honderdtal vierpef-
soons zakenvllegtulgen, de F 25
„Promotor", met 'n dubbelen staart-
drager, zooals de befaamde G 1. In
de Fokkerfabrieken waarvan thans
weer 10.000 m2. ruimte beschikbaar
is, worden op het oogenblik, naast
den reparatiearbeid, zoowel aan bin-
nenlandsche als aan buttenlandsche
vliegtuigen ook nog 75 groote auto
bussen voor de N S. gebouwd. Ons
werd verder medegedeeld dat de heer
van Tijen, die zich uit de dage-
lijksche leiding van de Fokkerfabrie
ken had teruggetrokken zal aan
blijven als bestuurder der vennoot
schap.
En bovendien zijn er dan nog
grootsche toekomstdroomen. Zoo
werkt men reeds de plannen uit
voor een geheel nieuw type
vliegtuig met straalaandrijving.
Ook zal er een nieuwe fabriek
komen met een nieuw modern
vliegveld op een nog nader te
bepalen plaats.
De regeering, die ongetwijfeld
vertrouwen heeft in de fusie,
heeft reeds 2 millioen gulden
subsidie toegezegd. In de toe
komst rekent de Nederlandsche
vliegtuigindustrie echter ook op
een innige samenwerking met de
K.L.M., die nu nog te wenschen
overlaat.
Mr. dr. Th. E. E. v«n Schalk te
Utrecht, ls benoemd tot juridisch
adviseur van dte Katholieke Arbei
dersbeweging.
(Van onzen Haagschen redacteur)
Bij den aanvang van 1946 werd ge
schat, dat Nederland in den looi»
van dit jaar voor 3 milliard zou ini-
porteeren en voor 1 milliard zou ex
porteeren. Nu we over de helft van
het jaar heen zijn, blijkt dat beide
Cijfers te hoog zijn geschat. We zul
len minder kunnen exporteeren,
maar ook minder kunnen importee
ren en dit laatste ten deCle omdat
onze betalingseapacltelt beneden de
raming is gebleken, resp. omdat het
buitenland niet zoo vlot is met het
verleenen van credieten als we bad-
den aangenomen, maar vooral om
dat de productie- en afleveringscapa
citeit van bet buitenland niet zoo
groot is, als we hadden verwacht.
Aldus verklaarde de Secretaris-gene
raal van het Dep. van Econ. Zaken,
prof. dr. P. Kuin, tijdens een pers
conferentie, waarhij li(j verschillende
problemen van onzen export besprak.
Onze geringe export-capaciteit is ten
deele aan hetzelfde euvel toe te
schrijven.
Wij moeten zoo snel moge
lijk overschakelen van import-
naar export overschot. Daarom
zijn wij gedwongen ook artike
len, die tot essentieele behoef
ten behooren, te exporteeren,
ofschoon wij dit toch niet in
zoo sterke mate doen als wel
wordt voorgesteld.
Onze textiel-export bedraagt glo
baal genomen 6 pCt. van de pro
ductie, doch textiel in den vorm
van afgewerkte eindproducten
brengt op de internationale markt
zeer goede prijzen op, hetgeen wil
zeggen: een groot aantal deviezen
Van teictiel, Inzonderheid van da-
mesconfectie, is Amsterdam, nadat
de Joden uit Berlijn verdreven wa
ren, het groote internationale cen
trum geworden.
Onze exportcijfers gaan overigens
in een vrijwel constante lijn om
hoog. In Januari van dit Jaar be
droeg de waarde nog slechts
f 19.9 millioen. In Juli Jl. bereikten
wij f 66 millioen. Uitvoerig ging
prof. Kuin in op een veelgehoorde
klacht, nl. dat de groote hoeveel
heid formaliteiten, die de expor
teurs moeten vervullen hen weer
houdt van exporteeren.
Ten departemente ls een systeem
in voorbereiding om tot vereenvou
diging van deze formaliteiten ce
geraken. Een andere klacht uit het
bedrijfsleven is, dat de exporteur
niet ten minste een deel van de
verdiende deviezen zelf mag behou
den.
Prof. Kuin gaf te verstaan dat
de overheid zorgt dat de expórtbe
drijven zooveel mogelijk den import
krijgen, dien zij voor hun productie
noodig hebben. Voorts is zij tegen
woordig niet karig meer met het
verleenen van deviezen aan zaken
lieden, die op reis moeten.
