Eigenaardige uitlatingen van
rechter Donaldson
i
Handelaar in afval veroordeeld
tot f 50.000 boete
DE KRUIK
TE WATER
VOLOP GLAS?
VRIJDAG 18 OCTOBER 1946
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
Proces tegen prelaat in
Joego-Slavië
De Gaulle geen candidaat
bij presidentsverkiezingen
Nieuwe Belgische nota
aan Ver. Naties
Nederlandsche oplichter
in Parijs ontmaskerd
MISSIE-ZONDAG
Militairen gewond bij
springen van mortier
150 jaar vervoersgeschiedenis
door Utrechts straten. De Verste
diligence van Van Gend Loos
reed vanochtend voor generale
repetitie door de Domstad. In
verhand met het feest ter gele -
genheid van het 150-jarig be
staan zal morgen een histori
sche bedrijfsoptocht worden
gehouden
Arbeidsvoorwaarden van
fabrieksarbeiders
Scherpe critiek op College
van Rijksbemiddelaars
Tramstaking in Den Haag
Te hooge prijzen
berekend
MaBESSaEöysBHl
Proces te Gronau
voortgezet
De fraude bij distributie-
dienst te Utrecht
Tallooze huwelijken
verzonnen
Pensioen oud-militairen
Spartsnippers
Prijshoudende markt
Zooals bekend is er in ons
landje nog steeds een groot
gebrek aan materiaal op al
lerlei gebied. Velerlei acties
zijn er dan ook op touw gezet
om tenminste in de meest
urgente gevallen te kunnen
helpen. Zoo ook de zooge
naamde glasactié. Deze
schijnt wel uitermate goed
geslaagd te zijn! De opmerk
zame toeschouwer heeft na
melijk in Den Haag kunnen
constateeren, dat een gebouw
van grooten omvang geheel
van „dubbele ramen" ivordt
voorzien. Wat zal de reactie,
hierop zijn van b.v. gedu
peerden uit Zeeland, die eens
naar de Residentie komen
kijken? Neen, veel is er nog
niet geleerd.
Niet minder dan indertijd het
proces-Mihailowitsj heeft het
proces tegen den aartsbis
schop van Zagreb. Mgr. Stepi-
nac, de wereld in opschudding ge
bracht. De uitspraak (16 jaar dwang
arbeid) werd gevolgd door den
scherpsten maatregel van de Kerk,
door dei: banvloek over allen die er
op eenigerlei wijze toe hebben eij-
gedragcn; de Er.gelsche katholieken
zijn bezig door een petitie hun mi
nister van Buitenlandsche Zaken te
bewegen tot interventie en Ameri-
kaansche prelaten gaven eveneens
openlijk hun afschuw te kennen.
Ofschoon er van achter het ijzeren
gordijn slechts weinig tot ons door
dringt, is het van belang na te gaan,
in welken toestand de Vaticaansche
veroordeeling de Joego-Slavische ka
tholieken aantreft.
Op een bevolking van rond 15 mil-
lioen zielen waren er voor den oor
log ongeveer 5 mlllioen Roomsch-
Kntholiéken. niet over het gansche
laiid verspreid, doch bijeenwonend
in Kroatië, waar slechts een hand
vol andersdenkenden te vinden is,
er in Slovenië. Tijdens den oorlog
kwam het bewind in handen van
den gedoopten Kroaat Ante P'ave-
litsj, die met geweld trachtte aan
de Orthodox-Katholieke Serviërs,
tegelijk met het Roomsche Christen
dom de Kroatische heerschappij op
te dringen, een poging, die door
enkele, doch niet meer dan enkele,
priesters werd gesteund en die noch
door het Vaticaan, noch d°or Mgr
Stepinac goedgekeurd werd, hetgeen
echter de volksrechtbank, die Mgr.
Stepinac veroordeelde, betwijfelde.
Na de vestiging Van Tito's roode
reaiem is aan de Katholieken, Room
sche evenzeer als Orthodoxe, alle
mogelijke tegenwerking geboden Het
Katholieke onderwijs werd afge
schaft parochiehuizen en kerken
dienden als materiaal-opslagplaatsen
of kazernes voor het leger, speciaal
in het dicht bij Triëst gelegen Slo
venië. Minstens 50o priesters werden
gearresteerd, enkele tientallen daar
van gedood. Aan de kloosters werden
de uitgebreide grondbezittingen ont
nomen: slechts een flinke tuin. 3
h.a groot, mocht overblijven, de rest
werd verdeeld onder boeren, die met
Tito sympathiseerden. Tegen dit
alles ontstond een krachtig verzet
van de priesters, die niet het land
hadden moeten verlaten.
