Duizenden verhongeren
op Madoera
Opgewarmde droomen
d
EN EEN ZINGENDE FIETS
Voorkeur voor originaliteit
Geen uitstel van de
onderhandelingen
m
De heffing-ineens
Strenge controle in
Neurenberg
DE MOEILIJKE KEUS
Tof hoofd en hart
Het weer.
Bevolking eet in sommige gebieden
alleen gedroogd zeewier en gras
Londensche show een feëriek
schouwspel van lijn en klzur
69ste JAARGANG No. 23657
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Ned.-Indië
549 geëvacueerden
te Batavia
NIEUWE VLIEGTUIG
ONGELUKKEN
BRITAIN CAN MAKE
.J
Een wondermooie dood
Het materiaal voor de
toekomst
Ned. vliegtuig in Spanje
tot landing gedwongen
De led-slee
Woorden, die uit het hart
voortkomen, zijn van grooter
waarde en hebben meer in
vloed. dan woorden, die
slechts getuigen van belezen
heid en taalkennis. Beter een
ijzeren sleutel, die het slot
doet verspringen, dan een
^gouden, die niet draait. j
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Diplomatieke woordvoerders
van belde partijen wezen er
Donderdag' op, dat de politieke
onderhandelingen tusschen de
Commissie-Generaal en de „re
geering" van Sjahrir niet uit
gesteld zullen worden ten ge
volge van het feit, dat het In
donesische hoofdkwartier en
het Geallieerde hoofdkwartier
er niet in geslaagd zijn met be
trekking tot de wapenstil
standsvoorwaarden tot overeen
stemming te komen.
Zij waren het er over eens, dat
een wapenstilstand „wenschelijk,
maar niet onontbeerlijk" was en
zeiden, dat de eerste vergadering
afhankelijk was van den terugkeer
van Sjahrir uit het binnenland. Zij
hopen, dat de vergadering Zater
dag of Zondag gehouden zal kun
nen worden. Lord Killeaxn zal fun.
geeren als voorzitter van deze ver
gadering, die zal worden gehouden
in het Engelsche consulaat te Ba
tavia, dat als neutraal gebied
wordt beschouwd.
Hedenmorgen om 11 uur zijn 519
geëvacueerden op het station
Manggarai te Batavia aangekomen-
De volgende trein met geëvacueer
den wordt 30 September verwacht.
Bij Sète, aan de zuidkust van
Frankrijk, zijn in zee twee lijken en
de wrakstukken van een vliegtuig
gevonden, waarvan men vermoedt
dat het een ZwitsèïscH töéStêl Is. dat
op de lijn GenèveBarcelona vliegt.
De lijken zijn geïdentificeerd als
van een Zwitserschen dirigent, die
onlangs in Barcelona concerteerde
en van den piloot, die In Lausan
ne woont.
Er werden fragmenten van den
staart en stukken verwrongen me
taal, waarschijnlijk afkomstig van
de romp, gevonden. De ontdekking
werd gedaan door visschers. Bij
Knocke (België) ls een transport
vliegtuig verongelukt. Een passagier
werd gedood.
Dezer dagen werd
aan de echtge-
nooten der be
klaagden uit liet
proces te Neuren
berg toegestaan
liaar mannen, die
thans hun vonnis
afwachten, te be
zoeken. Links de
aankomst van me
vrouw Frank met
haar kinderen bij
de gevangenis. In
het midden mevr.
Ribbentrop, rechts
de jeugdige echt-
gen. van Schacht,
de vroegere minis
ter van Financiën,
met haar beide
dochtertjes.
Verwachting tot Zaterdag
avond:
Plaatselijk ochtendmist, overi
gens overdrijvende wolkenban
ken. hier en daar met regen en
op enklee plaatsen zelfs met wat
onweer. In het Westen van het
land iets lagere temperatuur dan
vandaag, In liet overige gedeelte
weinig verandering van tempera,
tuur. Zwakke tot matigen wind
tusschen Zuid-West en Zuid-Oost.
Zon onder 18.28, maan 9.51
19.50, zon op 6.34.
Het wetsontwerp Vermogens-
heffing-lneens ligt, naar wij
vernemen, hij den Baad van
State, die zijn advies waarschijn
lijk over omstreeks tien dagen
zal uitbrengen. In dit stadium
kan dus nog niet worden ge
sproken van definitief vaststaande
heffingspercentages.
