Tweehonderd Chineezen op
Sumatra gedood
f
t
Stakers, hervat Uw werk!
Mgr. Stepinac's arrestatie
m u
Liquidatie der oppositie
Aanval van gewapende Indonesiërs
Ons leger in Indië is te klein om
veiligheid en orde te waarborgen
TWEE VLIEGTUIGEN
VERONGELUKT
21 GEWONDEN BIJ
STAKINGSREL
Gromyko's voorstel
afgewezen
REDUCTIEBON
CIRCUS SALTARINO
Aardbeving in Indië?
Tol hoofd en hart
69ste JAARGANG No. 23655
WOENSDAG 25 SEPTEMBER Ï946
Bureaux Sraedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per weelc
De „Boissevain" zonder
stoornis vertrokken
Het weer
De wapenstilstands
besprekingen
P
MINISTER JONKMAN ZEGT:
Reactie van Vaticaan
Verwarde x'tnatie
Als protest tegen troepenuitzen
dingen naar Indonesië, braken
te Amsterdam Dinsdag stakin
gen uit. Op het W aterlooplein
werden betoogers door bereden
politie en straatpolitie
verdreven
Amsterdam weer
rustig
Onze lezers naar
het circus
Veiligheidsraad
Opgave van troepen in
niet-vijandelijk gebied
GENERAAL SMUTS NAAR
ONS LAND
Kath. Universiteit
Tegen inlevering van dezen bon wordt een
belangrijke reductie verleend voor de avond
voorstelling van 8 uur in bei
op Donderdag 26 September.
Kaarten van f 3.voor
f 1.75
Kaarten van f 2.50 voor
f 1.45
Kaarten van f 2.voor
f 1.20
Kaarten van f 1.50 voor
f 0.95
Dezen bon bij hei loket en den ingang van hei
circus ie ioonen!
Wie in de wereld leeft, moet
de wereld voor lief nemen.
Het zou voor ons ook niet
aoed zijn, als alles naar onzen
zin ging.
NIEUWE HAAFLEMSCHE COURANT
Te Raganslaplapl aan Sumatra'?
Oostkust züjn volgens berichten
200 Chineezen gedood. Aneta ver
neemt van bevoegde zijde, dat ln
dit vlsschersdorp, dat aan den
mond van de rivier de Rokan ligt,
onlangs onlusten zijn ontstaan,
nadat de Chineezen hadden ge
weigerd hun wapens aan de In.
douesiörs uit te leveren. Volgens
de Chineezen, die thans naar Sin
gapore zijn uitgeweken, duren de
ongeregeldheden nog' voort.
De Chineesche consul-generaal
heeft inmiddels reeds een beroep
gedaan op Sir Montague Stopford,
opperbevelhebber van de Geallieerde
landstrijdkrachten in Zuld-Oost-
Azië, en Lord Killearn, om hun
bijstand te verleenen.
De Chineezen op Malakka zijn
z»eer verbitterd over den schijn-
Laar onultgelkoten aanval op de
hulplooze Chineeaan, welken
meer dan 1000 goed gewapende
Indonesiërs hebben uitgevoerd.
Het te Batavia verschijnend Chi
neesche dagblad ,,Nanyan Gisnap
Pau" schrijft, dat de Chineezien ge-
Het m.s. „Boissevain", dat een
kleine 3000 man van de 7-Decem-
ber-dlvisie naar Indië zal over
brengen. is gistermiddag om 5 uur
uit de Amsterdamsche haven ver
trokken.
Het vertrek had ondanks de sta
king en het rumoer in de Amster
damsche binnenstad een normaal
en rustig verloop. De stemming
aan boord was zeer goed en een
van de soldaten zei, toen men hem
vroeg: Wat denken jullie van de
staking?: „De jongens lachen er
om. Het schip vertrekt immers
toch".
Op de kade stonden natuurlijk
de talrijke familieléden, die de
Jongens een laatste afscheid op
hun groote reis toewuifden en
duchtig met zakdoeken zwaaiden.
Aan boord was de stemming zeer
opgewekt «n de raadgevingen en
kwinkslagen waren niet van de
lucht.
Zooals wü vernamen zullen Za
terdag as. „De Buys" en Donder
dag daaropvolgend „De Tegelberg"
eveneens met onderdeelen van de
7-December-divisie vertrekken.
Verwachting tot Donderdag
avond:
In den ochtend plaatselijk
mist. Meest licht bewolkt met
zwakken wind. Vrjj warm
Zon onder 18.32 maan 7.26
19.19. zon op 6 29.
dwongen zullen kunnen zijn een
verschroeide-aarde-politiek voor te
bereiden, wanneer de Indonesische
versterkingen, die, naar men ver
neemt, zjich bulten de stad verza
melen, gaan aanvallen.