Verzet werd, om andere redenen,
ook geboden door soldaten van net
vroegere Duitsch-Slavische leger,
voorzoover dezen niet naar Tito
waren overgezwaaid, door Oestadji's,
de partijgenooten van Pavelitsj, en
door degenen, die door de regeering
waren verjaagd van hun goederen.
D= rechtspraak-tactiek was nu, een
of enkele priesters tezamen met
zulke verzetslieden in beschuldiging
te stellen, waarna gezamenlijke
schuld n.l. ..fascisme", werd gecon
stateerd en een gezamenlijk vonnis
wird geveld. Overgebracht op Ne-
derlandsche verhoudingen, zou dit
geweest zijn, dat tijdens den oorlog
de Duitschers Nederlandsche Katho
lieken veroordeelden wegens Com
munisme, omdat immers Katho
lieken en Communisten beiden het
nationaal-socialisme vijandig gezind
waren. Een dergelijke kortzichtig
heid (of doorzichtigheid?) konden
zelfs de nazi's niet van zich ver
krijgen: voor Tito's grootendeels on
geletterde volksrechters is zij hoog
ste logica.
Voor de Katholieken in Joego
slavië beteekent de ban over de
medewerkers aan het proces onge
twijfeld een officieele verwerping van
het Tito-bewind, daarom een aan
sporing tot waakzaamheid en, voor
zoover dat redelijkerwijs mogelijk is,
ongehoorzaamheid. De Katholieken
weten zich nu verzekerd van de
kerkelijke sympathie voor hun strijd,
die in een werkelijken geloofsstrijd
is ontaard. Verzekerd weten zij zich
ook van de sympathie van de Westcr-
sche wereld, speciaal van Amerika,
dat om politieke redenen weinig
voor de huidige regeering voelt; de
Pauselijke gezant in de Joego-Sla
vische 'hoofdstad. Mgr. Hurley, is
een Amerikaan. Duidelijker nog dan
voorheen staat er een anti-Tito-blok
in het land, waarvan de Roomsch-
Kat hoJ; eken wellicht de ruggegraat
vormen Vandaar dan ook. dat hun
leiders de een na den ander gegre
pen worden. Na Mgr. Stepinac Mgr.
Saric En wie dan nog. voordat de
kruik zal breken?
De Ossérvatore Romano onthul
de gisteren, dat een nieuw proces
tegen een hoogen Joegcelavischen
geestelijke binnenkort gaat begin
nen. Het betreft ditmaal Mgr. Ivan
Saric, aartsbisschop van Serajewo.
Het blad meldt verder, dat Saric
bij verstek berecht zal worden en
dat dezelfde feiten en omstandig
heden als die uit het proces-Ste-
pinac aangevoerd zullen worden.
De Osservatore prijst mgr. Saric
wegens het feit, dat hij de rechten
der Katholieke Kerk verdedigd
heeft in de dagen der Nazi-beziet-
ting.
Naar vernomen wordt, bevindt
Mgr. Saric zich in een Geallieerde
kli"iek te Klagenfurt in Oostenrijk,
waarheen hij zich bij de bevrijding
begeven heeft.
Erik Lisak, die terecht heeft ge
staan in het proces wegens in Joe
goslavië bedreven oorlogsmisdaden,
is gisteren opgehangen, nadat zijn
beroep op clementie afgewezen was,
aldus wordt officieel te Belgrado
medegedeeld. Lisak stond terecht
met een aantal personen, waartoe
ook Aartsbisschop Stepinac toe
hoorde.
Pélix Gouin, de voormalige socia
listische Eerste Minister van
Frankrijk, zal zich candidaat stel
len voor Marseille tijdens de ver
kiezingen in November, aldus wordt
vandaag bevestigd. Dat hij van ge
dachten veranderd is, zou een ge
volg zijn van zijn wensch om „een
fluistercampagne," waarbij zijn
naam verbonden wordt met den
geruchtmakenden zwarten handel
in wijn, te bestrijden.
René Capitant, leider van de
Union Gaulliste, heeft tegenover
de „France Soir" verklaard, dat
generaal De Gaulle zich niet can-
diidaat zou stellen voor de presi
dentsverkiezingen. De Gaullisti
sche bladen voorspellen, dat De
Gaulle een campagne zou voeren
voor herziening van de nieuwe
grondwet, terwijl hij zich buiten
de politiek der partijen in de ko
mende verkiezingen voor een na
tionale vergadering zou houden.