Volgens onze informaties schijnt in
overweging te zijn, de vermogens tot
f 15.000 van deze heffing-Ineens vrij
te stellen, terwijl daarboven een pro
gressief tarief met een maximum van
30 pCt. zal worden voorgesteld. Niet
te verwachten is, dat dit kabinet
een daar bovenuit gaande progres
sie zal voorstaan.
Zijn wij wel ingelicht, dan zouden
de heffingen bedragen: tot f15.000
nihilde volgende f 85.000 10 pCt.;
de volgende f 50.000 15 pCt.; de vol
gende f 50.000 20 pCt.; de volgende
f50.000 25 pCt. en daarboven 30
Te Oberammergau worden plan
nen gemaakt, om in 1948 de be
roemde passiespelen te hervatten,
die door den tweeden wereldoor
log voor het eerst in de geschiede
nis werden onderbroken.
Duizenden me rise hen verhongeren
op Madoera, dat langer dan een jaar
van Jana afgesneden ls door de In
donesische revolutie, verklaarde een
Madoerees, die naar Java ontsnapt
ls, aldus meldt A.P.
Nederlandsche autoriteiten beves
tigden dit, zeggende, dat 5000 Ma-
doereezen ln de afgeloopen drie
maanden het van haaien wemelende
5 K.M. breede kanaal naar Soerabaja
zwemmend of op vlotten overgesto
ken zijn. Een Indonesische aegsman
bevestigde eveneens het bestaan van
een „zeer ernstigen hongersnood" op
Madoera.
Dr. Van Mook had Woensdag
een gesprek met den man van
Madoera. Deze vertelde aan ver
slaggevers, dat drie-vierde van de
5000 inwoners van zijn dorp ge
storven waren van honger en ziek
ten. HIJ zeide, dat de lijken langs
de wegen liggen, omdat de leven
den tè zwak zijn om ze te be
graven.
Hij beweerde, dat 10.000 Indone
sische republikeinen het eiland met
„ijzeren hand" regeeren. Hoewel de
soldaten voedsel ingevoerd hebben,
eet de bevolking in sommige gebie
den alléén gedroogd zeewier en gras.
(Van onzen Londenschen
correspondent).
londen, 24 September
Heden werd door den Engelschen
koning de „Britain can make it"-
tentoonstelling geopend. Deze ten
toonstelling van Britsche fabricaten
op het gebied van textiel, meubi
lair, huishoudelijke artikelen, glas-
en aarde-werk, speelgoed, radio's,
keukenuitrustingen, lederwaren etc.
is niet bedoeld als een handelsbeurs
ter vergemakkelijking van het con
tact tusschen fabrikant en afnemer,
maar in de eerste plaats als een
show die ten doel heeft te demon-
streeren dat de Engelsche industrie
van onmiddellijk vóór en na den
afgeloopen oorlog niet is vastgeloo-
pen in louter traditioneele ontwer
pen en materialen. De tentoonstel
lingscommissie heeft zelf de keuze
gedaan uit ingezonden artikelen en
zich in haar keuze laten leiden door
een voorkeur voor originaliteit van
ontwerp en materiaalkeuze.
Ofschoon deze 6how zich ln om
vang niet meten kan met de
Ütrechtsche jaarbeurs (de zware In
dustrieën zijn in het geheel niet
vertegenwoordigd) overtreft ze ln
aantal en verscheidenheid van in
zendingen de British Industries Fair
van de jaren voor den oorlog (de
ze Jaarbeurs die sinds 1939 niet
heeft plaats gevonden en groote be
kendheid genoot ln Nederlandsche
zakenkringen zal voor het eerst weer
gehouden worden in Mei 1947.)
