Republikeinsche „regeering'
wil concessies doen
Onbehoorlijk
De vliegtuigramp te
Apeldoorn
Troepenverschepingen nog de
belangrijkste kwestie
WAAR IS DR. HJALMAR SCHACHT?
Tot hoofd en hart
SLIM JANNIE
Titelkerk voor den
Kardinaal
69ste JAARGANG No. 23667
WOENSDAG 9 OCTOBER 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Postgiro 143480 Abonnementsprijs 30 cent per week
Pater J. A. Zonderland
De nieuwbenoemde herder van
de H. Hartparochie
Het weer
Seyss' verzoek om
interventie
Niet in overweging
genomen
„Edam" te Pretoria
Aantal dooden tot
24 gestegen
HITLER'S ONDERGANG"
VOOR 2 SIGARETTEN
Arrestatie zou onwettig zijn
Sjahrïr en Sdiermerhorn
confereeren
Plechtigheden op
Zaterdag a.s.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Toen Winston Churchill, wiens
geniale politiek en doorzet
tingsvermogen niet weinig
hebben bijgedragen tot de overwin
ning der Geallieerde mogendheden,
waaraan mede wij onze bevrijding
van het nazi-juk hebben te dan
ken. onlangs een bezoek aan Ne
derland bracht, had „De Waarheid''
de onsmakelijkheid een teekening
af te drukken, waarin men Chur
chill zag afgebeeld in een huis voor
ouden van dagen. Het blad werd
gedwongen amende honorable te
maken en men zou mogen veron
derstellen, dat het uit zijn fout
eenige leering zou hebben getrok
ken. Tenslotte stoot een ezel zich
ook geen tweemaal aan denzelfden
steen.
Op den vooravond echter van het
bezoek van den Zuid-Afrikaanschen
veldmaarschalk en min.-president
Jan Smuts aan ons land heeft „De
Waarheid" boven haar hoofdarti
kel als opschrift geplaatst: „On
welkom bezoek". Wij begrijpen heel
goed, waarom dit bezoek het Rus-
sophiele blad onwelkom is. Smuts
zal de laatste zijn om het Sovjet
regiem te bewonderen en evenals
Churchill steekt hij zijn meening
over de huidige Russische politiek
niet onder stoelen of banken.
Het teekent intusschen „De
Waarheid", dat het blad zich zóó
ver in zijn volgzaamheid van Mos
kou laat gaan, dat het zelfs bij een
officieel bezoek van een groot, bui-
tenlandsch staatsman, zoo nauw
verwant aan ons volk. niet alleen
r.iet Nederlandsch wil denken en
handelen, maar het onfatsoen zoo
ver durft door te drijven, dat het
dezen hoogen Gast onzer regeering
een onwelkom toeroept.
Dit toont gebrek aan goeden
smaak, en is daarenboven hoogst
onbehoorlijk.
Zooals wij elders reeds berichten
zal pater J. A. Zonderland pas
toor van de H. Hartparochie in
het Kleverpark worden. Pater
Zonderland is 1 Dec. 1894 in Lich
tenvoorde geboren en studeerde
voor onderwijzer in Maastricht,
waar hij de hoofdakte behaalde.
Van 1913 tot 1915 doceerde hij in
Harreveld; daarna ging hij in
militairen dienst tot 1919 en be
haalde den rang van luitenant. Ver
volgens ging hij weer een jaar
naar Harreveld en in 1920 naar
Venray om zijn studies af te ma
ken. In 1921 trad pater Zonder
land In het klooster te Wychen;
zijn hoogere studies voleindde hij
in Weert. Na zijn H. Wijding toog
hij naar Heerlen, waar hij vijf
jaar lang als onderwijzer aan de
H. B. S. optrad. Daarna werd de
nieuwbenoemde pastoor leeraar
aan de H. B. S. te Leiden, waar
hij 12 jaar lang bleef.
3 September 1945 werd pater
Zonderland gardiaan en rector in
het Franciscanenklooster te Nieu
we Niedorp, waar hij tot heden
verbleef.
Meer dan vijfhonderd leden van
het keukenpersoneel van het be
roemde Savoy-Hotel in Londen zijn
in staking gegaan, terwijl ook het
bedienend personeel van Simpson's
staakt.