In een nota aan de Vereenigde
Naties heeft België Spanje be
schuldigd van medeplichtigheid bij
het voorkomen van de arrestatie
van Leon Degrelle. Deze nota stelt
de V. N. in de gelegenheid de ge-
heele Spaansche controverse op te
werpen tijdens de a.s. algemeene
vergadering.
Sinds enkele dagen werden de
modemagazijnen, juwelierszaken en
groote warenhuizen van Parijs door
gen kapitein van de Engelsche mili
taire politie bezocht, die vergezeld
was van een charmant meisje. Groote
inkoopen werden gedaan, maar geen
noodonder overlegging van een
identiteitskaart van de Zuld-Afri-
kaansche militaire politie op naam
van Charles Emerson garandeerde
de kooplustige bezoeker directe be
taling door het bureau van de Zuid-
Afrikaansche militaire politie te
Parijs. Toen deze man op genoemd
bureau niet bekend bleek te zijn,
schoot er voor de gedupeerde zaken
niets anders over dan een klacht in
te dienen bij de politie. Een onder
zoek werd ingestejd en het duurde
niet lang, of de oplichter werd ge
arresteerd.
„Emerson" bekende een 26-Jaar
geleden te Rotterdam geboren Ne
derlander te zijn. Na dienst te heb
ben genomen in het Duitsche leger
wist hij tijdens den Amerikaanschen
opmarsch in Frankrijk, naar Italië
te ontkomen. Te Parijs had hij pas
twee weken den grooten heer uitge
hangen. Zijn volgende verblijfplaats
is thans de gevangenis.
(Van onzen Rom. correspondent)
Zondag a.s. wordt over de geheele
katholieke wereld de Missie-Zondag
gehouden. Radio-Vaticana is thans
begonnen met uitzendingen in ver
schillende talen ter voorbereiding
van dezen Missie-Zondag. De Paus
heeft Donderdag Kardinaal Fuma
soni Biondi, prefect van de Con
gregatie van de Voortplanting van
het Geloof ontvangen. De Kardi
naal gaf den Paus een overzicht
van de voorbereidingen, die overal
voor deze manifestatie worden ge
troffen, welke den missies nieuwe
belangstelling en materieele hulp
moet verschaffen.
Twee korporaals van de wapen
kamer van de 2e compagnie Alk
maar, P Boerenaijk uit Alkmaar en
J. Overmeer uit Heiloo, zijn giste
ren op het schietterrein te Bergen
aan Zee bij het uit elkaar springen
van een mortier, door de rondspat
tende scherven gewond. De beide
militairen zijn naar het St. Elisa-
beth-ziekenhuis te Alkmaar ver
voerd. De toestand van korporaal
Overmeer, die aan zijn rechteroog
en waarschijnlijk ook aan zijn long
gewond werd, is ernstig'.
Tijdens het gisteren te Utrecht
gehouden congres van den R. K.
Fabrieksarbeidersbond werd een
motie aangenomen, waarin scherpe
critiek werd uitgeoefend op de ac
tiviteit van het College van Rijks-
bemiddelaars en waarin de wen-
schelijkheid werd uitgedrukt een
regeling te treffen, waarbij de ar
beidsvoorwaarden zouden worden
bepaald door een commissie zoowel
van werkgevers als werknemers, in
te stellen op voordracht van de
Stichting van den Arbeid en met
goedkeuring van de werkgeversor
ganisaties, het geheel onder een
van overheidswege te benoemen on-
partijdigen voorzitter.
Tevoren had de voorzitter van de
N. K. A., de heer A. C. de Bruyn,
een rede uitgesproken, waarin hij
de verwachting uitsprak, dat bin
nenkort het kabinet de wet op de
publiekrechtelijke bedrijfsorganisa
tie zal indienen. Bovendien wees hij
nog met nadruk op den wensch
dat de katholieke arbeidersorgani
satie gekend zou worden in de van
overheidswege te voeren loon- en
prijspolitiek.
Te 's-Gravenhage is vanmorgen
het personeel van de buslijnen en
van de tramlijnen 4, 6 en 13 van de
PI T. M. voor korten tijd in sta
king gegaan. Naar de directie der
maatschappij ons mededeelt, was
deze staking niet tegen het bedrijf
gericht. Zij heeft tot half negen
's morgens geduurd.
