Medische verzorging
in Nederl.-Indië
Aanteekeningen over het bed
Coördinatie van overheidszorg
voor de volksgezondheid
DE HOND WOEF EN IK
I
MAANDAG 28 OCTOBER 1946
PAGINA 7
WAT BIEDT DE RADIO
DEN BOSCH HERDACHT
DE BEVRIJDING
70 JAAR GETROUWD
500.000 bollen naar
Engeland
Scheepvaartberichten
Het bruiloftsmaal-drama
Hotel treft geen blaam
Samenwerking bij strijd
tegen de duurte
Onregelmatigheden bij
distributiedienst Tiel
De leider gearresteerd
Drie jaar geëischt tegen
Frans v. d. Laar
Verdachte is geen beul
De malversaties te Deelen
Treinverkeer in Oostelijk
Oostenrijk stilgelegd
Juweelendiefstallen
duren voort
Record-dagproductie in
de mijnen
Geen audiëntie
De algemeene gezondheidstoestand in Ned.-Indië is op het oogenblik
moeilijk te beoordeeien, daar contact met het binnenland geheel ont
breekt. Wel rs bekend, dat de Indische en Indones'sche artsen de
verzorging min of meer op peil houden; zij zijn daartoe allesz'ns capabel.
Doch het wetenschappelijk onderzoek moet, door het ontbreken van
alle benoodigdheden, wel vastloopen. Veie jonge artsen voor de algemeene
praktijk, die bereid zijn alles te doen en overal, zouden in Indië een
dankbaar arbeidsterre n kunnen vinden. Aan specialisten is vooralsnog
niet zoo'n sterke behoefte, daar in de eerste plaats komt de alge
meene zorg voor de bevolking, aldus prof. dr. P. van Wulfften Palthe,
psychiater en president der nood-universiteit te Batavia.
De Indische medische verzor
ging bestond, zoo vervolgde hij
tot dusver uit verschillende me
dische diensten, zonder organi
satorisch verband. Door de ver
schillende verantwoordelijkheid
kon samenwerkingdie wel dege
lijk werd betracht, nooit volledig
zijn. Zoo werkten naast elkaar
het Roode Kruis, de militaire
geneeskundige gezondheid en de
■particuliere artsen. Na den oor
log bleej die toestand gehand
haafd, ofschoon men wel pogin
gen tot coördinatie heeft gedaan,
o.a. zijn de particuliere artsen
ondergebracht in een „pool"
Thans is een Medische Coördina
tie-Raad ingesteld. Het ideaal van
dezen Raad blijft de instelling van
een afzonderlijk departement, waar
toe. men te zijner tijd hoopt over
te gaan. Voorloopig zou een depar
tement twee nadeelen met zich
brengen, n.l.
1 De departementen hielden
zich tot nu toe in het bijzon
der met Java bezig. Een de
partement voor de volksge
zondheid zou dus alléén de
medische verzorging van Java
ter harte nemen, hetgeen
niet de bedoeling is.
2. De instelling van een afzon
derlijk departement zou voor-
uitloopen op de oplossing der
politieke moeilijkheden.
Het nieuwe systeem zal daarom
voorloopig het karakter dragen
van een organisatie van overheids
zorg voor de volksgezondheid.
Deze organisatie heeft ten doel
de medische verzorging van den
geheelen Archipel te behartigen.
Tot dat doel verdeelt zij het veld
der medische verzorging in twee
deelen, t.w. medische kwesties, die
geacht moeten worden het best ter
hand genomen te kunnen worden
door een centraal lichaam, zooals
besmettelijke ziekten, epidemieën,
assaineering, quarantaine enz. (pre
ventieve zijde) en die kwesties,
welker verzorging het best overge
laten kan worden aan de betrok
ken autonome gebieden (curatieve
zijde).
Als bijzondere voorbeelden noem
de de hoogleeraar de pest en de gele
Hedenavond en morgen
HILVERSUM I, 301 m. 18.00
Nieuws. 18.15 Gram. 18.30 Ned.
