Van kolentekort geen sprake meer
Truman verzoekt Wallace
af te treden
iëmmÊËWW
Belangrijke verhooging van gas-
en electriciteitsrantsoenen
Regeering moet als eenheid
tegenover de wereld staan
De besprekingen in
Indië
Tot hoofd en hart
ONDERMIJNING VAN
GEZAG
Rusland vreest onderzoek
in Griekenland
69ste JAARGANG No. 23652
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weekTelefoon Administratie 21543
„Indrapoera" en
„Oranje" gedebarkeerd
Veiligheidsraad
Vetorecht toegepast
Staking op Curagao
geëindigd
iiii éi* ia»*
Nijmegen herdenkt zijn bevrijding. Met een fakkel, welke was
aangestoken aan het bevrijdingsvuur te Eindhoven, en die ver
estafetteploeg naar Nijmegen werd gebrachtwerd het bevrij
dingsvuur ontstoken. De autoriteiten, die bij de plechtigheid
tegenwoordig waren. V. r. n. L: de burgemeester Ch. M. JH
Husting; de Amerikaansche militaire attaché kol. Frank M. S.
Johnson, de commissaris der Koningin in Gelderland jhr. dr. C.
G. CQuarles van Ufford, de Amerikaansche ambassadeur dr.
Stanley K. Hornbeck
(Van onzen Haagschen redacteur)
De directeur van het Rijkskolenbureau, de heer H. H. Wem-
mers, die ons een half jaar geleden nog slechts mededeelingen in
mineur kon doen over 's lands kolenpositie, was gisteren wel
gemoed naar het ministerie van Economische Zaken gekomen
om de journalisten opnieuw op de hoogte te stellen van den
stand van zaken. Nu, hij had er reden toe opgewekt te zijn. Hij
kon achtereenvolgens vertellen, dat de energievoorziening van de
industrie geen zorgen meer baart, dat met ingang van 1 October
het gasrantsoen belangrijk zal worden verhoogd en wel van 34 M3
tot 54 M3 voor gezinnen van twee personen per periode en dat
met ingang van den zelfden datum het electriciteitsrantsoen
meer dan verdubbeld wordt en in plaats van 156 K. W. U.
360 KW. V zal gaan bedragen.
Limburgsche dagproductie
boven 30.000 ton
Verlichting
Vervolg op pagina 3)
De Londensche squatters ont
ruimen thans de door hen be
zette flatgebouwen. Tivee jeug
dige squatters aan het iverk
onder toezicht van den huis
bewaarder
Vastrechtkaarten bij de
spoorwegen
Met ingang van 1 October
RECHTVAARDIGE VREDE
ONS ALLER DOEL
HUURPRIJSVERHOOGING
IN STUDIE GENOMEN
Reeds eenigen tijd loopen er
geruchten over een verhoo
ging van de huurprijzen van
woningenWerd eerst een
percentage van 10 genoemd,
thans is dit in de geruchten
al tot 20 gestegen. Van deze
20 pCt. zouden 10 pCt. ge
stort worden in een fonds,
waaruit het Rijk den wo
ningbouw zou bekostigen. De
andere 10 pCt. zouden de ver
huurders moeten gebruiken
voor onderhoud der huizen.
In verband met al deze ge
ruchten bericht het A. N- P.
thans, van officieele zijde
vernomen te hebben, dat alle
berichten omtrent een huur-
prijsverhooginq voorbarig te
noemen zijn. Het vraagstuk is
wel in studie, doch er is nog
geen enkele beslissing ge-
i nomen.
Sjahrir naar Djokjakarta
ontboden
LORD KILLEARN TE
BATAVIA
Wat ge doet, doe dat goed. Er
zijn menschen, die een groot
deel van hun tijd moeten be
steden aan het overdoen van
ivat ze misdeden.
Er moet wel heel wat In den
loop van nauwelijk"s twee jaar
in de mentaliteit van sommi
gen onzer jongemannen veran
derd zijn, dat de opperbevelhebber,
generaal Kruis, het noodig geoor
deeld heeft in uiterst scherpe be
woordingen de jeugdige militairen,
die thans op het punt staan naar
Ned.-Indië te vertrekken, te waar
schuwen tegen desertie door met de
zwaarste straffen te dreigen. Twee
jaar geleden stonden in het reeds
bevrijde Zuiden van ons land dui
zenden vrijwilligers te trappelen van
ongeduld óm den gehaten Japanner
Uit Indië te verdrijven en orde en
rust op deze schoone eilandengroep
te doen terugkeeren. Tengevolge van
allerlei politieke en militaire ma
noeuvres. voor een groot deel bui
ten onze schuld liggend, is het
eerst thans mogelijk zóóveel Neder-
landsche troepen naar Indië te zen
den, dat de positie, welke de Brit-
sche troepen daar innemen, waar
schijnlijk binnen enkele maanden
kan worden overgenomen. Dat het
vaak hard voor onze jongens en
mannen is het ouderlijk huis of het
jonge gezin te moeten verlaten, of
een soms veelbelovende carrière
voor enkele jaren te moeten opge
ven, wij zullen de laatsten zijn om
dit te ontkennen. Maar de plicht
voor het vaderland roept nu" een
maal. hij moét momenteel het
zwaarste wegen.
