#1
Ons land maakte in Gronau
een slechte beurt
NEDERLAND GAF VEEL
VOOR INDIË
Een genezing te Fatima
Onverkwikkelijke maar vooral
pijnlijke geschiedenis
Maar de enorme taak is
nog niet ten einde
HET WESTEN,
DE WERELD
ZATERDAG 19 OCTOBER 1946
PAGINA 3
Buitenlandsch overzicht
O, DIE WONINGNOOD
VERBAZINGWEKKENDE
FEITEN
Reeds 7 millioen
bij eengebracht
In de kampen
Devote pelgrims in 1
Cova da Iria J
De kiem van het euvel
Vuile wasch
VAN GEND EN LOOS
150 JAAR
Verkeershistorische
optocht
Vereentgde Staten van Europa,
een droombeeld, een lucht
kasteel, een hersenschim?
Och, dat weet nog alleen maar de
toeikomst, en het heden heeft
slechts tot taak te overwegen, te
prcbeeren, en te streven naar wat
tijdens den oorlog, en meer nog
daarna, als ideaal is gesteld door
staatslieden met een wereldnaam.
Wij denken aan Vansittard, aan
Churchill, aan Smuts.
Gelijk ieder ideaal is ook dat van
een vereenigd Europa geen wer-
kelijXheid Tooh is het niet anders
dan de gevolgtrekking uit twee ge
weldige werkelijkheden. De eerste,
dat twee elkaar door afgrijselijk
heid overtreffende wereldoorlogen
hun oorzaak vonden in Europee
sehe verdeeldheid en bandeloosheid.
De tweede, dat in andere vereeni-
gingen van staten, zooals Amerika,
het Empire, de Sovjet Unie, inner
lijke vrede gehandhaafd, welvaart
gewaarborgd wordt, zij het op ver
schillende manieren en in verschil
lende mate.
De behoefte aan een vereenigd
Europa is groot naarmate het ge
vaar- van verdeeldheid groot is.
Zulk een verdeeldheid dreigt niet,
zij bestaat, en wel voorloopig on
herroepelijk. Dwars door ons we
relddeel is een streep getrokken,
die Oost en West scheidt, „als was
er tusschen beide een ijzeren gor
dijn neergelaten". Oost-Europa is
samengevoegd tot een Russische
voor-strook en heeft zich gesloten.
West-Europa blijft over.
En juist West-Europa, dat in
geestelijk opzicht verder ge
vorderd is dan eenig ander
stuk van de wereld, is gesplitst in
tal van politieke en economische
eenheden. Het is een brckkelgebied,
vol innerlijke tegenstellingen en
vijandschappen, dat ten aanzien
van de machtige blokken waardoor
het beklemd wordt, eenzelfde fout
maakt als in de vorige eeuw de
Indianen tegenover de bleekgezich-
ten: de volle aandacht valt op de
verschillen onder de volkeren, en
het oog blijft afgewend va'n het ge
meenschappelijke, van het allen
bedreigende vermorzelingsgevaar.
Want wat tusschen de molenstee-
nen van het jonge, agressieve Rus
land en het jonge, agressieve Ame
rika geraakt, dat is verloren. En
er is geen mogelijkheid tot red
ding dan deze: een zoo groote en
zoo harde kluit te vormen dat de
steenen er door tot stilstand wor
den gebracht. Om het goede oude
dat een beschaving van 2000 jaar
aan de Europeesehe samenleving
schonk te behouden, moet Europa
een nieuwen vorm veroveren. Het
moet de gestalte van inderdaad een
samenleving, niet van een groep
op eikaars dood loerenden, aan
nemen.
Daarom bepleitte Churchill in
zijn Zürichsohe rede een samengaan
van de belangrijkste staten op het
Westelijk vasteland. Frankrijk zou
den wrok moeten overwinnen je
gens de Duitschens, die drie maal
in drie kwart eeuw zijn grenzen
geweld aandeden. Ongetwijfeld is
dat de voorwaarde tot een doel
treffende samenwerking in het
Westen. Maar het is een wel erg
bittere pil voor de Franschen, erger
dan zij, blijkens de reacties van
hun pers op Churchill's woorden,
van plan zijn te slikken. En zegt
men „Nü kan Frankrijk bij zulk
samengaan den toon aangeven",
dan Is onmiddellijk de schampere
tegenwerping bij de hand: „En
Frankrijk's eerste eisch, n.l. af
scheiding van het Roergebied,
wordt niet eens ingewilligd".