Strijdkr. 19.00 ....En nu naar
bed! 19.05 Zoltan Székely, viool.
19.30 Inleiding. 19.45 Lez. 20.00
Nieuws. 20.05 K.N.M.I. 20.08 Ra-
dioscoop. 22.15 Kenova-Septet.
22.45 Lez. 23.00 Nieuws. 23.15
Jazz. 23.15 Gram.
7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymn
7.30 Gram. 8.00 Nieuws. 8.15
Gram. 9.15 Morgenw. 9.30 Gram.
10.50 Kleuters. 11.00 R. V. U.
11.30 Gram. 11.45 Familieber.
12.00 Pierre Palla, orgel. 12.30
Lez. 12.40 Gram. 13.00 Nieuws.
13.15 Romancers. 14.00 Naald en
schaar. 14.20 Aeolian-sextet.
15.00 Causerie. 15.15 Gram. 15.30
Fluit. 16.10 Albert Dana, tenor.
16.30 Vroolijke gramofoonpl. 16.40
Schoolbel. 17.00 Pianisten. 17.30
Gram. 17.45 Rijk Overzee. 17.50
Lez.
HILVERSUM II, 415 m. 18.15
Gram. 18.40 Sport. 19.00 Nieuws.
19.15 George van Renesse. 20.00
Bruckner. 21.10 Lez. 22.00 Nieuws.
22.15 Actueel geluid. 22.30 Gram.
22.45 Avondoverd. 23.00 Gram.
23.10 Jan van Weelden, orgel.
23.30 Gram.
7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymn.
7.30 Morgengeb. 7.45 Gram. 8.00
Nieuws. 8.I5 Gram. 9.30 Water-
st. 9.50 Lichtbaken 10.15 Toti dal
Monte, sopraan. 10.45 Voordr.
11.00 Pianorecital. 11.30 Lez.
11.45 Gram. 12.03 Kwintet. 12.30
Lunchconcert. 1-3.00 Nieuws. 13.45
Causerie. 14.00 Gram. 14.50 Han
Beuker. 15.30 Hartvelt-kwartet.
16.00 zonnebloem. 16.30 Hallo.
Hallo, hier vuurduivel. 16.45
Pianokwartet. 17.20 Kamerkwar
tet. 17.45 Gram. 18.15 Sport-
praatje door Jan Cottaar. 18.30
Lez. 18.50 's Avonds als ik sla
pen ga.... 19.00 Nieuws.
Directeur: J J W Boerrlgter.
Waarn. Hoofdredacteur: W. Severln
koorts. Pest komt n.l. alleen op
Java voor, zal dus praotlsch alleen
plaatselijk worden bestreden, doch
behoort als besmettelijke ziekte in
principe onder de „federale" afdee-
ling. Gele koorts komt In den Ar
chipel in het geheel niet voor, doch
wel is de mug, die als bacillendra
ger zou kunnen fungeeren, aanwe
zig. De federale afdeeling draagt
nu zorg voor de preventie en eischt
daarom, dat een ieder, die naar
Indië reist, tegen gele koorts is in
geënt.
De zorg voor de laboratoria zal
eveneens centraal worden geregeld,
dus rechtstreeks onder den M.C.R.
Er bestaan plannen, die reeds in
een vergevorderd stadium zijn, om
alle laboratoria, proefstations, den
geologischen dienst, het instituut
Pasteur e.d., die thans zander ver
band naast elkander werken, sa
men te voegen tot één natuurwe-
tenschappelijken dienst.
De sanatoria (tuberculose, lepra,
e.d.) zullen rechtstreeks door den
M.C.R. worden verzorgd, terwijl ge
stichten (krankzinnigen enz) wel
onder den M.C.R. vallen, doch met
een sterke neiging tot locale rege
ling.