Wij zeiden zoo juist, dat er bij
sommigen zoo'n geheel andere men
taliteit heerscht dan tijdens de be
zetting en onmiddellijk na' de be
vrijding. Wat is daarvan de oor
zaak? Generaal Kruis is Woensdag
verstandig genoeg geweest om niet
in de eerste plaats de deserteurs als
de schuldigen aan te wijzen. Zij loo-
pen alleen de straffen op ..Degenen,
die^ u thans den verkeerden weg
wijzen en uw ongeluk op hun gewe
ten hebben, kunnen u niet meer
helpen. Zij laten u met de gebak
ken peren zitten," aldus sprak de
generaal. Maar wie zijn negenen,
die de jongemannen aansporen -tot
negatie van hun plicht, wie drei
gen met staking, wie ondermijnen
dagelijks, soms listig, meestal echter
in alle duidelijkheid en openbaar
heid, de wilskracht onzer militairen
om hun plicht voor het vaderland
te doen? Op denzelfden dag, dat ge
neraal Kruis met zware straffen
tegen de deserteurs moet dreigen,
hetst de communistische Waar
heid" in een hoofdartikel, waarin de
millioenennota wordt bespreken als
volgt: ..Het ziet er weernaarult.dat
het volk den buikriem zal moeten
aanhalen om expedities tot herstel
van ..orde en rust" te betalen" en
even verder: .Het geld, dat noodig
is voor den opbouw va.n Sluis, wordt
door de regeering blijkbaar' liever
aangewend voor de vernietiging van
Bekassi". Zie hier enkele staaltjes
van ondermijning van gezag en
plicht. Generaal Kruis zou ze even
goed als wii met honderden kunnen
aanvullen.
Toch ligt de oorzaak hier niet
alleen. Het optreden van som»
mige regeeringspersonen heeft
het den Jeugdigen militair
vaak onmogelijk gemaakt de scheme
lijn te zien van de verhouding Ne-
derland-Indië, tengevolge waarvan hij
zich, duizelig van de in felheid op
laaiende tegenstellingen, de vraag
stelt: waarom? Wanneer een re,gos
ling de verhoudingen liever schij it
troebelen dan te verduidelii-
vervagen de juiste begrip-
t +W?t £eza8' PHcht en disci
pline öeteekenen. Wanneer hp Parrii
van den Arbeid een c^|res over in-
v0t»?<ïe ?legt' waarbij officieele auto-
lVmrn™ n:e«'enwoordig zijn als de
huidige Commissaris-Generaal Scher-
merhorn, de minister van Ovpr-
Zeesche Gebiedsdeelen Jonkman en
oud-minister Logemann, en waarin
toch wel heel .merkwaardige" din
gen over de verhouding Nederland
-Indonesië worden gezegd, dan lig1,",
o.i. het accent precies verkeerd.
Wanneer een der grootste verzets
lieden. die Nederland tijdens de be-
zetting had, de heer Frans Goedhart
(Pieter 't Hoen) er blijkbaar zoö
iSp„ dat hiJ als «enige
blanke Nederlander in het door de
..republikeinen" van Soekarno be
zette gebied werd toegelaten, dat hii
teruggekeerd, er een persconferentie
voor belegde, dan schudden wij niet-
bezrijpend het hoofd.
Is het wonder, dat de soldaat, die
getuige van alle verwarring niet
weet. waarom hij naar Indië moet.
daarbij aangespoord door allerlei in
overgroote oplage getolereerde publi
caties. die het gezag' ondermijnen,
het in bezettingstijd perfect geleerde
systeem van onderduiken te baat
neemt om zich aan zijn plicht te
cnttrekken? De regeéring dulde
daarom in je eerste plaats geen on
dermijnende uitingen, waar en door
wie dan ook. Zij grijpe in tegen heu,
die anderen, in het ongeluk trachten
te storten en zelf, zich beroepend
op misbruik maken van onze demo
cratische vrijheden, hun handen in
onschuld wa=srhen
Het m.s „Oranje" met ruim 1000
repatrieerenden aan boord is te Rot
terdam gedebarkeerd. Onmiddellijk
daatna werd begonnen met de ont
scheping van de „Indrapoera", die
ruim 1100 landgenooten uit Indië
weer behouden in het vaderland te
rugbracht. Het aantal zieken aan
ooord viel zeer mee
In den Veiligheidsraad paste
Rusland het vetorecht toe op
een Amerikaansche resolutie
voor een oogenblikkelijk onder
zoek van de noordelijke Griek-
sohe grens.