Als show ls deze tentoonstelling een
groote verrassing. Engeland is altijd
eeulgszins achterlijk geweest op het
gebied van de etalage-kunst. Dezen
keer is er met een weinig bevredigen
de traditie gebroken. Het ls een aes-
thetisch genot rond te dwalen door
dezen tempel van Mammon domesti-
cus. Tachtig van Engelands bekwaam
ste ontwerpers en binnenhuis-archi
tecten zijn meer dan een jaar bezig
geweest met de voorbereiding van dit
feest en niemand, die hun werk ge
zien heeft en de waarlijk meesterlijke
wijze waarop de verscheidenheid van
ontwerp en doelstelling gecoördineerd
ls met een centralen opzet, zal kun
nen ontkennen, dat het resultaat ver
bluffend ls, een feëriek schouwspel
van lijn, kleur en licht. Het oude En
gelsche bijgeloof, dat Engelsche waren
zichzelf verkoopen, ls hier een won-
dermooien dood gestorven.
De voornaamste zaal en tevens het
centrum van het gezamenlijk tentoon
stellingsplan ls de damesmodes-afdee-
ling, waar op een draaiend midden
stuk onder een enorm en ploolenrijk
baldakijn van glanzend-witte nylon
de modellen van Engelands beroemd
ste modehulzen te zien zijn. Men be
hoeft niet het minste verstand te heb
ben van de haute couture om hier
met den mond wijd open te staan.
Men ziet het als een luxueus schil
derij en vindt te midden van dit
schoons nauwelijks den tijd te be
denken „que c'est un dur métier que
d'être belle femme". Het ls ondoen
lijk al het schoons van deze tentoon
stelling op te sommen. Een dorre lijst
zou onrecht doen aan zooveel luister.
Er zijn vanzelfsprekend een aantal
curiositeiten Van bijzondere inte
resse voor den Nederlander ls wat
ik bij gebrek aan een beter woord
maar het „zingende zwijntje"' zal
noemen. Het is een overdreven ge
stroomlijnde fiets met ingebouwde
radio en met een dynamo in de
achtemaaf. die u zonder moeite te
gen een helling oprijdt. Volgens tifen
fabrikant zal dit wonder, dat weinig
overeenkomst vertoont met een alle-
ciaagsche fiets, niet meer kosten
dan een gewoon zwijntje. Maar voor-
loopig zal dit geluid óp wielen niet
langs de wegen verschijnen. Interes
sant is het ook te zien, dat ondanks
allen vooruitgang de Engelschman
hardnekkig blijft vasthouden aan de
primitieve inheemsche verwarmings
methoden. Het open vuur blijft het
uitgangspunt van elke vernieuwing
en zelfs het schuchter konterfeitsel
van een haard laat de mogelijkheid
open de deuren eruit te nemen,
zoodat alles toch maar lekker net
zoo is als vroeger, met stof en stank
Ai roet en met lijven van voren,
geroosterd en van achteren bevro
ren. Nederland ls Engeland een halve
eeuw voor op het gebied van de
buisverwarmingstechniek.
Belangwekkend zijn de talrijke ar
tikelen vervaardigd van plastics.
Het schijnt het materiaal van de
toekomst te zijn, maar het mist het
leven van hout en den glans van glas.
De radio-afdeeling is weinig be
langrijk en demonstreert wederom
het onvermogen van alle radio-ont
werpers een instrumentkast te schep
pen die niet bij voorbaat vloekt met
elk Interieur. Het aardewerk is hiér
terug in zijn oude Engelsche glorie.
Op het gebied van glaswerk vooi
dagelijksch gebruik is Nederland ver
voor. De heerenschoenen handhaven
de oude traditie van onvolprezen
meesterschap, maar damesschoenen
zag uw correspondent mooier op de
voorlaatste ütrechtsche jaarbeurs.
De kinderafdeeling ls een van de
mooiste stands wat betreft het frls-
sche, kleurige en verbeeldingrijke
décor. Het mechanische speelgoed
heeft een ongekende perfectie be
reikt. De keuken-interieurs zullen
Het laatste offieieele rantsoen van
210 gram rijst werd één maand ge
leden ontvangen. Het offieieele rant
soen aan voedsel is op het oogenbllk
15 gram ongeraffineerde suiker per
dag.
„De republikeinsche marine" ver
biedt de bevolking te gaan vissehen,
en 't leger weigert den Madoereezen
verlof te geven.
(Van onsen specialen verslaggever)
De Amerikaansche Security Service
draait op volle toei'en. Kolonel An-
clrus, de clier van dezen dienst voor
interne veiligheid ln Neurenberg,
lieeft weliswa.'r geen bovenmatigen
last van de algemeene nervositeit,
welke tegelijk met de spanning' groeit,
maar hij neemt de grootst mogelijke
voorzichtigheid ln acht.