Brabants hoofdstad heeft ook
dit jaar den dag van haar alge-
heele bevrijding herdacht. On
danks het slechte weer werden Za
terdag en Zondag muzikale wan
delingen en taptoes gehouden. De
fraaie St. Leonarüus-kerk zelf
voor de helft vernield, maar thans
v/eer geheel gerestaureerd gele
gen in dat deel der stad: dat er
26 en 27 October het zwaarst ge
troffen werd, was thans drie avon
den in een zee van licht gezet. Op
de Bossche markt werd een vreug
devuur ontstoken.
Des Zondags werd de bevrijding
o.m. herdacht met een kerkdienst
in de St. Jozefkerk ter eere van
de 300 ingezetenen van Den Bosch,
die in de jaren 1940—1945 als
slachtoffer van den oorlog geval
len zijn. Aalmoezenier kapitein M
Goossen, hield een treffende pre-
dicatie.
Op Terschelling werd Zaterdag
druk gevlagd. Het echtpaar Bak
kerDoeksen vierde n.l. zijn 70-
jarige echtvereeniging. Op de druk
bezochte receptie was een veertig
tal kinderen, klein- en achterklein
kinderen uit alle deelen van het
land aanwezig.
500.000 bollen zullen 6 November
a.s. aan de Engelsche mijnwerkers
worden aangeboden. De bollen wor
den uitgeplant in 1000 mijnwerkers-
gemeenten. De officieele overdracht
zal geschieden in een mijnwerkers
dorp in Kent.
Ariadne 27 Oct. te Oran; Aldeba-
ran 25 Oct. te Valparaiso; Alkaid 26
Oct. v. Santos n. Rio; Bengkalis 25
Oct. V. Genua n. Bat.; Eemdijk 26
Oct. v. R'dam n. Hamb.; Friesland
26 Oct. V. R'dam n. Java; J. de Witt
p. 27 Oct. Gibraltar n. Bat.; Klip-
fontein 25 Oct. v. Bat. n. R'dam;
Kota Baroe 27 Oct. v. P. Said n.
Bat.: Kota Inten p. 28 Oct. Ouessant
hedenavond te H. v. Holl. verw.; La-
renberg 27 Oct. te Iximir; Oranje
26 Oct. te Bat. (onbevestigd radio
bericht); P. de Hoogh 25 Oct. van
Calcutta n. R'dam; Drenthe 27 Oct.
te Kaapstad; Orpheus 27 Oct. te
Malta: A. v. d. Neer 26 Oct. v. Rio
Grande n. Ned.: v. d. Capelle 26
Oct. te A'dam; Sloterdijk 26 Oct. te
Bat.; Sibajak 27 Oct. te R'dam;
Westland 27 Oct. te Montevideo;
Philae 25 Oct. te Genua.
Hoewel het onderzoek van de
typhus.gev allen, veroorzaakt door
een bruilofsmaal in één der groote
hotels te Amsterdam nog niet is
afgeloopen, is het toch reeds zoover
gevorderd, dat aangenomen kan
worden dat de genuttigde spijzen
niet in het hotel besmet zijn ge
worden. Het hotel treft dus geen
blaam voor dit gebeuren.
Het onderzoek strekt zich thans
uit over de leveranciers van de ge
bruikte ingrediënten voor den brui
loftsmaaltijd; dit onderzoek, dat
nog in vollen gang is, belooft posi.
tieve gegevens op te leveren voor de
oorzaak der besmetting, die zulke
noodlottige gevolgen heeft gehad.
Res. 9 VB
De functionarissen van de E.V.C.
hebben Zondag in Amsterdam een
kader-bijeenkomst gehouden en
enkele moties aangenomen. De
eerste betrof den strijd tegen de
duurte, waarbij zij samenwerking
willen met de andere vakbonden.