Verwachting tot Donderdag
avond;
Meest zwaar bewolkt, vrij koud
weer niet plaatselijk eenige lichte
regen of motregen. Matige, tijde
lijk vrij krachtige Is'.O. wind.
Zon onder 18.01, maan 18.19
7.20, zon op 6.54.
's-GRAVENHAGE, 9 Oct.
H. M. de Koningin heeft be
sloten, het verzoek om inter
ventie, gedaan door den ver
dediger van dr. Scyss-Inquart,
niet in overweging te nemen.
Het K. L. M.-vliegtuig „Edam"
is gisteren om 17.20 uur 75 KM.
ten zuiden van Pretoria op het
vliegveld palmietfontein geland.
De reis was voorspoedig, alle pas
sagiers, met inbegrip van een ba
by van vier maanden, bevonden
zich in goeden welstand. Gezag
voerder Parmentler verklaarde,
dat alle 23 inzittenden een goede
reis hadden gehad.
Met de „Edam" was o.m. een
mand gele chrysanten en een
Edammer kaas verzonden, bestemd
voor „ouma Smuts", de vrouw van
den Zuid-Afrikaanschen premier,
die thans ons land bezoekt.
Weer zijn drie slachtoffers van
de vliegtuigramp te Apeldoorn aan
hun bekomen verwondingen ever-
leden, n.l. F. A. C. Bos, J. F, Hart
man en P. Kroon.
In het St. Liduina-zieken-
huis te Apeldoorn worden nog
de volgende slachtoffers verpleegd:
D. K. H. Rijsdorp, wiens toestand
hoopvol is, de heer Dobbenga, de
leeraar, en twee leerlingen, wier
toestand nog zorgwekkend blijft.
Het aantal dooden is thans tot
24 gestegen.
Men deelt ons van bevoegde zij
de nog mede, dat de opleiding,
welke de sergeant-vlieger, die de
ramp veroorzaakte, had genoten
bij de luchtstrijdkrachten, was
voltooid. Zooals bekend, worden de
piloten, zoowel die voor het leger
als die voor de vloot bestemd zijn,
gezamenlijk bij de luchtstrijd
krachten opgeleid. Na voltooiing
zijner opleiding werd de sergeant
vlieger bij de marine gedetacheerd.
Thans staat definitief vast dat
de dooden eenige uitgezonderd
op de Nieuwe Begraafplaats aan
den Soerenschen weg hun laatste
rustplaats zullen vinden. Op den
dag der begrafenis, Vrijdag a.s.,
zullen alle openbare vermakelijk
heden te Apeldoorn. gesloten zijn.
SJahrir heeft in een interview
aan United Press verklaard, dat de
republikeinsche ..regeering" bereid
is den Nederlanders groote con
cessies te doen en garanties te ge
ven in ruil voói erkenning' van de
onafhankelijkheid van Java en Su
matra. De Indonesiërs zonden he.
reid zijn aan N'ederlandsehe waar
nemers en adviseurs en zelfs troe
pen toestemming te geven, gedu
rende een overgangsperiode In In-
dlë te hli.jven, opdat de Nederlan
ders zich er van kunnen overtui
gen dat de „repubiek" op eigen
beenen kan staan. SJahrir voegde
hieraan toe, dat echter aantal cn
taak der N'ederlandsehe troepen
nauwkeurig moesten worden vast-
Otto Dietrich, de vroegere
Nazi perschef, die 100.000 Pond
verdiend heeft aan zijn boek
„Met Hitier naar de macht"
heeft een vervolg hierop ge
schreven, getiteld „Met Hitier
naar den ondergang".
In het Amerikaansche mili
taire interneeringskamp, waar
hij als gewezen S.S.-generaal
verblijft, verhuurt hij nu dit
boek aan medegevangenen voor
twee sigaretten per lezing.
Iljalnrar Schacht bevindt zich
niet ineer in Stuttgart. Kort na
zijn arrestatie werd iiy onder
strenge bewaking weggevoerd en
tot lieden is nog niet bekend
waarbeen hij vervoerd is. Me-
viouw Schacht heeft echter ver
klaard, dat haar ter oore geko
men was, dat haar man naar
een gevangenis In de Arehiv-
strasse te Stuttgart is overge
bracht.