Van bevoegde zijde verneemt
A.N.P.-Aneta, - dat de wapenstil
standsbesprekingen 26 September, na
terugkeer der republikeinsche afge
vaardigden uit Djokjakarta, hervat
zullen worden. Uit republikeinsche
bron wordt vernomen, dat Sjahnr
liiet vóór 4 October in Batavia terug
zou kunnen zijn. Dit bericht is nog
met bevestigd.
Al maanden lang is er ln ons vrije land in enkele kringen actie
gevoerd tegen de zending van Nederlandsche dienstplichtigen der Ko
ninklijke Landmacht naar Indonesië. Al maanden heerschte er in bree
der kring ongerustheid, of de regeeringspolitiek wel waarachtig het
Indonesisch conflict langs den weg van vreedzaam overleg, niet door
middel van een kolonialen oorlog, wenschte op te lossen. Onlangs
is zelfs een aantal dienstplichtigen niet tijdig van inschepingBVerlof
in hun garnizoenen teruggekeerd. En thans zijn eenige stakingen uit
gebroken om te protesteeren tegen het voortzetten van troepenver
schepingen en tegen de Indonesische politiek van de regeering in het
algemeen, aldus minister Jonkman, gisteravond voor de radio.
Dit alles berust, zoo vervolgde
spr., op misverstand, al is het niet
onverklaarbaar in de verwarring van
na den oorlog. Men strijdt voor
vreedzaam overleg en overeenstem
ming tot beslechting van het Ne-
derlandsch-Indonesisch geschil, en
men verzet zich tegen wapenge
weld, dat het Indonesisch vrijheids
verlangen zou willen onderdrukken.
Beide doelstellingen zijn echter
even goed die van de regeering. Spr.
herinnerde dan aan zijn boodschap
aan de Commissie-Generaal en aan
het feit, dat H.M. de Koningin,
door aan de eerste divisie en de
met haar samen uitgaande bewa
kingsbataljons den naam van 7-De
cember-divisie te verleenen, wel zeer
duidelijk gewezen heeft op de taak
der troepen: de doeleinden van
haar rede van 7 December 1942 te
verwezenlijken.
Meer Nederlandsche troepen
zijn in Indonesië dan ook noo-
dig: omdat elke regeering over
een weermacht moet beschikken
om het gezag der overheid te
schragen, en die weermacht ln
Indonesië na vertrek binnen
kort van de Britsche en Britsch-
Indische troepen ook al komt
er een volledige samenwerking tot
stand tusschen de Nederlandsche
en de Nederlandsch-Indische weer
macht en de geregelde troepen aan
Indonesische zijde, nog onvol
doende ls om veiligheid en wet
te waarborgen in dat groote. uit
gestrekte eilandenrijk met 70 mil-
lioen inwoners van zoo verschil
lende samenstelling, die de ge
volgen van de Japansche bezet
ting. wanbeleid, ophitsing en on
derdrukking nog maar zeer ten
deele zijn te boven gekomen.
Voordat in een nieuwe rechtsorde de
Indonesiërs, zoowel die staan aan
de zijde van de „republiek" als die
Mallno huldigen, alsmede alle an
dere bevolkingsgroepen veiligheid en
recht hebben herwonnen, hebben
Nederlandsche troepen mede tot de
schepping dier nieuwe rechtsorde bij
te dragen, wellicht alleen al door
het eenvoudige feit van hun aan
wezigheid.
Laten daarom wie actie voe
ren tegen deze regeering, wie in
ongerustheid leven over haar
beleid, wie dienst weigeren of
taken, zich bezinnen.
Het is immers een Nederlandsche
democratische regeering, die ook
hiervoor verantwoording schuldig is
aan de Nederlandsche Staten-Gene-
raal en die bereid is haar beleid aan
de Nederlandsche publieke opinie te
verklaren, en het Nederlandsche
(Van onzen correspondent)
De arrestatie van Mgr. Stepinac,
primaat van Kroatië en aarts
bisschop van Zagreb, is voor
velerlei uitleg vatbaar. Het
feit echter, dat onthullingen in een
tegen Kroatische Ustad jl's ««voert!
proces, de aanleiding van deze ge
vangenneming zouden zjjn geweest,
stellen deze gebeurtenissen tn een
zeker daglicht.
De dagvaarding is gebaseerd op de
wet „tot verdediging van de rechten
van het volk" en beschuldigt den
aartsbisschop van collaboratie. Men
kan zich afvragen, waarom Tito's
OZNA-politie eerst nu tot deaen stao
ls overgegaan (l).
zy komt niet alleen. Het betrek
keu van Mgr. Stepinac in het
Ustadji-collaboratie-proces dient
slechts om ook dezen bisschop in een
kwaad daglicht te stellen en hem
zoodoende op een of andere wijze
te liquideeren.