Smuts droeg zijn plan voor een
vereenigd Europa anders
voor. Hij onderscheidde drie
mogelijkheden: een unie onder En-
In Bahia Blanca (Argentinië)
zijn drie mannen gearres
teerd, die voor spook speelden
om te trachten een vrouw
iveg te krijgen uit het door
haar gehuurde huis. De dame
beklaagde zich er over, dat
zij na het invallen van de
duisternis geheimzinnige ge
luiden hoordezooals zuch
ten, kreunen en schreeuwen.
De politie legde zich in hin
derlaag en greep drie man
nen, die bekenden dat zij in
het huis hadden gespookt in
de hoop, dat de bewoonster
het te hunnen behoeve zou
verlaten.
Te Westminster in Londen wordt momenteel een internationale
conferentie voor handel en arbeid gehouden, ivaaraan achttien
verschillende landen deelnemen. Dr. Speekeribrink (links), hoofd
van de Nederlandsche delegatie, in gesprek met mr. J. Johnson,
uit Nieuw-Zeeland
(Van onzen specialen verslaggever)
Met de veroordeeling van G
Vulker tot twee jaar gevangenis
straf waarvan hem een jaar wordt
kwijtgescholden als de Nederland
sche autoriteiten het goedvinden,
dat hij zijn straf in Nederland uit
zit) en van B. Kroeze tot een jaar
voorwaardelijk, is het laatste woorc".
in het proces te Gronau gesproken
Of dit °ok het laatste woord zal
zijn dat g-esproken is in de zaak
van het R.C.N., valt te betwijfelen.
Tegen den sichter en leider van
gelsche leiding, een unie zonder
deze leiding, een unie der natio
nale economieën.
Tegen de eerste mogelijkheid
kan men als bezwaar ongeveer
dat aanvoeren wat de maarschalk
als gunstig argument gebruikte:
de Engelsche belangen zijn geen
Europeesehe belangen. Sinds ko
ningin Elizabeth heeft Groot-
Brittannië zich resoluut van het
Continent teruggetrokken. Het
heeft zijn grootheid op den
Oceaan aan de overkanten ge
zocht, in de gansche wereld, maar
niet in Europa, waarmee het zicli
slechts heeft bemoeid als en voor-
zoovei' dat nooóig was met het
oog op zijn wereldpolitiek. De twee
oorlogen die achter ons liggen wa
ren op dezen regel geen uitzonde
ring. Zoolang immers Duitschland
een tweederangs-mogendheid was,
werd het weinig gehinderd, be
wapende men zelfs nauwelijks;
zoodra het echter een stoot naar
de plaats van wereldmogendheid
ondernam, werd het beoorloogd.
De Britsche politiek in Duitsch
land op dit oogenbllk is een be
vestiging van onze opvatting:
Duitschland mag gerust weer een
Europeesch belangrije staat wor
den, maar men verzekert zich van
garantie» die moeten voorkomen
dat het weer eens werelddroomen
zal gaan verwezenlijken.
Hieruit vloeit een tweede, vreemd
genoeg' tegenovergesteld schijnend
bezwaar voort. n.l. dat de Britsche
belangen in Europa reeds vast
staan. Engeland toch kan geen
wezenlijke verandering meer aan
brengen in zijn politiek inzake
Duitschland. Het zou daarvoor
Amerika's goedkeuring noodig
hebben en deze niet krijgen. Het
denkt daar ook niet aan. Offer
de Londen aan zijn Duitschland-
politiek niet een zoo voorname j
zaak als een verdrag met Frankrijk
op? Dat er onlangs toch een eco
nomische Fransch-Britsche over
eenkomst is gesloten duidt niet op
koerswijziging In de Engelsche
doch op een eieren-voor-je-geld-
kiezen van de Fransche politiek.
Aan deze gestolde, niet meer kneed
bare politiek kunnen niet de par
ticuliere politieken van een aan
tal landen ondergeschikt gemaakt
worden. Zker, Frankrijk is niet
bereid den eenmaal uitgevoerden
knieval tot een blijvende houding
te maken. En daarmee is de kans
op een unie onder Britsch patro
naat wel verkeken.
