OP DE RUINES
van roof en vernieling
Vóór den winter gesloten en
üerwarmde rijtuigen
Margraten, en Valkenburg
Twee belangrijke plaatsen in
Zuid-Limburg
Rakettqi naar de maan?
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1946
PAGINA 5
jPliii*
NIEUW LEVEN IN
SPOORWEGBEDRIJF
Croote vooruitgang
sinds bevrijding
Rollend materieel
Onvoldoende zitplaatsen
Zeven kilometer verder
Een jaar na de bevrijding stond men bij de Nederlandsche Spoor
wegen heel even stil om terug te zien op den afgelegden weg.
Een weg, die slechts door harden en moeizamen arbeid kon
worden afgelegd en die dagelijkschen strijd beteekende met schier
onoverkomelijke moeilijkheden. Maar tevens een weg, die omhoog
leidde uit den chaos, dien de Duitschers hadden achtergelaten, naar een
modem ingericht bedrijf. Veel werd in dat jaar opgebouwd en hoéWel
men wist, er nog lang niet te zijn waren de eerste belangrijke stappen
naar volledig herstel toch gedaan. Niet alleen waren verbindingen,
waar dat in verband met het aanwezige materieel mogelijk was her
steld, bruggen voorloopig weer berijdbaar gemaakt en gestolen mate
rieel zooveel mogelijk teruggehaald, maar men had ook toekomst
plannen gemaakt. Plannen, die voor een belangrijk deel juist gemaakt
kenden worden, omdat men zat met een bedrijf, dat van den grond
af opgebouwd moest worden.
Qj.echts heel even heeft men
stil gestaan om den blik ach-
terom te slaan en onmiddel
lijk daarna is men weer verder
gegaan. Opnieuw werden be
langrijke verbindingen hersteld
en bruggen heropend. Nieuw
materieel, voor een deel afkoms
tig uit het buitenland, werd in
dienst gesteld en thans kan
weer een uitgebreide dienst wor
den onderhouden, die het moge
lijk maakt overal in het land te
komen, al is het comfort dan
ook nog niet altijd zooals men
dat wel zou wenschen
Wanneer wij den toestand van
thans aan een onderzoek onderwer
pen, blijkt in vele opzichten de
groote vooruitgang. In Mei van
vorig jaar was van het spoorwegnet,
dat voor den oorlog 3159 K.M. lang
was, 1205 K.M. of 38 in gebruik.
Titans bedraagt de totale lengte
reeds weer 2847 K.M. Toen de Duit
schers hun ondergang zagen nade
ren, lieten zij vele groote spoorbrug
gen in de lucht vliegen. Voor den
oorlog had Nederland 21 groote
bruggen, waarvan er 19 werden ver
nield of opgeblazen. Met inspanning
van alle krachten is aan het voor
loopig herstel gewerkt, daar in ons
waterrijk land de bruggen nu een
maal een onmisbare schakel in het
spoorwegnet vormen. Na een jaar
waren 12 bruggen weer berijdbaar,
thans 16. De laatste maanden heb
ben op dit gebied groote verbeterin
gen gebracht en het hoogtepunt
werd gevormd door de voltooiing
van de brug bij Moerdijk, waardoor
Noord- en Zuid-Nederland weer
met elkaar werden verbonden. In
totaal werden 220 bruggen vernield,
waarvan thans 201 weer in gebruik
Zijn.
Ook het rollend materieel baarde
groote zorg. Dit was lipt makkelijkst
weg te sleepen en het beste en
grootste deel ervan werd dan ook
gestolen. Van de 866 stoomlocomo
tieven werden er 722 gestolen of
Vernield. Na één jaar hadden de
N.S. weer de beschikking over 341
machines, waaronder 23 nieuwe
Zweedsche en 20 Zwitsersche. Thans
Hoe de Spoorwegen werken!
Balanceerend op het ijzeren
staketsel worden de voedings
kabels getrokken
rijden weer 429 Nederlandsche en
307 buitenlandsche stoomlocomotie
ven. Van de locomotieven, die uit
Duitschland werden teruggehaald,
kan slechts een deel worden her
steld. Andere dienen om onderdee-
len voor het herstel te leveren. Bo
vendien zijn de locomotieven aan
groote slijtage onderhevig en het is
niet mogelijk ze op tijd na te zien
er. voldoende te onderhouden, daar
dit het herstel zou belemmeren en
bovendien het verkèer zou remmen
Vooral ook het electrische
materieel had veel van de ver
nielingen te lijden. Niet alleen
het rollend materieel werd weg
gesleept en verkeerde voor zoo
ver het terug kwam in een zeer
deplorabelen staat, maar ook
het zoo kwetsbare materieel
langs de lijnen was grondig ver
nield. Transformatorstations
waren leeggeroofd en opgebla
zen en over groote afstanden
was de bovenleiding gestolen en
waren de bogen grondig ver
nield. Niettemin heeft juist het
electrische materieel de groote
aandacht der N.S. als het ma
terieel der toekomst. In die toe
komst zal het geheele net elec-
trisch worden en ook het
goederenvervoer en de rangeer
bewegingen zullen zoo mogelijk
electrisch worden uitgevoerd.