Een andere en wel een der be
langrijkste lessen, die uit heel het
moeilijk exportproces, gezien als 'n
belangrijke factor ln het economi
sche herstel van ons land, valt te
trekken, ls de onvermijdelijke en
harde noodzakelijkheid voor het Ne
derlandsche volk om zich nog vele
offers te getroosten en het voorloo-
pig goed te vinden, dat men het
met geringe hoeveelheden van be
paalde veel begeerde goederen moét
doen. De bereidheid van het bui
tenland om ons credieten te ver
leenen biyft niet altijd bestaan.
Over een paar jaren moet men re
kenen dat zij verdwenen zal zijn.
Dan moeten wij in staat zijn te be
talen wat wij noodig hebben, jf
anders zal de tijd van gebrek en
lijden opnieuw en dan voorgoed
voor ons aanbreken.
Het Amerikaansche tijdschrift
„Look" publiceert de tweede afleve
ring van uittreksels uit het boek
van Elliott P.oosevelt, getiteld ..As
he saw it". Hierin wordt gezegd, dat
er geen Amerikanen in den Stillen
Oceaan zouden zijn gesneuveld, wan
neer de Franschen, Engeisehen en
Nederlanders niet zioo kortzichtig en
hebzuchtig waren geweest. Dit zou
president Roosevelt aan zijn zobh
hebben verklaard in een gesprek on
der vier oogen op de conferentie te
Casablanca, waar Churchill in Ja
nuari 1943 een ontmoeting met
Roosevelt had.
Na met Churchill te hebben ge
sproken, aldus Elliott, heeft mijn
vader my gezegd, dat er een derde
wereldoorlog' zou komen, als het im
perialistische koloniale systeem niet
nou worden afgeschaft en als men
zou toestaan dat millioenen men-
schen tot eerr staat van halve sla
vernij terugkeeren. volgens Elliott
Roosevelt heeft Churchill steeds go-
wild, dat de B'ritsche invloedssfeer in
Europa zoo Oostelijk mogelijk zou
liggen na het einde van den oorlog.
Tijdens gesprekken met Churchill,
Lord Mountbatten en andere Engel
sche leiders heeft president Roose
velt volgens zijn zoon gezegd: „Waar
om willen de Engeisehen Burma
terug hebben? Voor hun koloniaal
rijk. Burma staat weer in verband
met India, Fransch Indo-China en
Indonesië. Als het eene gebied Zijn
vrijheid krijgt, gaan de andere na
denken. De Gaulle heeft er evenmin
belang bij een koloniaal rijk te zien
verdwijnen als Churchill. Het kolo
niale systeem beteekent oorlog. Als
men alle bronnen van India, Burma
en Java exploiteert zonder ooit iets
terug te geven, is men onderweg
naar een nieuwen oorlog."
Volgens zijn zoon heeft president
Roosevelt verder gezegd, dat het
„probleem'' van generaal De Gaulle
en generaal Giraud ln Noord-Afrika
een „ontoelaatbare janboel" was. Hij
kon zich geen man voorstellen, dien
hij meer zou wantrouwen dan De
Gaulle. Giraud noemde hij een prul.
Toen president Roosévelt aan den
Sultan van Marokko voorstelde, dat
Amerikaansche ondernemingen mis
schien de ontwikkeling der hulp
bronnen van die kolonie zouden
kunnen bevorderen, keek Churchill
volgens Elliott nijdig en beet op zijn
sigaar.
In Groningen zorgde gisteren de
jeugdige Canadees Yanofsky voor
een nieuwe verrassing. Nadat Vrij
dag Kotov zyn landgenoot Bot
winnik de eerste nederlaag in liet
schaaktournool had toegebracht,
zorgde thans Yanofsky er voor,
dat de Rus zonder puntënvvinst het
bord verliet. t
Botwinnik koos de Tsjigarin-ope-
nlng in een Spaansche partij met
gesloten verdediging, opende op de
c-lijn en viel op den dame-vleugel
aan. In tydnood gekomen veroverde
hij wel een pion, maar verloor daar
entegen de kwaliteit. Het zaS er
naar uit, dat de partij in remise zou
eindigen. Na de pauze speelde
Yanofsky op den aanval; hij offerde
een paard en maakte daarna een
einde aan de party.
Euwe speelde een rustige partij
tegen Vidmar, die zich een kleine
verzwakking van zijn rochadestel-
ling veroorloofde. Euwe brak door
op de b-iyn en won ln vlug tempo.
Thans leidt onze landgenoot met
een punt voorsprong ln het alge
meen klassement.
De verdere uitslagen waren: Flohr
won van O'Kelly, Kotov van Denker,
Smislof van Christoffel, Szabo van
Najdorf. Bernstein verloor van Stoltz.
D'e ontmoeting LundinGuimarJ
eindigde in remise. Een partij werd
afgebroken, die tusschen Tartakower
en Boleslafskiej.