De officier van Justitie van Wuert-
temberg-Baden, dr. Richard Schmld.
heeft de wettigheid van de arresta
tie van dr. Hjalmar Schacht door de
Duitsche politie, betwist.
Dr. Schmid haalde hierbij de dena-
zlficatie-wet aan, waarin wordt be
paald, dat Duitschers niet gevangen
genomen mogen worden, totdat zij
door een denaziflcatiehof zijn ver
oordeeld.
De arrestatie van Schacht heeft
blijkbaar indruk gemaakt op Von
Papen. Hij weigert n.l. de gevan
genis te Neurenberg te verlaten,
voordat hem een vrijgeleide is ver
schaft voor de Britsche zone. Von
Fritzsche bevindt zich nog steeds op
vrije voeten te Neurenberg.
De geallieerde bestuursraad zal
naar thans vaststaat, heden in bui
tengewone zitting te Berlijn samen
komen om de reacties op de von
nissen te bespreken en de verschil
lende verzoeken om clementie te
behandelen.
De executie der ter doodveroor-
deelden zal, naar Generaal Mac Nar
ney bevestigde, op 16 October ge
schieden. De veroordeelden gedragen
zich ln afwachting van hun vonnis
zeer waardig. Goering is het slechts
eenmaal te machtig geworden toen
hij foto's van zijn vrouw en dochter
teruggaf aan zijn advocaat.
gelegd in 'n overeenkomst met de
Indonesiërs.
Hij verklaarde, dat dit het belang
rijkste punt is, waarvan het succes
der wapenstilstandsbesprekingen, die
heden nullen beginnen, zal afhangen
Voorts deelde hij mede, dat de In
donesiërs er definitief tegen gekant
zijn, binnen het Nederlandsche Ko
ninkrijk te blijven, doch bereid zija,
middels een verdrag, een nauwe re
latie voort te zetten. Op de vraag,
welke controle de Nederlandsche re-
peering zou houden onder deze om-
svandigheden, antwoordde hii: „We
derzijds eigenbelang" aou de garantie
geven, dat de Nederlandsche wer.-
rchen gerespecteerd zouden worden.
De Nederlanders hebben veel Maar
ten in handen", aldus SJahrir en hij
vervolgde: „Zoo weten we b.v., dat
het tot ons eigen voordeel strekt,
indien Nederlandsche economische
investeeringen hier zouden wordeu
beschermd en aangemoedigd.
Doch de gevoelens van het vols
eischen, dat de „republiek" Java
en Sumatra vrij van het Neder
landsche Koninkrijk aal zijn. Indien
de Nederlanders bereid zijn die
concessie te doen. zullen zij In
donesië bereid vinden, in ruil daar
voor een goeden prijs te betalen
Indien de Nederlanders daartoe
niet bereid zijn, zal het resultaat
een rampspoedige koloniale oorlog
of internationale interventie zijn,
waaruit geen der beide partijen
voordeel zal trekken
Sjahrir en Schermerhorn confereer
den Dinsdag te Batavia voor de twee
de maal in 24 uur. Nederlandsche of-
ficieele personen wilden niet ont.
l ullen, welke onderwerpen bespro
ken werden, maar zij drukten vol
gens A. P. hun voldoening uit over
..den snellen vooruitgang van de po
litieke onderhandelingen, waarvan
öe toekomstige status van 70 millioen
Indonesiërs afhangt."
Lord Killearn zal vandaag voorzit
ten bij de militaire wapenstilstands
besprekingen. Deze werden op een
aparte agenda geplaatst, om geen
'ertraging te veroorzaken in de poli
tieke besprekingen.
Beide partijen zijn 't er over eens,
zoo meldt A.P. verder, dat de Neder-
iardsclie troepen-verschepingen de
belangrijkste kwestie vormen. De In
donesiërs verklaren, dat de republi-
kelnsche voorwaarde voor een wa
penstilstand blijft: stoiüzeting 'van
die verschepingen met inbegrip van
de „7 Decepiber-divisie", waarvan
een deel onderweg Is naar Indië.