Na een jaar wederopbouw was,
van de 566 K.M. die oorspronke
lijk electrisch werd bereden en
waarvan 520 KM. werd vernield,
111 KM. weer bruikbaar. Thans
worden 213 K.M. electrisch bereden.
Van de onderstations werden 30
van de 37 vernield, thans zijn er
13 weer in gebruik. Van het rol
lend materieel werden alle 137
electrische en 57 dieselelectrische
stroomlijntreinen vernield of ge
stolen. Een deel ervan werd welis
waar in Duitschland teruggevonden,
maar verkeerde grootendeels in zoo-
danigen staat, dat aan herstel nau
welijks te denken viel. Bovendien
waren ook de werkplaatsen zwaar
gehavend. Niettemin zag men kans
na een jaar weer 26 electrische en
13 dieselelectrische stroomlijntrei
nen in gebruik te hebben, thans
reeds 32 electrische en 15 diesel
electrische treinen. Waren na een
jaar 6 diesel-mechanische rijtuigen
w-eer voor het verkeer gereed, thans
is dit gestegen tot 7. Van de niet
gestroomlijnde electrische motor- en
aanhangwagens waren na een jaar
132 weer bedrijfsklaar, thans 153.
Van de 1498 rijtuigen, die de N.
S. voor de staking bezaten, werden
er niet minder dan 1406 of«04 pet.
vernield. Na een jaar beschikten ^e
spoorwegen over 404 rijtuigen,
waarbij nog 232 rijtuigen van
vreemde nationaliteit kwamen.
Thans hebben de N. S. 411 eigen
en 283 buitenlandsche rljtuigen^in
dienst.
Een duidelijk beeld van den voor
uitgang geven ook de cijfers van
het aantal treinkilometers dat per
dag wordt afgelegd. Voor de sta
king werden per dag 61.700 perso
nentrein- en 39.000 goederentrein
kilometers afgelegd, een jaar na de
bevrijding resp. 43.198 en 33.000,
thans 55.000 personentrein- en33.000
De Spoorwegen
doen alles om het
reizen weer zoo
gemakkelijk en
geriefelijk moge
lijk te maken.
Het is momen
teel vaak geen
pretje in de over
volle treinen te
verkeeren. maar
het zal niet lang
meer duren of
ook op de minder
belangrijke lijnen
zullen moderne
en fraaie wagens
•ijden. Hiernevens
het interieur van
een practisch in
gericht rijtuig;
vele rijden reeds,
weer geheel her
steld, in ons land
van stad tot stad
en er zullen er
gelukkig nog vele
volgen
goederentreinkilometers per dag of
resp. 89 en 85 pet. van het aantal
voor de groote vernieling. Helaas
is de over de geheele wereld heer-
schende schaarschte aan materialen
oorzaak, dat men nog niet het ma
terieel kan laten rijden, dat noodig
is voor een zoo goed mogelijk ver
keer.
Niettemin is het aantal reizigers
vergeleken bij voor den oorlog,
aanzienlijk gestegen, Men was dus
wel gedwongen, bagagewagens voor
reizigersvervoer te gebruiken. Men
blijft echter voortdurend bezig om
meer personenwagens te laten rij
den, opdat aan den ongewensch-
ten toestand een einde zal kunnen
worden gemaakt. Alles wordt in
het werk gesteld om vóór den win
ter voldoende gesloten en verwarm
de rijtuigen in dienst te hebben,
om het groote vervoer te kunnen
verwerken.
Vóór de staking beschikten de
spoorwegen over 163.000 zitplaat
sen, een jaar na de bevrijding
was dit, ondanks het feit, dat
niet minder dan 96 pet. ver
loren was gegaan, weer 45.560
of 28 pet. Thans is dit iets meer
dan een derde van voor den oor
log, n.l. 69.783 zitplaatsen. Van
deze 69.783 zitplaatsen bevindt
zich 47.6 pet. in stoomrij tuigen van
de N. S., 23.1 pet. in de buiten
landsche stoomrijtuigen, vrijwel
uitsluitend afkomstig van de
Deutsche Reichsbahn, 14.5 pet. in
niet gestroomlijnde electrische
treinen, 11 pet. in gestroomlijnde
electrische, 0.6 pet. in dieselmotor-
rijtuigen en 3.2 pet. in gestroom
lijnde dieseltreinen. Van die 69.783
beschikbare plaatsen zijn er 8857
of 12.7 pet. in le of 2e klasse com
partimenten. De N. S. zijn op
sterken aandrang van de zijde van
het publiek, tot wederinvoering
van de 2e klasse overgegaan. Het
publiek bleek hieraan dus behoefte
te gevoelen.