In werkelijkheid herhaalt zich
hier mutatis mutandis het Mihai-
lowitsj-drama, of met andere woor
den: het uit den weg ruimen van
de binnenlandsche oppositie word'
voortgeaet.
Stepinac heeft zich als Kroaat
vermoedelijk neergelegd by de Kroa
tische politiek tijdens dezen oorlog,
toen Kroatië door de as-mo-
gendheden tot een „zelfstandigen"
staat werd gemaakt. Indien hij
werkelijke collaboratie had ge
pleegd, zou Tito zonder twijfel eer
der hebben ingegrpen. Juist de dag
vaarding wijst erop, dat op de eer
ste plaats Steptnacs huidige optreden
aanleiding tot zijn gevangenneming
is geweest. Temeer omdat zij volgt
op een de vorige week zondag in alle
Joego-Slavische kerken voorgelezen
brief, waarin om godsdienstvrijheid
werd gevraagd en geprotesteerd te
gen het in concentratiekampen op
sluiten van R.K. Kroatische geeste-
li ken. Vooral Mgr. Stepinac zal heb
ben aangedrongen, in den brief een
passage op te nemen, waarin krach-
t'g verzet wordt aangeteekend tegen
de pressie van den Staat om den
Kroatischen clerus log van Rome te
maken. Dit wijst op een speciale
actie tegen de Roomsch-Katholieke
kerk en tevens op het feit, dat niet
vroegere collaboratie de eerste reden
tot Mgr. Stepinacs arrestatie is ge
weest.
Deze kwestie heeft een nog be
langrijker asject gekregen door het
optreden van den Paus, die onmid
dellijk den in Rome verblijf hou
denden Amerikaanschen bisschop,
Mgr. Hurley ter onderzoek naar Bel
grado zond. Tito is hierdoor in een
eenigsains moeilijke positie geko
men. Zoowel doorzetten als terug
krabbelen kan op de openbare mee-
nng van zijn land een ongunstigen
Invloed hebben. Doorzetten zou de
talrijke oppositiekringen verder tegen
hem opzetten, maar terugkrabbelen
zou na het échec in het Amerlkaan-
sche incident, voor dezelfde kringen
eveneens een aanmoediging betee-
kenen.
Tegelijk met de arrestatie is door
de geheele Joego-Slavische pers een
actie tegen de Kerk ingezet met als
hoofdbeschuldiging, dat de „Katho
l'.eke Kerk het regiem ondermijnt".
Indien dus inderdaad Tito's actie
alleen tegen de „fascistische" gees
telijkheid zou gericht zijn, vraagt
men zich af, waarom de geheele Kerk
daarin betrokken wordt.
Een van de beweringen van de
Joego-Slavische pers ls. dat Tito zich
slechts tegen bepaalde katholieken
keert. Men tracht dit te staven met
het feit, dat Joego-Siavië het eenige
land ls, dat een geestelijke onder
zijn gedelegeerden op de Parijsche
Conferentie heeft. n.l. den 73-jarigen
dr. svetoaar Rlttig, titulair-abt van
het St. Helena-klooster hij Zagreb
In het politieke leven van Kroatië
speelde deze steeds een voorname rol.
maar men verwijt hem ln Joego
slavië zijn opportunisme, dat daar
om zoo in het oog vallend is, om
dat hij in 1929 een Kroatische de
legatie leidde, die Koning; Alexan
der dank zegde voor zijn (,,semi-
fascistische") dictatuur
De situatie in Joego-Slavië ls door
de binnenlandsche nationale tegen
stellingen te verward om een volko
men duidelijk beeld op te leveren
De arrestatie van Mgr. Stepinac is
dan ook slechts een symptoom van
de dictatoriale ,,zuiverings"-actie.
die op het oogenblik in Joego-Slavië
en ook in Rusland zelf wordt ge
voerd. Het geval-Stepinac staat im
tners niet alleen. De aanhouding van
dezen geestelijke dx'ingt door diens
positie toevallig tot den buitenwereld
door.
(1) De bewering van de Amster
damsche „Waarheid", dat Tito niet
eerder tot de arrestatie heeft over
willen gaan om niet het odium van
..godsdienst-vijand" op zich te laden
klinkt als reden wel «enigszins on
waarschijnlijk, wanneer men de lange
iilst van reeds gearresteerde geeste
lijken en maatregelen tegen de Kerk
beziet. (Red.).