De staking was bedoeld als pro
test tegen het besluit van het Col
lege van Rijksbemiddelaars om de
spaarregelingen, die voor het per
soneel der H. T. M. waren getrof
fen, niet goed te keuren.
De Haarlemsche tuchtrechter
kreeg gisteren niet minder dan
twintig getuigen te hooren in
de zaak tegen Buys' handel in
hout- en zagerjjafval te Koog
a. d. Zaan. In alle gevallen wa
ren te hooge prijzen berekend
voor afvalproducten, welke vóór
den oorlog geenerlei waarde ver
tegenwoordigden, plotseling in
den oorlog een hausse meemaak
ten, onmisbaar als zij zijn voor
een klcinindustrie van speelgoe
deren enz. Hoewel de prijzenbe-
schikking van 1940 op dit afval
product niet van toepassing en
het artikel distributie-vrij was,
heeft de tuchtrechter geoordeeld,
dat het niet aanging om zelf
prijzen vast te stellen en veroor
deelde Buys tot een boete van
50.000.
Formeel was verd. in overtreding
door zonder een bindende prijs
regeling aan te vragen gedurende
een aantal jaren houtsoortenafval
tegen te hooge prijzen te verkoopen.
Een controle bracht aan het licht,
dat de boekhouding niet klopte; op
de facturen waren de hoeveelhe
den niet vermeld en al mochten
uiteraard de heeren afnemers
waar konden zij anders terecht
nog zoo tevreden zijn over goede
kwaliteit en prompte aflevering,
een ieder kon het om in het
hout-branche te blijven met zijn
klompen aanvoelen, dat hier ern
stige overtredingen begaan wer
den. Daar de hoeveelheden niet op
de factuur vermeld stonden, kon
niet precies berekend worden, welk
bedrag in feite te veel berekend
werd, maar het lijvig rapport sprak
boekdeelen, evenals de verklaringen
der getuigen.
In den middag werd een getuige
a decharge gehoord in de persoon
van den boekhouder van Buys.
De verdediger gaf toe, dat verd.
formeel in gebreke was gebleven
De
NIWIN
draagt zorg
voor militairen
en burgers
in Indië
(Van onzen specialen verslaggever).
GRONAU, 17 Oct. Zoo op het
oog stond de pruik van rechter
Donaldson vandaag niet anders dan
voorgaande dagen, dus moet het
wei aan liet verschil tnssehen het
Engelsche en Nederlandsche rechts
gebruik te wijten zijn, dat er tij
dens de zitting dingen zijn ge
beurd et gezegd, die den aanwezi
gen Nederlanders een beetje
vreemd voorkwamen. Het ging er
op een gegeven oogenblik om, te
bewijzen dat verdachte Bltidenstein
van den lieer Van Blankenstein,
die ter zitting werd aangeduid als
bet hoofd van de afdeeling buiten
landsche betrekkingen van het de
partement van Economische Zaken,
het advies had gekregen zich tot 't
R.C.N. te wenden voor zijn offi
cieele papieren.
De beëedigde verklaring van den
Nederlandschen getuige Jansen, die
ook civiel officier was en hetzelfde
werk deed als Blijdenstein en die
samen met dezen Van Blar.kensteir
had gesproken, werd door rechte!
Donaldson niet geaccepteerd. Kapi
tein Lemstra, districtscommandant
van Je marechaussee te Enschede,
deelde onder eede mede, dat he*
departement van Economische Za
ken aan de marechaussee te Den
Haag schriftelijk had bevestigd, dat
Blijdenstein door het departement
geadviseerd was, zich met het R C N
in verbinding te stellen, toen op
het departement de ware gedaante
van het R.C.N. nog niet bekend was.
Rechter Donaldson hechtte naa>
hij zeide weinig waarde aan deze
vérklaring. Een brief kan iedereen
opstellen, de heer Van Blankenstein
had aelf moeten komen. De Holiand-
sche verdediger mr. J. H. Schmidt
merkte op, dat de heer Van Blanken
stein moeilijk een week lang gemist
kan worden, dat twee getuigen en 'n
brief toch wel bewijskracht kan wor
den toegekend en dat men in Neder
land niet gewoon is van een offi-
cieelen brief v^n een hoogen amb
tenaar aan de marechaussee de "cht-
heid bij voorbaat te betwijfelen.
Rechter Donaldson: „Van Blanken
stein is toch niet zoo een goed
ambtenaar als het lijkt, als hij Blij
denstein verwees naar het R.C.N, Het
gerecht zal nu moeten overwegen of
Van Blankenstein een leugenachtig
of een ongeschikt ambtenaar is Hi,
is ofwel dom of corrupt."