Mogen de geruchten over bevrij
dingspogingen en aanslagen, welke in
de laatste oogenblikken van het
proces nog ondernomen zouden kun
nen worden, nog zoo fantastisch en
dwaas schijnen, de militaire politie
moet zich op alle eventualiteiten
voorbereiden en bevindt zich reeds
enkele dagen ln alarmtoestand. De
contröle aan de Ingangen van het
gerechtsgebouw en op de gangen ls
verscherpt. Tijdens de laatste zit
tingsdagen zullen geen tvultscbers
het Paleis van Justitie mogen be
treden met uitzondering van enkele
onontbeerlijke mannelijke tolken.
Voor de vrouwelijke tolken geldt
eveneens het „verboden toegang"
13e Duitsche verdedigers zullen Maan
dag en Dinsdag geenerlei papieren
en ook geen actentasch bij zich mogen
hebben, terwijl zij, ln tegenstelling
tot de ingeburgerde gewoonte, niet
niet hun cliënten zullen mogen
spreken. De echtgenooten van de be
klaagden moeten Neurenberg op aljn
laatst Zondag verlaten hebben.
Zoo hoopt men niet alleen het ge.
vaar van aanslagen en incidenten
doch ook de mogelijkheid van scènes
en demonstraties bij voorbaat uit te
sluiten.
Een Nederlandsch verkeersvliegtuig
is door Spaansche jagers gedwongen
op het vliegveld Gerona te landen,
daar het Nederlandsche vliegtuig
boven verboden grensgebied zou heb
ben gevlogen. Nadat het vliegtuig
eenige uren te Gerona was gebleven
kon de vlucht naar Madrid en Lissa
bon worden voortgezet.
Verschenen ls een K.B., waarbij
over 1945 een uitkeerlng Ineens
wordt toegekend aan de z.g. mobi-
iisatieslachtoffers. die over dat Jaar
aanspraak hadden op een wettelijke
uitkeerlng.
iedere huisvrouw doen watertanden
en zijn duidelijk ontworpen voor de
eeuw zonder dienstboden.
Den diepsten Indruk maakt ech
ter de bed-slee. Stel u voor een
groote pantoffel waarin 't lichaam
past als een vermoeide voet. Het
geval ls voorzien van een warme -
lucht-installatie met een ther
mostaat met eek controle-apparaat
op oog-hoogte. In deze gladde slee
droomt men zijn wetenschappelijk
opgewarmde droomen.
Het hoofdeind kan bij wijze van
deksel neergelaten worden, waarop
de slee het voorkomen verkrijgt
van een glad saucijze-broodje. Dit
bed staat dicht hij het zingende
zwijntje en laat evenals dit laat
ste bij den bezoeker dien knagenden
twijfel achter van den man dto
voor het eerst een giraffe zag en
reageerde met de woorden: „En
toch geloof lk er niets van."
(Van een bijzonderen medewerker)
Nadat wij in een vorig artikel
betoogd hebben, dat slechts
een betrekkelijk klein deel
van de 6e klassers dea over
stap naar H.B.S., Lyceum e.d. kan
maken, blijft nu nog de vraag te
beantwoorden: Waar blijven wij met
de rest van de leerlingen? Wi| heb
ben ons nu eenmaal te houden aan
ae wet op den leerplicht, die bepaalt,
nat de kinderen minstens acht op
eenvolgende leerjaren moeten door
maken, of pas van school af mogen,
als zij de klas doorloopen hebben,
waarin zij 15 Jaar werden. Men mag
het hiermede eens zijn of niet, mo
menteel ls dit wet. Er is nog een
kleine toevoeging, misschien minder
bekend, maar waarvan in de praktijk
al een dankbaar gebruik gemaakt
is, en wel deze: Leerlingen, die in
de 5de klas 14 Jaar worden, mogen
bij het bereiken van dezen leeftijd,
onmiddellijk van school. Hiermede
heeft de wetgever duidelijk te ken
nen gegeven, dat er leerlingen kun
nen zijn, voor wie verder leeren ab
soluut geen nut heeft en die dan
ook in de gelegenheid gesteld wor
den hun levenskans wat vroeger bjt
een baas te zoeken wat vaak
nog zeer goed lukt of een Jaar
tje eerder bij moeder ln de huls
houding te komen wat ook dik
wijls kind en huisgezin ten goeds
komt.