Zij staan een loonsverhooging van
10 pet. voor, waarbij de laagste
loonen opgetrokken moeten worden
tot een bepaalden loonstaat, uit
sluitend ten koste van de winst
marge. Voorts spraken zij hun af
keuring uit over „de kleine groep
wroetende vijanden van de een.
heid", die zij geroyeerd wenschen
te zien. Tenslotte keurden zij het
beleid van het hoofdbestuur t.a.v.
de fustie met het N.V.V. goed.
De leider van den distributiekring
Tiel, hoofdcommies ter gemeente
secretarie en lid van het Tielsche
tribunaal V., is in opdracht van den
Officier van Justitie te Arnhem ge
arresteerd. Deze opzienbarende ar
restatie is het gevolg van een on
derzoek, dat werd ingesteld naar
aanleiding van vermeende onregel
matigheden bij den Tielschen dis
tributiedienst. Bij dit onderzoek
kwam vast te staan, dat V. aan den
Tielschen radiohandelaar Van B
een rijwielbon had verstrekt, on
danks het feit, dat Van B. kort te
voren een soortgelijke bon voor een
rijwiel had ontvangen. Als tegen
prestatie kreeg V. tegen betaling
een radiotoestel.
Voor de derde maal heeft Zater
dag het Bijzonder Gerechtshof te
Amsterdam de zaak tegen Frans
v. d. Laar, den „beul" van Amers
foort, voortgezet. En de zitting, die
vrijwel geheel gewijd was aan re
quisitoir en verdediging, nam bijna
3 y2 uur in beslag.
De procureur-fiscaal, mr. Blaisse,
61. Toch was ik niet van plan
het er zoo maar bij te laten zitten
en juist wilde ik mijn mond open
doen, om dien brutalen dieren aan
hun verstand te brengen, dat wij,
menschen per slot van rekening
hun bazen waren en dat bazen nu
eenmaal meer te vertellen hebben
dan knechten, toen Mies, de poes
van den drogist bij ons op den hoek,
die bij de deur wacht hield, een
waarschuwend geluid liet hooren.
„Koest, jullie allemaal!" riep ze
opgewonden en ze spitste haar
ooren. Ingespannen bleej ze even
luisteren en je kon een speld hoo
ren vallen, zoo muisjesstil hielden
we ons. „Ja," knikte ze toen, vol
komen zeker van haar zaak, „daar
komt iemand de trap op. En hij
loopt zóó ruw en onbehouwen, dat
het niet anders dan een mensch
kan zijn!" Onmiddellijk trof
Woef zijn maatregelen, „Lichten
uit!" commandeerde hij. „De hon
den trekken zich terug, daarginds,
in den versten hoek van de zaal en
den katten verzoek ik, dat zij hun
oog en .laten gloeien!" Nu pas
bleek,'hoe Woef den wind er onder
had. Zonder een kik te geven, ge
hoorzaamde ieder en in een oog
wenk waren zijn bevelen uitgevoerd.
begon met vast te stellen, dat ver
dachte zeker geen „beul" geweest
was; deze naam was geboren in
den eersten bevrijdingsroes. Wel
stond volgens spr. vast, dat ver
dachte, voor hij in het kamp
kwam, zich schuldig had gemaakt
aan collaboratie en dus geen voor
treffelijk Nederlander was geweest.
Wat v. d. Laar's optreden in het
kamp betreft, constateerde mr.
Blaisse, dat de wijze waarop ver
dachte appèl had gehouden meer
malen beleedigend voor de gevan
genen was geweest. Bovendien had
verd. soms geschopt en geslagen
zonder besliste noodzaak. Hij
eischte een gevangenisstraf van
drie jaar, met ontzetting uit de
openbare rechten voor den tijd van
tien jaar.
De verdediger, mr. v. d- Heuvel,
had het zich niet gemakkelijk ge
maakt. Na een pleidooi van bijna
twee uur, verzocht hij de onmid
dellijke invrijheidstelling van ver
dachte. Maar het Hof, onder pre
sidentschap van mr. De Gaay Fort
man, v°nd daartoe geen termen
aanwezig. Verd. zelf hield tenslotte
nog een uitvoerig betoog waarin
hij verklaarde naar eer en geweten
gehandeld te hebben.