Het stadsbeeld van de hoofd
stad vertoonde hedenochtend
«eer het gewone beeld, de trams
brachten, sommige met enkele
ruiten minder dan Maandag, de
werkers naar de fabrieken en
kantoren. Zoover kon worden
nagegaan hebben alle stakers ge
hoor gegeven aan het parool van
de organisatoren van de staking
om het werk weer te hervatten.
Uier en daar houden groepjes
agenten nog een oogje ln het
zeil bij de brandpunten van de
ongeregeldheden in de binnen
stad, maar er bestaat nergens
ook maar eenige aanleiding tot
ingrijpen.
volk zou het in overgroote meerder
heid niet aanvaarden, dat zijn re
geering zich op onwettige wijze zou
laten dwingen, haar plicht te ver
zuimen en zich van haar plaats te
laten verdringen.
Mannen, die ten onrechte nog niet
zijt teruggekeerd van inschepings
verlof, meldt u alsnog in uw gar
nizoenen.
Verwanten en vrienden van deze
dienstplichtigen, maakt hun plichts
vervulling voor onze goede en
rechtvaardige zaak niet ondraaglijk
door hen te beklagen, tegen te hou
den, of te laten onderduiken als
heerschte hier nog een Duitsche re
geering.
Stakers, hervat uw werk gij
hebt den vredeswil van het Neder
landsche volk nog eens ten over
vloede bevestigd. Maar gfj zijt tè
ver gegaan: ook uw regeering wil
vrede in overleg en overeenstem
ming met Indonesië.
Een groote Constellation van de
Pan American Airways met 26 pas
sagiers aan boord, is op de route New
YorkLissabon bij landing op het
vliegveld Shannon (Eire) aan de
achterzijde gebroken. Een vrouwe
lijke passagier werd gewond, de
overige inzittenden zijn ongedeerd.
Het vliegtuig wordt als geheel ver
loren beschouwd.
By Hongkong is een R.A.F.-Dakota
neergestort. Alle inzittenden. 19 per
sonen, werden gedood.
Het is de directie van de Nieuwe
Haarlcmsfhe Courant gelukt met
den directeur van het hier ter stede
optredend circus Saltarino een
overeenkomst te sluiten, waarbij
onze abonné's tegen inlevering van
den hieronder afgedrukten reduc
tiebon, twee plaatsbewijzen tegen
gereduceerde prijzen kunnen koo-
pen. Deze bon is slechts geldig voor
de avondvoorstelling van 8 uur op
Donderdag; 26 September.
Totaal heeft de Gem. Geneesk.
Dienst in Amsterdam 21 gewonden hij
de stakingsrelletjes behandeld. Acht
waren ernstig getroffen. Een moest
in het Binnengasthuis worden opge
nomen. Talrijke personen werden
lichtgewond, onder wie eenige agen
ten. Een agent is ernstig gewond.
Op den Dam ls het des middags
heet toegegaan en werd de politie met
steenen en >flesschen bekogeld. Ook
is er vanuit het publiek geschoten.
De politie heeft verscheidene charges
uitgevoerd. Er zijn slechts 3 arresta
ties verricht.
Gisteravond zette de Veilig
heidsraad de besprekingen voort
betreffende het voorstel van deu
Russische!» afgevaardigde, Gro-
myko, waarbjj de Vereenigde Vol
ken opgave zouden moeten doen
van de sterkte van hun troepen
op niet-vijandelijk gebied.
Nadat de Engelsche gedelegeerde
er zich Maandag reeds tegen verzet
had, dat het voorstel op de agenda
zou worden geplaatst, zei de Egyp
tische afgevaardigde, ln verband
met de aanwezigheid van Britsche
troepen ln Egypte, dat indien de
onderhandelingen over de terugtrek
king van deze troepen zouden mis
lukken, Egypte niet zou aarzelen de
kwestie voor den Veiligheidsraad te
brengen. Egypte wil voor zichzelf
pleiten.
Het Russisch voorstel werd ten
slotte met zeven tegen twee stem
men verworpen.
Generaal Smuts, minister-presi
dent van de Unie van Zuid-Afrika,
zal van 9 tot 12 October een bezoek
aan ons land brengen. Woensdag
9 October zal hij door H. M. de
Koningin ten paleize Het Loo wor
den ontvangen. Donderdag 10 Octo
ber brengt generaal Smuts een be
zoek aan Zeeland.
De vertegenwoordigers van de
Mission Catholique francaise vertoe
ven thans te Nijmegen en bezoe
ken de Universiteit. Het doel is het
aanknoopen van wederzijdsche ban
den en het uitwisselen van gedach
ten.
De Seismograaf op de Un'versiteit
van Fordham (Ver. Staten) heeft
Dinsdagmorgen 12.49 uur een
krachtige aardbeving geregistreerd,
waarschijnlijk in Ned.-Indië.