Waar blijven wij dus met alia
kinderen, zoowel Jongens als meis
jes, die aan het eind van dit leerjaar
niet naar H.B.S e.d. zullen gaan?
Juist nu wij nog In het begin van
dit voor hen zoo belangrijke jaar
zijn, hebben wit rustig tijd om eerst
thuis en later met de leerkrachten
het noodige overleg te plegen.
Tal van wegen staan immers open:
Ulo. Ambachtsschool. Vakschool,
Industrieschool, school voor Voort
gezet Lager Onderwijs, enz.
Ook hier doet zich weer het eigen
aardige feit voor. dat vele ouders
hun kinderen lichamelijk, of om
andere redenen, niet geschikt ach
ten voor Ambachts- of Industrie
school; dergelijke ouders voelen er
nog minder voor, terecht of ten.
onrechte, dat zullen wij hier bulten
bespreking laten, hun kinderen,
speciaal Jongens, naar het Voort
gezet Lager Onderwijs te sturen, zoo
dat er voor velen geen andere keus
overblijft dan de Ulo En zoo ont
staat er naast de run 'naar de H.B.S.
een nog veel grootere toeloop naar
de Ulo. En daar verschillende Ulo
scholen geen toelatingsexamen
eischen. staat vrijwel voor lederen
leerling de poort naar deze scholen
open. Zoo hebben wij ln den loop
der jaren tal van leerlingen op de
Ulo-scholen zien komen, die er be
slist niet thuis hoorden. Het worden
natuurlijk verloren jaren voor deze
kinderen Wij geven onmiddellijk
toe, dat de ouders voor een zeer
moeilijke keus stonden. Jammer ge
noeg lieten en laten zij zich .n
hoofdzaak leiden door een zeker
eergevoel, dat hun kind minstens
Ulo-onderwijs gevolgd moet hebben
en verzuimden zij de betrokken leer
kracht om raad te vragen of hun
kind bij Beroepskeuze te laten
testen.
Het klinkt misschien hard,
maar menig ouder heeft op
deze manier een paar mooie
jeugdjaren van zijn kind be
dorven. Is nu de lagere schoolleiding
in staat voor alle gevallen een op
lossing te geven? Natuurlijk kan zij
dat niet. Wel heeft de wetgever in
gezien, toen hij den leerplicht tot 15
jaar verlengde, dat een zeker deel
der jeugd na de lagere school m
speciale klassen opgevangen moest
worden: bet zoogenaamde voortgezet
lager onderwijs ontstond. Voor meis
jes zijn dit industrie- of huishoud
scholen geworden, waar zij naast de
gewone leervakken veel naai- en
huishoudelijk onderwijs krijgen. De
jongens kwamen in de zoogenaamde
werkscholen terecht Vooral voor de
laatste scholen schijnt de belang
stelling nog zeer verdeeld te zijn,
zoodat er inderdaad groote moeilijk
heden ontstaan, als jongens niet ge
schikt voor een ambacht en niet ln
staat zijn Ulo-onderwijs te volgen.
Voor die leerlingen zouden wij In
derdaad gaan vragen: Is leerplicht
tot 15 jaar wel goed voor hen? Zou
den zij, bi) het eindigen der lagere
schooljaren, niet veel beter bij een
baas kunnen gaan? Dergelijke kna
pen weten soms goed aan te pak
ken en brengen het al ..werkende"
veel verder dan zij het op de school
banken zouden doen. Het zou inte
ressant zijn te weten, hoeveel ouders
voor hun zoon en ook voor hun
dochter een korter leerplicht wen-
schen. Zou het daarom geen aan
beveling verdienen op het gebied van
de leerplichtwet wat meer vrilheid
te geven en de ouders niet te dwin
gen hun kind naar een school te
sturen, waar het om verschillende
ledenen niet thuis hoort?
Er ls een radiotelefonlsche ver
binding tusschen Curasao en Noor
wegen ingesteld.