De resolutie kreeg 8 stemmen
voor, maar werd verworpen,
toen Rusland het vetorecht in
riep.
Later werd een Russische reso
lutie verworpen, volgens welke een
beroep gedaan zou worden op Grie
kenland, om de „provocaties" aan
de Albaneesche grens te beëindigen.
De havenstaking te Willemstad
heeft gisteren een einde genomen
In de geheele haven Is het werk
hervat.
i
Gas. Voor gezinnen van 2 per
sonen 54 M3 per periode (thans
34 M3), voor elk gezinslid meer
6 M3 (onveranderd), voor alleen
wonende personen, die zelf koken
48 M3 (thans 28 M3).
Electriciteit. Voor gezinnen van
twee personen 135 K.W.U. per pe
riode (thans 85 K.W.U.), voor elk
gezinslid meer 15 K.W.U. (on-
K.W.U. (thans 70 K.W.U.)
Electriciteit. De periode
rantsoenen voor eiectriciteitver-
bruikers bedragen voor de zes
achtersten volgende perioden van
het rantsoeneeringsjaar aanvan
gende omstreeks de maand De
cember: 90, 70, 45, 40, 45, 70 K.
W.U., voor rantsoenen, aanvan
gende omstreeks de maand Ja
nuari, 85, 55, 40, 40. 55, 85 K.W.U.
Fractisch komt dit neer op een
rantsoen in de maanden Januari
en December van 45 K.W.U., Fe
bruari en November 40 K.W.U.,
Maart en October 30 K.W.U. par
maand. April en September 45
K.W.U. per maand, Mei tot en
met Augustus 20 K.W.U. per
maand, dat is in totaal 330 K.W.U.
in plaats van de huidige 156
K.W.U.
Gas.Ook de gasrantsoenen
voor verlichting worden herzien.
De tot dusver geldende rantsoenen
van 35, 24, 12, 12, 24, 38 M3 per
periode worden gebracht op 50,
40, 30, 30, 40 en 50 M3 per periode.
Met nadruk stelde de heer
Wemmers vast, dat na invoering
van deze nieuwe rantsoenen van
een tekort geen sprake meer is.
Het electriciteitsrantsoen laat
zelfs ruimte voor een spaarzaam
en uiteraard incidenteel gebruik
van een electrisch kacheltje. De
stofzuiger, de radio en 't strijk
ijzer kunnen zeer zeker normaal
in bedrijf worden gesteld. Nu
dan ook voer eiken aangeslotene
aan redelijke behoeften kan
worden voldaan en bovendien
met de verstrekking van petro
leum in aanvulling op het kook-
rantsoen op den bestaanden voet
zal worden voortgegaan, zullen
verbruikers, die ook deze rant
soenen nog overschrijden, thans
als regel zonder meer worden
afgesneden.
Ten behoeve van hen, die veel rei
zen, doch niet vaak genoeg om de
kosten van een algemeene abonne
mentskaart goed te maken, worden
met ingang van 1 October vastrecht-
kaarten ingevoerd. De geldigheids
duur bedraagt een maand en kan
eiken dag ingaan. De houder van
een vastrechtkaart geniet een kor
ting van 50 pCt. op den gewonen
enkele reisprijs.
President Truman heeft den
minister van Handel, Wallace,
verzocht af te treden. II i| ver
klaarde, dat hij volledig vertrou
wen liad in minister Byrnes en
diens medegedelegeerden ter
vredesconferentie van Parijs. Hij
voegde er aan toe, dat er geen
verandering zou komen in de
bulteiUandsche politiek der V. s.
zooals Byrnes en hijzelf die tot
dusver hadden uitgestippeld.
Aangezien de kabinetsleden slechts
zitting hebben zoolang het deh pre
sident behaagt, staat elk formeel ge
richt verzoek van den president tot
een lid van het kabinet, af te treden,
gelijk met werkelijk ontslag.