Sinds de oprichting van de
stichting „Nederland helpt In-
dië" is zeven millioen gulden bij
elkaar gebracht en daarvan is
bijna zes millioen gulden uit
gegeven, aldus oud-minister
Welter gisteravond voor de ra
dio. Er is voor miUioenen extra-
voeding naar Indië gestuurd, zoo
vervolgde h(j. Hoofdzakelijk zijn
deze voedingsmiddelen verstrekt
als extra-voeding aan hospita
len, waar degenen werden on
dergebracht met de ergste ge
volgen van de behandeling der
.Jappen, en voorts aan scholen op
Java en alom op den Archipel.
Alles tezamen genomen is bijna
4000 ton aan versterkende mid
delen, d.i. bijna 4 millioen kg.,
naar Indië gezonden. Dit Is 33%
van al het in Indië ingevoerde
voedsel en bijna 80% van al het
voedsel, dat geschonken werd
aan Indië.
Onlangs bereikte ons het verzoek
eenige honderden kilo's speciale
soorten kindermelk per vliegtuig te
zenden, ter voorziening in een
plotseling opgekomen dringende oe-
hoefte. waarmede het leven van een
aantal kinderen gemoeid was. Dank
Op iederen
Nederlander rust
de plicht het onzen
menschen in Indië
zoo goed mogelijk
te geven
DEN HAAG GIRO 511000
zij de KLM. kon aan dit verzoek
worden voldaan. Aanvoer van katoen,
zoo vervolgde spr., is jarenlang ach
terwege gebleven, zoodat op het ge
bied van textiel een schromelijk te
kort bestaat. V/ij hebben getracht
dit tekort wat aan te vullen door
uitzending van honderden meters
katoen, hoofdzakelijk voor lakens en
sloopen. Dit alles is mogelijk ge
weest, dank zij aller hulp hier. En
nu is nog niet eens gesproken over
de hulp en steun, die werd verleend
aan gerepatrieerde landgenooten,
die beroofd en berooid hier terug
kwamen.
Wil staan nu voor het probleem
eenige duizenden evacué's, die in
de zomermaanden hier zijn geko
men en aan wie geen winterklee-
ding is uitgereikt, te helpen aan
warme kleeding. Wij trachten nu
aan de gerepatrieerden, onder wie
er velen zijn. die nog nimmer in
Nederland zijn geweest, een wollen
trui te verschaffen.... kosten
f 150.000.
Sinds eenige maanden zijn we
bezig ietste doen voor verbetering
van de levensomstandigheden in de
kampen op Java. Want nog altijd
leiden duizenden van onze landge
nooten in kampen een eentonig en
somber bestaan, dat hoewel beter
dan onder de onmenschelijke Jap
pen, toch nog van dien aard is,
dat het een plicht van naastenliefde
is, daarin verbetering te brengen.
Verbetering door gelegenheid tot ver
zet en amusement, verbetering ook
in woning en huisraad.
Het valt geheel buiten onze fi-
nancieele kracht iets te doen voor
sociaal werk onder de massa van de
inheemsche bevolking, maar de in-
tellectueele bovenlaag va<n de bevol
king zouden wij gaarne in onze zorg
betrekken. Het betreft hier een deel
van de inheemsche bevolking, dat
ons cultureel zéér na staat en voor
wie ontspanning en enkele eenvou
dige intellectueele genoegens, boe
ken, films, evenzeer een behoefte
zijn als voor onze landgenooten.
Oud-minister Welter deed ten
slotte een beroep op allen om de
groote Inzameling, die dezer dagen
begint, te gedenken.
In Vaticaanstad doen geruchten de
ronde, dat de Paus zeer binnenkort
een encycliek over de positie van de
kerk in Joego-SIavlë zal publieeeren.
Bij een treinbotsing bij Arezzo wer
den 12 personen gedood en 6 ernstig
gewond. Onder de gewonden bevond
zich prins Karei i
(Van onzen bijzonderen
correspondent)
Het dal van Cova da
Iria (Fatima) was
ln den namiddag
van 12 October j.l
gevuld met duizenden en
duizenden pelgrims, waar
onder velen uit den
vreemde. Het was wederom
indrukwekkend in het ge
nade-oord van Maria: kin
deren, mannen, vrouwen,
ouden van dagen en zie
ken. allen waren met één
doel in Cova da Iria sa
mengekomen, om Maria
hulde te brengen; men
bad en zong de Schoonste
aller Vrouwen ter eere.