De Nederlanders zlin van plan aan
de verschepingen vast te houden, daar
met de terugtrekking van de Brit
sche troepen alleen de aankomst van
nieuwe troepen de huidige militaire
macht in evenwicht zal kunnen hou
den.
Veldmaarschalk Smuts
Rome, 8 Oct
(Van onzen correspondent)
Z. H. de Paus heeft aan Kardi
naal de Jong de St. Clemente te
Rome als titelkerk toegewezen.
Deze kerk is ook de titelkerk ge
weest van Kardinaal Glennon,
aartsbisschop van St Louis (U.S.A.)
die kort na Kerstmis 1945 werd
gecreëerd, doch vrijwel onmiddellijk
daarna, op terugreis naar de Ver-
eenigde Staten, in Ierland is over
leden.
Z. H. de Paus zal Zaterdagmor
gen omstreeks kwart voor tien
Kardinaal de Jong op Castel Gan-
dolfo in audiëntie ontvangen en
hem dan den rcoden hoed overhan
digen. De plechtigheid zal slechts
kort duren. Een beperkt aantal
Nederlanders mag hierbij aanwezig
zijn. Op het Nederlandsche College
is Zaterdagmiddag vervolgens een
groote ontvangst voor alle Neder
landers.
Kardinaal de Jong was zeer
verheugd over de titelkerk,
daar hij in de St. Clemenskerk
op Ameland Is gedoopt en de
H. Willibrordus na zijn Bis
schopswijding Clemens als
tweeden naam koos.
Hij zal Zondagmiddag de San
Clementekerk in bezit nemen.
De kardinaal vertrekt Dinsdag
avond 15 October weer uit Rome
en verblijft dan misschien eenige
dagen in Lugano.
Hierbij een afbeelding van den
voorgevel van de San Clemente
te Romedie Kardinaal De Jong
als titelkerk is toegewezen.
Voortaan zal dus. zooals dat het
gebruik is, het geschilderd por
tret van den Kardinaal vooraan
in deze kerk prijken. De kerk is
een der interessantste oude
basilieken van Rome; zij bevindt
zich boven muurresten uit den
tijd der Romeinsche republiek,
een Mythras-grot en deelen van
een Romeinsch huis (Paus Cle
mens I?) uit de eerste eeuw en
de kerk uit het midden der vier
de eeuw. die gedeeltelijk een
ouderkerk vormt
Niet ten onrechte hebben de
bewoners van Zuid-Af rika,
zoo na aan Nederland ver
want, hun grooten staatsman
Jan Christiaan Smuts den bijnaam
van Slim Jannie gegeven. Reeds op
de schoolbanken in het dorp Rie-
beek, waar hij geboren werd, ver
volgens op de Victoria-school in
Stellenbosch blonk hii uit als een
bijzondere leerling. In Cambridge
studeerde hij rechten, wel tot ver
driet van zijn vader, een stuggen,
Hollandschen boer. die uit zijn zoon
graag een predikant zou hebben
zien groeien.
Hij was echter voor een andere
taak bestemd. Toen in 1899 de
Boerenoorlog tegen Engeland uit
brak ten gevolge van de overvallen
van Jameson in Transvaal, was
Smuts een vurig Afrikaander. HjJ
gaf zijn advocatenpraktijk te Kaap
stad op en nam dienst in het Boe
renleger Hij werd een van de grooto
figuren in die kleine groep van ver
beten vechtende Nederlanders, dis
onder Paul Kruger de sympathie van
de wereld wisten te veroveren. Zelfs
toen de Engelschen allen tegenstand
hadden gebroken, zette hij het ver
zet voort: met een aantal getrouwen
voerde hij nog over de Oranjerivier
een aanval op de Kaapkolonie uit.