In de verklaring van Truman
wordt gezegdDe buitenlandsche
politiek van dit land is de belang
rijkste zaak, waarmee wij te doen
hebben. Onze verantwoordelijkheid
voor het verkrijgen van een recht
vaardigen vrede strekt zich niet al
leen uit over het volk van deze
natie, maar over alle volkeren ter
wereld. Het volk der V. S. mag het
vrijelijk en openlijk oneens zijn over
elke zaak met Inbegrip van de bui
tenlandsche politiek, maar de regee
ring der V. s. moet als een eenheid
tegenover de rest van de wereld
staan. „Ik heb," zoo zei Truman,
„den heer Wallace heden gevraagd
uit de regeering te treden."
Truman betuigde zijn spijt over
de noodzaak de officieele relaties
met Wallace te moeten verbreken.
Hij hoopte, dat Wallace als ambte
loos burger meer geluk zou hebben
bij het uitoefenen van zijn recht van
meeningsuiting.
Voortaan, zoo ging Truman
verder, zullen er geen verklarin
gen over buitenlandsche politiek
meer worden afgelegd, die niet
de goedkeuring van het departe
ment van Buitenlandsche Zaken
hebben. Bij verschil van inzicht
hierover tuschen regeeringsin-
stanties zal Truman beslissen.
Met Wallace verdwijnt de laatste
man van Roosevelt's ,,new deal"-
groep uit de regeering.
Wallace, die ontslag heeft geno
men als minister van Handel, heeft
in een radio-rede verklaard, dat hij
geen misbruik zou maken van de
vrijheid, welke de president hem
heeft toegestaan. Hij zal niets zeg
gen, dat een succesvol verloop van
de vredesconferentie zou kunnen
schaden. Hij zeide: „Het succes ol
de mislukking van onze buitenland
sche politiek zal het verschil betee-
kenen tusschen leven en dood voor
onze kinderen en kleinkinderen. Ik
wensch duidelijk te maken, dat ik
tegen alle soorten van imperialisme
en agressie ben, of zij nu van Rus-
sischen. Britschen óf Amerikaan-
schen oorsprong zijn.
A. N- P.-Aneta verneemt uit re-
publikeinsche bronnen, dat Hatta
Sjahrir van Cheribon naar Djok
jakarta heeft ontboden tot het
houden van een belangrijke con
ferentie. De republikeinsche bron
nen voegden er aan toe, dat deze
conferentie ongetwijfeld in ver
band zal staan met het „kabinet".
Gistermiddag is de republi
keinsche delegatie, die een open
hartige bespreking met de Neder -
landsche heeft gevoerd, weer bij
eengekomen.
Hierop werd het besluit geno
men, Sjahrir een schrijven te zen
den, waarin hem zal worden ge-'
adviseerd onmiddellijk Lord Kil-
learn te verzoeken zijn goede dien
sten te willen verleenen.
Naar te Batavia voorts verluidt,
heeft dr. Van Mook een soortge
lijk schrijven aan Lord Killearn
gericht.
De kabinets-secretaris van dr.
Van Mook, Koets, die uit het
binnenland thans te Batavia weer
is teruggekeerd, heeft verklaard,
dat de toestanden, die hij in da
interneeringskampen aantrof „zelfs
de spreekwoordelijke Nederland-
sche huisvrouw konden bevredi
gen". De geïnterneerden, zoo ver
klaarde hij, zaten goed in de klee-
ren en waren behoorlijk gevoed,
ofschoon zij natuurlijk verlangend
naar hun evacuatie uitzagen, ten
einde zich bij hun vrienden en fa
milie te kunnen voegen. Volgens
Koets zijn de Indonesiërs uitge
sproken anti-Japansch. doch zij
veroordeelden het „uitheemsche
karakter" van de republikeinsche
troepen, die gewoonten der Japan-
sche militairen hebben overgeno
men. Koets had geen Japanners
in de binnenlanden waargenomen.
Hij bevestigde, dat de dele
gatie Soekarno ontmoet heeft,
doch voegde er aan toe, dat de
ontmoeting een „onpolitiek ka
rakter" droeg. Resumeerend zei-
de Koets: „Wij hebben „plus"
en „minus" factoren opgemerkt,
maar de ',,plus"-factoren zijn in
de meerderheid alles te zamen
genomen."
Lord Killearn is vandaag te
13.10 uur plaatselijken tijd te Bata
via aangekomen. Ter verwelkoming
waren aanwezig dr. Van Mook,
It.-generaal Mansergh, generaal
Hawthorn, prof Schermerhom,
Forman, Mackereth, en een Indo
nesische republikeinsche delegatie
onder leiding van Soedarsono en
Oetoyo.