Uitspraak 9 November.
In de een dezer dagen verschenen
mededeeling betreffende malversa
ties in het voertuigenpark Deelen,
was sprake van het in hechtenis
nemen van den chef van de taxa
teurs K. op grond van het vermoe
den van ontrouw en gepleegde ver
duistering. De aandacht wordt er
op gevestigd dat de gearresteerde
K. niet is de heer W. J. Kots te
Blaricum, die de leiding geeft bij
het werk van de taxateurs en tegen
wien geen enkele verdenking be
staat. De gearresteerde K. was des
tijds eenige weken op de dump als
taxateur werkzaam (niet als chef),
doch werd reeds in de eerste helft
van Juni j.l. ontslagen.
De directie der Oostenrij<rche
spoorwegen heeft bekend gemaakt,
dat met ingan2- van 28 Octobe alle
treinverkeer in het Oosten des lands
stopgezet worden. Weeraen zal nog
slechts met behulp van andere ver
voermiddelen dan de trein in "er-
binding met de buitenwereld kunnen
komen. Deze regeling geldt ook '.oor
de internationale treinen naar en
van Zwitserland, Tsjecho-Slow. kije
en Hongarije. Oorzaak is een v /sla
gen gebrek aan kolen. De po.s' zal
per postwagen vervoerd worden
Daar er wagons met Poolsche so.en
onderweg zijn, zullen de bijzondere
maatregelen vermoedelijk slecht3
kort du-en
De juweelendiefstallen In Engeland
blijven voortduren. Thans is ingebro
ken in het Saint James Palace een
der koninklijke paleizen te Lenden,
waar een aantal juweelen va;i een
echtgenoote van het hoofd var de
koninklijke huishouding, aijn g:sto.
len. Ook de juweelen en 'het ont
van de dochter van den vroseeren
Amerikaanschen ambassadeur in En
geland, Kennedy, werden ontvre-'md.
Lady Loghs gestolen juweelen ver
tegenwoordigen een waarde van (.000,
en die van lady Harrington 50 000
gulden.
Men vermoedt, dat een bende die
voor den oorlog een zekere be—ht-
heid verworven had door c vote
juweelendiefstallen, zich georgani
seerd heeft en opnieuw op het oor
logspad is.
De Limburgsche mijnen hebben
Vrijdag j.l. voor het eerst na de be
vrijding een productie bereikt, die
lag boven de 33.000 ton. Bovenge
bracht werd n.l. 33.783 ton steen
kolen. Aan alle arbeiders is bij het
bereiken van dit resultaat een
pakje tabak uitgereikt.
De commissaris der Koningin van
Noord-Holland, dr. J. E. baren de
Vos van Steenwijk, zal op 31 Oc
tober geen audiëntie verleenen.
Lord Templewo°d, de stichter en
president van de „Help Holland
Council", die Donderdag j.l. met zijn
echtgenoote in Nederland is aan
gekomen zal van heden af de gast
van de Nederlandsche regeering zijn.
Vroeger wist men nog wat slapen was. Gewapend
met een prentenboek zijn wij gaan dwalen in het
grijze verleden en we vonden bedden met balda
kijnen, bedden met troonhemels, bedden in bed
steeën en alkoven. Toen dachten we ook aan de prinses
en de erwt. Veertien veeren bedden en veertien matras
sen had men in haar tijd voor het grijpen. En wat ls
overgebleven van de glorie? Een schamel spiraal torst
enze vermoeide ledematen. Een houten planken bed
met onderliggers, die er al uitrollen als je je omdraait.
Divanbedden en, alsof een bed een schande is, opklap-
bedden. De luister, waar
mee wij vroeger de nacht
omgaven, is verdwenen. Wij
hebben geen tijd om te
slapen en Klaas Vaak kennen
onze kinderen haast niet
meer. Helaas!