Dit Spanje waren drie
bedevaarten gekomen; een
uit Tuy. een uit Madrid en
een uit Granada; deze
laatste bedevaart bestond
uit 74 pelgrims, georgani
seerd door den overleden
Kardinaal-Aartsbisschop
Parrado, van Granada. In
het geheel waren er onge
veer 500 Spaansche pel
grlms aanwezig.
Ook België waa door
60 pelgrims vertegenwoor
digd, onder leiding van
den zeereerw. pater Hup-
perts, Montfortaan. en den
bekenden propagandist van
Onze Lieve Vrouw van Fa
tima, pater H. jongen uit
Leuven. Ook waren tegen
woordig de Belgische ge
zant uit Lissabon en een
Belgische journalist.
Uit Frankrijk waren pre
sent, Kanunnik Barthas
uit Toulouse, die verschil
lende boeken over Fatima
heeft geschreven en waar
van er eenige ln het Hol-
landsch zijn vertaald, en
de heer Louis Jammes, di
recteur van de „La Crolx
du Midi" en administra
teur van de ,,Fatlma-Bdi-
tlons".
Wijders waren aanwezig
de Gravin van Parijs met
haar tien kinderen, die
door den Bisschop van Lei-
rla in de „Casa do. Reti
res" werden ontvangen,
ex-koning Umberto van
Italië en twee Canadee-
sche priesters. Het regende
den geheelen nacht door,
doch dat was geen hinder
nis voor de devote pel
grims. De kaarsen-proces
sie op 12 Oct. des avonds
was, zooatg gewoonlijk
grootsch. Tijdens de nach
telijke aanbidding, die
hierna volgde, preekte de
zeereerw. pater Francisco
Vlelra da Rosa, prof. van
het Seminarie van Leiria.
Den volgenden dae werd
na de processie met het
beeld van O. L. vrouw van
Fatima de H. Mls gelezen
voor de zieken door Mgr.
'José Fernandez Arcoya, ln
tegenwoordigheid van den
Bisschop van Leiria. Na
het H. Evangelie preekte
pater H. Jongen, Mont
fortaan, in het Portu-
geesch.
Na de H. Mis volgde de
zegen m«t het Allerheilig
ste Sacrament aan de zie
ken; er waren 400 zieken,
waaronder veertig uit het
sanatorium van Vales de
Colmbra. Toen de zieke
Maria de Conceicüo Ribel-
ro, 35 jaar oud. van de
plaats S4o Pedro do Sul
(Vlseu) den zegen ontving,
werd zij plotseling genezen.
Zij stond van haar draag
baar op en toen de Spaan
sche pelgrims zagen dat de
zieke genezen was, klapten
zy van vreugde in de han
den.
De plechtigheid werd be
sloten met de „Adeus-pro-
cessle", waaronder de pel
grims het kroningslied
zongen van pater Moreira
das Nevs, speciaal eemaakt
voor het feest van 13 Me!
.1.1. De „Andor", draagbaar
met het beeld van Onze
Lieve Vrouw, werd gedra
gen door pelgrims van ver
schillende nationaliteiten
Op 13 October om
10 uur pontificeerde de
Kardinaal-Patriarch van
Lissabon in de kerk van
Nossa Senhora de Rosario
de Fatima Je Lissabon. De
mooie Maria-kerk was ge
heel gevuld met geloovi-
gen. Tijdens de H. Mis
hield de Kardinaal-Pa
triarch van Lissabon een
geestdriftige toespraak,
waarin de nadruk werd
gelegd op de herdenking
van de verschijning van
Onze Lieve Vrouw van den
Heiligen Rozenkrans te Fa
tima en het eeuwfeest van
de 300ste herdenking van
de toewijding van Portu
gal aan Ónze Lieve Vrouw
Onbevlekt Ontvangen van
VU» Vlfosa.
het R.C.N., majoor Udink ten Cate,
hoofd van den wederopbouw te En
schede, is een arrestatiebevel uit
gevaardigd en naar wij var.
de Nederlandsche politie-autoritel-
ten, die het porces bijwoonden, ver
namen, aal alle-s in het werk worder.
gesteld om volledige klaarheid te
brengen in de manipulaties van dezen
officier.