Toen de strijd ten einde was,
ging smuts als onderhandelaar naar
Engeland, waar hij een groot succes
boekte. Wel zou Transvaal deel uit
maken van het Britsche Wereldrijk,
maar als zelfstandige staat. Zelfs
kende Londen aan de Boeren een
schadevergoeding toe van 3 millioen
pond voor den wederopbouw van
hoeven en dorpen. Sinds dien tijd
was Smuts een ijveraar voor goede
verstandhouding tusschen Boeren en
Britten. Hü zag voor zijn volk voor
deel in samenwerking met'het mach
tige Albion en wilde dan ook het
Engelsch. de „taal van handel en
groei", in het leerplan der scholen
opgenomen zien. hetgeen tegenwoor
dig inderdaad het geval is.
Zijn beteekenis breidde zich ge
durende den Eersten Wereld
oorlog uit buiten de grenzen
van zijn eigen iaua. Hij deed.
ondanks hertigen tegenstand van
vele zijner landgenooten, Zuid-
Alrika den oorlog verklaren aan
Duitsehland en rukte, als Britsen
iuitenant-generaal, Duitsch Zuid-
West-Afrika binnen. Hij nam in
1917 deel aan de oorlogsconferentie
van het Imperium en werd zelfs in
het Engelsche oorlogskabinet van
Lloyd George opgenomen. Onver
moeid reisde hij langs het front. HU
ontwierp het verdedigingsplan tegen
luchtaanvallen op Londen en wist
te bereiken, dat de luchtstrijdkrach
ten van leger en marine werden
samengebracht in de heden zoo be
roemde Royal Air Force Hij dacht
reeds tijdens den oorlog over de
stichting van een Volkenbond en is
ook thans voorstander van nauwe
samenwerking tusschen de volkeren
der aarde, een standpunt, dat hij
in zijn jongste redevoeringen krach
tig bepleitte.
In 1917 vólgde hij zijn ouden,
vriend en strijdmakker Botha op
als minister-president van de Zuid-
Afrikaansche Unie. en in zijn ambts
periode voerde hij een ferme actie
tegen de stakingen aan den Wit-
watersrand, het mijngebied, en te
gen de rassenmoeilijkheden, die in
zijn land altijd de sfeer hebben ver
troebeld In 1924 werd hij verslagen
door zijn ouden riveal Herzog. doch
in 1932, toen ae crisis ook de Unie
had aangetast, vormden beide man
nen tezamen een nieuwe regeering,
de sterkste die Zuid-Afrika ooit ge
had heeft. Hieraan kwam echter eeu
einde door het begin van den Twee
den Wereldoorlog in 1939. Herzog
wilde de neutraliteit handhaven.
Smuts werd evenwel opnieuw mi
nister-president en dreef andermaal
een oorlogsverklaring door.
In dezen volkerenstrijd organiseer
de hij eerst de Afrikaanschs
strijdkrachten, die een aanzien
lijke bijdrage in de overwinning
hebben geleverd. In 1941 werd hij
tot maarschalk benoemd, in 1942
trad hij voor den tweeden keer toe
tot het Britsche oorlogskabinet.
Zijn leven is tot nu toe een leven,
van strijd geweest. Echter niet omdat
hij het wapengeweld lief had. Hij
vocht slechts voor recht en vrede.
Thans, nu hü zijn derden oorlog
achter den rug heeft, is hij meer
dan ooit vervuld van gedachten
over de vestiging van orde en ge
luk op de wereld Mislukte de Vol
kenbond door onwil en wanbegrip
der menschheid. een tweede mis
lukking mag niet geriskeerd wor
den. Het charter en de organisatie
der Vereenigde Naties zijn voor een
deel zijn werk.
Een vredige wereld, dat is het
geen de thans 76-jarige staatsman
wil helpen tot stand brengen,
waarvoor hii ijvert, bidt, spreekt,
onderhandelt en plannen ontwerpt.
Dat is hetgeen wij Nederlanders
wenschen. Dat Is hetgeen de bevol
king van Europeesch Nederland ten
innigste verbindt met dezen groo
ten Nederlander van het Zuidelijk
halfrond.
Een zegsman van het Britsche
ministerie van Buitenlandsche Za
ken heeft Dinsdag medegedeeld,
dat Griekenland Groot-Brittanië
om wapens heeft verzocht.
Ga uw ondeugden en ge
breken één voor één te lijf-
Tegen alle te zamen legt gij
\het onvermijdelijk af. J