Want om een tevreden
mensch te zijn moet je de
lof van het bed kunnen zin
gen. De dichters schamen er
zich niet voor. Ze betrekken
het bed in hun verzen en
het eenigste waarvoor men
zich bij tijd en wijle be
zorgd moet maken is, dat
wij er ons niet voor hoeven
schamen hun verzen te le
zen. Wie zal echter in op
stand komen tegen „Het
ledikant"? Het ls een goed
ledikant, een ledikant, zoo
als alleen 'n echt ambachts
man 't maakt. De warme in
timlteit, waarmee wij er ons
straks in zullen koesteren,
aan veeren en pluche straalt
je uit des schrijnwerkers
vaardigheid tegemoet. Het
is een goed vers ook. En Adema van Scheltema heeft
ook het bed niet tekort gedaan, toen hij zijn kin
derliedje dichtte, waarvan wij ons, hopend, dat het
goed ls, alleen nog de eerste twee regels herinneren;
Het regent, o, wat regent het!
Ik lig hier in mijn warme bed.
Kijk, dat ls dichten. Onmiddellijk neem je je voor. de
genoeglijkheid van dit schilderijtje aan den lijve te
ondervinden. Want dat is juist zoo dankbaar van het
bed dat je het. aan den lijve ondervindt. En nooit
tot Je schade, ook al kan je het wel wegkijken als je
er door ziekte aan gekluisterd bent. Van alle levens-
Hoe heerlijk het wel moet zijn
in een bed met een baldakijn!
gemakken ls het gemak van het bed er eene, die geen
sterveling zou willen missen. Hoe ls ooit iemand met
het verkeerde been in bed gestapt? Zoo stap je er
alleen maar uit! En ach, hoe dikwijls namen we ons
veer om 's avonds vroeger naar bed te gaan, als s mor
gens tot je groote ontzetting de wekker afliep. En
welk een weldadig gevoel bekruipt een mensch, wan
neer hij eens lekker uitslapen kan. Wie al te nuchter
met zijn bed omspringt, doet het veel te kort.
Eigenlijk beginnen we zoo veelbelovend. Een wieg
is een bed in het klein, maar hoe! Zal er iemand pro
testeeren tegen die fraaie
omhuiving, waaraan de
rammelaar hangt als het en.
geitje aan den kerstboom?
Het is altijd weer een ge
beurtenis het zijden gordijn
op te lichten om het bedrijf
te aanschouwen, dat zich
erach»er afspeelt. Hier kre
gen moederlijke zorg en tee-
dere voorzichtigheid vorm
zij werden uitgedrukt in de
bedrevenheid, waarmee riet
en hout werden gevlochten,
omsponnen met tule en zij.
Hoe heel anders dan de
korven, waarin men op
reis de baby meedraagt als
een boterham in een te
groote zak. De poëzie is ver
bannen naar de kinderka
mer. Hoe mooi moet het
zijn te slapen in een bed
met een hemel. Dat is pas
met recht slapen. Omdat
o paradox! het zoo'n
genoegen is in zulk een
bed wakker te liggen.
Onze taal ls niet karig
met uitdrukkingen, die de behaaglijkheid van den
mensch in ruste verbeelden. Wij kruipen onder de
wol en wij vertoeven in het land der droomen. We
liggen in Morpheus' armen en slapen als een marmot.
En als u alleen het woord bed maar hoort! Zooals
biivoorbeeld Rilke het gebruikt in zijn „Wijze van
liefde en dood". Het is heerlijk te slapen in een hel
der, goed opgemaakt bed. Ja, het opmaken is al een
kunst. Een kunst, het bed waardig.
Misschien krijgt de lezer van bespiegelingen als
deze slaap. Zou het een lof kunnen zijn, die hij aan
deze lof toezwaait? Wij zullen eindigen, om niet den
indruk te wekken al te bedweterlg te zijn.