Dat het R.C.N. kon ontstaan, be
hoeft op zichzelf geen verwondering
te wekken, de omstandigheden maak
ten het schier onvermijdelijk. De
kiem van het euvel ligt in de on
houdbare situatie, dat een leegge
plunderd land de hoogst noodzake
lijke goederen, die vlak bij in het
land van den plunderaar voorhanden
zijn, niet mag betrekken. Hoezeer
men dit ook betreuren kan, net is
vanzelfsprekend, dat het nooit of te
nimmer te verdedigen is, dat men
dan maar tot onwettige praktijken
zijn toevlucht neemt.
Dit geslacht verbaast zich niet ge-
makke fijk, maar als men er even hij
stil staat, (lat in Nederland, dat te
recht de faam van onkreukbaarheid
genoot, een organisatie kon ontstaan
•ln militaire leest geschoeid niet
officieren, onderofficieren en man
schappen, beschikkend over schijn
baar officieel geregistreerde leger
auto's, een organisatie, die pay-hocks
en movement orders uitgaf en een
half jaar lanp; door binnen- en bul-
tenlandsche con troleeren de organen
en andere instanties als officieel werd
erkend en het blijkt dan on een goe
den dag. ciaf deze organisatie in feite
niets anders is dan een grootsch op
gezette smokkelzaak, dan slaat men
toch werkelijk de handen in*en van
oprechte verbazing.
Dit is zonder twijfel di indruk,
dien 't Gronauer proces heeft ach
tergelaten: liet was voor ons land
een onverkwikkelijke (reselliedenis
en wij hebben in Gronau een
slechte beurt gemaakt. Het was
pijnlijk, dat daar ln het bijzijn van
bet Duitsche publiek een vuile
Nederlandsche wasch gedaan moest
worden.
Het was echter vooral pijnlijk da*
aanklager en rechter herhaaldelijk,
zij het met groote beminnelijkheid,
hun twijfel uitspraken over de be
trouwbaarheid en de eerlijkheid van
iedereen, ook hooge Nederlandsche
ambtenaren, die iets met bét R.C.N.
te maken hadden.
Daar komt nog bij het verschil
in het Nederlandsche en het En
gelsche rechtsgebruik, waardoor het
kon voorkomen, dat bewijsmate
riaal, dat door de Nederlandsche
verdedigers als zeer deugdelijk naar
voren werd gebracht, door den En-
gelschen rechter als volkomen
waardeloos werd verworpen.
Onder groote belangstelling re
cipieerde gisterenmiddag de direc
tie van de N.V. Ato van Gend en
"Loos in de blauwe zaal van den
Stadsschouwburg te Utrecht 'er
gelegenheid van het honderdvijftig-
jarig bestaan. Van de bijkans tal-
loozen die hun gelukwenschen
kwamen aanbieden, noemen wij:
Ir. W. Hupkes, ir. F. Q. den Hollan
der en drs. Wansink van de direc
tie der N.S., mr. dr. G. A. W. ter
Peikwijk, burgemeester van Utrecht,
mr. G. A. Diepenhorst, waarn.
Comm. der Koningin in Utrecht en
mr. J. Milius van de Jaarbeurs.
Namens het personeel werd een
glas-in-lood raam aangeboden. De
heer Joustra, die namens den per-
soneelsraad van de N. s. het woord
voerde, bracht sne-i"-' ">r
de hulp die de A.T.O. den spoor-
wegemployé's tijdens de staking
bewezen heeft. Dr. ir. J. C. J. G.
Nieuwenhuis vertolkte als voorzit-
van de Ned. Vereeniging voor het
transportbedrijf de gevoelens van
het bedrijfsleven en tenslotte sprak
de heer Dekkers namens den R.K.
Bond voor directeuren en b-
personeel. Te ongeveer half vijf be
gaf men zich naar het balkon,
waar men het voorbijtrekken van
een verkeershistorischen optocht,
uitsluitend bestaande uit ATO-ma
teriaal, gadesloeg.
Het kleurrijke schouwspel werd
geopend door den Utreohtschen
stadsomroeper: dan verscheen het
spoorweg-muziekcorps, terwijl een
met vier gevlekte schimmels lie-
spannen diligence, die eertijds den
dienst UtrechtGouda onderhield,
het hoogtepunt vormde. De stoet
werd besloten met een enorme 10-
tons ijskast, waarmede de ATO
visch van de Nederlandsche kust
binnen zes en dertig uur naar
Tsjecho-Slowakije vervoert.