De rechter nam aan dat verdachte
niet schuldig was aan het binnen
komen in Duitschland op valsche pa
pieren. Tenslotte veroordeelde hij
hem uitsluitend wegens grensover
schrijding zonder toestemming var.
de Engelsche militaire regeering tor
een geldboete van 15.000 R.M., subs
een jaar gevangenisstraf.
Toen mr. Schmidt tevoren had
opgemerkt, dat om soortgelijke oil-
aangenaamheden in de toekomst
te vermijden bet noodig is, dat de
landen die door Duitschland uit
geplunderd zijn nu eindelijk eens
gelegenheid krijgen uit Duitschland
de waren, die zij zoo hoog noodig
hebben, te betrekken, wer<] hem
door rechter Donaldson het woord
ontnomen met de opmerking: „Dat
doet. niets terzake en als u bet ge
beurde verontschuldigt, maakt u
de zaak uiaar erger".
om eerst niet een prijsvoorschrift
voor zjjn distributievrij en voor den
oorlog waardeloos artikel aan te
vragen, maar vroeg zich af, of het
economisch verantwoord was een
zaak als deze van de tafel weg te
vegen, immers, met dit bedrijf zul
len vele andere klein industrieën
ook getroffen worden.
De tuchtrechter oordeelde, dat
de totale onvolledigheid die uit de
boekhouding sprak, wél kwade
trouw zou doen vermoeden. De ge
tuigenverklaringen hebben hem in
dien waan verstevigd, maar hij
vond het economisch niet verant
woord dit bedrijf en de daaraan
zeer nauw verbonden kleindustrie,
te vernietigen. Een flinke boete
werd op zijn plaats geacht èn om
den ernst der gepleegde feiten en
om de zaak weer in het gareel te
houden. Met een boete van 50.000
ging Buys naar huis.
Het onderzoek naar de knoeierijen
op het Utreehtsche distributie-kan
toor, dat reeds geruimen tijd aan
den gang is en waarvoor alle ar
restaties ook reeds meer dan een
maand geleden zijn verricht heeft
een wel uiterst geraffineerde
methode aan het licht gebracht,
waarbij de ambtenaren zich ten
koste van het publiek verrijkten.
Vier van hen namelijk, die belast
waren met het verstrekken van ex
tra rantsoenen, nebben jarenlang
tallooze huwelijken van volmaakt
gefingeerde personen verzonnen,
waarvan zij de extra rantsoe
nen te eigen bate aanwendden.
Nauwkeurige cijfers zijn daarover
niet bekend, doch men neemt aan,
dat op deze wijze duizenden „hu
welijken" werden gesloten en tien
duizenden rantsoenen ontvreemd.
Men schrijft ons:
Nu het wel ongeveer vaststaat,
dat. evenals zulks in 1945 geschied
de, voor het jaar 1946 weer een
kwartaal extra-pensioen aan militair
gepensionneerden zal worden uitbe
taald, komt de reeds vroeger geuite
wensch van een vastgesteld mini
mum ook thans weer naar voren.
De algemeene wensch is, dat thans
een vastgesteld minimum van ong.
f 25o worde aangegeven. Hiermede
zouden de laagst-gepensionneerden
ten zeerste zijn geholpen
De Tour de France zal het volgend
jaar van 24 Juni tot 20 Juli worden
gehouden en niet van 24 Juli tot
half Augustus.
De Amerikaansche tennisbond
heeft besloten J. Kramer, Fr. Par
ker, B. Talbert en G. Mulloy naar
Melbourne te zenden voor het spelen
van de finale om den Davis-beker
tegen Australië. Deze wordt gehou
den van 26 t.m. 28 December.
De Nederlandsche lichtgewicht
kampioen Jan Nicolaas heeft te Li
verpool in de zesde ronde gewonnen
gegeven tegen den Engelschman
Hawthorne.
Door een 21-overwinning op
Luxemburg plaatste het Belgische
militaire voetbalelftal zich ln de de
mi-finale van het Inter-geallleerde
voetbalkampioenschap.
Amsterdam, 17 Oct. 1940.
De markt bood vandaag weinig
verandering; de stemming kon dan
ook vrijwel in alle afdeelingen prijs
houdend worden genoemd, terwijl
enkele lichte koersverbeterlngen tot
stand kwamen op de locale indus-
trieele markt. o.a. konden Unilever
en Aku beide l"/,. aantrekken en
Philips zelfs circa 4%