De stand na de vijftiende ronde is
als volgt: Euwe 12% punt, Botwin
nik 11% punt, Smislof 10% punr,
Szabo 9% punt, Flohr, Najdorf en
Stoltz leder 9 punten, Denker 8
punten, Tartakower 7% punt en 1
afgebr. partij, Lundin en Kotov ieder
7% punt, Boleslafskiej en Kottnauer
ieder 7 punten en l afgebr. partij,
Yanofsky 6% punt, Guinjard 5%
punt, Steiner 4% punt en 1 afgebr.
partij, Bernstein 4% punt, Christof
fel en Vidmar ieder 4 punten, O'Kelly
3% punt.
Heden worden de volgende partijen
gespeeldvidmarSzabo, Lundin
Najdorf, SmyslofGuimard, Steiner
Christoffel, BotwinnikKottnauer,
DenkerYanofsky, Boleslafskiej
Kotov, O'Kelly—Tartakower, Bern
steinFlohr, EuweStoltz.
Naar wy vernemen, zullen de Rus
sische schakers, die thans aan het,
Stauntontournooi deelnemen, Zon
dag a.s. een wedstrijd spelen tegen
de beste Rotterdamsche schakers. De
wedstrijd zal worden gehouden in de
recreatiezaal van e'e Unilever en staat,
onder auspiciën van het genootschap
NederlandUSSR.
Verder vernemen wij, dat Euwe
verhinderd is deel te nemen aan het
schaaktoumooi, dat volgende maand
ln Praag wordt gehouden.
Naar wij vernemen zijn Zaterdag
te Groningen besprekingen gehouden
tusschen vertegenwoordigers van den
Kon Ned, Schaakhond en het „Co
mité Wereldkampioenschap Scha
ken Noordwyk 1947". Het comité
heeft de gevraagde waarborgsom
van f 40.000 aangeboden en de orga
nisatie van het tournool overgelaten
aan den K.N.S B. Het toumooi zal
ih zijn geheel worden gehouden in
een der zalen van het „Huis ter
Duin". Palace-hotel zal den deelne
mers gratis onderdak verschaffen
Na Groningen zal Leiden dit jaar
de schaakstad worden. Van 21 Oc
tober tot 2 November zal te Leiden,
ter gelegenheid van het 75-jarig be
staan van het Leidsch Schaak Ge
nootschap, een groot nationaal
tournool worden gehouden. Daar
zullen o.m. zes achtkampen op het
programma staan, waarvan er drie
zijn aangewezen als voorwodrtrij-
den van het nationaal kampioen
schap.
Uit elk van de drie groepen zullen
de nummers een en twee worden aan
gewezen voor een zeskamp. De win
naar daarvan zal tegen dr. Euwe mo
gen uitkomen om den nationolen
titel. e
Deelneming voor de nationale vier
kampen op 21, 22 en 23 October a.s.
staat nog open, doch slechts 160 per
sonen kunnen meedingen.
Tevens zal ter gelegenheid van dit
schaakfestijn een unieke wereldcol
lectie op schaakgebied in het Rijks
museum voor Volkenkunde worden
tentoongesteld. Het betreft hier de
verzameling van dr. Niemeyer uit
Wassenaar, o.m. omvattende een boe
kerij van 6500 deelen, waaronder ver
schillende kostbare en zeldzame exem
plaren. Voorts bevat deze collectie een
aantal merkwaardige handschriften
van grootmeesters uit alle tijden,
prenten en curiosa, benevens niet
minder dan 70 soorten schaakspelen.
Het gemeentebestuur zal de deel
nemers op 29 October ten stadhuize
ontvangen.
De uitslagen van de gisteren ge
speelde wedstrijden in de Engelsche
league zijn: Eerste divisie: Aston
Villa—Everton 01, Backpool—
Brentford 42, Stoke CityBolton
Wanderers 12.
Tweede divisie: Coventry City-
West Bromwich Albion 32, Mill-
wallPlymouth Argyle 11, Shef
field WednesdayBarnsley 24,
Westham UnitedFulham 32.
De 36-jarige George Robson,
winnaar van de 500 mijl autorace
te Indianapolis, is tijdens een wed-
stryd, eveneens te Indianapolis,
doodeiyk verongelukt.
Wederom hebben de Nederland
sche zeilers op den tweeden dag
van de Buhrnhamweek successen ge
boekt. De uitslag van de Draken-
klasse was: 1. „Goede Wind" (stuur
man Vollebregt); 2. „Tijl Uilenspie
gel" (stuurman Blickman).