Het meest verwoeste land in
West-Europa gaat vooraan bij den
wederopbouw. De spoorwegen ge
ven het voorbeeld. Want zelfs de
meest verstokte mopperaar, die,
verwend als hij vóór den oorlog
was, op alle slakken zout legde,
zal moeten toegeven, dat in
aanmerking genomen de ontzag
lijke moeilijkheden, die moeten
worden overwonnen, het sporweg-
verkeer in Nederland reeds weer
een hoogte heeft bereikt, die res
pect afdwingt. Respect in de eer
ste plaats voor de onvermoeide
werkers, die ondanks tegenslagen
en teleurstellingen, volhouden en
blijven bouwen.
Het oog van iederen Nederlander
wordt, wanneer hij zich over den
hoofdweg van Maastricht naar Sit-
tard begeeft, op een zeker moment
getroffen door een aan een hocgen
paal wapperende Amerikaansche
vlag. Die Amerikaansche vlag roept
bü elkeen, die haar eens daar heeft
gezien, onmiddellijk de plaats voor
den geest met den naam „U.S. Mi
litary Cemetary Margraten".
Het is het groote Amerikaansche
militaire kerkhof. Op een zacht-
glooiende helling getuigen hier ne
gentienduizend kruisen van den
heldenstrijd die op deze plek is ge
streden, om ons land en de wereld
Bij den speurtocht naar weggevoerde wagons vonten de Nederlandsche opsporingsambtenaren in
een gebombardeerd station in Duitschland een aantal rijtuigen, bedolven onder de wrakstukken
van de overkapping
van het slavenjuk der Nazi's te
bevrijden.
Zoover het oog reikt naar voren,
naar links en naar rechts rijen zich
de graven van bekenden en onbe
kenden, van Joden en Christenen,
maar allen Amerikanen. Het is
een indrukwekkend gezicht, het wit
van de kruisen tegen het groen van
de goed onderhouden en mooi
aangelegde gazons. Ontelbare bloe
men liggen overal als stille blijken
van den dank van 't Nederlandsche
volk voor den moed van de bond-
genooten die hier hun leven gaven.
Zeven kilometer ten Noord-Oos
ten van deze gedenkwaardige plek
ligt aan het liefelijke riviertje de
Geul het kleine stadje, dat mis
schien niet iedere Nederlander be
zocht heeft, maar toch zeker van
naam kent. Valkenburg, het cen
trum van het vreemdelingenverkeer
in Nederland.
Ieder, die de gebeurtenissen se-
den Dollen Dinsdag 1944 in ons
land met eenige belangstelling ge
volgd heeft, zou mogen veronder
stellen dat er van dit toeristen
centrum niet veel meer is over
gebleven. Immers 't stadje ligt op
een plek, die toen alleszins in aan
merking kwam om met den grond
gelijk gemaakt te worden.
Zuid-Limburg toch vormt juist
den overgang van België naar
Duitschland. Wanneer men echter
meent in Valkenburg slechts öe
schamele resten van kapotgescho
ten huizen aan te treffen, komt
men bedrogen uit.
Valkenburg staat nog volkomen
overeind, wel niet heelemaal voor-
oorlogsch, maar het scheelt toch
niet veel. De vele hotels zijn nog
volledig intact en bevolkt met een
onnoemelijk aantal gasten. Het
openluchttheater schenkt den men-
schen weer menigen avond van on
bezorgd genieten. De Katakomben,
de Gemeentegrotten, de Fluweelen-
grottem, de Ruïne, het Rotspark,
de Schaesberg, al die overbekende
plekjes en bezienswaardigheden,
waaraan het Valkenburgsche land
zoo rijk is, zij zijn nog zooals
vroeger.
Slechts één punt van het stadje
wekt bij den bezoeker onmiddel
lijk een schrijnende herinnering op
aan den voorbijen oorlog. Over de
midden door het stadje stroomen-
de Geul lagen bij het plaatsje pas
sende mergelsteenen bruggen. Deze
zijn er nu niet meer
Twee houten bruggen en eenige
gehavende huizen er omheen her
inneren ons aan hetgeen hier ge
beurde, als op zoovele andere plaat
sen in Nederland. Wat er aan
Valkenburg kapot is, is kapot ten
gevolge van het opblazen van de
bruggen en overvliegende granaten.
Technici van het Amerikaan
sche Leger zullen binnen anderhalf
jaar raketten gebouwd hebben, die
naar de maan kunnen vliegen.
De raketten zullen een zender
rhet zich voeren, die in staat is
signalen te geven van de maan
naar de aarde een afstand van
meer dan 300.000 K M. De raketten
vliegen met een snelheid van 7.000
K M. per uur en wanneer zij op
de maan zullen zijn aangekomen,
zullen de zenders nog gedurende
verscheidéne dagen naar de aarde
kunnen zenden.
